korunması gerekli sokakları sağlıklaştırma projesi

TEK YAPI ÖLÇEĞİNDE RÖLÖVE, RESTİTÜSYON VE RESTORASYON
PROJELERİ
TEKNİK ŞARTNAMESİ
AMAÇ VE KAPSAM
MADDE 1.
3386 ve 5226 sayılı Yasalar ile değişik 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını
Koruma Yasası kapsamında belirlenen sit alanları ve koruma alanlarında Yüksek
Kurul İlke Kararları, Koruma Bölge Kurulu Kararları ve koruma amaçlı imar planları
veya imar planları doğrultusunda tescilli ve tescilsiz taşınmaz kültür varlıkları ile
yapının yakın çevre bağlantıları, ada-parsel ilişkileri, peyzaj ve mimari öğeleri ile
birlikte korunması, sağlıklaştırılarak yaşatılması ve çağdaş yaşama katılmasının
sağlanmasına ve belgelenmesine yönelik rölöve, restitüsyon, restorasyon (onarım ve
yenileme gibi çeşitli müdahaleleri tanımlayan) projeleri ile mühendislik dallarında
yapılması gereken her türlü projenin elde edilmesidir.
HEDEFLER VE İLKELER
MADDE 2.
Tarihi ve mimari önemi olan veya çevreye uyumlu, yapıları koruyarak, onararak,
düzelterek çevrenin mimari niteliğinin yükseltilmesi,
Korunması gerekli yapıların restorasyon ilkelerine bağlı olarak onarımlarının
sağlanmasıdır.
HİZMET TANIMLARI VE PROJE DÜZENLEME ESASLARI
MADDE 3.
PROJE TEKNİĞİ:
3.1 Rölöve
Yapı veya yapı gruplarının mevcut durumunu belirten rapor ve/veya ölçekli çizimlerle
anlatımıdır.
Tescilli taşınmaz kültür varlıkları da, eserin mimari tanımını, yapım tekniğini,
kullanılan malzeme cinsini, süsleme elemanlarına ilişkin mevcut durum tanımlarını,
taşıyıcı eleman sorunlarını, yapısal bozulmaları, deformasyonları ve esere yapılan
müdahaleleri içeren rapor ve eserin mevcut durumunun ölçekli çizimlerle anlatımı ve
belgelenmesidir.
Rölöveler yapıyı ve konstrüksiyonu tam olarak anlatacak şekilde plan, kesit ve
görünüşleri kapsamalıdır. Yapıya ait iç ve dış fotoğraflar, çekildikleri yer ve yönleri
plan üzerine işaretlenir. Rölövelerde malzeme türleri ve mimari bileşenlerin korunma
1
durumları açıklamalarla belirtilir. Bezemelerle ilgili fotoğraf ve ayrıntılı çizimler
dosyada yer alır.
Tarih kitaplarından, arşiv belgelerinden, özel monografilerden ve gözlemlerden
yararlanılarak derlenen bilgiler ışığında tarihi yapının dokusunun daha iyi kavranıp
anlaşılması mümkün olur. Binanın daha önce yapılmış rölöveleri, eski fotoğrafları,
yöreyle ilgili hava fotoğrafları, haritalar, kent planları, gravürler, yapıyla ilgili vakfiye
ve vakfa ait gelir gider kayıt defterleri, onarım keşifleri veya onarım harcamalarının
kaydedildiği defterler, gezginlerin notlarında yer alan gözlemler de sağladıkları
bilgilerle bazı karmaşık noktaların çözümlenebilmesine olanak sağlarlar. Bozulma
süreçlerinin ve malzemelerin incelenmesi sonrasında derlenen bilgilerle yapılacak
restorasyonu yönlendirecek temel veriler derlenmiş olur.
Bu bilgiler ışığında onarım olasılıkları tartışılır ve çabalar binalar mümkün olduğu
kadar yıkılmadan ve en az müdahaleyle koruma ilkesine uygun öneri geliştirme üzerinde yoğunlaşır.
