tek yapı ölçeğinde rölöve, restitüsyon ve restorasyon projeleri

TEK YAPI ÖLÇEĞİNDE
RÖLÖVE, RESTİTÜSYON VE RESTORASYON PROJELERİ
YAPTIRILMASI İŞİ
TEKNİK ŞARTNAMESİ
1
BİRİNCİ BÖLÜM
AMAÇ, KAPSAM, TANIMLAR
AMAÇ
Bu şartname, 3386 ve 5226 sayılı Yasalar ile değişik 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat
Varlıklarını Koruma Yasası’nın 3.maddesinin (1) no’lu bendinde genel tanımı ve
6.maddesinde ayrıntılı tanımı verilen ve Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu
İlke kararları çerçevesinde Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulları tarafından
aynı yasanın 7.maddesi uyarınca “taşınmaz kültür varlığı” olarak tescil ve ilan edilen
taşınmazlar ile yapının yakın çevre bağlantıları, ada parsel ilişkileri, peyzaj ve mimari öğeleri
ile birlikte korunması, sağlıklaştırılarak yaşatılması ve çağdaş yaşama katılmasının
sağlanmasına ve belgelenmesine yönelik rölöve-restitüsyon-restorasyon projeleri, bu
projelerin ayrılmaz bir parçası olan yazılı ve görsel belgeler ile mühendislik dallarında
yapılması gereken her türlü projenin elde edilmesine ilişkin usul ve esasları belirlemektedir.
KAPSAM
Bu şartname aşağıda sıralanan alanlardaki hizmetleri kapsar:
 Koruma kurum ve teknikleri,
 Belgeleme ve ölçüm teknikleri,
 Mimarlık tarihi, sanat tarihi, şehircilik, arkeoloji, vb. konularda her türlü görsel ve
yazılı kaynak araştırmaları,
 Geleneksel yapı malzemeleri ve teknolojileri,
 Malzeme bozulmaları, mevcut malzemelerin korunması ve iyileştirilmesi,
 Yapı statiği ve yapısal sağlamlaştırma,
 Elektrik sıhhi ve ısıtma tesisatı ve diğer teknik donanım uzmanlığı,
TANIMLAR
Bu şartnamede geçen:
İşleyen:
5846 sayılı fikir ve sanat eserleri kanununa göre diğer bir eserden istifade suretiyle ve
diğer bir eserden istifade suretiyle vücuda getirilip de bu esere nispetle müstakil olmayan fikir
ve sanat mahsullerini içeren ve anılan kanunun 21.maddesi gereği faydalanma hakkının
münhasıran eser sahibine ait olduğu çalışmayı yapan mimar
İdare:
İhaleye yetkili makamı,
Özel Teknik Şartname:
Bu şartname hükümleri esas alınarak, her taşınmaz kültür varlığı için o yapıya özgü
olarak hazırlanan ve bu şartnamede yeterince ayrıntısı verilmeyen hususları içeren belgeyi,
Ön Etüd
Ön etüd, kültür varlığının ayrıntılı belgeleme çalışmalarına başlamadan önce yapılması
gereken ve tüm proje aşamalarını o kültür varlığına özgü olarak tanımlayan etüdü,
2
Rölöve:
Yapının ya da yapı grubunun tümünün ya da bir bölümünün mevcut durumunun belli
ölçeklerde anlatılması için hazırlanan ve herhangi bir yorum yada değerlendirme içermeyen
çizimsel belgeleri,
Rölöve Raporu:
Yapının mevcut durumunu yazınsal olarak anlatan belgeyi,
Rölöve Analizi:
Yapıda kullanılan malzeme, yapım tekniği, strüktürel özellikler, strüktür ve malzemeye
yönelik bozulma ve deformasyonların, rölöve projeleri üzerinde ayrı ayrı ve haritalama
yöntemi ile gösterildiği çizimsel belgeleri,
Rölöve Analiz Raporu
Yapıda kullanılan malzeme, yapım tekniği, strüktürel özellikler, strüktür ve malzemeye
yönelik bozulma ve deformasyonların yazınsal olarak anlatan ve rölöve analiz projelerine
gerekli referansları veren belgeyi,
Restitüsyon:
Bir taşınmaz kültür varlığının zaman içinde geçirdiği müdahaleleri dönemleyen ve ilk
yapıldığı yada belli bir dönemdeki durumunun belirlenmesi için gerçekleştirilen; tarihi
araştırma ve karşılaştırmalı çalışma tekniklerinin kullanıldığı yazılı, çizili ve görsel belge
içeren bir etüdü,
Restorasyon:
Yapının mevcut durumunun belgelenmesinden sonra, sorunların saptanarak potansiyel ve
yeni kullanım olanaklarının araştırılması, onarıma yönelik temel yaklaşım ve müdahale
biçimlerinin belirlenmesi ile yeni kullanımın gerektirdiği müdahalelerin rapor, ölçülü ve
ölçekli çizimlerle anlatımını tanımlar.
İKİNCİ BÖLÜM
HİZMETLERİN TANIMLANMASI
ÖN ETÜD:
Bu aşamada yer alacak bilgiler yapıya özgü olacak ve şu hususları içerecektir:
 RRR projelerinin değişik aşamalarında gerçekleştirilecek ayrıntılı “iş tanımları”,
 Yapının tanımlanması, çözümlenmesi ve müdahale biçimlerinin anlatılması
aşamalarında gerekecek çizimsel belgelerin ölçeği, konumu ve sayısı,
 Yapıya özgü sorunların ortaya çıkartılması için özellikle yapılması gerekli gözlemler,
araştırmalar ve analizler,
 Tüm bu çalışmalar sonucu yapıya özgü yapılması öngörülen işlere ve hizmetlere ait
Özel Teknik Şartname ile bu hizmetlere ait “süreler ve yaklaşık maliyetler” mevcut
birim fiyatlar, analizler ya da doğrudan bu hizmetleri sağlayan kişi ve kurumlardan
alınarak belirlenir.
Müellif, ön etüd sonucunda yapının niteliğine bağlı olarak Şartname’de değiştirilmesi
gerekli gördüğü bölümleri, İdare’nin değerlendirmesine sunar. İdare bölümleri
değerlendirmekle yükümlüdür.
RÖLÖVE
Rölöve yapı veya yapı gruplarının mevcut durumunu belirten rapor ve/veya ölçekli
çizimlerle anlatımıdır. Rölöve projesi çizimsel belgeler, yazılı belgeler, görsel belgelerden
3
oluşur. Tescilli taşınmaz kültür varlıkları da, eserin mimari tanıtımını, yapım tekniğini,
kullanılan malzeme cinsini, süsleme elemanlarına ilişkin mevcut durum tanımlarını, taşıyıcı
eleman sorunlarını, yapısal bozulmaları, deformasyonları ve esere yapılan müdahaleleri içeren
rapor ve eserin mevcut durumunun ölçekli çizimlerle anlatımı ve belgelenmesidir.
Çizimsel Belgeler
Genel Hususlar
Rölöve çizimleri yapıyı tam olarak anlatacak ve daha sonraki aşamalarda kullanılabilecek
nitelik ve ölçekteki plan, kesit ve görünüşleri kapsamalıdır. Yapıya ait iç ve dış fotoğraflar,
çekildikleri yer ve yönleri plan üzerine işaretlenir. Rölövelerde malzeme türleri ve mimari
bileşenlerin korunma durumları açıklamalarla belirtilir. Bezemelerle ilgili fotoğraf ve ayrıntılı
çizimler dosyada yer alır.
