2014`ün Ocak-Ekim döneminde cari işlemler açığı 33.1 - T-Bank

11 Aralık 2014
2014’ün Ocak-Ekim döneminde cari işlemler açığı 33.1 milyar dolar
Ekim ayında aylık cari işlemler açığı 2 milyar dolar olarak gerçekleşti ve geçen yılın aynı ayına göre
azalma kaydedildi. Cari işlemler açığı 2013 yılının aynı ayında 3.3 milyar dolar olmuştu. Ocak-Ekim
dönemine bakıldığında ise cari açığın geçen yılın aynı dönemine göre 52.4 milyar dolardan 33.1
milyar dolara indiğini görmekteyiz. Yıllık kümülatif açık ise Eylül ayındaki 46.9 milyar dolardan
Ekim ayında 45.7 milyar dolara geriledi.
Ocak-Ekim döneminde cari işlemler açığının gerilemesinde dış ticaret açığındaki daralma, net
hizmet gelirlerinin artması ve gelir dengesi açığının azalması etken oldu. Yılın ilk on aylık
döneminde dış ticaret açığı 50.4 milyar dolar olarak gerçekleşti. Altın dış ticaretinde ise 1.4 milyar
dolarlık açık kaydedildi. Geçen yılın aynı döneminde dış ticaret açığı 66.7 milyar dolar
düzeyindeydi. Hizmetler dengesi fazlası 21.1 milyar dolar olarak gerçekleşti. Turizm gelirleri ise bu
dönemde bir önceki yılın aynı dönemine %7.4 artarak 22.4 milyar dolar oldu. Gelir dengesinde ise
8.1 milyar dolarlık bir çıkış oldu. Cari transferlerde kaydedilen giriş ise 931 milyon dolar olarak
gerçekleşti.
Ödemeler dengesinin sermaye ve finans hesaplarındaki hareketlere bakıldığında, 2013’ün ilk on
aylık döneminde 63.2 milyar dolar olan sermaye girişi, 2014’ün aynı döneminde 31.6 milyar dolar
girişe geriledi. Net doğrudan yatırımlarda ise bir önceki yılın aynı dönemine göre %36 düşüş
gerçekleşti. Ocak-Ekim 2013’de 7.2 milyar dolar olan net doğrudan yatırımlar, Ocak-Ekim 2014’de
5.3 milyar dolara geriledi. Aynı dönemde yabancıların Türkiye’de gerçekleştirdikleri net
gayrimenkul alımlarından gelen tutar ise 3.5 milyar dolar oldu.
Ocak-Ekim 2013’de 22.7 milyar dolar giriş kaydedilen portföy yatırımları Ocak-Ekim 2014’te 15.4
milyar dolar oldu. Portföy hesabının varlık tarafında, yani yurtiçi yerleşiklerin yurtdışındaki
menkul kıymet işlemleri veya Hazine Müsteşarlığı tarafından yurtdışında ihraç edilen menkul
kıymetlerden alım-satımlarda, on aylık dönemde 2 milyar dolar azalma oldu. Yükümlülük tarafında
ise devlet iç borçlanma senetleri piyasasında Ekim ayında 382 milyon dolarlık net alım oldu;
böylece, on aylık dönemde 861 milyon dolar net satım gerçekleşti. Kamu on aylık dönemde 3.2
milyar dolar net dış borçlanma gerçekleştirdi. Hisse senedi piyasasında ise Ekim ayında 432 milyon
dolarlık net alımla birlikte on aylık dönemdeki alım tutarı 2 milyar dolar oldu. Bankacılık sektörü
Ekim ayında 2.5 milyar dolarlık bir tahvil ihracında bulundu ve Ocak-Ekim döneminde tahvil
ihraçları yaklaşık 10.4 milyar dolara ulaştı; diğer sektörlerin on aylık dönemdeki net ihraç tutarı 2.7
milyar dolar oldu.
