Enfeksiyöz Bronşit, Ticari Yumurtacıların Değişim Gösteren Enfeksiyonu Uzm.Veteriner Hekim Güney GÖKÇELİK Çorum 29.09.2010 Enfeksiyöz bronşit virus Coronaviruslar(4 grup) 1931 ABD’de ssRNA virus: Oldukça yüksek mutasyon ve rekombinasyon yapısı Reenfeksiyon özelliği IBV Hastalığı Aşağıdaki faktörlere bağlıdır: patotip suş (serotipler içinde farklılıklar) kanatlının tipi yaş çevre: amonyak, toz, E. coli, ORT miks enfeksiyon (viruses, Mycoplasma) koruma: biyosekürite,aşılama, serotip, protektotip GENELDE IBV’NİN NEDEN OLDUĞU OLUMSUZLUKLAR Yem alımı ve büyümede azalma Solunum semptomları: aksırık, tıksırık, hırıltı, burun akıntısı, çatlama (ani ölüm), şiş kafa sendromu, sekonder enfeksiyonların sebep olduğu hava kesesi yangısı, ıskarta oranının artması BROİLER YETİŞTİRMEDE IB İlk 3 hafta içerisinde,10 gün kadar süren solunum problemi, Nefritis bulguları, Komplikasyonlara bağlı olarak % 3-20 motalite, Ani ölüm sendromu, BROİLER YETİŞTİRMEDE IB Düşük canlı ağırlık artışı ve yem etkinliği (5 gün içerisinde belirir), Kesimhanede yüksek ıskarta oranı, Sekonder enfeksiyonlar sonu antibiyotik kullanımında artış, Üretimdeki kayıplar genelde ölümden kaynaklanan kayıplardan daha yüksektir, Broiler colibacillosis YUMURTACILARDA IB Solunum problemi, Sindirim sistemi problemi, Ürolitiyazis (Mortalie), Kistik ovidukt, Verimde düşüklük(13-72 gün boyunca, %5-10 ve komplikasyonlar yapısında %50) Yalancı yumurtacı (%25), Yumurta kabuğu kalitesinde bozulma. IBV nin sebep olduğu yumurta kabuğu ve iç kalite problemleri IBV nin sebep olduğu yumurta kabuğu ve iç kalite problemleri DAMIZLIKLARDA IB 1-10 gün arasındaki enfeksiyonlar sonu gelecekteki yalancı yumurtacılar, Büyütmede;sadece solunum problemi, Yumurtlamada; Solunum,sindirim problemleri Yumurta kalitesinde bozulma, Kuluçka çıkımında düşüş, Testislerde hasar, Biletaral pektoral miyopati. IBV Yumurtacılarda IB QX, Türkiye Yumurtacılarda IB QX,Türkiye Yalancı yumurtacılar (IBV D388/QX) Yumurtlayan bir tavuk gibi görünür ve davranırlar, pelvik kemikler açıktır yumurtlamazlar Oviductta geri dönüşümü olmayan hasarlar, aktif ovaryumlar Bu suşa karşı maternal antikor içermeyen civcivlerde (çok) patojen IBV suşu ile çok erken enfeksiyon Enfeksiyöz bonşitis virus varyantları IBV TEŞHİSİ Spesifik olmayan çok sayıda semptom, Komplikasyon? IBV yi AMPV,NDV,LPAI,Mg,Ms, ILT, vs den ayırt etmek için virusun tespiti TEŞHİSTE •Klınik görünüm ve sonrasında iki serolojik kontrol doğru olanıdır •Aşılamalar yapısında % CV değerleri belirtici işaretler olacaktır •Trakeit yapan etkenlerle kombinasyonda yalancı titreler yüksek bulunabilir •Net sonuç;virus izolasyonudur,Ama.. Sonuç: IB Yumurtacıların tamamında var olan IB 4/91 titrelerinin aşıdan ya da saha enfeksiyonundan olduğuna dair sonuç yok. IB Italian-02 : Aşısı olmadığı için titreler saha enfeksiyonudur. Tüm yumurtacı ve damızlık serumları pozitif, tüm broiler serumları negatiftir.IB’nin bu suşu uzun yaşayan kanatlıda saptanmaktadır. IB QX (D388) : Aşısı yok. Antikorlar yumurtacılarda %100, Damızlıklarda (%85) ve broilerlerde (%50) oranında bulunmaktadır. Yumurtacı ve damızlıklar sıklıkla çok sayıda IB variyant enfeksiyonuna maruz kalırlar. SAVAŞIM GÜÇTÜR,ÇÜNKÜ; Bir dünya hastalığıdır, Yetiştirmenin her türünü etkiler, Solunum,sindirim,genital ve renal organ epitellerine Yem,su,materyaller ve insan arcılığıyla bulaşabilir, Kuluçka süresi çok kısadır (18-36 saat), Kümesler arasında çok hızlı yayılır(3-6 gün) tropizm gösterir, SAVAŞIM GÜÇTÜR,ÇÜNKÜ; Virus saçımı 160 gün ve ötesine uzayabilir, Damlacıklarla kilometrelerce uzağa taşınabilir, İmmünosüpresyon yapısında reenfeksiyon oluşabilir, 200 üzerinde variyant bulgulanmış ve bu artmaktadır, Bir kısım viruslarla(ND,ART…)interferens söz konusudur, Mg,Ms,ART,ORT,ND komplikasyonu yapısında enfeksiyon şiddeti artacaktır. KORUNMA Temelde biyogüvenlik (%50) Devamında doğru aşılama(%50) Uygulamada doğru protektotip,yada doğru kombinasyon Nispeten hassas bir virus,aşılamada özen Protektotiplendirme önemi Korumada en geçerli sistem olan aşılamada kanatlılar enfeksiyona karşı iyi korunuyorlar mı? Evet: aşı ve saha suşu aynı protektotip Hayır: diğer aşı ya da aşı kombinasyonu gereklidir deneylere gerek duyulur: Pahalıdır Hatırlatma: sprey uygulama içme suyu aşılamasından daha iyidir! TEŞEKKÜRLER Hayvansal