Tarih kitaplarından, arşiv belgelerinden, özel monografilerden ve gözlemlerden
yararlanılarak derlenen bilgiler ışığında tarihi yapının dokusunun daha iyi kavranıp
anlaşılması mümkün olur. Binanın daha önce yapılmış rölöveleri, eski fotoğrafları, yöreye ait
hava fotoğrafları, haritalar kent planları, gravürler, yapıyla ilgili vakfiye ve vakfa ait gelir
gider kayıt defterleri, onarım keşifleri ve onarım harcamalarının kaydedildiği defterler,
gezginlerin notlarında yer alan gözlemlerde sağladıkları bilgilerle bazı karmaşık noktaların
çözümlenebilmesine olanak sağlarlar. Bozulma süreçlerinin ve malzemelerin incelenmesi
sonrasında derlenen bilgilerle yapılacak restorasyonu yönlendirecek temele veriler derlenmiş
olur.
Bu bilgiler ışığında onarım olasılıkları tartışılmalı ve çabalar binalar mümkün olduğu
kadar yıkılmadan ve en az müdahaleyle koruma ilkesine uygun öneri geliştirme üzerinde
yoğunlaşır.
Rölövenin yapılış amacı onun çizim tekniğini, çalışma ölçeğini etkiler. Bir sokak üzerinde
yer alan binaların genel görünümünü, plan ve kütle özelliklerini anlatacak bir rölövenin 1/200
ölçekli olması gereklidir. 1/100 ölçekli bir rölöve çalışması yeniden kullanım projeleri için
yeterli olabilir. Restorasyona yönelik rölöveler ise 1/50 ölçekli olur ve 1/20 ve daha büyük
ölçekli plan, kesit ve görünüşlerle desteklenmelidir.
Her paftanın sağ alt yanına yapının ve paftanın adının yazılması, bir anahtar şema
yardımıyla çizimin yapının hangi seviyesine, cephesine vb. ait olduğunun gösterilmesi,
ölçeğinin, hazırlanış tarihinin kimler tarafından yapıldığının ve çizildiğinin belirtilmesi
gerekir.
İçerik ve Ölçekler:
Vaziyet Planı:
Parselde ve komşu parsellerde yer alan yapılar, müştemilatlar, kuyu, ağaç, bahçe duvarı,
döşeme malzemesi vb. her türlü öğe, kotlar, yol yapı ilişkileri işlenecektir.
Yapılan yakın çevresiyle bağlantısı yapı-parsel ada-parsel ilişkisi girişler, trafik
düzenlemesi, peyjaz ve mimari öğelerin mevcut durumunu gösterir belgeleme
 Yapısal (Fiziki) Durum Belirlemesi
 Tarihsel ve Tipolojik Araştırma
 Plan ve cephe tipolojisi ile raporu cephe özellikleri, mimari elemanlara ait özelliklerin
nitelikli dönem yapıları ile karşılaştırmalı şematik çizimlerle anlatılması
 Çalışılan yapıda korumayı sağlayan faktörler
Planlar
Bu başlık, kat Planları, döşeme planları, tavan planları, üst örtü planı ve çatı planını içerir.
Yapının her katı için bir plan çizilir. Ara katlar olduğunda ek çizimlerle bu mekanların da
anlatımı sağlanır. Plan yatay düzlemi döşemenin 90-100 cm üstünden geçecek şekilde alınır.
Eğer karmaşık yapılar grubunun planı birlikte çizilecekse, yaklaşık aynı seviyede olan
4
mekanları ifade edebilecek şekilde yatay düzlem aşağı yukarı hareket ettirilerek geçirilir,
görünüş ve kesitler üzerinde plan düzlemleri işaretlenir. Planlar belli kat düzenlerine göre
veya kotları verilerek adlandırılır. Eğrisel örtü izdüşümleri kesik çizgilerle gösterilir. Beşik
veya sivri tonoz izdüşümlerinin profilleri, dayandıkları duvarla 90˚ oluşturacak şekilde
yatırılarak çizilir.
Planlar 1/50 ölçeğinde ölçülendirilmiş ve ölçülendirilmemiş olarak hazırlanacaktır.
Döşeme, tavan, üst örtü ve çatı planları, yapıda mevcut olmaları halinde ve izlenebildikleri
kadar çizilecektir.
Tavan izdüşümleri, kesik çizgilerle veya noktalarla gösterilmelidir. Eğer planla karışması
olası ise tavan izdüşümleri ayrı çizilir. Planın geçtiği düzlem üstünde yer alan öğelerde kesik
çizgilerle veya noktalarla gösterilir. Kesik çizgiler yok olan, görülemeyen öğelerin anlatımı
içinde kullanılır; bir sütun dizisinin yok olan kaidelerine ait izlerin yerlerinin belirtilmesi
veya kalınlığı ölçülemeyen fakat mevcut diğer duvarlara dayanılarak sınırı tahmin edilen bir
duvarın doğrultusunu göstermek için kullanılabilir. Girilemeyen, ölçülemeyen mekanlara
girilemedi, ölçülemedi açıklaması konur. Tahmine dayalı çizimler kesin olmadığını belirten
bir not veya (?) konularak açıklanır. Plan, kesit ve cepheler üzerinde alınan tüm ölçüler, kotlar
düzenli bir biçimde gösterilir. Ölçülerin kolay anlaşılabilir biçimde ve iç mekanlar köşegen
ölçülerle tanımlanarak verilemeleri önemlidir.
Görünüşler
Bütün görünüşler, cephelere paralel düzlem üzerinden dik bakılarak projeksiyonla
çizilmelidir. Duvarları kırık çizgiler üzerine oturan yapılarda, genel görünüşün yanı sıra, her
yüzeyin açılımı yazılmalıdır. Yapının yapım tekniğini, özel mekan düzenini, strüktürel
tasarımını daha iyi açıklayabilmek amacıyla gerektiğinde izometrik perspektiflerden
yararlanılır.
1/50 ölçeğinde ölçülendirilmiş ve ölçülendirilmemiş olarak hazırlanacaktır.
Kesitler
Yapının onarımına ilişkin müdahaleleri en kapsamlı ve yeterli olarak anlatacak 4 adet
kesit hazırlanacaktır. Bu sayı dışında bir hizmet gerekiyorsa bu husus müellif tarafından
hazırlanacak ön etüdde belirlenecek ve idarenin onayına sunulacaktır. 1/50 ölçeğinde
ölçülendirilmiş ve ölçülendirilmemiş olarak hazırlanacaktır.
Sistem Detayı
Yapısal sistem ile malzemeyi tanımlamayı amaçlayan 2 adet sistem detayı, görünüş 1/20,
plan 1/20, kesit 1/20 olarak hazırlanacaktır.
İdare tarafından belirlenen sayı ve niteliğin dışında bir hizmet gerekiyorsa bu husus
müellif tarafından hazırlanacak ön etüdde belirlenecek ve idarenin onayına sunulacaktır.
