Davranış Kaynakları Nörobilim

BÖLÜM 6: Görme
vii
İçindekiler
Ön Söz
xv
1
bölüm
ÖN SÖZ
Davranış Kaynakları Nörobilim
Rene’e Gelen İlham
Deney Hayvanları Kullanılan Araştırmalarda
Etik Konular 16
2
İnsan Bilincinin Anlaşılması:
Fizyolojik Yaklaşım
3
Ayrık Beyin
Nörobilimlerde Kariyer Alanları
3
Öğrenme Stratejileri
Davranış Nörobilminin Doğası
Araştırma Amaçları
6
SON SÖZ
6
Davranış Nörobilminin Biyolojik Kökenleri
Doğal Seçim ve Evrim
İnsan Türünün Evrimi
Sinir Sisteminin Hücreleri
25
Destekleyici Hücreler
23
23
Postsinaptik Potansiyeller
26
48
50
Postsinaptik Potansiyellerin Etkisi: Nöral Entegrasyon
Otoreseptörler
33
Aksonların Elektriksel Potansiyellerinin Ölçülmesi
Zar (Membran) Potansiyeli: İki Gücün Dengesi
40
Aksiyon Potansiyelinin İletimi
45
52
Sinaptik Olmayan Kimyasal İletişim
34
42
36
38
SON SÖZ
Myastenia Gravis
Anahtar Kavramlar
55
Önerilen Kaynaklar
55
Ek Kaynaklar
51
52
Akso-Aksonik Sinapslar
34
Nöronlar Arası İletişim
47
Postsinaptik Potansiyellerin Sonlanması
30
Nöral İletişim: Genel Bakış
Sinapsların Yapısı
Önerilen Kaynaklar
Reseptörlerin Aktivasyonu
26
Aksiyon Potansiyeli
23
Sinir Sistemindeki Hücrelerin
24
Yapısı ve İşlevi
Yanıt Vermeyen Kaslar
Nöron İçi İletişim
Anahtar Kavramlar
22
14
2
bölüm
Kan-Beyin Bariyeri
20
Beyin Fonksiyonları Modelleri
Ek Kaynaklar
10
19
12
Büyük Beyinlerin Evrimi
Nöronlar
7
10
Fonksiyonellik ve Özelliklerin Kalıtımı
ÖN SÖZ
1
52
54
55
45
Nörotransmitter Salınımı
46
vii
viii
İçindekiler
3
bölüm
ÖN SÖZ
Sol Taraf Kaybı
Meninksler
57
60
60
Ventriküler Sistem ve Serebrospinal Sıvı Üretimi
Merkezi Sinir Sistemi
Unilateral (tek-taraflı) İhmal
Anahtar Kavramlar
87
Önerilen Kaynaklar
87
Ek Kaynaklar
60
85
87
63
Merkezi Sinir Sisteminin Gelişimi
Ön Beyin
56
SON SÖZ
57
Sinir Sisteminin Temel Özellikleri
Genel Bir Bakış
Sinir Sisteminin Yapısı
63
67
Orta Beyin
76
Arka Beyin
78
Spinal Kord (Omurilik)
Çevresel Sinir Sistemi
Spinal Sinirler
80
80
Kraniyal Sinirler
81
Otonom Sinir Sistemi
bölüm
ÖN SÖZ
78
83
4
Bir İlaç Zehirlenmesi
Psikofarmolojinin İlkeleri
Farmakokinetikler
İlaç Etkinliği
Psikofarmakoloji
89
Amino Asitler
Peptidler
89
Lipidler
90
108
110
93
110
Çözünür Gazlar
SON SÖZ
94
İlaçların Etki Alanları
106
Nükleozidler
92
Tekrarlı Uygulamalar Sonucunda Ortaya Çıkan Etkiler