Rölövenin yapılış amacı onun çizim tekniğini, çalışma ölçeğini etkiler. Bir sokak
üzerinde yer alan binaların genel görünümünü, plan ve kütle özelliklerini anlatacak
bir rölövenin 1/200 ölçekli olması yeterlidir. 1/100 ölçekteki bir rölöve çalışması
yeniden kullanım projeleri için uygun olabilir. Restorasyona yönelik rölöveler ise 1/50
ölçekli olur ve 1/20 ve daha büyük ölçekli plan, kesit ve görünüşlerle desteklenir.
Çizim Teknikleri:
Yapının her katı için bir plan çizilir. Ara katlar olduğunda ek çizimlerle bu mekanların
da anlatımı sağlanır. Plan yatay düzlemi döşemenin 90-100 cm üstünden geçecek
şekilde alınır. Eğer karmaşık bir yapılar gurubunun planı birlikte çizilecekse, yaklaşık
aynı seviyede olan mekanları ifade edecek şekilde yatay düzlem aşağı yukarı
hareket ettirilerek geçirilir, görünüş ve kesitler üzerine plan düzlemleri işaretlenir.
Planlar belli kat düzenlerine göre (bodrum, zemin vb. gibi) veya kotları verilerek
adlandırılır. Eğrisel örtü izdüşümleri kesik çizgilerle gösterilir. Beşik veya sivri tonoz
izdüşümlerinin profilleri, dayandıkları duvarla 90 derece oluşturacak şekilde
yatırılarak çizilir.
Tavan izdüşümleri, kesik çizgilerle veya noktalarla gösterilir. Eğer planla karışması
istenmiyorsa, tavan izdüşümleri ayrı çizilir. Planın geçtiği düzlem üstünde yer alan
öğeler de kesik çizgilerle veya noktalarla belirtilir. Kesik çizgiler yok olan,
görülemeyen öğelerin anlatımı için de kullanılır; bir sütun dizisinin yok olan
kaidelerine ait izlerin yerlerinin belirtilmesi veya kalınlığı ölçülemeyen fakat mevcut
diğer duvarlara dayanılarak sınırı tahmin edilen bir duvarın doğrultusunu göstermek
için kullanılabilir. Girilemeyen, ölçülemeyen mekanlara girilemedi, ölçülemedi
açıklaması konur. Tahmine dayalı çizimler kesin olmadığını belirten bir not veya (?)
konularak açıklanır.
Bütün görünüşler, cephelere paralel düzlem üzerinden dik bakılarak projeksiyonla
çizilmelidir. Duvarları kırık çizgiler üzerine oturan yapılarda, genel görünüşün yanı
sıra, her yüzeyin açılımı çizilir.
2
Kesitler yapının bütün özelliklerini anlatacak biçimde, değişik özelliklere sahip
mekanlardan, iki yöne bakacak şekilde geçirilir. Kesitlerin geçtikleri yönler ve bakış
doğrultuları plan üzerine harf veya numara ile işlenir.
Bezemeler ve özel ayrıntılar gerçeğe daha yakın ölçülerde, 1/10-1/5-1/2 veya 1/1
ölçekli olarak çizilir. Yazıt, kabartma gibi özel ayrıntıların mulajları alınır.
Plan, kesit ve cepheler üzerinde alınan tüm ölçüler, kotlar düzenli bir biçimde
gösterilir. Ölçülerin kolay anlaşılabilir biçimde ve iç mekanlar köşegen ölçülerle
tanımlanarak verilmeleri önemlidir.
Yapının yapım tekniğini, özel mekan düzenini, strüktürel tasarımını daha iyi
açıklayabilmek amacıyla gerektiğinde izometrik perspektiflerden yararlanılır.
Her paftanın sağ alt yanına yapının ve paftanın adının yazılması, bir anahtar şema
yardımıyla çizimin yapının hangi seviyesine, cephesine vb. ait olduğunun
gösterilmesi, ölçeğinin, hazırlanış tarihinin, kimler tarafından yapıldığının ve
çizildiğinin belirtilmesi gerekir.
