ÖSS Tarih-2 (Türk-İslam Tarihi, Osmanlı Tarihi)

advertisement
1
TÜRK-İSLAM TARİHİ
TALAS Savaşı
• ÇİN DEVLETİ İLE ARAP DEVLETİ
(ABBASİ)
KARŞI
KARŞIYA
GELMİŞTİR
• TÜRKLER
ABBASİYİ
DESTEKLEMİŞTİR.
• SONUÇLARI:
- Abbasi kazanmıştır.
- Türkler ile Araplar yakınlaşmış ve Türkler
arasında İslamiyet yayılmaya başlamıştır.
- Türkler Abbasi devletinde yönetim ve
askeri
alanda
önemli
görevlere
getirilmişlerdir.
- Müslümanlar
Kağıt
ve
Matbaayı
öğrenmiştir.
• Müslümanların öğrendiği buluşlar daha
sonra Haçlı Seferleri ile Avrupa’ya
ulaşacaktır.
• Çin’in Batıya ilerleyişi durdu, Çin
kabuğuna çekildi.
Soru: Türklerin İslamiyet’i kabul etmesini
kolaylaştıran sebepler nelerdir?
- Göktanrı inancı ile İslamiyet’in benzer
yanlarının olması. (Tek tanrı, ahiret inancı,
kurban kesme, cennet cehennem)
- Abbasi devletinin hoşgörü politikası.
- Türklerin
“cihan
hakimiyeti”
ile
Müslümanların “cihad” politikalarının
benzemesi.
!!! İslamiyeti kabul eden ilk Türk boyu
KARLUKLAR’dır.
!!! İslamiyeti kabul eden ilk Türk devleti
KARAHANLILAR’dır.
Karahanlılar:
!!!Türk kültürüne ve Türkçe’ye önem
vermişlerdir. (Milliyetçi, ulusçu, Türkçü
olduklarının göstergesidir)
!!! İlk ticari amaçlı kervansaraylar bu dönemde
yapılmıştır.
(ticarete
önem
verildiğinin
göstergesidir)
Gazneliler:
!!!Gazneli Mahmut Hindistan’a 17 sefer yaparak
burada
İslamiyet’in
yayılmasını
sağladı.
(İslamiyet’te eşitlik olduğu için Kast sistemi
darbe almıştır)
!!!Abbasi halifeliğini Şii Büveyhoğullarının
baskısından kurtardı. (Türkler İslamiyet’in
koruyuculuğunu üslenmiştir)
Büyük Selçuklu Devleti:
Malazgirt Savaşı (1071):
 Sonuçlar:
 Türkler büyük bir zafer kazandı.
 Bizans İmparatoru Romen Diyojen
esir düştü.
 Not: Malazgirt zaferi ile Anadolu’nun
kapısı
Türklere
açıldı.
Türkler
Anadolu’ya yerleşmeye başladı.
 Alp Arslan, komutanlarını Anadolu’nun
fethi
ile
görevlendirdi.
(Bunun sonucunda kılıç hakkı ile
beylikler kurulacaktır)
 !!!! Beyliklerin kurulması şunlara
sebep oldu:
- Anadolu kısa sürede feth edildi,
- Anadolu kısa sürede Türkleşti,
- Anadolu’da Türk kültürü ve medeniyeti
yayıldı,
- Anadolu’da İslamiyet yayıldı.
Bu beyler Selçuklulara yarar sağlamışlar fakat
daha sonra bağımsız hareket etmeye başlamış ve
feodal bir yapının ortaya çıkmasına sebep
olmuşlardır. (Bu durum merkezi otoriteyi
olumsuz yönde etkilemiştir)
Tolunoğulları ve Ihşidiler:
• Mısır’da kurulan ilk Türk devletleridir.
• Yönetici Türk halkı Arap olduğu için kısa
sürede yıkılmışlardır.
• Mısırın bayındır (mimari eser ve
belediye hizmetleri) hale gelmesinde
önemli katkıları olmuştur.
Eyyubiler:
*Haçlılar ile başarılı savaşlar yaptı.
*Mısır’da Türk devlet teşkilatını uyguladılar ve
resmi dilleri Türkçe’dir.(Milliyetçilik göstergesi)
Memlükler (Mısırda kurulmuş bir Türk devleti)
• Memluk devletinde Türkçe bilmek bir
ayrıcalıktı.