Plasebo Etkileri
88
95
111
Bir Trajedi Sonucunda Elde Edilen Yararlı
İpuçları 113
Anahtar Kavramlar
114
Nörotransmitter Depolanması ve Salınması Üzerine
Oluşan Etkiler 97
Önerilen Kaynaklar
114
Reseptörler Üzerine Oluşan Etkiler
Ek Kaynaklar
Nörotransmitter Üretimi Üzerine Oluşan Etkiler
97
Nörotransmitterleri Geri Alınmaları ya da Yıkımları
Üzerine Oluşan Etkiler
98
Nörotransmitterler ve Nöromodülatörler
Asetilkolin
Monoaminler
99
101
99
96
114
İçindekiler
5
bölüm
ÖN SÖZ
Araştırmanın Yöntem ve Stratejileri
Kalp İyileşti, Beyin Hasar Gördü
Genetik Yöntemler
116
İkiz Çalışmaları
Deneysel Ablasyon 117
Stereotaksik Operasyon
Histolojik Yöntemler
119
SON SÖZ
122
Canlı İnsan Beyninin Yapısını İncelemek
125
Sinirsel Faaliyetlerin Kaydedilmesi ve Uyarılması
142
Beyin Dalgalarını İzleyin
Anahtar Kavramlar
144
Önerilen Kaynaklar
145
Ek Kaynaklar
143
145
128
Beynin Metabolik ve Sinaptik Faaliyetlerinin Kaydı
Sinirsel Aktiviteleri Harekete Geçirmek
Nörokimyasal Yöntemler
128
141
142
Antisens Oligonükleotitler
117
Sinirsel Faaliyetin Kaydedilmesi
140
Hedeflenen Mutasyonlar
121
Sinirsel Bağlantıların Takibi
140
Evlatlıklarla Yapılan Çalışmalar
Beyin Tahribinin Davranışsal Etkilerinin
Değerlendirilmesi 117
Beyin Lezyonlarının Üretilmesi
115
131
133
136
Belirli Nörokimyasalları Üreten
Sinirleri Bulmak 136
Belirli Reseptörlerin Tespiti
137
Beyinde Salgılanan Kimyasalları Ölçmek
bölüm
ÖN SÖZ
Uyarıcılar
6
Görme
Algılama Olmadan Görme
147
148
Renklerin Kodlanması
155
Görme Bilgisinin Analizi:
Striat Korteksin Rolü
Striat Korteksin Anatomisi
Oryantasyon ve Hareket
159
Görme Analizin İki Akımı
152
Retinada Görme Bilgisinin Kodlanması
Aydınlık ve Karanlığın Kodlanması
160
160
Görme Bilgisinin Analizi: Görmeyle İlişkili
Korteksin Rolü 162
151
Göz ve Beyin Arasındaki Bağlantılar
Boyutsal Frekans
Retinal Eşitsizlik
Striat Korteksin Modüler Organizasyonu
149
149
Fotoreseptörler
146
Renk
Görme Sisteminin Anatomisi
Gözler
138
154
Renk Algısı
154
Şeklin Algısı
166
Hareketin Algısı
169
Boyutsal Konum Algısı
158
158
158
SON SÖZ
172
Vaka Çalışmaları
Anahtar Kavramlar
176
Önerilen Kaynaklar
176
Ek Kaynaklar
162
164
176
175
161
ix
x
İçindekiler
bölüm
ÖN SÖZ
İşitme
7
İşitme, Vücut Duyuları ve Kimyasal Duyular
Her şey Onun Başında mı?