Fotoğrafla Belgeleme:
Rölöveler yapının veya yapılar gurubunun genel konum ve ayrıntılarını açık bir
biçimde gösteren fotoğraflarla desteklenir. Çizimler bir yapının bezeme ayrıntılarını,
renklerini, genel etkisini anlatmakta yeterli olmaz. Bu nedenle ölçek, yer, yön ve
tarih belirten işaret ve yazılar konularak çekilen fotoğraflar rölöveyi destekleyen
önemli belgelerdir. Hasar görmüş yapıların genel durum ve ayrıntılarının anlatımı
için de fotoğraflar yardımcı olur.
Fotoğraflar bütün mekanları ve önemli ayrıntıları kapsayacak sayıda olmalı,
çekimlerin yakın plandan, cepheye paralel yapılmasına özen gösterilmelidir.
Genelden ayrıntıya giden bir düzende dizilerek bir albüm oluşturulur. Sıra numarası
verilen fotoğrafların çekildikleri yerler ilgili çizim paftaları üzerine işlenir. Negatifler,
üzerine tarih yazılan ve sıra numarası verilen koruma poşetlerine yerleştirilir ve
tekrar başvurulması gerektiğinde kolayca ulaşılacak biçimde saklanır.
Analiz Çalışmaları:
Yapıdaki bozulmalar saptanır; plan, kesit ve görünüşler üzerine işlenen hasarların
genel değerlendirmesi sonucu müdahale türleri ve yerleri konusunda karar verilir.

Hasar ve bozulmaların rölöveler üzerine işlenmesi: Çatlaklar, oyuklar,
yüzey kaybına uğramış taşlar, çiçeklenmeler, ot, ağaç gibi bitkiler, biyolojik
bozulmalar, kirlenmeler paftalar üzerine işlenerek müdahale öncesindeki
durum grafik olarak anlatılır. Bu paftalar renkli veya siyah-beyaz tekniğiyle
hazırlanabilir. Her paftanın bir lejantı olması gerekir. Eğer sonradan yapılan
ve korunması gerekli olmayan ekler varsa bunlar rölöve paftalarına işlenir ve
Koruma Kurulunun onayı alındıktan sonra kaldırılır. Yapının özgün
ayrıntılarını örten eklerin kaldırılmasından sonra ortaya çıkan veriler
fotoğrafla belgelenir ve ölçekli çizimleri yapılır.
3
3.2
Restitüsyon
Rölöve analizi, tarihi araştırma ve benzeri örneklerin karşılaştırmalı etüdü sonucunda;
dönemler itibariyle değişikliğe uğramış, eklenmiş, kısmen yıkılmış veya yok olmuş
öğelerin ve/veya yapıların ilk tasarımlarındaki süreçten itibaren tarihsel durumlarını
belirten rapor/belge ile ölçekli çizimlerle anlatımıdır.
Bu bilimsel ve zorunlu bir çalışmadır. Parçaların tekrar birleştirilmeleri söz konu-su
olmasa da bu şekildeki restitüsyon çalışmaları, bir eserin özgün tasarımını
açıklamak, tarihi gelişimini irdelemek, kalıntıların daha iyi kavranabilmesini
sağlamak için yapılır.
Restitüsyon projesi hazırlanırken, yapı üzerindeki izlerden, korunmuş kısımlardan,
benzer yapılardan yararlanılarak, yıkılmış, boyutu değiştirilmiş veya içi doldurulmuş
açıklıkların, pencere veya kapıların çizimlerle yeniden eski düzeninde ifade edilmesi
mümkün olur.
İncelenen bina birden fazla onarım geçirmişse, bu evrelere ait izler, veriler
değerlendirilerek, ilk tasarım ve onu izleyen dönemler 1. Dönem restitüsyonu, 2.
Dönem restitüsyonu şeklinde adlandırılabilir.
Tarihi kaynaklardan elde edilen bilgiler, bina üzerinde bulunan yazıtlar, değişik
onarım tarihleri hakkında önemli verilerdir. Ancak bu onarımların plan, kesit ve
görünüşler üzerinde ayırt edilerek belirtilmesi için binanın dikkatle incelenmesi,
yapım tekniği ve üslup benzerliği/farklılığı gösteren bölgelerin saptanması ve analizi
gerekir. Bu çalışma sonucunda belirlenen yapım ve onarım evreleri farklı renk ve
taramalarla gösterilir. Çizimin sağ alt köşesine yerleştirilen bir lejantla özgün yapı,
tarihlenebilen diğer yapım evreleri değişik gösterimlerle belirtilir. Yapım tekniği,
üslubu nedeniyle farklı olduğu anlaşılan fakat tarihlenemeyen bölümler, değişik
dönemlere ait ekler, bunlara ilişkin olası tarihler belirtilerek gösterilir.