Mimari Elemanlara İlişkin detaylar
Pencere, kapı, ocak, dolap, niş, saçak, taşıyıcı sistem süsleme elemanları vb. yapı
öğelerinden tipik olanlarına ilişkin sistem ve nokta mimari detaylardır. Detayların ölçekleri
1/10, 1/5 ve 1/1’dir. Yazıt, kabartma gibi özel ayrıntıların mulajları alınır. İdare tarafından
belirlenen sayı ve niteliğin dışında bir hizmet gerekiyorsa bu husus müellif tarafından
hazırlanacak ön etüdde belirlenecek ve idarenin onayına sunulacaktır.
Yapının rölövesi, ölçüsü ve malzeme tanımlı, bozulmalar vb. gösterimlerin yer aldığı
paftalar halinde hazırlanacaktır.
 1/1000 ölçekli Vaziyet Planı iki kesit ve iki görünüş
 Parselde ve komşu parsellerde yer alan yapılar, müştemilatlar, kuyu ağaç, bahçe
duvarı, döşeme malzemesi vb. her türlü öğe, kotlar yol yapı ilişkileri işlenecektir.
 Kat Planları
5
1/50 ölçeğinde ölçülendirilmiş ve ölçülendirilmemiş olarak hazırlanacaktır.
 Çatı Planı
1/50 ölçeğinde ölçülendirilmiş ve ölçülendirilmemiş olarak hazırlanacaktır.
 Görünüşler
1/50 ölçeğinde ölçülendirilmiş ve ölçülendirilmemiş olarak hazırlanacaktır.
En az iki kesit
Birbirine dik ve biri merdivenden geçmek kaydıyla, 1/50 ölçeğinde ölçülendirilmiş ve
ölçülendirilmemiş olarak hazırlanacaktır.
En az iki yerden geçirilen ve yapısal sistem ile malzemeyi tanımlamayı amaçlayan
sistem detayı.
Görünüş 1/20, Plan 1/20, Kesit 1/20 olarak hazırlanacaktır.
Pencere, kapı ocak, dolap, niş, saçak, taşıyıcı sistem süsleme elemanları vb. yapı
öğelerinden tipik olanlarına ilişkin sistem ve mimari detayları.
Detayların ölçekleri 1/10, 1/5 ve 1/1 dir. Yerleri ve sayısı yer tesliminde tutanakta ve
daha sonra projenin gelişim sürecinde başka detaylara ihtiyaç duyulursa idarece belirlenip
yükleniciden istenebilecektir.
Tipolojik Çalışmalar
Yapıda bulunan mimari elemanlar (kapı, pencere, dolap, ocak, niş vb.) tiplerine göre
ayrıştırılacak ve bir çizelge ile verilecektir. Tipolojinin yapılmasında, boyut, form, iç
bölümlenme vb. ölçütler kullanılacaktır.
Yazılı Belgeler
Yapının mekansal, mimari, strüktürel ve bezeme özelliklerinin tanımını içerir.
Görsel Belgeler
Fotoğrafik Belgeler
Yapıya ait iç ve dış fotoğraflar, çekildikleri yer ve yönleri plan üzerine işaretlenir.
Rölöveler yapının veya yapılar grubunun genel konum ve ayrıntılarını açık bir biçimde
gösteren fotoğraflarla desteklenir. Çizimler bir yapının bezeme ayrıntılarını, renklerini, genel
etkisini anlatmakta yeterli olmaz. Bu nedenle ölçek, yer, yön ve tarih belirten işaret ve yazılar
konularak çekilen fotoğraflar rölöveyi destekleyen önemli belgelerdir. Hasar görmüş yapıların
genel görünüm ve ayrıntılarının anlatımı içinde fotoğraflar yardımcı olmalıdır.
Fotoğraflar bütün mekanları ve önemli ayrıntıları kapsayacak sayıda olmalı, çekimlerin
yakın plandan, cepheye paralel yapılmasına özen gösterilmelidir. Genelden ayrıntıya giden bir
düzende albüm oluşturulmalıdır. Fotoğraflar, en az 5 mega piksel çözünürlüğü olan dijital
fotoğraf makineleri ile çekilecek, İdare’ye bir basılmış kopya ve 1 CD formatında teslim
edilecektir. Her çekim numaralanacak ve bu numaralarla yapının ilintisi kurularak, fotoğraf
çekim yönleri gerekli görülen rölöve çizimleri üzerinde belirtilecektir.
İleri Belgeleme Teknikleri:
Yüklenici, yapının tümü ya da bir bölümünün ileri belgeleme teknikleri ile (3 boyutlu
belgeleme, 3 boyutlu lazer tarayıcı cihazlar ve benzeri programlar) belgelemeyi istemesi
halinde, bununla ilgili çalışmayı teklif verme aşamasından önce yapmış ve teklif verme
aşamasında bu hususu da göz önünde bulundurmuş olmalıdır.
Bu belgeleme tekniklerinin gerektirdiği maliyet, yükleniciye ayrıca ödenemez.
RÖLÖVE ANALİZİ
Yapıda Kullanılan Malzemelerin Ayrıştırılması:
6
Yapıda kullanılan malzemeler niteliklerine göre ayrıştırılacak, rölöveler üzerinde değişik
lejant anlatımları ile belirtilecektir. Bu konuda kullanılacak yöntem, işleyen tarafından ön etüd
sürecinde kendisi tarafından belirlenebilir.
Yapım Tekniklerinin Ayrıştırılması
Temel, yatay ve düşey taşıyıcı elemanlar, dolgu elemanları, yatay ve düşey kaplama
elemanları, örtü malzemeleri ve tekniği, süsleme elemanlarında kullanılan teknikler bu
bölümde sınıflandırılacak ve rölöveler üzerinde gösterilecektir. Bu konuda kullanılacak
yöntem, işleyen tarafından ön etüd sürecinde kendisi tarafından belirlenebilir.
Strüktürel Sistemin Analizi
Yapıda kullanılan strüktürel sistemler, ayrıştırılacak (yığma, ahşap karkas, noktasal
taşıyıcılar, tonoz/kemer sistemleri vb.) ve rölöve üzerinde gösterilecektir. Bu konuda
kullanılacak yöntem, işleyen tarafından ön etüd sürecinde kendisi tarafından belirlenebilir.
Malzeme ve Strüktüre İlişkin Bozulma ve Deformasyonların Belirlenmesi ile Hasar ve
Bozulmaların Rölöveler Üzerine İşlenmesi
Yapısal bozulmalar, deformasyonlar ve dağılımları, temel sorunları, yatay ve düşey yönde
taşıyıcı sistem sorunları, dolgu malzemesinin sorunları, cephe elemanları sorunları, cephe
kaplama ve üst örtü malzemesine ait sorunlar, cephe mimari süslemelere ve yapı malzemesine
ait sorunların tespiti yapılacaktır. Çatlaklar, oyuklar, yüzey kaybına uğramış taşlar,
çiçeklenmeler, ot, ağaç gibi bitkiler, biyolojik bozulmalar, kirlenmeler paftalar üzerine
işlenerek müdahale öncesindeki durum grafik olarak anlatılır. Bu paftalar renkli veya siyah
beyaz tekniği ile hazırlanabilir. Her paftanın bir lejantı olmalıdır. Eğer sonradan yapılan ve
korunması gerekli olmayan ekler varsa bunlar rölöve paftalarına işlenir ve Korum Kurulunun
onayı alındıktan sonra kaldırılır. Yapının özgün ayrıntılarını örten eklerin kaldırılmasından
sonra ortaya çıkan veriler fotoğrafla belgelenir ve ölçekli çizimleri yapılır.
