anadolu su havzaları rehabilitasyon projesi

ANADOLU SU HAVZALARI REHABİLİTASYON PROJESİ
Dünya Bankası ve GEF destekli projenin amacı; Ülkemizde istikrarlı bir doğal kaynak
yönetiminin sağlanması, Anadolu ve Karadeniz Bölgesindeki su havzalarında yaşayan yöre
halkının gelirlerinin arttırılması ve Karadeniz’e dökülen Kızılırmak ve Yeşilırmak nehirleriyle
taşınan ve tarımsal faaliyetlerden kaynaklanan kirliliğin azaltılmasıdır. 2005 yılında faaliyete
geçen projenin uygulama süresi 7 yıldır.
Projenin gelişim amacı: Projenin genel gelişim amacı, Anadolu ve Türkiye’nin Karadeniz
bölgesinde 28 küçük su toplama havzasında (MC) sürdürülebilir doğal kaynak yönetimi
uygulamaları yerleştirmek ve bu sayede kaynak degradasyonundan etkilenen toplulukların
gelirlerini artırmaktır. Proje, bu amaç doğrultusunda şunları yapacaktır:

Yerel toplulukları, seçilen küçük su toplama havzalarında sürdürülebilir kaynak
yönetimine yönelik entegre bir yaklaşımın planlanmasında ve uygulanmasında
sorumluluk almaya teşvik etmek;

Topluluklarda, arazinin üretkenliğini artıracak, marjinal arazi üzerindeki baskıyı
hafifletecek ve ailelerin gelirlerini iyileştirecek, daha çevre dostu çiftçilik ve ormancılık
üretim uygulamaları getirmek;

Karadeniz’e tarımsal kaynaklardan besin maddeleri deşarjının azaltılmasına yardımcı
olmak;

Tarımsal besin maddelerinin neden olduğu kirlilik için Avrupa Birliği (AB)
standartlarının karşılanmasına yönelik politika üretimini ve düzenleyici kapasiteyi
güçlendirmek;

Su konulu AB Direktifleri bağlamında, ırmak havzası planlaması ve yönetimine yönelik
genel çerçeveyi iyileştirmek;