Ocak-Ekim 2013’de 26.6 milyar dolar giriş olan diğer yatırımlar tarafında ise Ocak-Ekim 2014’te 9.7
milyar dolar giriş oldu. Ocak-Ekim 2014’te diğer sektör tarafındaki giriş 3.8 milyar dolar olurken;
bankalar tarafında 9.7 milyar dolarlık fon girişi oldu. Bu çerçevede, diğer sektörlerin yurtdışındaki
mevduat hesapları 928 milyon dolar azaldı. Diğer sektörlerin net kredi kullanımı ise 3.4 milyar
dolar oldu. Genel hükümet aynı dönemde uzun vadeli kredilerde 650 milyon dolar net geri ödeme
yaptı. Bankaların yurtdışı efektif ve mevduat varlıkları yaklaşık 408 milyon dolar artarken,
bankalar yurtdışından 9.2 milyar dolar net kredi kullandı. Bu dönemde yurtdışı banka ve kişilerin
yurtiçi bankalar nezdinde tuttukları mevduat 2.8 milyar dolar arttı. Bankaların yurtdışına açtığı
nakit kredilerde de 1.9 milyar dolar azalma oldu. Ocak-Ekim döneminde uzun vadeli dış kredilerin
yenilenme oranı, bankalar için %178, şirketler kesimi için %116 olarak gerçekleşti.
Özetle, Ocak-Ekim 2014’e ilişkin analitik ödemeler dengesi tablosu incelendiğinde cari dengede
33.1 milyar dolar açık verilirken, sermaye ve finans hesaplarında da 31.6 milyar dolarlık bir giriş
olduğu görülmekte. Net hata ve noksan kaleminde ise Ekim ayında kaydedilen 1.9 milyar dolarlık
çıkışa rağmen, on aylık dönemde 5.9 milyar dolarlık bir giriş oldu. Merkez Bankası rezervlerinde ise
Ekim ayında görülen 1.5 milyar dolarlık artış ile birlikte; Ocak-Ekim döneminde 4.4 milyar dolarlık
yükselme kaydedildi. Sonuçta, Ocak-Ekim 2013’de 12.4 milyar dolar artış kaydedilen rezerv
hareketlerinde, Ocak-Ekim 2014’de 4.4 milyar dolarlık artış meydana geldi.
Sonuç olarak cari işlemler açığındaki daralma süreci Ekim ayında da devam etti. Düşük büyüme ve
enerji fiyatlarında düşüş eğilimi gözönüne alındığında cari açıktaki daralmanın yılın son iki ayında
da süreceğini tahmin ediyoruz. Yılsonunda cari açığın 45 milyar dolar civarında gerçekleşeceğini
tahmin ediyoruz. Petrol fiyatlarındaki düşük seyrin kalıcı olması 2015’te de cari açıktaki azalma
eğiliminin devam etmesine yol açabilir.
ÖDEMELER DENGESİ GELİŞMELERİ
(Milyon ABD Doları)
Ocak-Ekim
2013
Ocak-Ekim
2014
Cari İşlemler Dengesi
Dış Ticaret Dengesi
Hizmetler Dengesi
Turizm gel.
Gelir Dengesi
Cari Transferler
Sermaye ve Finans Hesabı
Doğrudan Yatırım
Portföy Yatırımları
Diğer Yatırımlar
Merkez Bankası
Genel Hükümet
Bankalar
Diğer Sektörler
Net hata ve noksan
-52,444
-66,744
21,367
20,832
-8,156
1,084
63,247
7,241
22,716
33,386
-1,139
-493
26,552
8,466
1,586
-33,141
-50,375
23,626
22,393
-7,323
931
31,590
5,329
15,440
10,875
-1,721
-850
9,685
3,761
5,916
Rezervler*
Resmi Rezervler
Fon Kullanımı
-12,384
-11,532
-852
-4,365
-4,365
0
* Artı işareti rezervlerde azalışı ifade etmektedir
Daha fazla bilgi için:
Dr. M.Veyis Fertekligil,
Baş Ekonomist
e-posta: [email protected]
Tel: 0212 – 368 35 20
UYARI NOTU: Bu rapor Turkland Bank A.Ş. (T-Bank) tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen
bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir şekilde finansal enstrümanların alım veya satımı
konusunda tavsiye veya finansal danışmanlık hizmeti sağlanması olarak yorumlanmamalıdır. T-Bank bu raporda yer alan bilgilerin doğru ve
tam olması konusunda herhangi bir şekilde garanti vermemektedir. T-Bank bu raporda yer alan bilgilerde herhangi bir bildirimde
bulunmaksızın değişiklik yapma hakkına sahiptir. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak
oluşacak zararlardan T-Bank hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir.
2