Ayrıca sorunların kökenleri:
Kullanım (Aşırı yüklenme, terk edilme vb.) sonucu oluşan bozulmalar
Dış fiziksel etkenler (rüzgar, kar, yağmur, güneş, don, yer altı suyu vb.) sonucu oluşan
bozulmalar
Malzemenin yaşlanması ve yıpranmasından kaynaklanan sorunlar vb. başlıklar altında
incelenecek ve yapının değişik bölümlerine referans verilerek bir çizelge haline getirilecektir.
Rölöve analizi başlığı altındaki tüm bu etütler rölöve raporunda da yer alacaktır.
RESTİTÜSYON ÖNCESİ ETÜDLER
Tarihi Araştırma
Tarihi araştırma, yapı ve üretildiği çevre ile ilgili içerecektir. Bu bağlamda:
 Yapının içinde yer aldığı çevrenin genel tarihçesi
 Yapı türünün oluşumu ve gelişimine ilişkin temel bilgiler,
 Yapıyla ilgili bilgiler derlenmelidir. Yapıyla ilgili bilgiler arasında, tarihi araştırmalar,
arşiv belgeleri, binanın daha önce yapılmış rölöveleri, eski fotoğrafları, yöreyle ilgili
hava fotoğrafları, haritalar, kent planları, gravürler, yapıyla ilgili vakfiye ve vakfa ait
gelir gider kayıt defterleri, onarım keşifleri veya onarım harcamalarının kaydedildiği
defterler, gezginlerin notlarında yer alan gözlemler,
 Yapının oluşumunu sağlayan ekonomik sosyal kültürel ve tarihi etkenler ile özgün
kullanımına ilişkin bilgiler ve bu konuda ulaşılabilen belgeler, kaynaklar (fotoğraf,
resim, tapu kaydı) vb. yer alır.
Karşılaştırmalı Çalışma:
7
Yapının restitütif sorunlarının çözümlenmesi için, “aynı dönem/aynı yerleşme”, aynı
dönem/çevre yerleşmeler”, aynı dönem/tüm yerleşmeler” “değişik dönemler/aynı yerleşme”,
“değişik dönem/tüm yerleşmeler” dizgesi içinde benzer yapılarla karşılaştırmalı çalışma
yapılacak ve bu çalışma bir çizelge halinde sunulacaktır.
Bu çalışmanın sonlanabilmesi için, özellikle plan ve cephe tipolojileri karşılaştırılacak,
ayrıca mevcut olmayan ya da nitelik değiştirmiş olan mimari elemanların özgün
görünümlerinin belirlenebilmesi için diğer yapılardan yararlanılacaktır.
Bu amaçlara yönelik olarak kullanılacak kısmi çizimler şematik olabilir.
Yapının Farklı Dönemlerinin Belirtilmesi
Bu analiz şu gözlemler yapılarak ve kaynaklar kullanılarak yapılacak ve rölöveler
üzerinde gösterilecektir:
Yapıdan gelen Bilgiler:
 Yapının özgün bünyesinde mevcut olmayan ve değişik dönemlerde yapılan eklemeler
 Yapının özgün bünyesinde bulunan ancak bugün izlenemeyen elemanlar
 Yapının özgün bünyesinde bulunan, bugünde izlenen ancak dönemler içerisinde
değişmiş elemanlar
 Yorumlanamayan değişik ölçek ve nitelikteki izler.
 Yapı üzerindeki yazıtlar
 Tarihi kaynaklardan elde edilen bilgiler,
 Karşılaştırmalı çalışmadan gelen bilgiler
Yapı hakkında mimari konumu, kontur ve gabarisi vb gibi özgün şeklini tanımlamaya veri
oluşturacak temel bilgilerin sağlanamaması durumunda, restitüsyon çalışmalarının çizim veya
maket olarak kalması, (gelecek kuşakları yanıltıcı ve gerçeğe aykırı bir bina yaratmamak için)
uygulamaya konulmaması gerekir.
RESTİTÜSYON
Proje Tekniği:
Restitüsyon çalışmaları, bir eserin özgün tasarımını açıklamak, tarihi gelişimini irdelemek,
kalıntıların daha iyi kavranabilmesini sağlamak için yapılacağından, rölöve analizi, tarihi
araştırma ve benzeri örneklerin karşılaştırmalı etüdü sonucunda; dönemler itibariyle
değişikliğe uğramış, eklenmiş, kısmen yıkılmış veya yok olmuş öğelerin ve/veya yapıların ilk
tasarımlarındaki süreçten itibaren tarihsel durumlarını belirten rapor/belge ile ölçekli
çizimlerle düzenlenir.
Restitüsyon projesi hazırlanırken, yapı üzerindeki izlerden, korunmuş kısımlardan, benzer
yapılardan yararlanılarak, yıkılmış, boyutu değiştirilmiş veya içi doldurulmuş açıklıkların,
pencere veya kapıların çizimlerle yeniden eski düzenine dönüştürülmelidir.
Tarihi kaynaklardan elde edilen bilgiler, bina üzerinde bulunan yazılar, değişik onarım
tarihleri hakkında önemli verilerdir. Ancak bu onarımların plan, kesit ve görünüşler üzerinde
ayırt edilerek belirtilmesi için binanın dikkatle incelenmesi yapım tekniği ve üslup
benzerliği/farklılığı gösteren bölgelerin saptanması ve analizi gerekir. Bu çalışma sonucunda
belirlenen yapım ve onarım evreleri farklı renk ve taramalarla gösterilir. Çizimin sağ alt
köşesine yerleştirilen bir lejantla özgün yapı, tarihlenebilen diğer yapım evreleri değişik
gösterimlerle belirlenir. Yapım tekniği, üslubu nedeniyle farklı olduğu anlaşılan fakat
tarihlenemeyen bölümler, değişik dönemlere ait ekler, bunlara ilişkin olası tarihler belirtilir.
İncelenen bina birden fazla onarım geçirmişse, bu evrelere ait izler,
veriler
değerlendirilerek, ilk tasarım ve onu izleyen dönemler I. dönem restitüsyonu, II. Dönem
restitüsyonu şeklinde adlandırılabilir.
Çizimsel Belgelerin İçerik ve Ölçeği:
8
Restitüsyon çalışmalarının ölçeği genel olarak 1/100’dür. Bu ölçek yapının niteliğine,
ölçeğine ve restitüsyon sorunlarının yoğunluk düzeyine göre değişebilir. Bu husus müellif
tarafından Ön Etüd’de belirlenecek ve İdareye bildirilecektir.
Hazırlanacak çizimlerin sayı ve anlatım biçimi, restitüsyon sorununun çözümlenmesini en
yeterli düzeyde anlatacak şekilde belirlenecektir. Bu süreçte hazırlanması gereken asgari
belgeler şunlardır:
 Kat Olanları 1/50 ölçeğinde hazırlanacaktır.
 Çatı Planları 1/50 ölçeğinde hazırlanacaktır
 Tüm Cepheler 1/50 ölçeğinde hazırlanacaktır.