Yapı hakkında mimari konumu, kontur ve gabarisi v.b. gibi özgün şeklini tanımlamaya veri oluşturacak temel bilgilerin sağlanamaması durumunda, restitüsyon
çalışmalarının çizim veya maket olarak kalması, (gelecek kuşakları yanıltıcı ve
gerçeğine aykırı bir bina yaratmamak için) uygulamaya konulmaması gerekir.
3.3
Restorasyon
Yapının mevcut durumunun belgelenmesinden sonra, sorunların saptanarak
potansiyel ve yeni kullanım olanaklarının araştırılması, onarıma yönelik temel
yaklaşım ve müdahale biçimlerinin belirlenmesi ile yeni kullanımın gerektirdiği
müdahalelerin rapor, ölçülü ve ölçekli çizimlerle aktarımıdır.
Uygulamanın doğru yürütülebilmesi amacıyla her öğe için seçilen müdahale
biçiminin paftalar üzerinde (plan-kesit-görünüşler) açıkça belirtilmesi gerekir. Grup
koşullarına uygun olarak hazırlanan 1/50 ölçekli proje 1/20 sistem detayları ve 1/10,
1/5 ve 1/1 ölçekli gerekli nokta detayları uygulamada kullanılacak malzeme ve
tekniklerin belirtildiği raporla birlikte kurula sunulur.
4
Paftalarda çalışmanın yapıldığı tarih ve projenin oluşumuna katkıda bulunan mimar
ve diğer uzmanlık dallarına ait kişilerin adları yer almalıdır. Önerilen müdahaleler
restorasyon paftalarına bir lejantla işlenir. Yapının onarım sonrasında alacağı
durumu daha iyi açıklamak ve çevresiyle ilişkisini göstermek amacıyla, restorasyon
projesine ek olarak normal ve aksonometrik perspektifler ile maketlerden
yararlanılır.
Restorasyon projesi genellikle, yalnız strüktürün sağlamlaştırılması ve uygulanacak
teknolojilerin belirtilmesiyle kalmaz, tarihi yapının yeniden kullanılmasıyla ilgili
önerileri de içerir. Verilmesi istenen işlevin yapıya uyarlanabilirliği araştırılır ve
yeniden kullanım projesinin eserin kütlesel ve mekansal özelliklerini bozacak ekler,
değişimler getirmemesine dikkat edilir. Restorasyonda önemli olan yapının
korunmasıdır, yeniden kullanım bir araçtır. (Venedik Tüzüğü Madde:5)
Yeni işlev verilen binalarda çağdaş kullanımla ilgili servis mekanlarının bina içine
yerleştirilmesi, yapının deprem koşullarına uygun hale getirilmesi, yangına karşı
önlem alınması, sakatların binaya girebilmeleri için engellerin kaldırılması gibi
konular proje aşamasında çözülmelidir.
Yapının teşhir –tanzim ve dekorasyonuna ilişkin projeler restorasyon projesi
kapsamında elde edilir.
Restorasyon Teknikleri
Kültür varlıklarının korunmasındaki temel yaklaşım sürekli bakımlarının
sağlanmasıdır. Restorasyon uygulamalarına geçmeden önce yapılan araştırmalar
ve belgeleme çalışmaları binanın ayrıntılı olarak tanınmasını sağlar. Ön araştırmalar
sonucunda elde edilen bilgiler hasar nedenlerini ortadan kaldıracak veya etkilerini
azaltacak koruma tekniklerinin seçilerek uygulanmasına temel oluşturur. Bu
teknikler;






Sağlamlaştırma
Bütünleme
Yenileme
Yeniden yapma
Temizleme
Taşıma
Çoğu kez bir kültür varlığının restorasyonu için yukarıda sıralanan tekniklerin birkaçı
bir arada uygulanır. Bilimsel restorasyonda olabildiğince az müdahaleyle, kültür
varlığının tarihi belge ve estetik değerinin korunması amaçlanır. Onarım sırasında
yapılan müdahalelerin derecesi, sağlamlaştırmadan yeniden yapıma doğru artar.
