ilginç özelliklere sahip bitkiler

İLGİNÇ ÖZELLİKLERE SAHİP BİTKİLER
Bitkiler hayvanlarla kıyaslandığı zaman genel olarak sessiz ve hareketsiz canlılar olarak
düşünülebilir. Fakat bu hareketsizlik yaşam fonksiyonlarının azlığı şeklinde algılanmamalıdır.
Bitkiler özel yetenekler ile son derece şaşırtıcı davranışlar geliştirebilir, yaşamlarını
sürdürebilmek için özel tedbirler alabilir, nesillerini devam ettirmek için çeşitli yöntemlere
sahip olabilirler.
YAŞADIKLARI ORTAMA UYUM SAĞLAMAK İÇİN ÖZEL TEDBİRLERLE
YARATILMIŞ İLGİNÇ BİTKİLER
Dünyanın En Dirençli Bitkisi: Welwitschia Mirabilis
Namibya’da çöl ortamında yaşayan bu bitki, kuraklık koşullarına son derece uyum
sağlayan özelliklerle birlikte yaratılmıştır. Yalnızca iki yaprak, güçlü bir sap ve kökten oluşan
bu bitkinin sapı hem uzar hem de kalınlaşır ve 2 metre yüksekliğe, 8 metre genişliğe ulaşır.
Bu sapı ile en ufak nemi bile bünyesine çeken bitki hiç yağış almadan beş yıl boyunca
yaşayabilir.
Yeniden Canlanan Bir Bitki: Elaginella lepidophylla
"Erika'nın gülü" olarak da bilinen Selaginella lepidophylla da bir çöl bitkisidir. Bu
bitkinin ilginç özelliği ise neredeyse hiç su olmadan yaşayabilmesidir. Bu bitki kuraklık
dönemlerinde tamamen kurur, dallarını ve yapraklarını da içine çekerek bir top haline gelir.
Fakat yağışlar başladığında yeniden dallarını ve yapraklarını açarak adeta yeniden canlanır ve
tüm hayati fonsiyonlarını yeniden başlatır.
Beyzbol Topuna Benzeyen Bitki: Euphorbia obese
"Euphorbia obese" olarak bilinen ve beyzbol topuna benzeyen bu kaktüs cinsinin sahip
olduğu küre şekli en düşük yüzey alanına sahip olmasına rağmen en fazla suyu depolar. Bitki
kalın gövdesi ve küre şeklindeki görünümü ile su kaybını en alt düzeye indirerek kurak çöl
koşullarına uyum sağlar. Bitkinin zehirli olan özsuyu ise kendisini diğer canlılardan koruyan
etkili bir maddedir.
Kenarlarda yeşillenmiş ufak derin bir kamburlukla şekillenmiş ve sekiz çubuk ile
süslenmiş bu bitki yeşil renkte olmakla birlikte, kırmızı ve mor alanları, üst kısmındaki ufak
çiçekleri ile aynı zamanda son derece dekoratif bir görünüme sahiptir. Bitki bu süslü
görünümü ile Allah’ın Müzeyyin (süsleyen) sıfatının en güzel örneklerinden biridir.
NESİLLERİNİ DEVAM ETTİRMEK İÇİN İLGİNÇ YÖNTEMLER GELİŞTİREN
BİTKİLER
Dünyanın En Büyük Çiçeği: Rafflesia Arnoldii
Yağmur ormanlarındaki iklim koşullarına uygun olarak yaratılmış olan bu bitkinin çiçeği 90
cm çapındadır ve 7 ila 11 kg ağırlığındadır. Dünyanın bu en büyük çiçeği açtıktan sonra
hayatta kaldığı 3 gün ila bir hafta boyunca saldığı koku ile böcekleri kendisine çeker.9 ayda
bir çiçek açan bu çiçek, hemen her türlü böceği kendine çekerek polenlerini dağıtır ve bu
şekilde neslini devam ettirir.
Amonyak Kokulu Bir Bitki: Amorphophallus Titanum
İnsandan uzun boylu olan Amorphophallus titanum, Endonezyalılar tarafından "titan
arum" (leş çiçeği) olarak adlandırılır. Dünyanın en uzun boylu çiçeğine sahip olan bu bitki
çok zarif görünse de, keskin kokulu bir amonyak gazı (NH3) yaymaya başlar. Çiçeğin son
yapısı da en az yaydığı koku kadar ilginçtir. Polenlerinin bulunduğu bölüm, beyaz yapraklı
yapının içinde dip taraftadır ve dışarıdan görünmez. Bu yüzden sadece koku yaymak
böceklerin dikkatini çekmek için yeterli değildir. Polenler döllenmeye hazır olduğunda çiçek
saldığı kokuyla birlikte çiçeğinin dışta kalan bölümünü de ısıtır. İşte yalnızca aydınlık
saatlerde ve bir gün içerisinde gerçekleşen ısınma ve koku, böcekler için çok çekicidir. Bu ısı
ve koku nasıl ortaya çıkıyor sorusunun cevabını bulmaya çalışan bilim adamları, bitkinin
metabolizmasında gerçekleşen hızlanma sonucunda ortaya özel bir asit çıktığını bulmuşlardır.
“Glutanamik asit” denen bu maddenin kimyasal yollarla parçalanması sonucunda çiçeğin
yaydığı ısı ve koku oluşur. Bu sayede böcekler çiçeğe gelirler. Ne var ki böcekler için bu
yeterli değildir. Çünkü arum zambağının polen tozları dipte kapalı torbacıklarda bulunur.
