erken tanı

ERKEN TANI
Hastalıkların, klinik bulgu ve belirtileri
ortaya çıkmadan tesbit edilmesine
erken tanı denir.
Bir Hastalığın Gelişme Olasılıkları
Hastalık Uyaranları

Sağlıklı Kişi

Birincil koruma önlemleri

Birincil koruma önlemleri
yok ya da alınmamış
iyi bir şekilde alınmış


Patolojik değişim başlar,
Kişi sağlığını sürdürür
hastalık oluşur. Klinik belirti .
Hastalığın bu aşamasında:


Erken tanı konulmaz
Erken tanı konulur
ya da konulamazsa

ve tedavi edilirse

Kişi sağlığına kavuşur veya

Hastalık ilerler, tipik klinik
belirtiler ortaya çıkar.
hafif sakat kalır
Hastalığın bu aşamasında:


Tedavi yapılmaz ya da
Tedavi yapılırsa
etkin bir tedavisi yoksa


Kişi sağlığına kavuşur

veya sakat kalır
Patolojik değişim yoğunlaşır,
klinik durum ağırlaşır. Sonuçta:

Kişi ya ölür, ya da sakat kalır
Erken Tanının Önemi
Tanı ne kadar erken konulursa hastalığın;
* Tedavisi kolaylaşır,
* Tedavi süresi ve harcamaları azalır,
* En önemlisi iyileşme şansı artar.
Bir hastalık yakınmasıyla kişinin hekime başvurup
vurmamasında;
* Kişinin kültürü,
* Belirtilerin fizyolojik ve psikolojik etkileri rol oynar.
Erken Tanının Amacı
. Tıbbi (toplumsal sağlık gelişir).
. Ekonomik (tedavi harcamaları , üretim ).
Hangi Özelliklere Sahip Hastalıklarda
Erken Tanı İçin Çaba Gösterilmelidir
- Hastalık toplum için önemli bir sağlık sorunuysa,
- Tanı konulabilecek bir presemptomatik dönemi varsa,
- Basit, güvenilir ve toplum tarafından benimsenen bir
tanı yöntemi varsa,
- Tedavisi olanaklıysa,
- Erken tanı harcamaları çok fazla değilse,
- Sağlık insangücü israfına yol açmıyorsa
erken tanı için çaba gösterilmelidir.
Erken Tanı Yönünden Özel Çaba
Gösterilmesi Gereken Toplum Grupları
ve Karşılaşabilecekleri Hastalıklar
Gebeler
Bebek ve Oyun Çocuğu
Okul Çocukları
* Tbc.
* Beslenme
* Beslenme
* Kalp Hst.
* İşit.ve Gör.Kusuru
* Tbc.
* Anemi
* Ruhsal Gelişim
* İşit.-Gör. Kus.
Genç Yetişkin (40)
Yetişkin (40-59 yaş)
* Tbc.
* Meslek Hst.
Yaşlılar
* Hipertansiyon

*

* Kanser
* Meme ve Serv.Ca
* Diabet
* Anemi
* Kalp-damar Hst.
Bazı Önemli Hastalıklar ve Erken
Tanıda Kullanılacak Yöntemler
Hastalığın Adı Kullanılacak Yöntemler
Tüberküloz
Beslenme bozukluğu
Hipertansiyon
Diabet
Barsak Parazitleri
Sıtma
Serviks Kanseri
Bazı Önemli Hastalıklar ve Erken Tanıda
Kullanılacak Yöntemler
Hastalığın Adı
Kullanılacak Yöntemler
Tüberküloz
Beslenme bozukluğu
Hipertansiyon
Diabet
Barsak Parazitleri
Sıtma
Serviks Kanseri
Tüberkülin testi, balgam muayenesi
Ağırlık ve boy ölçümü
Kan basıncı ölçümü
İdrar ve kanda şeker tayini
Dışkıda parazit yumurtası aranması
Kanda sıtma paraziti aranması
Sitolojik muayene
Erken Tanı Uygulamasında Kullanılacak
Yöntemler
1- Kişilerin Sağlık Yönünden Eğitimi
Erken tanısı gereken hastalıkların ilk belirtileri
ve bu belirtiler görülünce ne yapılması gerektiği
halka öğretilmelidir.
2- Peryodik Muayene
* Gebe, çocuk, işçi ve 40 yaşını geçmiş olanlar
için gereklidir.
* Amaç;
-
Hastalığın başlangıç dönemini saptamak,
Toplumda yayılmasını önlemek,
Sağlıkla ilgili hatalı alışkanlıkları ortaya çıkarmak,
Sağlığın değeri hakkında kişiyi bilinçlendirmek,
Hastalığın gidişini izlemek,
Hekimle hasta arasında olumlu bir ilişki sağlamak.
3- Tarama Muayenesi
* Genellikle birden fazla kişide, tanı konulmamış bir
hastalığın
kısa
sürede
uygulanabilir
testler,
muayeneler ve diğer işlemlerle saptanmasına tarama
muayenesi denir.
* Amaç; sağlıklı görülenler arasında hasta olanları
bulup ortaya çıkarmaktır.
* Başarısızlık nedenleri:
- Taramayı yapan kişiye bağlı (hatalı tanı v.b.).
- Taranan kişiye bağlı (şüpheli tanılının
gelmemesi).
- Tanı yönteminin yetersizliği.
- Kesin tanılıların tedaviye gelmemesi.
tekrar
Tarama Testlerinin Özellikleri
1- Basitlik: Hekim dışı personel tarafından da kolaylıkla
uygulanabilecek kadar basit olmalı.
2- Kabul Edilirlik: Maddi ve manevi travma yaratmamalı.
3- Doğruluk: Ölçüm sonuçlarını doğru vermeli.
4- Ucuzluk: Zaman, insan gücü ve para harcamaları düşük
olmalı.
5- Tutarlılık: Testler tekrarlandığında aynı sonuçlar elde
edilmeli.
6- Duyarlılık: Testin, taranan toplumdaki gerçek hastaları
ortaya çıkarabilme özelliği.
7- Seçicilik: Testin, taranan toplumdaki sağlamları
ayırabilme özelliği.
Gerçek
Hastalık
Test Sonucu
Toplam
(+)
(-)
(+)
a
b
a+b
(-)
c
d
c+d
Toplam
a+c
b+d
a+b+c+d
Duyarlılık= a / (a+b)
Seçicilik= d / (c+d)
Yalancı (-) = b
Yalancı (+) = c
İyi bir tarama testi hem duyarlı, hem de seçici olmalıdır