sanayileşme ve kentleşmenin getirdiği çevre sorunları

advertisement
SANAYİLEŞME VE
KENTLEŞMENİN GETİRDİĞİ
ÇEVRE SORUNLARI—SÜREKLİ
VE DENGELİ KALKINMA
KAVRAMI AÇISINDAN BİR
TARTIŞMA
Mehmet Kürşat ŞAHİN
ÇEVRE NEDİR?
insanların ve diğer
canlıların yaşamları
boyunca ilişkilerini
sürdürdükleri ve
karşılıklı olarak
etkileşim içinde
bulundukları, fiziki,
biyolojik,sosyal,
ekonomik ve kültürel
ortam
ÇEVRE SORUNLARI








Evsel tüketim
Trafik
Kent içi ormanların tahribatı
Sıvı atıklar
Fosil yakıtlar
Sanayi kuruluşları faaliyetleri
Santraller
Gürültü kirliliği
Evsel Tüketim
Minimize yerleşim – Maksimize
tüketim
Normal bir aileden ---- 6500 kg CO2
Daha iyi konumda bir aile --- 12000 kg
CO2
Trafik
sosyal açıdan bireysel bir gelişmeye
karşı toplumsal ve ekolojik etki
olarak göz ardı edilemeyecek bir
tahribat
Bileşen, hacimce %
Hidrokarbon
Karbonmonoksit, CO
Karbondioksit, CO2
Azotoksitler, NOx
Kükürtoksitler, SOx
Aldehit, HCHO
Hidrojen, H2
Oksijen, O2
Azot, N2
Kurşun
bileşikleri
3
(mg/m )
Partikül madde (kg/ton)
Egzoz supabı çıkışında
gaz sıcaklığı
Rölanti
Benzinli
Rölanti
Dizel
0.01-0.05
2.4-5
10-13
0.005-0.03
1.5
1-1.5
geri kalan
50
200-250
0.005-0.06
0.01-0.045
3.5
0.005-0.025
16
geri kalan
550-650
Kısmi yük
Benzinli
0.01-0.02
0.2-1
13.5-14
0.25-0.35
0.5
1.5-2.5
geri kalan
40
550-650
Kısmi yük
Dizel
0.01-0035
0.1-0.06
6.5
0.25-0.080
14
geri kalan
250-550
Tam yük
Benzinli
0.01-0.3
2-5
11-13
0.15-0.45
0.343
0.152
0.1-0.5
0.3-0.5
geri kalan
50
1.96
750-850
Tam yük
Dizel
0.02-0.06
0.035-0.2
12
0.06-0.15
3.496
0.921
10
geri kalan
16.19
550-750
Kent içi ormanların tahribatı ve yerel
yönetimin çevre düzenleme çalışmaları
Orman alanların tahribiyle
a) Kent imarisine
b) Şehir içi hava dolaşımına
uygun olmayan sonuçlara neden
olur...
ülkemizde yangınlar dışında kaybettiğimiz orman
arazi varlığı 2006 itibariyle ülke totalinin
%14’ü
Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin
kent içi yeşil alan ve çevre
düzenleme çalışmaları nedeniyle
Ankara ili merkezinde bitki polen
yapısının değiştiğini ve alerjik hasta
klinik vakalarının 1994’ten itibaren
yüksek düzeyde arttığını biliyor
muydunuz?
Sıvı atıklar
Başlıca kaynakları
Konutlar,
Ticari binalar,
Endüstri kuruluşları,
Maden ocakları,
cevher zenginleştirme tesisleri,
Kentsel bölgeler,
Tarımsal alanlar,
Sanayi bölgeleri,
tamirhaneler atölyeler,
Hastaneler ve benzeri kurum ve kuruluşlar
Fosil yakıtlar
Fosil yakıtlar, mineral yakıtlar olarak da
bilinir, hidrokarbon içeren kömür, petrol ve
doğal gaz gibi doğal enerji kaynaklarıdır.
insanlar tarafından fosil yakıtların yakılması,
açığa çıkan karbondioksit gazı ve diğer zararlı
gazlar, büyük oranda kirliliğe yol açar
böylesine bir tüketim sonucu 2050 yılında
atmosferdeki karbon dioksit oranının
1850'deki düzeyin iki katına, 2100'de de üç
katına çıkması öngörülüyor
Sanayi kuruluşları
Endüstriden kaynaklanan kirlilik,yanlış yer seçimi ve atık gazların
gerekli teknik tedbirler alınmadan havaya bırakılması sonucunda
ortaya çıkar











