Chapter 9 Perfect competition and monopoly
advertisement
5. Hafta Tam Rekabet ve Tekel ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Tam rekabet Özellikleri • çok sayıda alıcı ve satıcı – hiç kimse tek başına fiyatı değiştiremez • firmalar fiyatı veri alırlar – dolayısyla karşılaştıkları talep eğrisi yataydır • mallar homojendir • tüketici mükemmel bilgiye sahiptir • firma giriş çıkışı serbesttir 1 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Tam rekabet altında arz eğrisi (1) TL SMC P3 P1 C SATC SAVC A Q1 Q3 • P3 ‘ün üstünde (C’ninm üstü), firma kısa dönemde sermayenin fırsat maliyetinin üstünde kar yapar • P3’de (C), firma NORMAL KAR elde eder Çıktı 2 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Tam rekabet altında arz eğrisi(2) TL SMC P3 P1 C SATC SAVC A Q1 Q3 • P1 ve P3 arasında (A ve C), firma kısa dönem kayıpları verir, fakat piyasada kalır • P1 ‘ın altında (KAPATMA FİYATI), firma kısa dönem ortalama değişken maliyetlerini (SAVC) karşılayamaz, ve piyasadan çıkar Çıktı 3 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Tam rekabet altında arz eğrisi(3) TL SMC P3 P1 C SATC SAVC – her fiyat seviyesinde firmanın ne kadar üreteceğini gösterir. A Q1 Q3 • Dolaısıyla SAVC’nin üstünde kalan SMC eğrisinin firmnın KISADÖNEM ARZ EĞRİSİNİ temsil eder Çıktı 4 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Tam rekabet altında, kısa dönemde firma ve sanayi (1) SANAYİ Firma SMC TL TL SRSS SAC P D=MR=AR P D q Çıktı Q 5 Çıktı ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Tam rekabet altında, kısa dönemde firma ve sanayi (1) SANAYİ Firma SMC TL TL SRSS SAC P D=MR=AR P D q Çıktı Q Çıktı Piyasa fiyatı arz e talebin kesiştiği noktada belirlendi – sanayi arz eğrisi firmaların arz eğrilerinin toplamıdır 6 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Tam rekabet altında, kısa dönemde firma ve sanayi (2) SANAYİ Firma SMC TL TL SRSS SAC P D=MR=AR P D q Çıktı Q Çıktı Firma fiyat P’yi veri kabul eder –ve karını maksimize etmek için SMC=MR koşulunu sağlayan çıktı seviyesi q’yu belirler 7 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Tam rekabet altında, kısa dönemde firma ve sanayi (3) SANAYİ Firma TL TL SRSS SMC SRSS1 SAC P D=MR=AR P 1 P D q Q Q1 Çıktı Çıktı Fiyat P iken kar taralı alandır. Bu karlar sanayiye yeni firmaları çeker. Piyasaya yeni firmalar girdikçe, sanayi arz eğrisi sağa kayar ve piyasa fiyatı düşer. 8 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Uzun dönem denge Firma SANAYİ LMC TL LAC TL SRSS LRSS P* P* D=MR=AR D q* Q Çıktı Çıktı Piyasa uzun dönem dengesine tipik bir firmanın LMC=MR ‘sını LAC’nın minimum noktasına denk getirip normal kar elde etmesiyle ulaşır. Uzun dönem sanayi arzı yataydır. Eğer sanayinin genişlemesi girdi fiyatlarını arttırırsa (ör. ücretler) o zaman uzun dönem arz eğrisi yatay değil, yukarı doğru eğimli olacaktır. 9 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Piyasa talebindeki artışa uyum: kısa dönem TL D D' Varsayalımki tam rekabetçi piyasa dengesi P0Q0 ‘da gerçekleşir. SRSS Eğer piyasa talep eğrisi D'D' ... P1 kısa dönemde yeni denge P1Q1 ... P0 D Q0 Q1 D' Çıktı – uyum bireysel firmaların kendi SMC eğrilerinde genişlemesiyle olur. 10 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Piyasa talebindeki artışa uyum: uzun dönem TL D D' Uzun dönemde , kar yeni firmaları çeker SRSS – firmalar sabit faktör girdilerini ayarlayabilirler P1 P2 P0 LRSS D Q0 Q1 Q 2 D' Eğer ücretler bu genişleme ile beraber artarsa, uzun dönem arz eğrisi yukarı doğru eğimlidir – ve piyasa P2Q2’de dengeye gelir Çıktı 11 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Tekel • Tekel: – bir ürünün tek satıcısıdır – piyasaya giriş serbest değildir – piyasa talep eğrisi kendi ürününe olan talepdir – Tam rekabetin aksine, MR her zaman AR’nin altındadır. 12 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Tekelde kar maksimizasyonu TL MC AC P1 MR MC=MR Q1 D = AR Kar MC = MR noktasında maks olur (Q1P1). Bu noktada, AR, AC’den büyüktür, bu yüzden firma sermayenin fırsat maliyeti üzerinde kar elde eder (taralı alan) Fakat yeni firmaların sektöre girişi serbest değildir. Çıktı 13 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Tekel ve tam rekabet karşılaştırması (1) Suppose a competitive industry is taken over by a monopolist: SRSS =SMC TL P2 A P1 LRSS = LMC MR Q2 Q1 D Çıktı Rekabetçi denge A’da, üretim Q1 ve fiyat P1’de. Tekelci için, LRSS, LMC eğrisidir; ve SRSS, SMC eğrisidir. Tekelci kısa dönemde karlarını MR = SMC noktasında gerçekleştirir (P2Q2). 14 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Tekel ve tam rekabet karşılaştırması (2) Varsayalımki rekabetçi bir sanayi tekelci tarafından satın alındı: MR = LMC yapabilmek için TL SRSS =SMC Uzun dönemde firma diğer girdileri ayarlayabilir ... P3 P2 A P1 LRSS Uzun dönem denge P3Q3. = LMC MR Q3 Q2 Q1 D Çıktı 15 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Tekel ve tam rekabet karşılaştırması (3) • Tekel ve tam rekabet karşılaştırıldığında: – daha yüksek fiyat – daha düşük çıktı seviyesi 16 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Doğal Tekel TL P1 LMC • Bu firma ölçek ekonomilerinden çok iyi faydalanmaktadır • LAC düşüşü yüksek talep seviyelerine kadar devam ediyor • en büyük firma her zaman maliyet avantajına sahiptir • ve sanayiye hakim olur • O zaman bu bir doğal tekeldir LAC MR Q1 D Çıktı 17 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Fiyat farklılaştırması • Varsayalımki tekelci iki farklı tüketici grubuna hizmet götürüyor – her grubun farklı talep esneklikleri var ör. business class - economy class • Tekelci işadamlarına turistik gezicilerden daha yüsek fiyat uygulayarak karını arttırabilir. 18 ©The McGraw-Hill Companies, 2002
