Alzheimer Hastalığında Kullanılan İlaçlar

Kolay bir slayt genel olarak okudu.. Sonuna
kendim soru ekledim. Kolay gelsin
Alzheimer Hastalığı (Alzheimer tipi demans [DSM-IV]):
Demans ve bellek bozukluğu ile birlikte,
Afazi
Apraksi
Agnozi
Yürütücü işlev bozukluğu
en az birini içeren,
bunlardan dolayı günlük hayatta bozulmaya yol açan
ilerleyici tipte bir klinik tablodur.
Epidemiyoloji:
Yaş
65-69
70-74
75-79
80-84
85-89
90-94
> 95
Erkek (%)
0.9
1.9
3.9
7.7
14.8
26.6
43
Kadın (%)
1.2
2.5
5.0
9.9
18.7
32.4
49.9
2050 yılında dünya nüfusunun %25’inden fazlasının 65 yaşın
üzerinde olacağı kestirilmektedir.
Gelecekte en önemli sağlık sorunlarından biri…
Risk Faktörleri:
Yaşlanma
Apolipoprotein E ε4
Presenilin 1 yada 2
Genlerinde mutasyon
2-Makroglobulin
Nitrik oksit sentaz-3
Kafa travması
Yüksek kolesterol düzeyi
Sigara kullanımı
Düşük eğitim düzeyi
Aile hikayesi (<% 5, otozomal dominant)
Her zaman soru olarak
karşınıza çıkar. Bilmenizde
fayda var
Patoloji:
Nörotik (senil) plaklar
Nörofibriller yumaklar (tangles)
Nöron kaybı ve beyin atrofisi
Granülovakuoler dejenerasyon
Mikroglia aktivasyonu
Amiloid anjiopatisi
Fizyopatoloji:
1- Amiloid Hipotezi:
Alzheimer Hastalığı’ndaki patolojilerde en önemli tetikleyici
etken hücre dışında amiloid-β (Aβ) proteini birikimidir.
β katlanma yapmış,
çözünemeyen Amiloid çekirdek
Mikroglia hücreleri
Dejenere nöritler
Dejenere akson ve dentritler
Senil plak
Fizyopatoloji:
2- Nörofibriller Yumaklar:


Tau proteini  mikrotübüllerin bir arada tutulması ve
organizasyonu
Tau protein hiperfosforilasyonu  ikili helikal yapı 
yumaklaşma  nöropati
Fizyopatoloji:
Bu yapısal değişiklerden en çok
HİPPOKAMPUS ve KORTEKS
etkilenir.
Tedavinin temelinde bu
fonksiyonu düzelteme var
Fizyopatoloji:
Alzheimer Hastalığı’nda diğer bir patoloji de kolinerjik sistem
fonksiyonlarında azalmadır.
Kolinerjik sistem öğrenme ve bellek fonksiyonlarının düzenlenmesi
ve yürütülmesinde rol oynar.
Alzheimer Hastalığı’nda Asetilkolin sentezinde rol oynayan
kolinasetiltransferaz enzim aktivitesi ve asetilkolin salıverilmesi
azalmıştır.
Bu azalmada, nöronal yıkımın yanı sıra, Aβ’nın doğrudan baskılayıcı
etkisi de rol oynar.
o
Genelde tedavi semptomatik olur

Asetilkolin esteraz inhibitörleri
› Donepezil
› Rivastigmin
› Galantamin
Ginkgo biloba
 Memantin
 İdebenon
 Kombine preparat

Asetilkolinesterazın spesifik ve reversibl
inhibitörüj
 Oral biyoyararlanımı %100
 t½ 70 saat, 1x1
 Nöroloji, geriatri, psikiyatri uzmanı
tarafından doğrudan ya da rapor ile

