ANADOLU SU HAVZALARI REHABİLİTASYON PROJESİ Dünya Bankası ve GEF destekli projenin amacı; Ülkemizde istikrarlı bir doğal kaynak yönetiminin sağlanması, Anadolu ve Karadeniz Bölgesindeki su havzalarında yaşayan yöre halkının gelirlerinin arttırılması ve Karadeniz’e dökülen Kızılırmak ve Yeşilırmak nehirleriyle taşınan ve tarımsal faaliyetlerden kaynaklanan kirliliğin azaltılmasıdır. 2005 yılında faaliyete geçen projenin uygulama süresi 7 yıldır. Projenin gelişim amacı: Projenin genel gelişim amacı, Anadolu ve Türkiye’nin Karadeniz bölgesinde 28 küçük su toplama havzasında (MC) sürdürülebilir doğal kaynak yönetimi uygulamaları yerleştirmek ve bu sayede kaynak degradasyonundan etkilenen toplulukların gelirlerini artırmaktır. Proje, bu amaç doğrultusunda şunları yapacaktır: Yerel toplulukları, seçilen küçük su toplama havzalarında sürdürülebilir kaynak yönetimine yönelik entegre bir yaklaşımın planlanmasında ve uygulanmasında sorumluluk almaya teşvik etmek; Topluluklarda, arazinin üretkenliğini artıracak, marjinal arazi üzerindeki baskıyı hafifletecek ve ailelerin gelirlerini iyileştirecek, daha çevre dostu çiftçilik ve ormancılık üretim uygulamaları getirmek; Karadeniz’e tarımsal kaynaklardan besin maddeleri deşarjının azaltılmasına yardımcı olmak; Tarımsal besin maddelerinin neden olduğu kirlilik için Avrupa Birliği (AB) standartlarının karşılanmasına yönelik politika üretimini ve düzenleyici kapasiteyi güçlendirmek; Su konulu AB Direktifleri bağlamında, ırmak havzası planlaması ve yönetimine yönelik genel çerçeveyi iyileştirmek; Sürdürülebilir doğal kaynak yönetimini teşvik edecek ve kaynak degradasyonu konularında kamunun bilincini artıracak kurumsal kapasiteyi güçlendirmek. Projenin Bileşenleri 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Hayvansal Atık Yönetim Sistemi Tarımsal Endüstrilerden Kaynaklanan Kirlilik Su ve Toprak Kalitesinin İzlenmesi Kamu Bilinçlendirme Organik tarım için hukuksal çerçevenin belirlenmesi İyi Tarımsal Uygulama Rehberinin Hazırlanması AB’ye uyum için gerekli olan politik ve kurumsal yapının iyileştirilmesi (Nitrat Direktifine uyum) Proje Havzaları: Yeşilırmak ve Kızılırmak Havzaları: Tokat, Amasya, Çorum, Samsun İlleri. Proje Kapsamında Yapılacak Çalışmalar: 1. Havzalardaki orman, mera kaynaklarının rehabilitasyonu ve gelir getirici faaliyetlerden sorumlu olan kurumların proje içerisindeki işlevleri ve görevlerinin belirlenmesi 2. GEF kapsamında yer alan Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü ile Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından çevre kirliliğini önlemeye yönelik çevre dostu tarım teknolojilerinin uygulanması için İyi Tarımsal Uygulama Rehberinin hazırlanması, çiftçiye benimsetilmesi 3. Seçilen havzalarda (Kızılırmak ve Yeşilırmak) tarımsal kirliliğin su ve toprak ortamlarında izlenmesi ve bu kirliliğin azaltılmasına yönelik alınacak tedbirlerin belirlenmesi 4. Organik tarım için hukuksal çerçevenin belirlenmesi ile Avrupa Birliği’nin Nitrat Direktifine uyum çerçevesinde Çevre ve Orman Bakanlığı ile Tarım ve Köy işleri Bakanlığı tarafından hazırlanan 18.02.2004 tarih ve 25377 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Tarımsal Kaynaklı Nitrat Kirliliğine Karşı Suların Korunması Yönetmeliği ile ilgili uygulama çalışmalarının yapılması. Projenin Hedefleri: 1. Suda ve toprakta N ve P analizi yapılarak tarımsal kaynaklı kirleticilerin etkisinin olup olmadığı veya hangi aşamada olduğunun belirlenmesi, 2. Karadeniz’e dökülen Kızılırmak ve Yeşilırmak nehirleri aracılığıyla taşınan besin maddelerinin deşarjının ilgili mevzuat gereği izin verilen konsantrasyon miktarlarının üzerinde olmamasının sağlanması ve kontrol altına alınması, 3. Parametreler ve ölçüm metotlarının uluslararası çalışmalarda yer alan kalite kriter ve hedeflerini kapsayacak şekilde olması, 4. Proje alanında tarımsal endüstrilerin ve bu endüstrilerden kaynaklanan kirletici parametrelerin tespit edilerek envanter çalışmasının gerçekleştirilmesi, 5. Bu kirliliğin kontrol altına alınıp önlenebilmesi amacıyla proje alanına ait bir eylem planının oluşturulması, 6. Tarım ve Köy işleri Bakanlığı ile işbirliği halinde, ileride belirlenecek hususlar çerçevesinde diğer çalışmaların yapılması, 7. Tarımsal Kaynaklı Nitrat Kirliliğine Karşı Suların Korunması Yönetmeliğinin uygulanması. Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğünce Anadolu Su Havzaları Rehabilitasyon Projesi Kapsamında Yapılacak Faaliyetler ve Bu Faaliyetlerle İlgili Gerçekleşmeler: 1. Su Kalitesinin İzlenmesi ; Karadeniz’e besin maddeleri deşarjını azaltmayı amaçlayan, GEF destekli müdahaleler dört ilde yürütülecektir. Bu iller; Amasya, Çorum, Samsun ve Tokat’tır. Genel Müdürlüğümüz Çevre Referans Laboratuarınca bu illerde 3 ayda bir belirlenmiş mikro havzaların giriş ve çıkışlarında su kalitesi izleme çalışmaları yapılmaktadır. Ayrıca, su kalitesi izleme çalışmalarında kullanılmak üzere “Laboratuar Analizleri El Kitabı” hazırlanmıştır. 2- Kamu Bilinçlendirme Çalışmaları; Bu kapsamda, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü ile Projenin tanıtılmasına ve yöre halkının projeyi benimsemesine ilişkin bilinçlendirme ve bilgilendirme çalışmaları yapılacaktır. Bu çalışmalar 2008 yılı itibariyle başlatılmıştır. 3. İyi Tarımsal Uygulama Rehberinin Hazırlanması; Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca hazırlanacak olan Rehbere tarımsal uygulamaların çevreye olan etkilerinin belirlenmesi ve bu etkilerin azaltılması konularında Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile ortak çalışmalar yapılacaktır. 4- AB’ye uyum için gerekli olan politik ve kurumsal yapının iyileştirilmesi; Bu kapsamda, Bakanlığımız ile Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından hazırlanan 18.02.2004 tarih ve 25377 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Tarımsal Kaynaklı Nitrat Kirliliğine Karşı Suların Korunması Yönetmeliği ile ilgili uygulama çalışmalarının Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile birlikte yapılması planlanmaktadır.