 En az iki kesit 1/50 ölçeğinde hazırlanacaktır
 Detaylar;1/10, 1/5 ve 1/20 ölçeğinde hazırlanacaktır.
Retitüsyon Raporu (Kaynak Araştırması ve Karşılaştırmalı Çalışma Raporu)
Yapının geçirdiği dönemlere ait değişmişliklerin (ekler, yok olan mimari elemanlar
kapatılan-açılan kapılar, pencereler, izler vb.) siyah beyaz grafik ve renkli anlatımla ifade
edilmesi.
Yapının geçirdiği değişikliklerin (ekler yok olan mimari elemanlar vb.) her döneme göre
ayrı ayrı çizimler üzerinde restitüsyon dayanakları (yapıdan gelen izler, karşılaştırmalı
çalışma, benzer yapı, eski fotoğraf, resim sözlü kaynak, mimari gereklilik vb.) belirtilerek
siyah-beyaz grafik ve renkli anlatımla ifade edilir.
RESTORASYON
Yapının mevcut durumunun belgelenmesinden sonra, sorunların saptanarak potansiyel ve
yeni kullanım olanaklarının araştırılması, onarıma yönelik temel yaklaşım ve müdahale
biçimlerinin belirlenmesi ile yeni kullanımın gerektirdiği müdahalelerin rapor, ölçülü ve
ölçekli çizimlerle aktarımıdır.
Restorasyon İlkeleri:
Restorasyon Projelerinin hazırlanmasında asgari şu ilkeler göz önünde tutulacaktır:
 Kültür varlığının korunmasında ve onarılmasındaki amaç, onları bir sanat eseri olduğu
kadar, bir tarihi belge olarak da korumaktır. Bu nedenle yapılacak müdahalelerde,
yapının bir yada birden fazla dönemin sosyal, kültürel ve ekonomik yaşamının
belgeleri olduğu unutulmamalıdır.
 Yeni bir kullanımın gerekmesi halinde, bu kullanım yapının özgün değerlerini ve
niteliklerini bozmayacak ve onların algılanmasını güçleştirmeyecek ölçeklerde
tasarlanmalıdır.
 Onarım müdahaleleri varsayımlara dayandırılmamalıdır. Bu bağlamda restitüsyon
projesinin bir etüd olduğu ve bir uygulama projesi niteliği taşımadığı göz önüne
alınmalıdır,
 Koruma ve kullanım için gerekli müdahaleler, yapının özgün bünyesinden farklı
nitelik ve tekniklerle oluşturulmalıdır.
 Yapının yaşadığı farklı dönemlerdeki ekler, o dönemin yaşamının ve yapım
tekniklerinin kaybedilmemesi gerekli öğeleri ise korunmalıdır.
 Bir dönemin açığa çıkartılması için eşdeğer değerlere sahip diğer dönemlerin tahrip
yada yok edilmesinden kaçınılmalıdır,
 Restorasyon projesi genellikle, yalnız strüktürün sağlamlaştırılması ve uygulanacak
teknolojilerin belirtilmesiyle kalmaz, tarihi yapının yeniden kullanılmasıyla ilgili
önerileri de içerir. Verilmesi istenen işlevin yapıya uyarlanabilirliği araştırılır ve
yeniden kullanım projesinin eserin kütlesel ve mekansal özelliklerini bozacak ekler,
9



değişimler getirmemesine dikkat edilir. Restorasyon önemli olan yapının
korunmasıdır, yeniden kullanım bir araçtır. (Venedik Tüzüğü Madde 5)
Paftalarda çalışmanın yapıldığı tarih ve projenin oluşumuna katkıda bulunan mimar ve
diğer dallarına ait kişilerin adları yer almalıdır. Önerilen müdahaleler restorasyon
paftalarına bir lejantla işlenir. Yapının onarım sonrasında alacağı durumu daha iyi
açıklamak ve çevresiyle ilişkisini göstermek amacıyla, restorasyon projesine ek olarak
normal ve aksonometrik perspektifler ile maketlerden yararlanılmalıdır.
Yeni işlev verilen binalarda çağdaş kullanımla ilgili servis mekanlarının bina içine
yerleştirilmesi, yapının deprem koşullarına uygun hale getirilmesi, yangına karşı
önlem alınması, engellilerin binaya girebilmesi için çözüm üretilmesi gibi konular
proje aşamasında çözülmelidir.
Yapının teşhir-tanzim ve dekorasyonuna ilişkin projeler restorasyon projesi
kapsamında elde edilir.
Bu şartnamede tanımlanan RRR ve ilgili projelerinin hazırlanmasında, ayrıca, 2863 Sayılı
Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu ve değişiklikleri, Kültür ve Tabiat Varlıklarını
Koruma Yüksek Kurulu İlke Kararları hükümlerine uyulacaktır.
Restorasyon Teknikleri
Kültür varlıklarının korunmasındaki temel yaklaşım sürekli bakımlarının sağlanmasıdır.
Restorasyon uygulamalarına geçmeden önce yapılan araştırmalar ve belgeleme çalışmaları
binanın ayrıntılı olarak tanınmasını sağlar. Ön araştırmalar sonucunda elde edilen bilgiler
hasar nedenlerini ortadan kaldıracak veya etkilerini azaltacak koruma tekniklerinin seçilerek
uygulanmasına temel oluşturur.
Bu teknikler;
 Sağlamlaştırma
 Bütünleme
 Yenileme
 Yeniden yapma
 Temizleme
 Taşıma
Çoğu zaman bir Kültür Varlığının restorasyonu için yukarıdaki tekniklerden bir kaçı bir
arada uygulanır. Restorasyonda olabildiğince az müdahaleyle, kültür varlığının tarihi belge ve
estetik değerinin korunması amaçlanır. Onarım sırasında yapılan müdahalenin derecesi,
sağlamlaştırmadan yeniden yapıma doğru artar. Koruma açısından en uygunu
sağlamlaştırmayla yetinmektir.
Sağlamlaştırma
 Kültür varlığının yapıldığı malzemenin sağlamlaştırılması
 Taşıyıcı sistemin sağlamlaştırılması
 Çemberleme, bağlantı çubukları –gergi uygulaması
Bütünleme (Reintegrasyon)
Bir bölümü hasar görmüş ya da yok olmuş yapı ve öğeleri ilk tasarımlarındaki bütünlüğe
kavuşturacak biçimde geleneksel yada çağdaş malzeme kullanılarak tamamlama işlemine
denir.
Bütünleme ancak gerçek yapısal verilere ya da belgelere dayandırıldığında kabul
edilebilen bir uygulamadır.
10
Yenileme (Renovasyon-Rehabilitasyon)
Zamanla değişen yaşam biçimi ve ona bağlı isteklerle işlevini yitirmiş tarihi yapıların
farklı bir işleve uyarlanması ya da işlevleri devam eden, ancak konfor koşulları eskiyerek
standart altı kalan tarihi yapıların güncelleştirilmesidir.