Türkçe
bilmeyenler
yönetimde yükselemezdi. (Milliyetçi
özelliğidir)
• Egemenlik anlayışı bakımından diğer Türk
devletlerinden ayrılırdı. Kut anlayışına
göre hükümdar ve ailesi devleti
yönetirken, Memlükler’de Türkçe bilen
güçlü ve yetenekli her komutan
hükümdar olabiliyordu. (Bu durum çok
sayıda hükümdarın tahta geçmesini
sağlayacaktır)
• Osmanlıdan üç yüz yıl daha az
yaşamalarına
rağmen
tahta
geçen
hükümdar sayısı daha fazla olmuştur.
2
SORU: Türkler’in İslamiyeti kabul etmesi, sosyal
ve kültürel yaşamında ne gibi değişiklikler
meydana getirdi?
- Arapça’nın kullanılması ve hatta resmi dil
ve bilim dili olması.
- Hicri Takvim’in kullanılması.
- Cami, Mescit, Minare, Kümbet vs. mimari
eserler yapılması.
SORU: İlk Müslüman Türk devletlerinde kilise,
manastır ve rahiplere konan vergilerin
kaldırılmasının amacı nedir?
- Devlet ile gayrimüslim vatandaşları ve din
adamlarını kaynaştırmak ve devlete
bağlılığını arttırmak.
SORU: Malazgirt zaferinden sonra Anadolu
topraklarında Selçuklu egemenliği artarken,
Bizans egemenliği azalmıştır. Bu neyin
göstergesidir?
- Türklerin
Anadolu’daki
etkinliğinin
giderek
artığının
ve
Anadolu’nun
Türkleşmeye devam ettiğinin.
ÖNCE
SONRA
DAHA SONRA
Türk-Arap Türkler İslamiyet’i Türklerin İslam
komşu kabul etmeye başladı. medeniyetine
oldu.
katkıları oldu.
SORU: Büyük Selçuklu Devleti’nde;
- Nizamiye Medreselerinin açılması,
- Bilim adamlarının himaye edilmesi.
neyin göstergesidir?
Selçukluların Eğitim ve Bilime verdiği önemin.
SORU: Türk Devletlerinde taht kavgaları
yaşanmasında etkili olan sebepler nelerdir?
- Komşu
ülkelerin
Türk
Prensleri
kışkırtması,
- Ülke hanedan üyelerinin ortak malıdır
anlayışı,
- Beyliklerin
ve
boyların
prensleri
kışkırtması.
NOT:
Büyük
Selçukluda
Atabeylerin
bağımsızlıklarını ilan etmeleri merkezi otoriteyi
zayıflatmıştır.
SORU: Büyük Selçukluda toprak fethedenin malı
sayılması neye neden olmuştur?
- Feodal beyliklerin ortaya çıkmasına.
SORU: Talas Savaşı sonunda Türk boylarının
İslamiyeti kabul etmeleri neyin göstergesidir?
- Askeri olaylar toplumlararası etkileşime
ortam hazırlamıştır.
Soru:
- Göçebelerin yerleşik hayata geçirilmesi,
- Sulama kanallarının açılması.
Bu çalışmalar neyin göstergesidir?
* Tarımı geliştirme amacı vardır.
Türkler, İslamiyet’i kabul ettikten sonra İslam
dünyasının koruyuculuğunu üslenmiştir.
Bunun örnekleri;
 Gazneli Mahmut’un, Bağdat halifesini
baskıdan kurtarması,
 Büyük Selçuklu hükümdarı Tuğrul Bey’in
Abbasi halifesini koruması ve himaye
etmesi,
 İslam dünyasına düzenlenen Haçlı
Seferlerine karşı koymaları,
 Osmanlı padişahlarının, Müslüman devlet
ve beylikleri korumaya çalışmaları.
Soru: Memlükler’de devlet savaş zamanı ve
ekonomik durumu kötü olduğu dönemlerde
vatandaşlarının mallarına el koyabiliyor yada
istediği fiyattan satın alabiliyordu.
Bu durum neyin göstergesidir?
 Özel mülkiyet hakkının zaman zaman
devlet tarafından kısıtlandığı.
Soru: Şehzadelerin atabeyler gözetiminde illere
yönetici
olarak
gönderilmesi
neyin
göstergesidir?