Koruma açısından en uygunu sağlamlaştırmayla yetinmektedir.

Sağlamlaştırma
-Kültür varlığının yapıldığı malzemelerin sağlamlaştırılması
-Taşıyıcı sistemin sağlamlaştırılması
-Çemberleme, bağlantı çubukları-gergi uygulaması
5

Bütünleme (Reintegrasyon)
Bir bölümü hasar görmüş, yada yok olmuş yapı ve öğeleri ilk tasarımlarındaki
bütünlüğe kavuşturacak biçimde geleneksel ya da çağdaş malzeme
kullanılarak tamamlama işlemine bütünleme-reintegrasyon denir.
Bütünleme ancak gerçek yapısal verilere ya da belgelere dayandırıldığında
kabul edilebilen bir uygulamadır.

Yenileme (Renovasyon-Rehabilitasyon)
Zamanla değişen yaşam biçimi ve ona bağlı isteklerle işlevini yitirmiş tarihi
yapıların farklı bir işleve uyarlanması ya da işlevleri devam eden, ancak
konfor koşulları eskiyerek standart altı kalan tarihi yapıların
güncelleştirilmesidir.
Çevresel özellikleri nedeniyle korunması istenen yapıların yeniden
kullanımlarında, yeni işlevin dış görünümü bozmadan gerçekleştirilmesi arzu
edilir. Bu binaların kurtarılması için tek ekonomik yol olan yeniden kullanım
sırasında, iç düzenlemede daha esnek uygulamalara gidilmesi söz
konusudur. Yangın, bakımsızlık nedeniyle döşeme ve tavanlarını yitirmiş ve
ilk tasarıma ait yeterli veri bulunmayan 2. gurup yapılarda, yeni bir iç
düzenleme yapılmasına izin verilebilir. Çok önemli mimari öğeler, plan ve iç
mekan değerlerine sahip olan 1.grup yapılarda ise yeni kullanıma elverişli,
serbest iç düzenlemeler uygulanmaktan çok tarihi mekanların anısını
sürdüren düzenlemelere gidilmesi doğrudur.

Yeniden Yapım (Rekonstrüksiyon)
Tümüyle yıkılmış, yok olmuş, ya da çok harap durumda olan bir kültür
varlığının veya sitin elde bulunan belgelere dayanılarak yeniden yapılmasıdır.
Bu ancak özel durumlarda kabul edilen bir uygulamadır. Yeni yapı, yerine
yapıldığı kültür varlığının tarihi dokusuna, özgün malzeme ve işçiliğine sahip
değildir. Bir kopya, tarihi yapının kütle ve mekanlarını ancak biçimsel olarak
canlandırabilir, kültür varlığının yerini alamaz.
Bu nedenle yeniden yapımda doğru ve yeterli bir restitüsyon araştırması ve
buna dayalı restitüsyon projesinin temel alınması gerekir. Ayrıca gelecek
kuşaklar açısından yapının yeniden yapıldığı tarih de (rekonstrüksüyon tarihi)
cephesindeki bir plaket üzerinde belirlenmelidir.

Temizleme
Kültür varlığının ve kentsel sitlerin genel etkisini bozan, tarihi ve estetik değer
taşımayan (muhdes) eklerden arındırılmasıdır.
Kaldırılacak eklerle ilgili karar verme yetkisi Koruma Kurullarına aittir.
Kaldırılması istenen yapısal ekler farklı bir gösterimle plan, kesit ve görünüş
rölöve paftalarına işlenir ve temizlik sonrası durum öneri proje olarak kurula
sunulur. Yetkili kuruldan onay alındıktan sonra ekler kaldırılabilir. Temizleme
işleminden önce ve işlem sırasında fotografik belgeleme yapılmalıdır.