Çiçek buna da hazırlıklıdır. Yağlı olan dış yüzeyi sebebiyle gelen böcekler kayarak aşağı
çiçeğin içine düşerler ve bir daha da kaygan duvarlardan yukarı tırmanamazlar. Bulundukları
bölümde çiçeğin dişi organlarının ürettiği şekerli bir sıvı vardır. Ayrıca gece olunca polenlerin
kapalı olduğu torbacıklar da açılır ve böcekler bunlara bulanırlar. Böcekler çiçeğin içinde bir
gece kalırlar. Sabah olunca çiçeğin üzerinde bulunan dikenler bükülerek böceklerin yukarı
tırmanması için merdiven işlevi görürler. Merdivenden tırmanan böcekler, özgürlüklerine
kavuşur kavuşmaz görevlerini yerine getirmek için polen yükleriyle birlikte başka bir
zambağa giderler.
GÖZLE GÖRÜLEBİLİR BİÇİMDE HIZLI HAREKET EDEN BİTKİLER
Küstüm Çiçeği: Mimosa púdica
Mimosa pudica (pudica, "utangaç" anlamındadır), yani küstüm çiçeği, diğer bitkilerden
çok farklı bir özelliğe sahiptir. Dokunulduğunda ya da sallanıldığında yapraklar birbirlerine
birleşerek kapanır. Böylece çiçek küsmüş olur. Bir iki dakika içerisinde ise yeniden açılırlar.
Güney Amerika ve Orta Amerika'ya özgü olan bu çiçeğin hızlı hareketinin sebebi savunma
sistemidir. Bu bitkinin yapraklarına dokunulduğunda birkaç saniye içinde, sapla birlikte
yapraklarının gövdeye doğru yaslandığı görülecektir. Eğer bitkiyi rahatsız eden etki devam
ederse bu kez küstüm otu aşağıya doğru ikinci bir hareket yaparak gövdesinin üzerindeki sivri
dikenleri ortaya çıkarır. Bu da böcekleri kaçırmak için yeterlidir. Bitkideki bu hareketi
gerçekleştiren mekanizma elektrik akımlarıyla başlar. Bu akım aynı insan vücudundaki
sinirlerden geçen akım gibidir. Bitkinin reaksiyonları bizde olduğu kadar hızlı değildir.
Bununla birlikte bitki özünü taşıyan kanallar aracılığıyla iletilen elektrik sinyalleri 30
santimetrelik mesafeyi bir-iki saniye içinde geçer. Isı ne kadar yüksek olursa, reaksiyon o
kadar hızlı olur. Her bir yaprağın dibi (yaprağın sapıyla birleştiği yerde), oldukça şişkindir.
Buradaki hücreler sıvıyla doludur. Uyarı buraya ulaştığı zaman, yaprağın dibindeki şişkinliğin
alt yarısı aniden suyunu bırakır ve aynı anda diğer üst yarı, bu suyu kendi bünyesine alır. Ve
yaprak aşağıya doğru düşer. Böylece uyarı saplar boyunca ilerlerken, yapraklar domino taşları
gibi teker teker, ardı ardına kapanır. Bu şekilde bir savunma hareketinden sonra, bitkinin
tekrar hücrelerini doldurup, yapraklarını açabilmesi için 20 dakika gereklidir.
Güneş Işığı ile Dans Eden Bitki: Desmodium gyransans
Telgraf bitkisi olarak da bilinen bu bitki ani hareket yeteneğine sahip birkaç bitki
çeşidinden biridir. Bitkinin küçük yanal yaprakçıkları en ufak temas, güneş ışığı, sıcaklık ya
da titreşim etkisi altında eksenleri etrafında döner ve düzensiz hareketler yapar. Gece vakti ise
yaprakları aşağıya doğru sarkar. Düzensiz hareketleri mors alfabe sistemine benzetilen adını
da bu hareketlerden alan bitki, yaprakların derinlerine gömülü olan özel organlardaki motor
hücrelerinin şişme ve büzülmesiyle hareket eder. Su moleküllerinin hareketi yapraklardaki bu
motor hücrelerinin şişmesi ve büzülmesine yol açar. Ve su giriş ve çıkış yaparken bitki
yaprakları tik benzeri hareket gerçekleştirir.
İLGİNÇ ŞEKİL VE UZUN ÖMÜRLERİYLE DİKKATİ ÇEKEN BİTKİLER
Baobab: Şişe Ağacı
Anavatanı Madagaskar, Afrika ve Avustralya olan gövdesi alt kısımlarda geniş, üstlere
doğru daralan bir şişeyi andıran bu ağaç, şeklinin yanı sıra 300 litreye yakın barındırdığı su ile
de şişeye benzetilebilir. Sıcaklık ve kuraklığa dayanıklı olanbu bitki 500 yıl gibi oldukça uzun
bir süre yaşayabilir.
Ejder Kanı Ağacı: Dracaena cinnabari
950 yaşına kadar yaşayan örnekleri olan bu ağacın en ilginç özelliği, gövdesi
yaralandığı zaman bu gövdeden sızan kırmızı kan rengi öz sıvılarıdır. Renginin yanı sıra ejder
kanı adını haklı çıkartan bir diğer özelliği, bu kırmızı renkli sıvının insan ve hayvanların
kanında bulunan demire sahip olmasıdır.