Sürdürülebilir doğal kaynak yönetimini teşvik edecek ve kaynak degradasyonu
konularında kamunun bilincini artıracak kurumsal kapasiteyi güçlendirmek.
Projenin Bileşenleri
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Hayvansal Atık Yönetim Sistemi
Tarımsal Endüstrilerden Kaynaklanan Kirlilik
Su ve Toprak Kalitesinin İzlenmesi
Kamu Bilinçlendirme
Organik tarım için hukuksal çerçevenin belirlenmesi
İyi Tarımsal Uygulama Rehberinin Hazırlanması
AB’ye uyum için gerekli olan politik ve kurumsal yapının iyileştirilmesi (Nitrat
Direktifine uyum)
Proje Havzaları:
Yeşilırmak ve Kızılırmak Havzaları:
Tokat, Amasya, Çorum, Samsun İlleri.
Proje Kapsamında Yapılacak Çalışmalar:
1. Havzalardaki orman, mera kaynaklarının rehabilitasyonu ve gelir getirici
faaliyetlerden sorumlu olan kurumların proje içerisindeki işlevleri ve görevlerinin
belirlenmesi
2. GEF kapsamında yer alan Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Koruma ve Kontrol Genel
Müdürlüğü ile Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından çevre kirliliğini önlemeye
yönelik çevre dostu tarım teknolojilerinin uygulanması için İyi Tarımsal Uygulama
Rehberinin hazırlanması, çiftçiye benimsetilmesi
3. Seçilen havzalarda (Kızılırmak ve Yeşilırmak) tarımsal kirliliğin su ve toprak
ortamlarında izlenmesi ve bu kirliliğin azaltılmasına yönelik alınacak tedbirlerin
belirlenmesi
4. Organik tarım için hukuksal çerçevenin belirlenmesi ile Avrupa Birliği’nin Nitrat
Direktifine uyum çerçevesinde Çevre ve Orman Bakanlığı ile Tarım ve Köy işleri
Bakanlığı tarafından hazırlanan 18.02.2004 tarih ve 25377 sayılı Resmi Gazetede
yayımlanarak yürürlüğe giren Tarımsal Kaynaklı Nitrat Kirliliğine Karşı Suların
Korunması Yönetmeliği ile ilgili uygulama çalışmalarının yapılması.
Projenin Hedefleri:
1. Suda ve toprakta N ve P analizi yapılarak tarımsal kaynaklı kirleticilerin etkisinin olup
olmadığı veya hangi aşamada olduğunun belirlenmesi,
2. Karadeniz’e dökülen Kızılırmak ve Yeşilırmak nehirleri aracılığıyla taşınan besin
maddelerinin deşarjının ilgili mevzuat gereği izin verilen konsantrasyon miktarlarının
üzerinde olmamasının sağlanması ve kontrol altına alınması,
3. Parametreler ve ölçüm metotlarının uluslararası çalışmalarda yer alan kalite kriter ve
hedeflerini kapsayacak şekilde olması,
4. Proje alanında tarımsal endüstrilerin ve bu endüstrilerden kaynaklanan kirletici
parametrelerin tespit edilerek envanter çalışmasının gerçekleştirilmesi,
5. Bu kirliliğin kontrol altına alınıp önlenebilmesi amacıyla proje alanına ait bir eylem
planının oluşturulması,
6. Tarım ve Köy işleri Bakanlığı ile işbirliği halinde, ileride belirlenecek hususlar
çerçevesinde diğer çalışmaların yapılması,
7. Tarımsal Kaynaklı Nitrat Kirliliğine Karşı Suların Korunması Yönetmeliğinin
uygulanması.
Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğünce Anadolu Su Havzaları
Rehabilitasyon Projesi Kapsamında Yapılacak Faaliyetler ve Bu
Faaliyetlerle İlgili Gerçekleşmeler:
1. Su Kalitesinin İzlenmesi ;
Karadeniz’e besin maddeleri deşarjını azaltmayı amaçlayan, GEF destekli müdahaleler
dört ilde yürütülecektir. Bu iller; Amasya, Çorum, Samsun ve Tokat’tır. Genel
Müdürlüğümüz Çevre Referans Laboratuarınca bu illerde 3 ayda bir belirlenmiş mikro
havzaların giriş ve çıkışlarında su kalitesi izleme çalışmaları yapılmaktadır. Ayrıca, su
kalitesi izleme çalışmalarında kullanılmak üzere “Laboratuar Analizleri El Kitabı”
hazırlanmıştır.
2- Kamu Bilinçlendirme Çalışmaları;
Bu kapsamda, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü ile
Projenin tanıtılmasına ve yöre halkının projeyi benimsemesine ilişkin bilinçlendirme
ve bilgilendirme çalışmaları yapılacaktır. Bu çalışmalar 2008 yılı itibariyle
başlatılmıştır.
3. İyi Tarımsal Uygulama Rehberinin Hazırlanması;
Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca hazırlanacak olan Rehbere tarımsal uygulamaların
çevreye olan etkilerinin belirlenmesi ve bu etkilerin azaltılması konularında Tarım ve
Köyişleri Bakanlığı ile ortak çalışmalar yapılacaktır.
4- AB’ye uyum için gerekli olan politik ve kurumsal yapının iyileştirilmesi;
Bu kapsamda, Bakanlığımız ile Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından hazırlanan
18.02.2004 tarih ve 25377 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren
Tarımsal Kaynaklı Nitrat Kirliliğine Karşı Suların Korunması Yönetmeliği ile ilgili
uygulama çalışmalarının Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile birlikte yapılması
planlanmaktadır.