6

Taşıma
Genel olarak bir kültür varlığının yerinde korunması temel prensiptir. Ancak,
başkaca bir alternatifin kesin olarak bulunamadığı ve yüksek kamu çıkarı
bulunan çok önemli Bayındırlık etkinlikleri, jeolojik yapı ya da doğal afetler bir
kültür varlığının ya da tarihi yerleşmenin bulunduğu yerde korunmasını
zorlaştırabilir, olanaksız kılabilir. Bu durumda kültür varlığı ya da yerleşmenin
önceden belirlenen uygun bir konuma taşınarak orada yaşamını sürdürmesi
gerekebilir.
Taşıma işlemi, kültür varlığının boyutlarına, malzemesine ve yapım tekniğine
göre çeşitli tekniklerle gerçekleştirilmektedir.
MADDE 4- RÖLÖVE HİZMETLERİ
Rölöve Hizmetleri
Oranı
Rölöve Analiz Raporu (Sorunlar)………….…………….
% 15
Kesin Proje………………………………………………………. % 25
Rölöve Çizimleri……………………..………………… ……….% 30
Detaylar………………………………………………………….. % 20
İhale dosyası……………………………………………………. % 5
Orijinal teslimi…………………………………………………… % 5
Toplam…………………………………………………………… %100
4.1 Mevcut Durumun Belgelenmesi ve Vaziyet Planı (Ön Proje)

Vaziyet Planı
Yapının yakın çevresiyle bağlantısı, yapı-parsel, ada-parsel ilişkisi, girişler, trafik
düzenlemesi, peyzaj ve mimari öğelerin mevcut durumunu gösterir belgeleme.

Yapısal (Fiziki) Durum Belirlemesi.

Tarihsel ve Tipolojik Araştırma.
1. Plan ve cephe tipolojisi ile raporu, cephe özellikleri, mimari elemanlara ait
özelliklerin nitelikli dönem yapıları ile karşılaştırmalı şematik çizimlerle
anlatılması
2. Çalışılan yapıda korumayı sağlayan faktörler.
4.2.
Rölöve
Yapının rölövesi, ölçülü ve malzeme tanımlı, bozulmalar vb. gösterimlerin yer
aldığı paftalar halinde hazırlanacaktır.
a) 1/100 ölçekli Vaziyet Planı, iki kesit ve iki görünüş.
Parselde ve komşu parsellerde yer alan yapılar, müştemilatlar, kuyu, ağaç, bahçe
duvarı, döşeme malzemesi vb.her türlü öğe, kotlar, yol yapı ilişkileri işlenecektir.
7
b) Kat Planları
1/50 ölçeğinde ölçülendirilmiş ve ölçülendirilmemiş olarak hazırlanacaktır.
c) Çatı Planı
1/50 ölçeğinde ölçülendirilmiş ve ölçülendirilmemiş olarak hazırlanacaktır.
d) Görünüşler
1/50 ölçeğinde ölçülendirilmiş ve ölçülendirilmemiş olarak hazırlanacaktır.
e) En az iki kesit,
Birbirine dik ve biri merdivenden geçmek kaydıyla, Bakanlığın gerekli görmesi
halinde ikiden fazla ve 1/50 ölçeğinde ölçülendirilmiş ve ölçülendirilmemiş olarak
hazırlanacaktır.
f) En az iki, Bakanlığın gerekli görmesi halinde ikiden fazla yerden geçirilen ve
yapısal sistem ile malzemeyi tanımlamayı amaçlayan sistem detayı.
Görünüş 1/20, Plan 1/20, Kesit 1/20 olarak hazırlanacaktır.
g) Pencere, kapı, ocak, dolap, niş, saçak, taşıyıcı sistem süsleme elemanları vb.
yapı öğelerinden tipik olanlarına ilişkin sistem ve nokta mimari detayları.
Detayların ölçekleri 1/10, 1/5 ve 1/1 dir. Yerleri ve sayısı Bakanlık tarafından yer
tesliminde tutanakta ve daha sonra projenin gelişim sürecinde başka detaylara
ihtiyaç duyulursa idarece belirlenip yükleniciden istenebilecektir.
4.3.
