Kalp Siklusu ve Kalpteki Basınç Değişiklikleri

Kalp Siklusu ve Kalpteki
Basınç Değişiklikleri
Yrd.Doç.Dr. Ercan ÖZDEMİR
Tanım

Kalp Siklusu: Bir kalp atımının başlangıcından, bir
sonraki kalp atımının başlangıcına kadar gerçekleşen kalp
olaylarına kalp siklusu (kardiyak siklus) denir.

Her bir döngü sinüs düğümünde bir aksiyon potansiyelinin
kendiliğinden oluşması ile başlar.

Erişkin kalp atım sayısı ortalama 70-80 /dak. dır

Bir kalp döneminin ortalama süresi 0.83 saniyedir.
Kalp Siklusu
Kalp sağ ve solda bulunan iki adet pompadan
oluşur. Bu pompaların çalışmasında sağda
triküspit solda ise mitral kapak önemli rol oynar
 Kalp pompası çalışırken başlıca iki evre meydana
gelir:
 Sistol→ Kalp kasının kasılması
 Diyastol→Kalp kasının gevşemesi
 Dolaşım sisteminde kan akışı daima yüksek
basınçlı alandan düşük basınçlı alana doğru
gerçekleşir
 Kalp kontraksiyonu ise basıncı oluşturur

Kardiyak Siklus

Sistol





Kalbin kontraktil fazı
Elektriksel ve mekanik
değişiklikler meydana
gelir
Kan P değişiklikleri
olur
Kan volumü değişir
Süresi kalp
frekansından fazla
etkilenmez

Diyastol





Kalbin gevşeme
fazıdır
Sistolün yaklaşık 2
katı kadar sürer
Sistol = 0.3 s
Diyastol = 0.5 s
Süresi kalp
frekansından etkilenir
Kalp Siklusu Sırasında Mekanik Olaylar
1.Ventrikül Diyastolü
. Protodiyastol (Erken diyastol):
 Ventrikül sistolünün sonuna doğru görülür
 Büyük arter basıncı ventrikül basıncını aşar
 Semilunar kapakların açılmasına kadar sürer

İzometrik Gevşeme:
 Semilunar ve A-V kapaklar kapalıdır
 İntraventriküler basınç oldukça düşüktür

Hızlı Dolma Fazı:
 İntraatrial basınç intraventriküler basıncı aşar
 A-V kapaklar açılır
 Yaklaşık 0.11 saniye sürer
Kalp Siklusu Sırasında Mekanik Olaylar
. Yavaş Dolma (Diyastazis):
 Ventrikülde girdap akımları oluşur
 Bu akımlar A-V kapakların kendiliğinden
kapanmasına neden olur
 Yaklaşık 0.18 san. sürer
. Atrium Sistolü:
 Kanın %30 nun dolmasını sağlar
 Atrium kaslarının kasılması kanın geri kaçışını
engeller
Kalp Siklusu Sırasında Mekanik Olaylar
2. Ventrikül Diyastolü
. İzometrik Kontraksiyon Fazı:






Ventikül kasının gerimi artar
Kasların boyunda değişim gözlenmez
Semilunar ve A-V kapaklar kapalıdır
Kalp volumü sabit kalır
Ortalama 0.05 san. kadar sürer
Fırlatma Fazı (Sistolik ejeksiyon):
 Sol ventrikül 80 mmHg, sağ ventrikül ise 10 mmHg diyastolik
basıncı aşar
 Semilunar kapaklar açılır
 Ventriküllerin transvers çapı küçülür
 Fırlatma başlangıçta hızlı sonra yavaş gerçekleşir
 Fırlatma sistolün 3/4 ü kadardır
 Kanın ½ si bu fazın ilk ¼’lük kısmında fırlatılır
Kardiyak Siklus
Kalp Siklusu
Kardiyak Siklus
Kalp Kapaklarının Görevleri

Ventrikül sistolünde A-V
kapaklar kapanarak
ventriküldeki kanın atriumlara
geçişine engel olur.