Çevre kirliliği yapan bazı endüstri kuruluşları
Endüstri
hava kirleticileri
Gübre
SO2,H2S,CO,NH3,Florlu
gazlar,gübre
tozları,partiküller
Demir-çelik
baca
gazları,duman,SO2,katran bileşikleri
Kağıt
baca gazları,toz,duman
Şeker
SO2,toz,duman
Çimento
SO2,toz,duman
Tekstil
SO2,toz,duman
Deri
SO2,toz,duman
Enerji
SO2,NOx,CO,katı
parçacıklar,küller,toz
Hidrokarbonlar
Santraller
çeşitli formlarda enerjiyi elde ederken
sorgulamayı gerektiren bir durum:
“Canlı türü bazında kayıplar”
Gürültü kirliliği
şehirsel bazda:
trafiğin yoğun olması, sürücülerin yersiz ve
zamansız klakson çalmaları
endüstri bölgelerinden çıkan gürültüler
Meskenlerde ise televizyon ve müzik
aletlerinden çıkan yüksek sesler, zamansız
yapılan bakım ve onarımlar
“SÜRDÜRÜLEBİLİR KENT”
kavramı
1992-Rio,
1996 İstanbul –Habitat-,
2002 Johannesburg
ile yerel yönetimlerin önemi ve öncü
rolü
İdeal Bir
“ Sürdürülebilir Kent” Tanımı
ekonomik,sosyal ve çevresel boyutta
belli dengeleri gözeten, bölgesel ve
global sürdürülebilir kalkınma
vizyonu ile uyumlu ve bu vizyona
etkin bir şekilde katkı sağlayabilen
bir birim.
Antik yaşamdan sürdürülebilir yaşam:
Antik şehirlerden öğrendiklerimiz
bugünden yaklaşık 9000 yıl
evvelinden..
Anadolu’daki bir strateji ..
Çatalhöyük Şehir merkezi ..
o dönemin en büyük sorunlarından
biri:
Su Yönetimi ve Atık Yönetimi
Peki ama nasıl?
Su yönetimi için:
Dönemine göre gayet modern bir
kanalizasyon veya drenaj sistemi
Atık Yönetimi için:
Çöp ve atık deşarjı evsel ve aşamalı bir
esas
ÇEVREYLE UYUMLU KALKINMAYI
SAĞLAYAN MODELLER
1987’de yayınlanan “Ortak
Geleceğimiz,bildirisi
kaynakların etkin kullanımından,
kültürel saygıya;
tarım dostluğundan,
etik davranışların ahengine..
Kanada’dan Toronto,
Finlandiya’dan Mikkeli,
Amerika’dan Minnesota ve Austin
Kazakistan’dan Astana..
KANADA KENTLERİNDE
SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK
sürdürülebilir kalkınmayı kamu
politikası olarak gören ilk ülkelerden
biri
Kanada Yeşil Planını hazırlamış,çevreyi
koruyup,karar verme sürecini
iyileştirme programı
“EMAN” ve Çevre Üzerinde Politika
TORONTO




-Kentlilerin yaşam kaliteleri
artırılacak,kentin sosyal,kültürel,politik
yaşama aktif olarak geliştirilecektir.
-Temiz,yeşil ve sürdürülebilir kent:Toronto
-Dinamik kent:Toronto
-Kent Konseyi önemli planlar
üretmiştir:Kültür Master Planı
-Bisiklet Master Planında 2010 yılına kadar
kentte emniyetli,rahat ve bisiklet dostu
çevre yaratılacak,gezi ve ulaşım amaçlı
kullanım
FİNLANDİYA’DAKİ DURUM
Çevre Bakanlığı nezdinde de
sürdürülebilir kalkınma için sıkı
politika uygulamaları
arazi kullanımı,yapılaşmaları kontrol
altına alınması
1998’de hayata geçen,Baltık denizi
birliği çevresel eylem programı
MİKKELİ
1997 yılında sürdürülebilir ormancılık
ve turizm anlamında öncü
Kirletici değerleri çok düşük olan bu
bölgede çoğu bina ortak bir ısıtma
sistemi
EKONEUM çalışması
KAZAKİSTAN-ASTANA
1998’de JICA tarafından hazırlanan
Astana’nın gelişme master planı
ana çevre yolu arasına tarım alanları
ve rüzgarla çalışan elektrik santraller
iç çevre yolu arasına tekno parklar
Toplu yaşam bölgelerinden birkaç
manzara
DEĞERLENDİRME
sürdürülebilir kalkınma; kamu
politikalarıyla desteklendiğinde daha etkin
sonuçlar
toplumsal bilinç - sürdürülebilir politika
ilişkisi
ekolojik dönüşüm merkezlerinin ve
laboratuarların oluşturulması gerekliliği
yerel,ulusal ve uluslar arası çeşitli
platformlarda ele alınması
yönetim halk koordinesi
Download