Rölöve Analiz Raporu
a) Yapının oluşumunu sağlayan ekonomik, sosyal kültürel ve tarihi etkenler ile
özgün kullanımına ilişkin bilgiler ve bu konuda ulaşılabilen belgeler,
kaynaklar (fotoğraf, resim, tapu kaydı )
b) Yapının mimari tanımı (Yapının çevresi ile ilişkisi, konumu, açık ve kapalı
mekanların mimari tanımı, işlev tanımı, mimari elemanları vb.)
c) Yapım tekniği ve malzeme kullanımı, (temel, yatay ve düşey taşıyıcı
elemanlar, dolgu elemanları, yatay ve düşey kaplama elemanları, örtü
malzemeleri ve tekniği, süsleme elemanlarına ilişkin mevcut durum
tanımları).
d) Yapıda yaşayan nüfusun sosyo-kültürel, ekonomik yapısına ilişkin bilgiler,
8
4.4 Sorunlar (Mevcut fiziki durum değerlendirmesi)
a) Yapısal bozulmalar, deformasyonlar ve dağılımları, Temel sorunları, yatay
ve düşey yönde taşıyıcı sistem sorunları, dolgu malzemesinin sorunları,
cephe elemanları sorunları, cephe kaplama ve üst örtü malzemesine ait
sorunlar, cephe mimari süslemelere ve yapı malzemesine ait sorunların
tespiti, nedenleri,
b) Kullanım (Aşırı yüklenme, terk edilme vb.) sonucu oluşan bozulmalar ve
dağılımları.
c) Dış fiziksel etkenler (rüzgar, kar, yağmur, güneş, don, yer altı suyu vb.)
sonucu oluşan bozulmalar ve dağılımları.
d) Malzeme sorunları; yapıdaki mevcut malzemelerin durumu ile korumaya
yönelik müdahale yönteminin belirlenmesi ve yeni önerilecek malzemenin
tespiti için yapılması gerekli olan malzeme laboratuar analizlerinin
verilmesi.
MADDE 5 - RESTİTÜSYON PROJESİ HİZMETLERİ
Restitüsyon Projesi Hizmetleri
Oranı
Kaynak Araştırması ve Karşılaştırmalı Çalışma Raporu...… % 20
Ön Proje………………………………………………………… % 30
Restitüsyon Projesi ………………………………………
% 30
Detaylar..................................................................................% 15
Orijinallerin Teslimi……………………………………………….% 5
Toplam
%100
5.1. Restitüsyon Projesi
Restitüsyon çalışmaları 1/50 ölçekte yapılacaktır.
a)
b)
c)
d)
e)
Kat Planları 1/50 ölçeğinde hazırlanacaktır.
Çatı Planı 1/50 ölçeğinde hazırlanacaktır.
Tüm cepheler 1/50 ölçeğinde hazırlanacaktır.
En az iki kesit 1/50 ölçeğinde hazırlanacaktır.
Detaylar;1/10, 1/5 ve 1/20 ölçeğinde hazırlanacaktır.
5.2.Restitüsyon Raporu (Kaynak Araştırması ve Karşılaştırmalı Çalışma
Raporu)
Yapının geçirdiği dönemlere ait değişmişliklerin (ekler, yok olan mimari elemanlar
kapatılan-açılan kapılar, pencereler, izler vb.) siyah-beyaz grafik veya renkli anlatımla
ifade edilmesi.
Yapının geçirdiği değişikliklerin (ekler, yok olan mimari elemanlar vb.) her döneme
göre ayrı ayrı çizimler üzerinde restitüsyon dayanakları (yapıdan gelen izler,
karşılaştırmalı çalışma, benzer yapı, eski fotoğraf, resim sözlü kaynak, mimari
gereklilik vb. da belirtilerek siyah- beyaz grafik veya renkli anlatımla ifade edilmesi.
9
MADDE 6- RESTORASYON PROJESİ HİZMETLERİ
Restorasyon Projesi Hizmetleri
Ön Proje+ Rapor ………………………………………………
Kesin Proje……………………………………………………
Uygulama Projesi……………………………………
Detaylar……………………………………………………
Orijinallerin Teslimi……………………………………….
İhale dosyası.............................. ………………………
Toplam……………………………….............................