İleriki dönemlerde devletin başına geçecek olan
kişilerin tecrübe kazanması amaçlanmıştır.
Soru:
İslam devletleri;
- Düşünce özgürlüğünü kısıtlamamıştır.
- Bilimsel eserler Arapça’ya çevrilmiştir.
- Bilim adamlarına serbest çalışma ortamı
yaratılmıştır.
Bu çalışmalar neye sebep olmuştur?
Müslüman bilginlerin pozitif bilimlere öncülük
etmesine sebep olmuştur.
Soru:
- Fenikelilerin Akdeniz’de kurduğu koloniler
alfabenin batıya taşınmasında etkili olmuştur.
- Asurlular Hititler ile yaptıkları ticaret faaliyetleri
sırasında çivi yazısını Anadolu’ya getirmişlerdir.
Bu bilgiler birlikte düşünüldüğünde nasıl bir
yorum çıkarılabilir?
Kültürel etkileşimde ticaret ön plandadır.
Soru:
- Ürünlerin fiyat ve kalite standardının
belirlenmesi,
- Kurallara uymayanların meslekten çıkarılması.
Lonca örgütünün bu yetkileri hangi amaca
yönelik hazırlanmıştır?
Hem üreticiyi hem tüketiciyi koruma amacı
vardır.
3
TÜRKİYE TARİHİ
1. İlk Beylikler Dönemi
(Malazgirt’ten sonra kurulan beylikler)
2. Anadolu Selçuklu Devleti
3. İkinci Beylikler Dönemi
(Kösedağ Savaşı’ndan sonra kurulanlar)
4. Osmanlı Devleti
5. Türkiye Cumhuriyeti
!!! I.Haçlı Seferinden (1096) dolayı merkez
Konya’ya taşınmıştır. (İznik be Batı Anadolu’da
üstünlük Bizans’ın eline geçmiştir)
Miryokefalon Savaşı (1176)
Anadolu Selçuklu X Bizans
- Türklerin Anadolu’dan atılamayacağı anlaşıldı
(Anadolu kesin olarak Türk yurdu oldu)
- Bizans’ın son saldırısı, Türklerin son
savunmasıdır.
- Türk-İslam dünyası üzerinde Bizans baskısı
sona erdi.
- I.Haçlı Seferi ile Bizans’ın eline geçen Batı
Anadolu’daki üstünlük Selçukluların eline
geçmiştir.
!!! II.Kılıçarslan, Türk Devlet geleneklerine göre
ülkeyi 11 oğlu arasında paylaştırmıştır. (Bu
durum, daha hayatta iken oğulları arasında taht
kavgalarının başlamasına sebep olmuştur)
I.İzzeddin Keykavus Ticareti geliştirmek için;
- Sinop
alınarak
Anadolu
ticareti
Karadeniz’e açıldı. (Burada ilk tersane
kuruldu)
- Anadolu’da Kuzey-Güney, Doğu-Batı
doğrultusunda yollar yapıldı ve bu yollara
Kervansaraylar yapıldı.
- Yabancı tüccarlara düşük gümrük
vergileri uygulandı.
- Anadolu’daki önemli merkezlere yabancı
tüccarlar, Kırım, Kıbrıs, Mısır gibi
yerlere de Türk tüccarlar yerleştirildi.
- Zarara uğrayan tüccarların zararı
karşılandı (ilk sigorta sistemi)
I.Alaeddin Keykubat döneminde;
- Alanya alındı.
- Anadolu, uluslararası ticaret merkezi
haline geldi.
- İlk deniz aşırı sefer, Kırım’ın Suğdak
limanı
alınarak
yapılmış
oldu.
(Karadeniz’de üstünlük sağlandı ve
İpek yolu ele geçirilmiştir)
Moğol Tehlikesine karşı alınan tedbirler;
- Doğudaki şehirlerin surları tamir edildi.
- Halife ile ilişkiler yoğunlaşmıştır. (Askeri
birlik göndermiştir)
-
Harzemşahlar’ın Doğu Anadolu ve
Azerbaycan’a yerleşmelerine müsaade
edilmiştir. (Tampon bölge)
- ASD, Harzemşah, Eyyubi ittifakı
kurulmaya çalışıldı.
