Chapter 25 Monetary and fiscal policy in a closed economy
advertisement
11. Hafta Para ve maliye politikaları ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Mal piyasalarında denge • Mal piyasasında denge toplam talep ve gerçekleşen gelir birbirine eşit olduğunda gerçekleşir. • IS şedülü mal piyasasını dengeye getiren farklı gelir ve faiz oranı bileşimlerini gösterir. 1 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 IS şedülü 45o doğrusu AD1 AD0 r Y0 Y1 Gelir r0 r1 IS Y0 Y1 Gelir 2 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Para piyasasında denge • Para piyasasında denge reel para balanslarına olan talep arzına eşit olduğunda gerçekleşir. • LM şedülü para piyasalarını dengeye getiren farklı gelir ve faiz oranı bileşimlerini gösterir. 3 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 LM şedülü r r r1 LM r1 r0 r0 LL1 LL0 L0 Y0 Reel para balansları 4 Y1 Gelir ©The McGraw-Hill Companies, 2002 IS ve LM’de kaymalar • IS’in pozisyonu: – (faiz dışında) toplam talebi kaydıran şeyler: ör: • otonom yatırımlar • otonom tüketim • hükümet harcamaları • LM’in pozisyonu – para arzı – (fiyat seviyesi) 5 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Para ve Mal piyasalarında Eşanlı denge r LM r* IS Y* Gelir 6 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Mali Politikalar ve IS-LM Y0, r0 ilk denge. r Tahvil satışı ile finanse edilen hükümet harcamaları IS eğrisini sağa kaydırır. Yeni denge r1, Y1. LM r1 r0 IS1 Bazı özel harcamalar (Y1Y’) yüksek faiz yüzünden dışlandı. IS0 Y0 Y1 Y’ Gelir 7 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Mali Politikalar ve IS-LM (2) r LM LM’ r1 r0 IS1 Faiz oranının r0’da kalması için para politikasının gevşetilmesi geliri Y’ seviyesine çıkarır. IS0 Y0 Y1 Y’ Gelir 8 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 IS-LM modelinde para politikası Y0, r0 ilk denge. r LM0 r0 r1 Para arzındaki artış LM eğrisini sağa kaydırır. LM1 Yeni denge r1, Y1. IS0 Y0 Y1 Gelir 9 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Karma Politika Talep yönetimi, gelir düzeyini yüksek bir ortalamada tutmak için para ve maliye politikalarının birlikte kullanılmasıdır. Y* gelir seviyesi şu şekilde r elde edilebilir: LM1 r1 r0 ‘Sıkı’ maliye politikası (IS0) ve ‘gevşek’ para politikası (LM0) LM0 VEYA ‘gevşek’ maliye politikası (IS1) ve ‘sıkı’ para politikası (LM1). IS1 IS0 Y* Bu, ekonomideki kamu:özel harcama dengesini etkiler Gelir 10 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Fakat... • IS-LM modeli hükümete milli geliri etkilemek için önemli fırsatlar sunar. • Fakat… – düşünülmesi gereken başka şeyler de var • fiyat seviyesi ve enflasyon • ekonominin arz yönü • döviz kuru 11 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Toplam Arz, Fiyatlar ve Şoklara Uyum ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Klasik makroekonomi modeli • KLASİK makroekonomi modeli Keynesyen modelin tam tersidir. • Ekonomiyi ücretler ve fiyatlar tam esneken analiz eder. • Bu modelde, ekonomi her zaman potansiyel seviyesindedir. 13 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Klasik makroekonomi modeli (2) • Fazla talep ya da arz ücret ve fiyatlardaki değişmelerle hızlı bir şekilde yok olur böylece potansiyel hasıla hızlıca eski yerine ulaşır • Para ve maliye politikaları fiyatları etkiler fakat hasıla üzerinde etkisi yoktur • Fiyat ve ücretlerin hızla uyum sağlayamadığı kısa dönemde Keynesyen tez geçerliyken uzun dönemde klasik model geçerlidir 14 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Makroekonomik talep şedülü • • MDS Makroekonomik talep şedülü (MDS) toplam talebin hasılya eşit olduğu enflasyon ve hasılaya bileşimlerini gösterir. Yiksek enflasyon düşük toplam talep ve düşük hasıla anlamına gelir. hasıla 15 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Toplam arz ve potansiyel hasıla • Potansiyel hasıla şunlara bağlıdır: – teknoloji seviyesi – uzun dönem emek arz ve talebi – Fiyat ve ücretler tam esnekse, hasıla herzaman potansiyel seviyesindedir • Kısa dönemde potansiyel seviyeyi veri kabul ederiz 16 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Klasik toplam arz şedülü • Klasik modelde arz şedülü potansiyel seviyesinde dik bir doğrudur • Bu denge hasıla değerinin farklı enflaston oranlarına elde edilebileceği anlamına gelir • Klasik modelde, para aldanması yoktur • Sonuç olarak, sadece reel değişkenler diğer reel değişkenleri etkileyebilir 17 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Klasik toplam arz şedülü (2) Bu eğri firmaların her enflasyon oranı için arz etmek istedikleri miktarı gösterir. Ücretler ve fiyatlar esnek olduğunda, hasıla