Sigmoid kapaklar ise
diyastolde izometrik
gevşeme fazında kapanarak
arter kanının geri kaçmasını
engeller.

Kapakların açılıp
kapanmasında boşluklar ve
damardaki basınç farkları
belirler.
Papiller Kasların Görevleri




A-V kapaklar chorda
tendina ile papiller kaslara
tutunmuştur
Ventrikül kasları gibi papiller
kaslar da kasılarak chorda
tendinayı gerer
Bu ise kapakların atriumlara
kaçışını engeller
Papiller kaslarda
haraplanmalar kalp
yetersizliğine neden olur
Kalp Siklusu ve EKG






Atrium depolarizasyonu –> P dalgası
P dalgasından 0.16 san. sonra QRS dalgası
belirir
QRS ise ventriküler depolarizasyonunu
gösterir
QRS ventrikül kasılmasından hemen önce
ortaya çıkar (izometrik kasılma fazı)
Atrium repolarizasyonu QRS içinde kaybolur
T dalgası –> Ventrikül repolarizasyon
dalgasıdır. Ventrikül kasılmasının
bitmesinden hemen önce meydana gelir.
Kardiyak Siklus Sırasındaki Olaylar
Kalpteki Basınç Değişiklikleri

Basınç değişikliklerini kaydetmek için V. basilica’dan
sokulan bir politen kateter fluoroskopik ekran altında sağ
atriuma ve sağ ventriküle yerleştirilir

Başka bir kateter A. Pulmonalise kadar uzatılır

Uzun bir iğne sağ 8. interkostal aralıktan girerek sol
atriuma sokulur

Elektromanyetik manometrelerle basınç kaydedilir

Kardiyometre, EKG ve fonokardiyogram da tabloya eklenir
Ventriküldeki Basınç Değişiklikleri

İzovolümetrik Kontraksiyon Fazı:



Ventrikül sistolünün başında Atrium P = Ventrikül P
Ventrikül kontraksiyuonu A-V kapakları atriumlara
doğru hafifçe yükseltir ve Atrium P ↑
Fırlatma Fazı:






Sağ ve sol ventrikül P, Aorta ve pulmoner arter P’i
aşar
Ventrikül hacimleri hızla küçülür
Aortada diyastolik P = 80 mmHg, A. Pulmonaliste 10
mmHg kadardır
Atrium içi P ↓
Sol ventrikülde basınç maksimal 120 mmHg, sağda 25
mmHg kadar yükselir
Sistol sonu hacmi: 50 ml kadardır
Ventriküldeki Basınç Değişiklikleri

Ventriküllerin Diyastol Fazı:
• İntraventriküler P ↓
• Bu fazda bir miktar kan akışı devam eder
(Protodiyastol)
• Kanın geri akışı kapakların kapanmasına neden
olur, tüm kapaklar kapalı durumdadır
• A-V kapaklar açılır, %70 kan geçişi sağlanır
• Geri kalan %30 kan, atrium sistolü ile fırlatılır
Atriumda Basınç Değişiklikleri
1) a dalgası → Atrium sistolüne karşılık gelir.
Bir miktar kan büyük venlere geri
döner. Sonuçta venöz P de artma (a)
dalgasına katkıda bulunur.
2) c dalgası → Ventrikül sistolünün başında
oluşur
3) v dalgası → A-V kapaklar açılmadan önce atriumlarda biriken kan üçüncü pozitif
dalgayı oluşturur.
Juguler Nabız

Sağ atrium P değişiklikleri çoğu zaman V. Jugularise de
yansır

V. Jugularisdeki basınç yazdırılarak atrium içi basıncı
hakkında bilgi sahibi olabiliriz

Hasta üzerinde jugular venlerin palpasyonu önemli klinik
bilgiler verir

Örneğin triküspit yetmezliğinde dev c- dalgaları gözlenir

Tam kalp bloğunda atriumlarla ventriküller farklı hızda
atarlarken radiyal nabızla uyumsuz a-dalgaları gözlenir
Aortadaki Basınç Değişiklikleri
1. Sistol
 Sistolle birlikte aorta P artmaya başlar