- Moğol hanı Ögeday ile dostluk kurulmaya
çalışıldı.
Yassıçemen Savaşı (1230)
- Harzemşahlar’ın Ahlat’ı alması ile ilişkiler
bozuldu.
ASD X HARZEMŞAH
- Harzemşahlar yıkıldı.
!!! Not: Bu savaş ile Anadolu Selçuklu devleti
gücünü göstermiş ve Moğolların Anadolu’yu
istilası gecikmiş, fakat tampon bölge kalktığı için
Moğollar daha rahat ilerleme imkanı bulacaktır.
II.Gıyaseddin Keyhüsrev;
- 1240’ta Baba İshak (Babailer) isyanı
çıkmış ve uzun süre bastırılamamıştır.
(Bu durum ASD’nin zayıflığını belli
etmiş ve Moğol istilası hızlanmıştır)
Kösedağ Savaşı (1243)
ASD X MOĞOL (İlhanlı-İran’da)
Kösedağ Savaşı’nın Sonuçları;
- Anadolu, Moğol istilasına girdi,
- ASD sultanları, Moğollar’ın kuklası haline
geldi, sık sık taht değişikliği oldu,
- * Anadolu Türk birliği bozuldu, çeşitli
beylikler kuruldu (Karamanoğulları,
Candaroğulları, Osmanoğulları vs.)
- ASD yıkılma sürecine girdi,
- ASD ağır vergiler ile ezildi.
Yorumlar:
- Kervansaray yapımı,
- Ulaşım ağını düzenleme (hem ticaret hem
merkezi otoriteyi iyileştirmek için)
- Gümrük vergilerini düşürme,
- Gümrük gelirlerinin artması (sonuçtur)
- Ticarette devlet güvencesi (Sigortacılık)
- Deniz kıyısı (liman) kentlerinin ele
geçirilmesi,
- Yabancı tüccarlara ayrıcalık verilmesi,
- Türk tüccarların ticaret merkezlerine
gönderilmesi
TİCARETİ GELİŞTİRMEK için yapılır.
*** Ahilik Teşkilatı: Esnaf ve zanaat grupları
arasında
dayanışmayı
sağlayan,
fiyatları
belirleyen, kalite kontrolünü gerçekleştiren,
haksız rekabeti önleyen bir tarikat ve bir
kurumdur. Osmanlı Yükseliş devrine doğru
manevi yönü azalmış ve Lonca olarak
adlandırılmıştır.
4
NOTLAR:
- İkta sistemi, toprak sistemidir. Ticaret ile
direkt bir ilgisi yoktur. Asker yetiştirmek,
düzenli üretim yapmak, düzenli vergi
toplamak, asayişi sağlamak gibi yararları
vardır.
- Türk devletlerinde genelde toprağın sahibi
devlettir. Halk kiracıdır ve ürün vergisi
verir. Özel mülkiyet pek gelişmemiştir.
- Gaza ve Cihat, İslamiyeti yaymak için
yapılır. Müslüman bir devlete karşı gazacihat yapılamaz.
Sebep
Sonuç
Beylik ele geçirme
Anadolu Siyasi Birliği
Para Bastırmak Bağımsızlık, Ekonomik refah
Düşük Gümrük Verg. Ticarette ve gelirde artış
Taht Kavgası
Merkezi otoritenin bozulması
Özerk Yetki verilmemesi Ülke bütünlüğünü
koruma
Uluslararası ticaretin
Gümrük gelirlerinin
gelişmesi
artması
OSMANLI İMPARATORLUĞU
KURULUŞ DEVRİ
ÖNEMLİ OLAYLAR ve POLİTİKALAR:
İSKAN POLİTİKASI
FETİH POLİTİKASI
HOŞGÖRÜ POLİTİKASI
DEVŞİRME SİSTEMİ
ANADOLU SİYASİ (TÜRK) BİRLİĞİ
KARESİOĞULLARI’NIN ALINMASI
ANKARA SAVAŞI
FETRET DEVRİ
Tanım ve Kavramlar:
Aşar (öşür): Toprak gelirinin onda biri olan bu
vergiyi
halktan
Tımar
sahibi
alırdı
(Müslümanlardan).
Haraç: Müslüman olmayanlardan alınan beşte bir
oranındaki gelir vergisidir.