Bedensel Duyum Yolları
178
Ağrı Algısı
178
Uyarıcılar
Tat Alma
179
Kulağın Anatomisi
İşitsel Tüysü Hücreler ve İşitsel Bilginin İletimi
İşitsel Yol
182
Ses Algısı
183
Tını Algısı
186
188
191
194
Deri Uyaranın Algılanması
195
8
Narkolepsi
210
Önerilen Kaynaklar
211
207
209
212
213
REM Uykusunun Sinirsel Kontrolü
218
REM Uykusu Davranış Bozukluğu
220
Yavaş-Dalga Uykusu İle Bağlantılı Bozukluklar
221
Yavaş-Dalga Uykusunun İşlevleri
222
223
224
Uyku ve Uyanıklık ile Bağlantılı Fizyolojik
Mekanizmalar 226
Uykunun Kimyasal Kontrolü
Uyanıklığın Sinirsel Kontrolü
226
227
220
230
232
236
Sirkadyen Ritimler ve Zaman İpuçları
Suprakiazmatik Çekirdek
Uyku ve Öğrenme
207
211
Biyolojik Saatler
217
REM Uykusunun İşlevleri
206
Yavaş-Dalga Uykusunun Sinirsel Kontrolü
217
Neden Uyuruz?
Anahtar Kavramlar
Uyku ve Biyolojik Ritim
Uykunun Fizyolojik ve Davranışsal Açıdan Tanımı
İnsomnia
206
Ek Kaynaklar
195
Uyandıran Kabuslar 213
Uyku Bozuklukları
Uyarıcılar
SON SÖZ Doğal Analjezi
194
Derinin Anatomisi ve Algılayıcı Organları
ÖN SÖZ
204
Spesifik Kokuların Algılanması
193
bölüm
Koku Alma
Koklama Bilgisinin İletimi
192
202
203
Koklama Aygıtının Anatomisi
Vestibüler Aracın Anatomisi
Uyarıcılar
181
Tat Alma Yolu
Kompleks Seslerin Algısı
Beden Duyuları
201
Tat Alma Bilgisinin Algılanması
Boyutsal Yer Algısı
Vestibüler Yol
201
Tat Alma Tomurcuklarının Anatomisi ve
Tat Alma Hücreleri 202
186
Vestibüler Sistem
198
199
Uyarıcılar
179
177
236
236
Sirkadyen Ritim Değişiklikleri: Vardiyalı Çalışma
ve Jet Lag 239
SON SÖZ
Rüyaların İşlevleri
Anahtar Kavramlar
242
Önerilen Kaynaklar
243
Ek Kaynaklar
243
241
İçindekiler
bölüm
ÖN SÖZ
9
Erkeklikten Kızlığa
Cinsiyet Gelişimi
Üreme Davranışı
Parental Davranış
245
Gametlerin Üretimi ve Fertilizasyon (Döllenme)
Cinsiyet Organlarının Gelişimi
245
249
252
Laboratuvar Hayvanlarında Seksüel Davranışın Hormonal
Kontrolü 253
Androjenlerin Davranış Üzerine Organizasyonel Etkileri:
Maskulinizasyon ve Defeminizasyon 255
Feromenlerin Etkileri
255
İnsan Cinsel Davranışı
258
Cinsel Eğilim (Orientation)
Erkeklikten Kızlığa ve Tekrar
Anahtar Kavramlar
273
Önerilen Kaynaklar
274
Ek Kaynaklar
272
274
264
266
bölüm
267
10
Akıl ve Duygu
Duygu
275
Duyguların Hissedilmesi
276
Tepki Örüntüleri Olarak Duygular
Korku
271
264
Eş Bağlılığının Oluşumu
ÖN SÖZ
271
Babalık Davranışın Nöral Kontrolü
259
Cinsel Davranışın Nöral Kontrolü
Dişiler
270
Annelik Davranışın Nöral Kontrolü
SON SÖZ
252
Dişi Üreme Döngüsünün Hormonal Kontrolü
269
Annelik Davranışın Hormonal Kontrolü
246
Cinsel Davranışın Hormonal Kontrolü
Erkekler
269
Kemirgenlerde Annelik Davranış
245
Cinsel Olgunlaşma
244
James-Lange Teorisi
276
Taklit Edilen Duygulardan Gelen Geri Bildirimler
277
Öfke, Saldırganlık ve Dürtü Kontrolü
Duyguların İletilmesi
SON SÖZ
281
288
Duygulara İlişkin Yüz İfadeleri: Doğuştan
Gelen Tepkiler 288
Duyguların İletilmesinin Nöral Temelleri: Tanıma
295
295
290
Duyguların İletilmesinin Nöral Temelleri: İfade Etme
292
Bay V.'yi Yeniden Ziyaret
Anahtar Kavramlar
299
Önerilen Kaynaklar
300
Ek Kaynaklar
300
298
296
xi
xii
İçindekiler
11
bölüm
ÖN SÖZ
Kontrol Dışı
Beyin Sapı
302
Sıvı Dengesine İlişkin Bazı Gerçekler
Yemeyi Ne Başlatır?