Fırlatma fazında aorta P maksimale yükselir

Sistolün sonlarına doğru aortadaki P biraz
düşer

Çünkü bu sırada arterlere gönderilen kan
miktarı aortaya gönderilenden daha fazladır
Aortadaki Basınç Değişiklikleri
2. Diyastol
 Ventrikül P hızla düşer

Bu düşme aortada insusura adı verilen ani düşüş dalgası
ile kendini gösterir

İnsusuradan sonra basıncın dikrotik dalga şeklinde artışı
söz konusu olur

Dikrotik dalganın oluşmasında semilunar kapakların ani
kapanması rol oynar

Diyastolün geri kalan kısmında basınç daha yavaş düşüş
gösterir
Sağ ve Sol Kalp Arasında Farklar

Sağ atrium sistolü soldan önce, sol ventrikül
sistolü de sağdan önce başlar

Fırlatma sağ ventrikülde daha çabuk sağlanır

Sol A-V kapaklar inspirasyon sırasında sağa
göre daha önce kapanır

Ekspirasyon sırasında her iki taraf kapakaynı
zamanda kapanır
Arteryel Nabız

Sistol sırasında aortaya şiddetle itilen kan arterler
boyunca ilerleyen bir basınç dalgası meydana getirir

Basınç dalgası arter duvarını genişletir bu nabız olarak
elle hissedilir

Dalganın hareket hızı kan akış hızından çok daha fazla
aortada yaklaşık 4 m/s, küçük arterlerde 16 m/s’dir

Nabız kuvveti nabız basıncı ile tayin edilir

Ortalama basınçla ilgisi yoktur
Arteryel Nabız

Corrigan nabız (darbeci nabız): Aort
yetmezliğinde görülür. Sıçrayıcı karakterdedir

Filiform nabız: Kalp yetmezliğinde görülür. Zayıf
karakterde bir nabızdır.

Dolgun nabız: Egzersizde görülür. Özellikle
nabız basıncının arttığı durumlarda gözlenir. Aort
yetmezliğinde nabız başın sallanmasına ve
palpitasyona neden olabilir.
Arteriyel Kan Basıncı
 Sistolik/diyastolik


Normal – 120/80 mmHg
Yüksek – 140/90 mmHg
 Sistolik

basınç
Ventriküler kontraksiyon sırasında meydana
gelir
 Diyastolik

olarak ifadesi
basınç
Kardiyak gevşeme sırasında oluşur
Kan Basıncı
 Nabız


P (Pulse Pressure-PP)
Sistolik ve diyastolik basınç arasındaki fark
PP = systolic - diastolic
 Ortalama Arter
P (Mean Arterial Pressure -
MAP)


Arterlerdeki ortalama arter basınç
MAP = diyastolik + 1/3 (sistolik – diyastolik)
Kalp Siklusu Sırasında Basınç-Volüm
Eğrisi:

End-systolic volume
(ESV)

End-diastolic volume
(EDV)

İsovolumic relaxation

İsovolumic
contraction

Stroke volume (SV):
SV = EDV - ESV
Kalp Siklusu
Kalp Siklusu
Basınç ilişkisi:
 Frank-Starling

Yasası
Miyokard fibrillerinin uzunluğu yeterince bir düzeye geldiğinde
kontraksiyon kuvveti de o oranda artış gösterir (EDV artışı SV
yükselmesine neden olur.)
Uzunluk-Gerim İlişkisi
Kalp kası yeterince
gerilirse o
derecede daha çok
kasılabilir. Bu aktinmiyozin çapraz
köprülerinin birbiri
üzerine binme
oranının
maksimum olması
ile mümkündür. Bu
özellik iskelet
kasındakine
benzerdir.
Kardiyak Debi