fenadami.com dolasim sistemi 4. sınıf

Adı Soyadı :
……………………….
4. SINIF FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ
VÜCUDUMUZUN BİLMECESİ
……………………….
Dolaşım Sistemi
ETKİNLİK- 5
Dolaşım Sistemi nedir?
_ Dolaşım Sistemi, yaşam için hayati sıvı olan kanın tüm vücutta dolaşımıdır. Kanın durmaksızın hareket etmesini
sağlayan organ kalptir. Kalp kası kasılıp gevşeyerek, akciğerden aldığı temiz kanı vücuda, vücuttan aldığı kirli kanı da
akciğere pompalayarak çalışır.
Kalp: İnsan kalbi, yaşamı boyunca çalışır ancak ölünce durur. Kalp atışının 2 ya da 4 dakikadan uzun süre durması,
kalıcı beyin yıkımına yol açar. Kalbin kendi kasına kan
sağlaması da sürekli çalışmasına bağlıdır; birkaç dakikadan
uzun süre kan kesilirse, kalp kası çok fazla zarar görüp, bir
daha çalışmayacak biçimde durur.
Kalp iki pompalı, tek bir organ halinde bütünleşmiştir.
Vücuttan gelen kan kalbin sağ yanının üst odacığı olan sağ
kulakçığa dökülür. Bu odacığın kasları kasılınca, sağ
karıncığa geçmeye zorlar bu da kasılınca, kanı akciğerdeki
damarlara taşınır. Bu akciğer damarları içinde kana alveol
aracılığıyla oksijen kana girer, karbondioksitse kandan
akciğere geçer ve ayrılır.
Ardından bu temizlenmiş ve tazelenmiş kan, sol kulakçığa geçer. Sol kulakçıktan kan, sol karıncığa geçer. Sol
karıncığın kas çeperi çok güçlüdür ve kasıldığı zaman kanı oldukça büyük bir basınçla, aort adı verilen büyük
atardamara iter. Aortun, kanı bedenin değişik bölümlerine taşıyan birçok kolu vardır. Bu kolların da tümü daha küçük
kollara ayrılır; kanı bütün vücuda taşır.
Kan Damarları : dolaşım sisteminin organlarındandır. Atardamarlar kanı kalpten alıp
vücudun farklı bölümlerine taşırken, toplardamarlar vücudun farklı bölümlerinden kanı
kalbe taşırlar. Bununla birlikte kanın vücudun en küçük yapılarına ulaşmasını sağlayan
kılcal damarlar vardır Vücuttaki en büyük damar kanın kendisi aracılığıyla tüm vücuda
doğru pompalandığı aort atardamarıdır. Vücutta bulunan her organın en az bir tane
temiz kanı kalpten getiren ve birden fazla kirli kanı kalbe götüren damarı vardır. İnsan
vücudundaki damarların toplam uzunluğu 100.000 km
kadardır. (Kırmızı renkle gösterilen damar oksijence boldur; mavi renkle gösterilen damar
oksijeni azdır.)
Kan : Damarın içinde dolaşan alyuvar, akyuvar ve kan pulcuklarından meydana gelmiş kırmızı renkli hayati bir
sıvıdır. Alyuvarlar kırmızı kemik iliğinde oluşur. Oksijen gazını ve demir mineralini taşır. Kanda belirli miktardan az
bulunması anemi ( kansızlık) neden olur. Akyuvar beyaz renkli vücudu mikroplardan koruyan hareketli hücrelerdir.
Trombositler ise kanama olan damarda birikir ve damar duvarına yapışarak kanın pıhtılaşmasını sağlayarak kan
kaybını önler.
Nabız : Kalbin kanı pompalanması esnasında, atardamarlarda oluşturduğu dalgalanmadır.Kalp atışının uçtaki
atardamarlardan hissedilmesine nabız denir. Normal nabız, yetişkinde dk'da 60-70 kez çocukta dk'da 70-90
kez bebekte dk'da 90-120 kez civarındadır. Nabız, kalbin attığını gösterir. Nabız, bazen artar, bazen azalır. Bu
artma ve azalma heyecana korkuya ve egzersizlere etkilerine bağlı olabilir. Nabız bilek ve boyundan ölçülebilir.
Ayşe, 10 yaşında bisiklete binmeyi çok seviyor. Bisiklete binmeden önce nabzı dakikada 80 kez attı. Bir saat
bisiklete bindikten sonra nabzı dakikada 110 kez attığını fark etti. 1 saat dinlendikten sonra nabzı eski değere
döndüğünü gördü. Ayşe’ nin nabız grafiğini inceleyiniz.
Nabız
110
80
0
1
2
saat
www.Egitimhane.Com
Fatih ERASLAN