Kontrendikasyon:
› Epilepsi, Kalp hastalıkları, kalp ileti bzk, aritmi, KOAH,
astma
› Laktoz intoleransı
 Yan etkiler:
› Bulantı, diyare, kusma, uykusuzluk, gerçekçi rüyalar,
› Kas krampları, yorgunluk, anoreksi
 Etkileşim:
› Antikolinerjik aktivitesi olan ilaçlar, kolinerjik agonistler,
› Süksinilkolin, sinir ve kas blokörleri, beta-blokörler
› Ketokonazol, kinidin, itrakonazol, eritromisin, rifampisin
› Fluoksetin, fenitoin, karbamazepin, alkol
› NSAIDs







Asetilkolinesteraz ve bütirilkolinesteraz inhibitörü
Oral biyoyararlanımı %40
Yemeklerle birlikte alınmalı (GIS yan tesirleri için)
Transdermal patch formu GIS yan tesirleri önler
Ana metabolizması böbrekte, KC ilgili ilaç
etkileşimi az
Nöroloji, geriatri, psikiyatri uzmanı tarafından
doğrudan ya da rapor ile
Yan etkileri genel olarak aynı
Kontrendikasyon:
› Epilepsi, Kalp hastalıkları, kalp ileti bzk, aritmi, KOAH,
astma
 Yan etkiler:
› Bulantı, kusma, anoreksi, baş dönmesi
 Etkileşim:
› Antikolinerjik aktivitesi olan ilaçlar, kolinerjik agonistler,
› Süksinilkolin, sinir ve kas blokörleri, beta-blokörler
› Ketokonazol, kinidin, itrakonazol, eritromisin, rifampisin
› Fluoksetin, fenitoin, karbamazepin, alkol
› NSAIDs

Yarışmalı asetilkolinesteraz inhibitörü
 nAChR allosterik ligantı – Ach salıverilmesini 
 Oral biyoyararlanımı %80-100
 Metabolizma %75 KC’de, CYP2D ve 3A4
 Nöroloji, geriatri, psikiyatri uzmanı tarafından doğrudan
ya da rapor ile

Yan etkileri genel olarak aynı



Kontrendikasyon:
› Epilepsi, Kalp hastalıkları, kalp ileti bzk, aritmi, KOAH, astma
› Ciddi GIS problemleri, KC yetmezliği, laktoz intoleransı
› İdrar problemleri
Yan etkiler:
› Bulantı, diyare, kusma, dispepsi, kilo kaybı
› Bitkinlik, baş dönmesi, uyku hali, gerçekçi rüyalar, ajitasyon
› Bradikardi, senkop (!)
Etkileşim:
› Antikolinerjik aktivitesi olan ilaçlar, kolinerjik agonistler,
› Süksinilkolin, sinir ve kas blokörleri, beta-blokörler
› Ketokonazol, kinidin, itrakonazol, eritromisin, rifampisin
› Fluoksetin, fenitoin, karbamazepin, alkol
› NSAIDs
Bitkisel kaynaklı,bir çok reseptörle
etkileşiyor,geleneksel çin tıbbından gelmekte
Vazodilatasyon, kan akımı artışı
 NO , platelet inaktivasyonu (?)
 Antioksidan etki (in-vitro SOD )
 SSS’de Muskarinik, α2, 5-HT1a , β, sinaptozomal 5-HT
gerialımı 
 Serumda Ach, NA ,
 Kortikosteroid 
 Β-Amiloid fibril 

Cohrane Rev: Demans, 35 kontrollü çalışma, 3-52 hafta
tedavi. Bilişsel etki 12. haftada var, ancak 24. haftada
kaybolmuş,
 Genel durum 24. haftada daha iyi
 Ginkgo hafıza çalışması:

› >75 yaş 2500 normal, 500 orta derecede bilişsel bozukluk olan
bireye 6 yıl profilaktik olarak verilmiş
› Etki yok
Genel olarak kanamaya eğilimi artırıyor
Kontrendikasyon:
› Aşırı duyarlılık
› Antikoagülan kullanımı
› Epilepsi
 Yan etkiler:
› Kanamaya eğilim,
› Bulantı, diyare, alerji, dispepsi
› Çarpıntı, anksiyete, uykusuzluk, baş ağrısı, baş
dönmesi
› Klodikasyo intermittans
 Etkileşim:
› Antidepresanlar, CYP3A4, 2C9 ile metabolize olan
ilaçlar