Cizye (Kelle vergisi): Gayrimüslimlerden,
askerlik yapmadıkları için yılda bir kez alınan
vergidir. Askerlik çağına gelmiş sağlıklı
erkeklerden alınırdı.
Ayan: Bir yerin bir bölgenin zenginlerinden olan.
Büyük topraklara ve silahlı adamlara sahip “ağa”
(derebeyi).
Cülus Bahşişi: Yeni hükümdarın asker ve
memurlara verdiği para.
Devşirme: Osmanlıda, Yeniçeri ocağına alınacak
asker ihtiyacını karşılamak için Balkan
topraklarındaki gayrimüslim ailelerden alınan
çocukların yetiştirilmesi işi.
!!!
Karesioğulları’nın
Alınması
ile
(Çanakkale):
Osmanlı’nın;
 Rumeli’ye geçişi kolaylaşmıştır.
 Karesi beyliğinin önemli komutanları
Osmanlı hizmetine girmiştir.
 Karesi Donanması Osmanlı’nın olmuştur.
 Anadolu
Siyasi
(Türk)
birliğinin
kurulmasında ilk adım atılmıştır.
!!! Orhan Bey dönemindeki teşkilatlanma
çalışmaları:
 Divan teşkilatı kuruldu,
 Vezirlik makamı oluşturuldu,
 Kadılık teşkilatı kuruldu,
 Yaya ve müsellem adıyla ilk düzenli ordu
kurulmuştur,
 İznik’te
ilk
medrese
kurulmuştur
(Orhaniye)
Not: Orhan bey döneminde Osmanlı beylikten
DEVLET aşamasına geçmiştir.
!!! I.Murat dönemindeki teşkilatlanma
çalışmaları:
 Yeniçeri ocağı kuruldu,
 Tımar sistemi uygulanmaya başlandı,
 Rumeli beylerbeyliği kuruldu.
NOT: I.Murat “ülke, hanedan üyelerinin ortak
malıdır” anlayışının yerine “ülke, padişah ve
oğullarının malıdır” anlayışına getirmiştir. Taht
kavgaları önlemek amaçlandı. (Merkeziyetçilik
amaçlandı)
Ankara Savaşı (1402):
* Timur’un batıya doğru yaptığı seferler
sonucunda İran ve Irak ele geçirilmiş, Altınorda
Devleti zayıflamış ve yıkılmıştır.
* Yıldırım Bayezid’den kaçan beyler Timur’a
sığınmışlardır.
Sonuçları:
* Beylikler yeniden kuruldu (Anadolu Türk
birliği bozuldu).
* Balkanlarda Türk ilerleyişi durdu.
* Bayezid’in çocukları arasında taht kavgaları
başladı.
* Osmanlı Devleti dağılma tehlikesi geçirdi.
* Fetret Devri başladı. Osmanlı sağlam devlet
örgütü sayesinde kısa zamanda toparlandı.
İskan Politikasının yada Türkleri Balkanlara
yerleştirmenin amaçları nelerdir?
- Nüfus dengesini sağlamak, üretimde
süreklilik.
- Türk-İslam
kültürünü
yaymak,
merkeziyetçilik.
- İşsizliğe çözüm bulmak, asayişi sağlamak.
5
Orhan
dönemindeki
teşkilatlanma
çalışmalarının sonucu nedir?
- Osmanlı, Beylikten Devlete geçti.
Osmanlı’nın takip ettiği hoşgörü politikasının
amacı nedir?
- Balkanların fethini kolaylaştırmak,
- Devletin kalıcılığını sağlamak.
Osmanlı Devleti Kuruluş devrinde neden sık
sık başkent değiştirmiştir?
- Fetih bölgelerine yakın olmak için.
Bağımsızlık alametleri nelerdir?
Bir beyliğin bağımsız olması için;
Bağlı olduğu devletin o beyliğe;
- Ferman, Bayrak, Sancak, Kılıç,
- Nevbet (Davul, Bando) vermesi gerekir.
Yada beylik;
- Para bastırması ve hutbe okutması
gereklidir.
Haçlı ordularının amacı nedir?
- Osmanlıyı Balkanlardan atmaktır.