Çevresel özellikler nedeniyle korunması istenen yapıların yeniden kullanımlarında, yeni
işlevin dış görünümü bozmadan gerçekleştirilmesi arzu edilir. Bu binaların kurtarılması için
tek ekonomik yol olan yeniden kullanım sırasında, iç düzenlemede daha esnek uygulamalara
gidilmesi söz konusudur. Yangın veya bakımsızlık nedeniyle döşeme ve tavanlarını yitirmiş
ve ilk tasarıma ait yeterli veri bulunmayan II. Grup yapılarda, yeni bir iç düzenleme
yapılmasına izin verilebilir. Çok önemli mimari öğeler, plan ve iç mekan değerlerine sahip
olan I. Grup yapılarda ise yeni kullanıma elverişli, serbest iç düzenlemeler uygulanmaktan
çok tarihi mekanların anısını sürdüren düzenlemelere gidilmelidir.
Yeniden Yapım (Rekonstrüksiyon)
Tümüyle yıkılmış, yok olmuş ya da çok harap durumda olan bir kültür varlığının veya
sitin elde edilen belgelere dayanılarak yeniden yapılmasıdır.
Bu ancak özel durumlarda kabul edilen bir uygulamadır. Yeni yapı, yerine yapıldığı
kültür varlığının tarihi dokusuna, özgün malzeme ve işçiliğine sahip değildir. Bir kopya tarihi
yapının kütle ve mekanlarını ancak biçimsel olarak canlandırabilir, kültür varlığının yerini
alamaz.
Bu nedenle yeniden yapımda doğru ve yeterli bir restitüsyon araştırması ve buna dayalı
restitüsyon projesinin temel alınması gereklidir. Ayrıca gelecek kuşaklar açısından yapının
yeniden yapıldığı tarihte (rekonstrüksiyon tarihi) cephesindeki bir plaket üzerinde
belirlenmelidir.
Temizleme
Kültür Varlığının ve kentsel Sitlerin genel etkisini bozan, tarihi ve estetik değer taşımayan
(muhdes) eklerden arındırılmasıdır.
Kaldırılacak eklerle ilgili karar verme yetkisi Koruma Kurullarına aittir. Kaldırılması
istenen yapısal ekler farklı bir gösterimle plan, kesit ve görünüş rölöve paftalarına işlenir ve
temizlik sonrası durum öneri proje olarak kurula sunulur. Yetkili kuruldan onay alındıktan
sonra ekler kaldırılabilir. Temizleme işleminden önce ve işlem sırasında fotoğrafik belgeleme
yapılmalıdır.
Taşıma
Genel olarak bir kültür varlığının yerinde korunması temel prensiptir. Ancak başkaca bir
alternatifin kesin olarak bulunamadığı ve yüksek kamu çıkarı bulunan çok önemli bayındırlık
etkinlikleri jeolojik yapı yada doğal afetler bir kültür varlığının ya da tarihi yeşermenin
bulunduğu yerde korunmasını zorlaştırabilir veya olanaksız kılabilir. Bu durunda kültür
varlığı ya da yerleşmenin önceden belirlenen uygun bir koruma taşınarak orada varlığını
sürdürmesi gerekebilir.
Projelerin İçerik ve Ölçeği:
Restorasyon Projesi
Keşfe esas yapıda uygulamaya yönelik olarak 1/50 ölçeğinde hazırlanacaktır.
Bu çalışmalara yönelik sistem detayları plan, kesit ve görüşleri ölçülü ve malzeme tanımlı
olarak 1/20 ölçekte hazırlanacaktır. Kontrollük teşkilatının belirlediği yerlerden 1/10, 1/5, 1/1
ölçekte nokta detayları verilecektir.
Yapıya getirilen müdahalelere ilişkin ana yaklaşım ve bu ana yaklaşım çerçevesinde
cephede yapılacak müdahalelerin anlatımı (aynen korunacak elemanlar, yenilecek elemanlar,
tamamlanacak elemanlar) projeler üzerinde gerekli referanslara gösterilecektir.
11





1/100 ölçekli vaziyet planı ve iki kesit parselde ve komşu parsellerde yer alan yapılar
müştemilatlar, kuyu, ağaç, bahçe duvarı, döşeme malzemesi vb. her türlü öğe, kotlar,
yol yapı ilişkileri işlenecektir.
Kat Planları
1/50 ölçeğinde ölçülendirilmiş ve ölçülendirilmemiş olarak hazırlanacaktır.
Çatı Planı
1/50 ölçeğinde ölçülendirilmiş ve ölçülendirilmemiş olarak hazırlanacaktır.
Görünüşler
1/50 ölçeğinde ölçülendirilmiş ve ölçülendirilmemiş olarak hazırlanacaktır.
En az iki kesit
1/50 ölçeğinde ölçülendirilmiş ve ölçülendirilmemiş olarak hazırlanacaktır.
Restorasyon Projesi iki ana bölümden oluşacaktır:
Mevcut Bünyede Gerçekleştirilecek Müdahaleler:
Yapının mevcut bünyesinde gerçekleştirilecek onarıma yönelik müdahaleler (örneğin
aynen korunacak elemanlar, yenilenecek elemanlar, tamamlanacak elemanlar vb.), rölöve
projeleri üzerinde değişik lejantlarla gösterilecektir. Bu gösterim sırasında, yapılacak
müdahalenin yeri projeler üzerinde ayrıntılı olarak verilecek, müdahale tanımları ise gerekli
görülmesi ve sadece lejantla anlatılamaması halinde, proje üzerinde yazılı olarak
verilebilecektir. Müdahale tanımlarında kullanılacak onarım malzemesi ve onarım tekniği
ayrıntılı olarak verilecektir.
Bu projelerin ölçeği 1/50’dir. Gereken hallerde 1/20 sistem detayı ve 1/10, 1/5 ve 1/1
detaylar da hazırlanabilir. Bu husus müellif tarafından ön etüd sürecinde hazırlanacak ve
idareye bildirilecektir.
Tamamlama ve Yeni Kullanıma Yönelik Müdahaleler
Etütler sonunda yapının tamamlanması gereken öğeleri, koruma amacıyla getirilen yeni
önerileri (üst örtü izolasyonu, drenaj vb.) ve yeni kullanımın esasları ayrı olarak hazırlanacak
proje takımı üzerinde gösterilecektir.
Bu projelerin ölçeği 1/50’dir. Gereken hallerde 1/20 sistem detayı ve 1/10, 1/5 ve 1/1 detaylar
da hazırlanabilir. Bu husus müellif tarafından ön etüt sürecinde hazırlanacak ve idareye
bildirilecektir.
Hazırlanacak çizimlerin konum ve sayısı müellif tarafından ön etüt sonucunda saptanacak ve
idareye bildirilecektir.
Restorasyon Raporu
Belirlenen sistem ve yapı öğelerine ait detaylar hariç, mevcut durum çizimleri üzerinde
aşağıdaki hususlar işaretlenecek “Rölöve Analiz Raporu”, “Sorunlara ait rapor” ve
“Restitüsyon Projesi ve raporu” göz önüne alınarak rölöve paftaları üzerinde gerekli referans
ilişkisi kurularak önemler ve kararlar getirilecektir.
Restorasyon raporu, mevcut bünyede gerçekleştirilecek müdahaleler ile tamamlama ve yeni
kullanıma yönelik müdahaleleri içerecektir.