Etki mekanizması diğerlerinden farklı.
Glutamat ve aspartatın yaptığı eksitotoksisitesini önler





NMDA antagonisti
Özellikle ekstrasinaptik reseptörler açık
kalma süresini azaltır, glutamat toksisitesini
engeller
Düşük afiniteli, yarışmasız, voltaj bağımlı 
reseptör glutamat uyarımına yanıt verir
(?) 5HT3 antagonist – D2 agonist – α7
nAChR antagonist
Nöroloji, geriatri, psikiyatri uzmanı
tarafından doğrudan ya da rapor ile
Dekstrometorfan :antitusif
Ranitidin :ülser tedavisi
Kontrendikasyon:
› Aşırı duyarlılık, böbrek yetmezliği, epilepsi , konjestif
kalp yetmezliği
 Yan etkiler:
› Ajitasyon, uykusuzluk, baş ağrısı, baş dönmesi,
halüsinasyon, sakarlık yaralanması,
› İnkontinans, diyare, konstipasyon,
› Öksürük
 Etkileşim:
› Dekstrometorfan, ketamin
› L-dopa, antipsikotikler, barbitüratlar, nikotin
yerinekoyma ted., fenitoin
› Ranitidin, tiyazid diüretikler
› İdrar pH  : eliminsayon  - plazma kons. 

Yeni bir ilaç ismini bilin yeter
ATP üretiminde , lipid peroksit oluşumu
 Koenzim Q10 sentetik analoğu
 Oral biyo yararlanımı az (ilk-geçiş
etkisinden dolayı)
 Yağlı yemeklerle alınması tavsiye edilir
 Klinik çalışma kısıtlı

Hastanın durumuna göre bu kombinasyonlar uygulanıyor
memantin + donepezil
 memantin + donepezil + ginkgo biloba
 donepezil + ginkgo biloba
 İdebenon + donepezil + memantin
 İdebenon + donepezil
 memantin + ginkgo biloba
 memantin + idebenon


Mini mental test ile hastalık derecesi saptanır
› Hafif
› Orta
› Orta-İleri
› İleri
:
:
:
:
MMSE 21 – 26
MMSE 10 – 20
MMSE 10 – 14
< 10
Hafif – orta: asetil kolinesteraz inhibitörleri
 Hafif – orta / asetil kolinesteraz inh. tolere
edemiyor – kontrendike: memantin
 İleri: Memantin
 3 aylık gözlemler

1-)Aşağıdakilerden hangisi Alzheimer tedavisinde
kullanılan asetilkolin esteraz inhibitörü olan ilaçtır
A. Donopezil
B. Memantin
C. Fluoksetin
D. Lesitin
E. Gingko biloba
2-) Aşağıdakilerden hangisi Alzheimer tedavisinde
kullanılan memantin için yanlıştır?
A. Glutamat ve aspartatın eksitotoksisitesini önler
B. NMDA antagonistidir
C. Epilepsi , konjestif kalp yetmezliği gibi yan etkileri vardır
D. Yükek afiniteli ve yarışmalı bağlanır
E. Dekstrometorfan, ketamin, Ranitidin gibi ilaçlarla
etkileşime girebilir
3-) Aşağıdakilerden hangisi Alzheimer tedavisinde
kullanılan ilaçlar için yanlıştır
A. Rivastigmin transdermal patch olarak kullanılabilir
B. Galantamin yarışmalı asetilkolin esteraz inhibitörüdür
C. Donapezil in oral biyoyararlanımı %100 dür
D. Asetilkolin esteraz inhibitörleri karaciğerde metabolize
olur
E. Asetilkolin esteraz inhibitörlerinin yan etkileri genel
olarak benzerdir