DİVAN ÜYELERİ ve DİĞER GÖREVLİLER
Vezir-i Azam (Sadrazam)
Başbakan
Defterdar
Maliye Bakanı
Nişancı
Tuğracı, Tapu Kadastro
Şeyhülislam (Müftü) Ulemanın Başı, Fetvacı
Kazasker (Kadı Asker)
Adalet ve Eğitim
Reis-ül Küttap
Dış İşleri Bakanı
Kaptan-ı Derya (Kaptan Paşa) Donanma
Komutanı
Yeniçeri Ağası
İstanbul Emniyet Müdürü
Rumeli Beylerbeyi
Rumeli Eyalet Valisi
Kadı
Adalet işleri (Hakim)
Subaşı
Kazalarda Güvenlik Sorumlusu
OSMANLI YÜKSELME DEVRİ
İSTANBUL’UN FETHİ
CEM SULTAN OLAYI
ANADOLU SİYASİ (TÜRK) BİRLİĞİ
ŞAH KULU İSYANI (SAFEVİ-İRAN-Şİİ)
MISIR SEFERİ (HALİFELİK OSMANLI’NIN)
KAPİTÜLASYONLAR
SOKULLU MEHMET PAŞA ve PROJELERİ
İstanbul’un Fethi (29 Mayıs 1453):
Sebepleri:
 Anadolu - Rumeli toprak bağlantısını
kesmesi.
 Rumeli güvenliğinin sağlanmak istenmesi.
 Bizans entrikaları (Haçlı ittifakları,
şehzade
ve
Anadolu
beyliklerini
kışkırtmaları)
 Stratejik bir bölge olması.

Hz.Muhammed’in hadisindeki müjdeye
ulaşmak istenmesi.
Sonuçlar:
Türk Tarihi Bakımından:
 II. Mehmet “Fatih” unvanını aldı.
 İstanbul, Osmanlı’nın Başkenti oldu.
 İstanbul boğazı ve Karadeniz ticaret yolu
Osmanlı’nın eline geçti.
 Rumeli’nin güvenliği sağlandı.
 Anadolu ve Rumeli’nin bağlantısı
sağlandı.
 Osmanlı Kuruluş Dönemi bitti, Yükselme
dönemi başladı.
Dünya Tarihi Bakımından:
 Doğu Roma (Bizans) yıkıldı.
 Doğu Ticaret yolları Osmanlı eline geçtiği
için Avrupalılar yeni yollar aradı ve
Coğrafi keşiflere sebep oldu.
 Rönesans hareketlerine zemin hazırladı.
 Surların
yıkılabileceği
anlaşıldı.
Avrupa’da feodalite zayıfladı. Krallıklar
güçlendi.
 Ortodoksluk Osmanlı himayesine girdi.
 Orta çağ sona erdi, Yeni çağ başladı.
 Avrupalı devletler, İstanbul’da ilk sürekli
elçiliklerini kurdu.
II.Bayezid Dönemi:
CEM SULTAN olayı:
* Cem Sultan olayına; Memlükler, Karaman
beyleri, Dulkadiroğulları, Rodos Şövalyeleri ve
Papalık karıştığı için sorun devletlerarası (uluslar
arası) bir soruna dönüşmüştür. Bu olayı öteki
şehzade olaylarından ayıran en önemli özellik
budur.
Osmanlı-Memlük Savaşları:
Sebepleri:
* Fatih zamanından beri devam eden Hicaz su
yolları meselesi.
* Cem Sultan’ı kışkırtmaları.
* Ramazan ve Dulkadiroğulları üzerinde
hakimiyet mücadelesi.
* Karamanoğulları’nı desteklemeleri.
* Hindistan’dan gönderilen hediyelere
Memlüklerin el koymaları.
- Savaşlardan kesin bir sonuç alınamamıştır.
Ramazanoğulları beyliği toprakları Harameyn
Vakıf toprağı olduğu için Memlüklü nüfuzuna
bırakılmıştır.
6
Yavuz Sultan Selim Devri:
Mısır Seferi (Osmanlı-Memlük Savaşı)
Sonuçları:
* 1516 Mercidabık, 1517 Ridaniye savaşları ile
Suriye, Filistin, Kudüs, Mısır ve savaşılmadan
Hicaz ele geçirildi.
* Memluklar yıkıldı.
* Halifelik Osmanlılara geçti.
* Osmanlı devlet yönetiminde dini özellik önem
kazandı. Teokratik bir yapıya kavuşmuştur.