hep (Y*) potansiyel seviyesindedir Potansiyel hasıla ekonominin uzun dönem denge seviyesidir. AS Y* hasıla 18 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Klasik toplam arz şedülü (3) • Daha iyi teknoloji AS’yi sağa kaydırır ve potansiyel seviyeyi arttırır • Artan istihdam da AS’yi sağa kaydırır ve potansiyel seviyeyi arttırır • keza artan sermaye de • Kısa dönemde, potansiyel seviyeyi veri kabul edebiliriz 19 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Denge enflasyon değeri AS * Denge MDS = AS olduğunda gerçekleşir, Y* denge geliri ve * denge enflasyon oranı. A MDS Y* A noktasında, tüm mal, para ve emek piyasaları dengededir hasıla 20 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Denge enflasyon: arz şoku AS0 0* A Pozitif bir arz şoku potansiyel hasılayı yükseltir (AS0 ‘den AS1’e ve enflasyonu da düşürür (2* D). Eğer MB enflasyon hedefini 0*’da tutmak isterse, faizleri düşürmelidir. AS1 C D 2* MDS1 MDS0 Y0* Y1* hasıla Bu talep edilen para miktarını arttıracaktır: para piyasasını bu faiz oranından dengede tutmak için MB daha fazla para arz etmelidir. 21 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Denge enflasyon: talep şoku A noktasında, örneğin yatırımlarda artış sonucu toplam talep arttığında (MDS0) den (MDS1))’e, yeni denge B noktası. B’de, pottansiyel hasıla aynıdır ama enflasyon daha yüksektir 1* . AS0 1* B 0* A Potansiyel hasıla aynı olduğundan, MB para politikasını, enflasyon MDS1 MDS0 Y0* hedefini 0*’da gerçekleştirmek için sıkılaştırmalıdır. Banka hedef reel faiz oranını arttırıp MDS’deki artışı tersine çevirebilir. hasıla 22 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Arz-yanlı ekonomi • Toplam talebi değil, toplam arzı arttıralım. • Potansiyel hasılayı arttırmak kritik öneme sahiptir. 23 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Enflasyon, beklentiler ve kredibilite ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Enflasyon ... • Enflasyon fiyatlar genel seviyesindeki artıştır 25 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Miktar teorisi • ‘Nominal para arzındaki artış fiyat seviyesinde kendisine eş bir artışa neden olur fakat hasıla ve istihdam üzerinde etkisi yoktur.’ 26 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Miktar teorisi (2) • MV = PY – V = dolaşım hızı Y = reel GSYİH potansiyel seviyesi P = fiyat seviyesi M = nominal para arzı 27 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Para, fiyat ve enflasyon • Milton Friedman ‘Enflasyon her zaman her yerde parasal bir fenomendir.’ – yani para arzı reel hasıladan daha hızlı büyüdüğünde ortaya çıkar. 28 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Enflasyon ve faiz oranı • REEL FAİZ ORANI – Nominal faiz oranı eksi enflasyon oranı 29 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 enflasyon oranı (%) Phillips eğrisi Phillips eğrisi U* işsizlik oranı (%) 30 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Uzun-dönem Phillips eğrisi (1) • Dikey uzun-dönem Phillips eğrisi ekonomi er ya da geç doğal işsizlik oranı U* seviyesine dönecektir der. • Kısa-dönem Phillips eğrisi beklenen enflasyon oranına bağlıdır 31 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Uzun-dönem Phillips eğrisi (2) • Uzun-dönem ve kısa dönem eğrileri gerçekleşen ve beklenen enflasyon oranları eşit olduğunda kesişirler • uzun-dönem Phillips eğrisi işsizlik ve enflasyon arasında uzun dönemde ters yönlü bir ilişki olmadığını gösterir 32 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 enflasyon Uzun dönem Phillips eğrisi ve toplam talepte artış (1) 2 1 Varsayalımki E’de dengedeyiz, işsizlik doğal oranında U*, ve enflasyon 1 A E U1 U* işsizlik PC1 Genişletici para politikasıyla desteklenen hükümet harcamalarındaki artış ekonomiyi A noktasına taşır, işsizlik düşer (U1) enflasyon artar 2. … sonra? 33 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Uzun dönem Phillips eğrisi ve toplam talepde artış (2) Eğer nominal para arzı aynı hızda genişlemeye devam ederse, ekonomi B noktasına ulaşır PC2. enflasyon LRPC 2 A B 1 E U1 U* işsizlik B noktasında, beklenen ve gerçekleşen enflasyon kesişir ve nominal ücretler yeniden belirlenir, sonuçta reel ücret ve istihdam parasal genişleme öncesindeki gibidir PC1 PC2 yani işsizlik ve enflasyon arasında uzun dönemde ters yönlü bir ilişki yok 34 ©The McGraw-Hill Companies, 2002 Enflasyonu yenmek • Uzun dönemde, para büyüme oranı küçükse enflasyonda küçük olacaktır. • Eğer beklentiler yavaş uyum sağlarsa yüksek enflasyondan düşüğe geçiş sancılı olur. • Kredibilitesi olan politikalar uyum sürecini kolaylaştırır ve hızlandırır 35 ©The McGraw-Hill Companies, 2002