 Yapıya çeşitli dönemlerde yapılan müdahaleler ve bunların dönemlerine göre
gruplandırılması,
 Yapıda bugün mevcut olmayan elemanlara ilişkin olarak yapıdan elde edilebilen
bilgiler, izler,
 Dönem eklerinin; korunması gerekli nitelikte olup olmadıklarının belirlenmesi,
Restorasyon raporundaki saptamalar ve değerlendirmeler sırasında aşağıdaki hususlara
dikkat edilecektir.
12






Geleneksel (tescilli veya tescilsiz) taşınmazlarda müdahale türleri saptanırken özgün
yapının korunması açısından kullanım önerileri ile tarihi çevre bağlantılarının
irdelenmesi.
Restorasyona yönelik teknik imkanlarla, özgün malzeme tayin edilmesi ve kullanımı
durumunda;
Yapının korunmasına yönelik müdahaleler ile özgün yapı aksamlarının irdelenmesi.
Özgün malzemelerin yeni kullanımda değerlendirilmesi.
Yeni malzemelerin özgün malzemelerle birlikte kullanımında oluşacak
kimyasal/görsel uyum ve uyumsuzluklar.
Malzemelerin nasıl ve nereden temin edileceği.
Yapılacak müdahalelerde,
 Restorasyonda koruma ve yenileme ağırlıklı müdahalelerde gereksinimler, ilkeler ve
anlatım biçimleri.
 Yenilenmeler,
 Konservasyonlar,
 Tamamlamalar,
 Deformasyonların düzeltilmesi,
 Yapının yabancı elemanlardan ayıklanması,
 Yapının bakımını kolaylaştırıcı önlemler,
 Yangın önlemleri,
 Bozulmayı geciktirici önlemler,
 Nem sorununun giderilmesi,
 Vejetasyonun (Bitkilenme) giderilmesi.
Onarım aşamalarında,
 Yapının mevcut fiziki durumunun tespitine bağlı olarak; korumaya yönelik ilk
müdahalelerin neler olabileceğinin saptanması, onarım aşamalarının belirlenmesi,
 Askılama ve safhaları,
 Dolgunun boşaltılması,
 Sökümler,
 Hafriyatın yapılması,
 Üst örtünün onarımı ve yenilenmesi, Deformasyonların giderilmesi,
 Taşıyıcı sistem müdahaleleri.
Teşhir Tanzim ve Dekorasyon Projesi
1/50 ölçeğinde genel tefrişi gösteren plan, perspektif, en az 2 adet 1/20 ölçeğinde
görünüş, en az 2 adet 1/20 ölçeğinde kesit, 1/5 ölçeğinde detay ve 1/41 ölçeğinde nokta
detaylar hazırlanacaktır.
13
MÜHENDİSLİK HİZMETLERİ
İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ HİZMETİ
 Öneri Raporu; Yapıya ait strüktürü belirtin etüt, şema ve açıklamaları, seçilen
sistemlerin emniyet, ekonomi, ve benzeri faktörler yönünden karşılaştırılmalarını
kapsayan rapordur.
 Ön proje: İdarece onaylanan öneri raporundaki esaslar dahilinde yapının yapısal
sağlamlaştırma ön projeleridir,
 Uygulama Projesi: Onanmış projesinin tatbiki ölçekte kiriş, kolon, bağlantı ve ek
yeterli ile kalıp ve iskele gibi yardımcı inşaat elemanları ve benzeri yerlerin detay
resimlerinin yapılması, demir listelerinin hazırlanması bölümüdür.
 Detaylar: Uygulama projesinin tatbiki ölçekte kiriş, kolon, bağlantı ve ek yerleri ile
kalıp ve iskele gibi yardımcı inşaat elemanları ve benzeri yerlerin detay resimlerinin
yapılması, demir listelerinin hazırlanacağı bölümdür.
MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ HİZMETİ
Makine mühendisliği hizmetleri; bina ile ilgili;
 Bina dışı rögara kadar soğuk su, pis su şebekeleri ve tesisatını, WC ve yıkama
yerlerini,
 Mutfak, havagazı ve ısıtma tesislerini, sıcak su şebekesi ve tesisatı ile çamaşırlık
boyler ve santralleri,
 Su depoları ve hidroforları,
 Su tasfiye tesisatı, havalandırma, vantilasyon, büyük mutfak ve çamaşırlıkları,
 Klimatizasyon tesisatı, merkezi özel tesisat ile sterilizasyon, dezenfeksiyon ve diğer
hastane tesislerini ve çeşitli mekanik tesisleri;
içine alır.




Bu hizmetlerin bölümleri aşağıda gösterilmiştir.
Öneri Raporu; Muhtelif çözüm tekillerini ve tesisat tekillerini, işletme ve amortisman
masrafları nazara alınarak yapılacak mukayese ve rantabilite hesaplarına dayanan
ekonomik ve teknik etütleri, tesislerin prensip ve sistemleri üzerindeki önerileri, kroki,
şema ve hesaplarla belirten rapordur.
Ön Proje; Öneri raporundaki kabul edilen tesisatın, boru ve kanallarının geçiş
yerlerini, yaklaşık boru ve kanat ölçülerini gösteren, makine ve cihazların yerleşme
şekillerini belirten 1/100 ölçekli projedir.
Bu proje restorasyon projesi üzerine işlenir.
Uygulama Proje; Onaylı ön projeye göre tesisatın uygulama safhası için gerekli bütün
hesapları da içeren ayrıntılı projelerdir. Kapasite ve güç ölçülerini de içine alan
tesislerin bütünü ile yerleşme ve kolon şemalarını kapsayan, uygulamanın tamamına
yararlı kolon projesidir. İdarece kabul edilen özel hallerde 1/100 ölçekte çizilebilen
uygulama projesi genellikle 1/50 ölçekte düzenlenir.
Bu proje restorasyon projesi üzerine işlenir.
Detaylar Tesisatın yoğun olduğu hacimlerin 1/20 (gerekirse 1/10) ölçekli, plan, kesit
ve görünüşleri ile tecrit detayları, kanal kesitleri, boru askı ve genleşme detayları ve
benzeri kısımların uygulama için gerekli (ve 1/10, 1/5, 1/2, 1/1, gibi uygun ölçekli)
detay projeleri ile özel imalat için daha detaylı imalat resimleridir.
ELEKTRİK MÜHENDİSLİĞİ HİZMETİ
Elektrik mühendisliği hizmetleri, bina ile ilgili;
 Normal aydınlatma ve priz tesisatını,
14


Alarm ve ihbar, telefon şebekelerini,
Kuvvet tesisatını, dış ışıklandırma ve donanma tesislerini, bahçe ve çevre
aydınlatmasını, besleme hatlarını,
Bu hizmetlerin bölümleri aşağıda gösterilmiştir.
 Öneri Raporu; Muhtelif çözüm tekilleri ve tesisatı çeşitlerini, işletme ve amortisman
masrafları nazara alınarak yapılacak mukayese ve rantabilite hesaplarına dayanan
ekonomik ve teknik etütleri, tesislerin prensip ve sistemleri üzerindeki önerileri, kroki,
şema ve hesaplarla belirten rapordur.
 Ön Proje; İdarece onaylanan öneri raporundaki esaslara göre tesislerin ana hat ve
kolonlarının geçtiği yerleri tabloları aparey ve kumanda noktalarının yerlerini, cins ve
özelliklerini, santral ve cihazların yerleştirilişlerini belirten 1/100 ölçekli projedir.