* Çok büyük ganimetler elde edilmiş ve hazine
altın ile dolmuştur.
* Baharat yolu Osmanlı’nın eline geçmiştir.
* Kutsal emanetler Osmanlı koruyuculuğuna
geçmiştir. İslam dünyasında birlik sağlanmıştır.
* Venedikliler Kıbrıs için ödediği vergiyi
Osmanlıya ödemeye başlamıştır.
Kanuni Sultan Süleyman Devri:
Kapitülasyonlar:
 Bir devletin yabancı bir devlete tanıdığı,
siyasi, ekonomik, dini ve hukuki
ayrıcalıklardır.
 1479 Fatih (Venedik)
 1535 Kanuni (Fransa)
 1580 III.Murat (İngiltere, Hollanda)
 1740 I.Mahmut (Fransa) Sürekli hale
geldi.
!!! Kapitülasyonların verilme nedenleri:
 Avrupa Hıristiyan birliğini bozmak.
 Akdeniz ticaretini canlandırmak.
 Osmanlı mallarına batı Akdeniz’de Pazar
bulmak.
NOT: Kapitülasyonlar, Osmanlı devletinin
ticaretinin gelişmesini ve sanayisinin kurulmasını
engellemiştir.
Sokullu Mehmet Paşa Dönemi:
Don-Volga kanal projesi sebepleri
 Ruslar’ın Karadeniz’e inmelerini ve
Kırım’a saldırmalarını önlemek.
 Kafkas hanlıklarını hakimiyet altına
almak.
 Orta Asya Türkleri ile doğrudan irtibata
geçmek.
 İpek yolunu canlandırmak.
 İran’ı kontrol altında tutmak,
amaçları
ile
yapılmak
istenmişse
de
tamamlanamamıştır.
Merkezi otoriteyi güçlendirmek ve bölünmeyi
önlemek için;
 Taht kavgalarının önlenmesi,
 Veraset sisteminin düzenlenmesi,
 Kardeş katli usulü, (Fatih Kanunnamesi)





Ekber (en büyük) ve Erşet (reşit olan,
akıllı) sisteminin getirilmesi,
Devşirme sisteminin uygulanması,
Miri toprak uygulaması (devlete ait
topraklar),
Türkler’in merkez yönetiminden uzak
tutulması,
Sancağa
gönderilen
şehzadelerin
yetkilerinin kısıtlı olması.
OSMANLI KÜLTÜR VE MEDENİYET
HALK: Askeri (Yönetenler) ve Reaya
(Yönetilenler) olarak ikiye ayrılır.
ASKERİ SINIF:
**İLMİYE (Ulema): Adalet, Din, Eğitim ile
uğraşanlar.(Kazasker, Şeyhülislam, Kadı ve
Müderrisler)
**KALEMİYE: Mali ve bürokratik işlere
bakarlar. (Defterdar, Nişancı ve Reis-ül Küttab)
**SEYFİYE:
- Kılıç ehli olarak bilinir.
- Devleti koruyan, asayişi sağlayan, sınırları
genişleten sınıftır.
- Yönetim ve Askerlik işlerine bakarlar.
- Vezir-i Azam, Vezirler, Yeniçeri Ağası,
Kaptan-ı Derya, Beylerbeyi, Sancakbeyi.
KAPIKULU Ordusu
*Yeniçeriler bu gruptadır.
*Merkez (İstanbul) ordusudur.
*Devşirmedirler.
*Sürekli Askerdirler.
*Ulufe adı verilen maaş alırlar.
*Cülus Bahşişi’de alırlar.
***Devşirme sistemi:
Balkanlardan alınan Hıristiyan çocukların Türk
ailelerin yanına verilmesinin sebebi;
• İslamiyet’i öğretmek,
• Türkçe’yi öğretmek,
• Türk adet ve geleneklerini öğretmek.
!!! Osmanlı Devletinde farklı eğitim
kurumlarının varlığını sürdürmesi, öğretim
birliğinin olmadığının ve kültürel farklılığın
kanıtıdır.
!!! Osmanlı Devleti’nde toplumun ümmet
esasına
(Müslüman-Gayrimüslim)
göre
örgütlenmesi ve halifelik, devletin “teokratik”
yapısını kanıtlar.
Download