PowerPoint Sunusu

Türkçenin Gelişim Aşamaları
Dillerin Sınıflandırılması
Türkiye Türkçesinin Gelişim Aşamaları
Türkiye Türkçesinin tarihsel gelişimi kuramsal olarak üç evrede
inceleniyor:
1. Eski Anadolu Türkçesi (Eski Türkiye Türkçesi)
13. yüzyılda Anadolu beylikleri tarafından konuşuluyordu.
2. Osmanlıca (15-19. yüzyıllar)
Osmanlılar Anadolu beyliklerini kendilerine bağlayıp egemenlik alanını
genişlettikten sonra İstanbul, yeni devletin başkenti, kültür ve sanat
merkezi olarak öne çıkmaya başladı. Çevirilerin ve aruz ölçüsünün
etkisiyle aydın ve sanatçıların dili değişmeye başladı. Türkçe, Arapça ve
Farsçadan oluşan Osmanlıca, bu dönemin egemen dilidir.
Türkiye Türkçesinin Gelişim Aşamaları
3. Çağdaş Türkiye Türkçesi (20-21. yüzyıllar)
1908’de ilan edilen II. Meşrutiyet’ten sonra, Selanik’te Genç Kalemler
dergisi etrafında toplanan bazı aydınlar, ulusal edebiyatın ancak halk
diliyle yaratılabileceği düşüncesinden yola çıktılar. Yeni Lisan adını alan
bu akım temelde Türkçenin Arapça ve Farsça ögelerden arındırılmasını
amaçlıyordu.
Çağdaş Türkiye Türkçesi
Önce dilde başlayan ulusallaşma hareketi, Ziya Gökalp’in Türkçülüğün
Esasları (1918) kitabında siyasal bir içerik kazanmıştır. Bu akımın önemli
sonuçlarından biri de İstanbul ağzının ortak konuşma ve yazı dili olarak
benimsenmesi olmuştur.
TRT Türk’te yayımlanmış «Genç Kalemler ve Yeni Lisan» ve «Türkiye
Türkçesi» belgesellerine bakalım.
Çağdaş Türkiye Türkçesi
Cumhuriyet’in kurulmasından sonra 1 Kasım 1928 tarihinde Yazı
Devrimi yapılmıştır. Arap harfleri bırakılıp Latin harfleri kullanılmaya
başlanmıştır.
1932’de kurulan Türk Dili Tetkik Cemiyeti, 1938’de Türk Dil Kurumu
adını alır, 1983’te devlet kuruluşu hâline getirilir.
Çağdaş Türkiye Türkçesi
1930’lardaki Öz Türkçecilik akımını, Atatürk’ün öncülüğünde girişilen dil
devriminin doğal bir soncu olarak görebiliriz.
Zaman içinde kimi aşırılıklardan ve tutarsızlıklardan sıyrıldıktan sonra,
Türkçenin bilim ve kültür dili olarak gelişmesine katkıda bulunmuş bir
akımdır. Buna en iyi örneklerden biri de Atatürk tarafından yazılmış
geometri kitabıdır.
https://tr.wikipedia.org/wiki/Geometri_(kitap)
DİLLERİN SINIFLANDIRILMASI
Bugün yeryüzünde kaç dil konuşulduğu kesin olarak bilinmemektedir.
Farklı araştırmacılar 3000 ila 7000 dilin konuşulmakta olduğunu
söylüyorlar.
Dünyada en çok konuşulan 5 ana dili, dünya nüfusunun yarısını
içermektedir:
1. Çince
2. İngilizce
3. Hintçe-Urduca, İspanyolca, Rusça
4. Türkçe, Arapça, Portekizce, Fransızca, Bengalce
5. Malayca-Endonezya dili, Japonca, Almanca
Dillerin Sınıflandırılması
Bir dilin yok olma tehdidi altında olmaması için en az 100 bin kişinin o
dili konuşması gerek.
Ayrıca, «tarih boyunca konuşulan binlerce dil arasından topu topu 106
tanesi edebiyat üretebilecek derecede yazıya bağlanabilmiş, büyük bir
kısmı ise hiç yazılamamıştır. Bugün konuşulan dillerden yalnızca 78
tanesinin edebiyatı bulunmaktadır» (Walter Ong, Sözlü ve Yazılı Kültür)
Dillerin Sınıflandırılması
Dünyada konuşulan diller genellikle iki açıdan sınıflandırılmaktadır:
1. Kaynak ya da köken bakımından dünya dilleri
2. Yapı bakımından dünya dilleri
Kaynak ve köken bakımından dünya dilleri
1. Hint-Avrupa Dilleri
Üzerinde en çok araştırma yapılmış dil ailesidir.
Avrupa kolu: Latince, Fransızca, İspanyolca, Portekizce, İtalyanca,
İngilizce, Almanca, İsveççe, Danca, Rusça, Lehçe, Çekçe, Slovakça,
Bulgarca
Hint-İran kolu: Hintçe, Urduca, Pencapça, Keşmirce, Çingene dilleri,
Farsça, Kürtçe, Tacikçe. (Farsça ile İngilizce arasındaki benzerlikler?)
Öbür diller: Arnavutça, Yunanca
Kaynak ve köken bakımından dünya dilleri
2. Kafkas Dilleri
Gürcüce, Lazca, Abhazca, Adigece/Çerkesçe, Çeçence, Lezgice
3. Ural Dilleri
Fin dalı: Fince, Estonca, Laponca
Ugor dalı: Macarca, Samoyedce, Vogulca
Kaynak ve köken bakımından dünya dilleri
4. Altay Dilleri
Türkçe (Türkiye Türkçesi, Azerice, Özbekçe, Kazakça, Yeni Uygurca,
Tatarca, Türkmence, Kırgızca)
Moğolca
Tunguzca
5. Japonca
6. Korece
Kaynak ve köken bakımından dünya dilleri
7. Çin-Tibet Dilleri
Çin dilleri: Çince
Tibet-Birman dilleri: Tibetçe, Birmanca
8. Malaya-Polinezya Dilleri
Malayca, Madagaskarca, Cavaca, Tahitice, Hawaice
9. Eskimo-Aleut Dilleri
Eskimoca
Kaynak ve köken bakımından dünya dilleri
10. Amerika Yerli Dilleri
Aztek-Tano dilleri, Mayaca, Keçuva-Aymara dilleri
11. Hami-Sami Dilleri (Afrika-Asya Dilleri)
Sami dilleri: Arapça, İbranca, Maltaca, Aramca, Süryanca
Hami dilleri: Berberi dilleri
Mısır dilleri: Eski, orta, geç Mısırca
Kuşi dilleri: Somalice
Kaynak ve köken bakımından dünya dilleri
12. Afrika Dilleri
Çad dilleri, Sudan dilleri, Svahilice, Kongoca, Ruandaca
13. Eski Anadolu Dilleri
Hititçe, Lidyaca, Likyaca, Frigyaca, Hattice, Urartuca, Karyaca
14. Baskça
http://trend.mynet.com/eski-uygarliklarin-dilleri-seslendirildi-iciniz-birtuhaf-olacak-1037807
Kaynakça
Çotuksöken, Yusuf. Uygulamalı Türk Dili. İstanbul: 2008.