Bu proje restorasyon projesi üzerine işlenir.
 Uygulama Projesi; onanmış ön projesine göre tesislerin uygulama safhası için gerekli
bütün bilgileri hesapları veren ve genellikle 1/50 (özel hallerde 1/100) ölçekli olan
tesislerin bütününün şemalarını ihtiva eden uygulamanın tamamına yararlı projedir.
Bu proje restorasyon projesi üzerine işlenir.
 Detaylar: Santral, kumanda ve tablo ünitelerinin bulunduğu mahallerin,
yerleştirmelerin ve özel bağlantıların tespit ve askı sistemlerinin 1/20 (gerekirse 1/10)
ölçekli plan kesit ve görünüşleri ile, gerekli detayların uygulama için (1/10, 1/5, 1/2
gibi) uygun ölçekli detay projeleri, özel imalat için ayrıntılı imalat resimleridir.
PEYZAJ PROJESİ
 Proje Düzenleme Hizmetleri
 Etüd Proje: Proje yapılacak yapının bulunduğu alana ilişkin coğrafik, topoğrafik,
mikroklimatik ve iklimsel verilerin, alanı olumlu yada olumsuz etkileyen kriterlerin,
potansiyel değerlerin saptanması yönünde çalışmalardır.
 Ön Proje: Proje alanı ile ilgili işlem ve önerileri, muhtemel maliyetleri, kesin
ihtiyaçların belirlenip alan verilerine dayalı olarak, her ölçekte çizilebilecek şema,
grafik, açıklama raporları ile bu verilere göre düzenlenmiş plan, kesit, görünüş ve
perspektif içeren projedir.
 Kesin Proje: Bitki örtüsünün genel karakterini, yapısal yerleşimin belirli özelliklerini
gösteren, gerekli kesitler, görünüşler ve perspektifler içeren ön projesine uygun
hazırlanan projedir.
 Uygulama Projeleri: Yapısal ve bitkisel uygulama özelliklerini, çevresinde yer alan
tüm donanım sistemlerinin projeyi etkileyen bütün elemanların alt yapıya ilişkin
verileri, sistem detaylarının üretim ve uygulamaya yönelik bilgileri ve referansları,
kullanılan malzemelerin özelliklerini içeren, büro ve şantiyelerde uygulama
aşamasında kullanılabilecek nitelik ve yeterlilikte, anlaşılabilir çizim tekniği ile
hazırlanan yapısal uygulama projesi, bitkisel uygulama projesi ve teknik rapordan
oluşan projelerdir.
 Detaylar: Peyzaj uygulama projelerinde tanımlanan her türlü donatılara ve kent
mobilyalarına ilişkin yapım ve üretim tekniklerine yönelik, değişik ölçeklerde
projelerdir.
 Proje Orjinallerinin İdareye Teslimi: Projelerin idarece onanması sırasında yapılan
değişikliklerin de işlendiği proje orjinallerinin idareye teslimi işlemidir. Orijinal
projeler şartnamede idarece belirtilecek muhafazalar içinde idareye teslim edilir.
15
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ÇEŞİTLİ HUSUSLAR
İdare tarafından ihale öncesi yaklaşık maliyetin belirlenmesi sürecinde dikkate alınmayan,
Müellif tarafından 4.madde’de tanımlanan “Ön Etüt” sonunda belirlenen ve İdare tarafından
uygun görülen:
 Yapı ve Çevresinde yapılacak sondaj, kazı çalışması, sıva raspası vb. fiziki
müdahalelerle, bu müdahalelerin yapılmasına olanak sağlayacak, iş iskelesi, askılama
işlemlerine,
 Malzemelerin uzman laboratuarlarda analizi, korunması ve sağlamlaştırılmalarına
yönelik uzmanlık raporlarına,
 İleri belgeleme tekniklerine ilişkin maliyetlerden doğabilecek farklar yükleniciye
ayrıca ödenmez.
Rölöve, Restitüsyon ve Restorasyon Projeleri’nin hazırlanması için yukarıda yazılı iş
kalemlerinin yapılmasının zorunluluk arz etmesi halinde, bu iş kalemlerinin yapılması
projelerin tamamlanması için şart olduğundan, yüklenici söz konusu iş kalemlerini yapmak ve
sonuçlarını idareye yazılı olarak bildirmekle yükümlüdür.
İŞİN TESLİMİ
Onama/görüş aşamalarından önce, bu şartnamede istenilen her ölçekteki proje ile rapor,
fotoğraf, saydam sayısal ortamda hazırlanarak, renkli ve siyah-beyaz basılmış, A-4 formunda
katlanmış olarak teslim edilir. Ayrıca tüm bu çalışmalar CD’ye de kaydedilir.
Projelerin Koruma Kurulunca ve ilgili kurumlarca uygun bulunması/izin
verilmesi/onaylanması sonrasında,
 Tüm projeler ve dokümanlar İdarece istenilen miktarda, siyah-beyaz ve renkli olarak
çoğaltılmış ve A-4 formunda katlanmış olarak,
 Orijinal astrolona çizilmiş projeler alüminyum muhafazalar içerisinde
 Tüm bu çalışmalar CD’ye aktarılmış olarak
İdareye teslim edilir. Baskı sayısı ve kayıtlı CD sayısı idarece belirlenir.
İHALE DOSYASI DÜZENLENMESİ HİZMETLERİ (PİD)
 Yaklaşık maliyetin hesaplanması, yaklaşık maliyetin hesaplanmasına esas olacak
metrajın yapılması ve teknik şartnamelerin hazırlanmasına yükleniciye aittir.
 Yaklaşık maliyetin hesaplanmasına esas olacak mahal listelerinin hazırlanması
Hizmete konu alanın özelliklerinden kaynaklanan ve bu şartnamede belirtilmeyen hususlar
“Özel Teknik Şartname” veya “Yer Teslimi Tutanağı”nda belirtilir.
Ancak bu hususlar, şartnamenin temel yaklaşım ve hükümlerine aykırı olamaz.
Bu şartnamede belirlenen restorasyon projelerinin hazırlanmasında, 2863 Sayılı Kültür ve
Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu, Yüksek Kurul İlke Kararları ve 1964 tarihinde kabul
edilen “Anıtlar ve Sitlerin Korunması ve Onarımına İlişkin Uluslar arası Tüzük” (Venedik
Tüzüğü) hükümlerine uyulacaktır.
Rölöve ve Analiz Raporlarının hazırlanması sürecinde gerekli görülen sondaj, kazı
çalışması, iş iskelesi, yapıdaki araştırmaya yönelik sıva raspası, malzeme laboratuvar analizi,
döşemelerin incelenmesi, mevcut durum belgeleme ve 1/200 ölçekli vaziyet planı
kapsamında, bu şartnamede belirtilen kriterler doğrultusunda üretilen yazılı, çizili, fotoğrafik
belgeleri içeren raporlar sözleşmede aksine bir hüküm olmadığı taktirde herhangi bir ücret
talep edilmeden yüklenici tarafından karşılanır.
Murat BARIŞ
İnşaat Müh.
Mete GÜZELOCAK
Fen İşleri Müd. V.
16