Tedavi
309
Metabolik Sinyaller
Olası Nedenler
312
Mideden Gelen Sinyaller
Tedavi
312
315
Mideyle İlgili Etkenler
315
Bağırsaklarla İlgili Etkenler
Karaciğere İlişkin Etkenler
315
Doymak Bilmez Açlık
Anahtar Kavramlar
334
Önerilen Kaynaklar
335
Ek Kaynaklar
316
330
330
332
SON SÖZ
313
Yemeyi Ne Durdurur?
323
326
Anoreksiya Nervoza/Bulimia Nervoza
312
Çevreden Gelen Sinyaller
319
323
Olası Nedenler
305
Yeme: Metabolizma Hakkındaki Bazı Gerçekler
İnsülin
Obezite
304
318
318
Hipotalamus
304
İki Tip Susama
301
Beyin Mekanizmaları
302
Fizyolojik Düzenleyici Mekanizmalar
İçme
Beslenmeyle İlgili Davranışlar
334
335
317
Uzun Dönemli Tokluk: Yağ Dokudan Gelen Sinyaller
12
bölüm
ÖN SÖZ
Her Gün Tek Başına
Öğrenmenin Doğası
317
Öğrenme ve Bellek
337
337
Sinaptik Plastisite: Uzun Süreli Güçlendirme
(Potentiation) ve Uzun Süreli Depresyon 341
336
İfade Edilen (Declarative) ve İfade Edilemeyen
(Non declarative) Bellek 361
Anterograde Amnezinin Anatomisi
Hippokampal Oluşumun Hafıza
Konsolidasyonundaki Rolü 363
Uzun Süreli Potansiyel Artışı
341
Epizodik ve Anlamsal Bellek 365
NMDA Reseptörlerinin Rolü
343
Uzamsal Bellek
Sinaptik Plastisite Mekanizması
Uzun Süreli Depresyon
Algısal Öğrenme
348
349
Klasik Koşullanma
Araçsal Koşullanma
353
353
355
İlişkisel Öğrenme
Farklı Öğrenme Becerileri
360
367
Hipokampal Nörojenezin (Hücre Doğumu)
Öğrenmedeki Rolü 372
Konfabulasyon (Hikaye Uydurarak Boşluk
Doldurma) Nasıl Oluşur?
374
Anahtar Kavramlar
375
Önerilen Kaynaklar
375
Ek Kaynaklar
358
İnsan Anterograde (İleriye Dönük) Amnezisi 358
366
Laboratuvar Hayvanlarında İlişkisel Öğrenme
SON SÖZ
351
Bazal Ganglia’nın Rolü
Pekiştirme
345
363
376
İçindekiler
13
bölüm
ÖN SÖZ
“Kelimeleri Duyamıyor”
İnsan İletişimi
Sözcük Üretimi ve Kavrama:
Beyin Mekanizması 378
409
393
394
Okuma ve Yazma Bozuklukları
Salt Aleksi
397
397
Okumanın Anlaşılmasına Doğru
Yazmanın Anlaşılmasına Doğru
Gelişimsel Disleksiler
399
404
405
14
bölüm
Tümörler
409
392
Aruz (Prosodi): Konuşmada Ritim, Ton ve Vurgu
ÖN SÖZ
408
Önerilen Kaynaklar
Ek Kaynaklar
408
382
Sağır İnsanlarda Afazi
Kekemelik
379
380
Konuşmayı Kavrama
Konuşma Sesleri ve Sol Yarım Küre
Anahtar Kavramlar
Lateralizasyon (Beyin Yarım Kürelerinin Ayrılması)
Sözcük Üretimi
377
SON SÖZ
378
xiii
Önce Ayaklarında Başladı
Nörolojik Bozukluklar
411
Alzheimer Hastalığı
430
Amiyotrofik Lateral Skleroz
411
Nöbet Bozuklukları
Multipl Skleroz
413
Serebrovasküler Olaylar
Toksik Kimyasallar
SON SÖZ
420
420
Kalıtım Yoluyla Geçen Metabolik Hastalıklar
422
423
Bulaşıcı Spongioform Ensefalopatiler
Parkinson Hastalığı
Huntington Hastalığı
425
429
435
421
423
Nöbet Cerrahisi
Anahtar Kavramlar
440
Önerilen Kaynaklar
440
Ek Kaynaklar
Dejeneratif Bozukluklar
434
Enfeksiyon Hastalıklarının Yol Açtığı Bozukluklar
416
Gelişimsel Bozukluklar
Down Sendromu
410
441
439
437
xiv
İçindekiler
bölüm
15
ÖN SÖZ
Anksiyete Cerrahisi
Şizofreni
443
Tanımlama
Kalıtsallık
Şizofreni, Duygulanım Bozuklukları ve
Anksiyete Bozuklukları
442
SON SÖZ
443
443
445
Şizofreninin Farmakolojisi: Dopamin Hipotezi
Nörolojik Bir Bozukluk Olarak Şizofreni
Majör Duygulanım Bozuklukları
Tanımlama
Kalıtsallık
445
Prefrontal Lobotomi
Anahtar Kavramlar
474
Önerilen Kaynaklar
475
Ek Kaynaklar
474
475
446
455
455
456
Biyolojik Tedaviler
457
Monoamin Hipotezi
460
Beyin Anormalliklerine Dair Bulgular
Norögenezin Rolü
461
463
Sirkadiyen Ritimlerin Rolü
464
Anksiyete (Kaygı) Bozuklukları
467
Panik Bozukluk, Yaygın Anksiyete Bozukluğu ve Sosyal
Anksiyete Bozukluğu 467
Obsesif-Kompulsif Bozukluk
bölüm
ÖN SÖZ
469
16
Otistik Bozukluklar, Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite,
476
Stres ve Madde Kötüye Kullanımı Bozuklukları
nsızın Ortaya Çıkan Karşı Konulmayan Arzu
A
(Aşerme) 477
Tanımlama
477
Olası Nedenler
490
490
Kalıtım ve Madde Kötüye Kullanımı
481
481
Olası Nedenleri
Bağımlılık Nedir?
Yaygın Olarak Kötüye Kullanılan Maddeler
478
Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu
Tanımlama
Madde Kötüye Kullanım Bozuklukları
Madde Kötüye Kullanımında Tedavi
SON SÖZ
482
Stres Bozuklukları
483
Stres Yanıtının Fizyolojisi
483
Uzun Süreli Stresin Sağlık Üzerine Etkileri
Stresin Beyin Üzerine Etkileri
485
Post-travmatik Stres Bozukluğu
Stres ve Bulaşıcı Hastalıklar
Kaynaklar 511
İsim İndeksi 537
Konu İndeksi 545
487
488
485
504
Klasik Koşullanmış Aşerme
Anahtar Kavramlar
509
Önerilen Kaynaklar
509
Ek Kaynaklar
503
510
508
496