Oranı
% 15
% 30
% 30
% 15
% 5
% 5
% 100
6.1.Restorasyon Projesi
Keşfe esas yapıda uygulamaya yönelik olarak 1/50 ölçeğinde hazırlanacaktır.
Bu çalışmalara yönelik sistem detayları plan, kesit ve görünüşleri ölçülü ve malzeme
tanımlı olarak 1/20 ölçekte hazırlanacaktır. Kontrollük teşkilatının belirlediği yerlerden
1/10, 1/5 ve 1/1 ölçekte nokta detayları verilecektir.
İşyeri teslim tutanağında belirlenmemiş olsa da cephede özgün niteliğine göre
yenilenmeleri zorunlu veya muhdes olan mimari elemanlar yerine, yeni getirilen öneri
mimari elemanlara ilişkin 1/10, 1/5, 1/1 ölçekte detaylar mutlaka üretilecektir.
Yapıya getirilen müdahalelere ilişkin ana yaklaşım ve bu ana yaklaşım çerçevesinde
cephede yapılacak müdahalelerin anlatımı (aynen korunacak elemanlar, yenilecek
elemanlar, tamamlanacak elemanlar) projeler üzerinde gerekli referanslarla
gösterilecektir.
a) 1/100 ölçekli Vaziyet Planı ve iki kesit
Parselde ve komşu parsellerde yer alan yapılar, müştemilatlar, kuyu, ağaç, bahçe
duvarı, döşeme malzemesi vb.her türlü öğe, kotlar, yol yapı ilişkileri işlenecektir.
b) Kat Planları
1/50 ölçeğinde ölçülendirilmiş ve ölçülendirilmemiş olarak hazırlanacaktır.
c) Çatı Planı
1/50 ölçeğinde ölçülendirilmiş ve ölçülendirilmemiş olarak hazırlanacaktır.
d) Görünüşler
1/50 ölçeğinde ölçülendirilmiş ve ölçülendirilmemiş olarak hazırlanacaktır.
e) En az iki kesit.
Birbirine dik ve biri merdivenden geçmek kaydıyla, Bakanlığın gerekli görmesi
halinde ikiden fazla ve 1/50 ölçeğinde ölçülendirilmiş ve ölçülendirilmemiş olarak
hazırlanacaktır.
10
f) Teşhir-Tanzim ve Dekorasyon Projesi
1/50 ölçeğinde genel tefrişi gösteren plan, perspektif, en az iki adet 1/20 ölçeğinde
görünüş , en az iki adet 1/20 ölçeğinde kesit, 1/5 ölçeğinde detay ve 1/1 ölçeğinde
nokta detaylar hazırlanacaktır.
6.2. Restorasyon Raporu
Belirlenen sistem ve yapı öğelerine ait detaylar hariç, mevcut durum çizimleri
üzerinde aşağıdaki hususlar işaretlenecek ve Madde 4.3. Rölöve Analiz Raporu,
Madde 4.4 Sorunlara ait rapor ve Madde 5. Restitüsyon Projesi ve raporu göz önüne
alınarak Rölöve paftaları üzerinde gerekli referans ilişkisi kurularak önemler ve
kararlar getirilecektir.
a) Yapıya çeşitli dönemlerde yapılan müdahaleler ve bunların dönemlerine
göre gruplandırılması,
b) Yapıda bugün mevcut olmayan elemanlara ilişkin olarak yapıdan elde
edilebilen bilgiler, izler,
c) Dönem eklerinin;
belirlenmesi,
korunması
gerekli
nitelikte
olup
olmadıklarının
Restorasyon raporundaki saptamalar ve değerlendirmeler sırasında aşağıdaki
hususlara dikkat edilecektir.
a) Geleneksel (tescilli veya tescilsiz) taşınmazlarda müdahale türleri
saptanırken özgün yapının korunması açısından kullanım önerileri ile tarihi
çevre bağlantılarının irdelenmesi.
b) Restorasyona yönelik teknik imkanlarla, özgün malzeme tayin edilmesi ve
kullanımı durumunda;
-
Yapının korunmasına yönelik müdahaleler ile özgün yapı aksamalardan
irdelenmesi.
-
Özgün malzemenin yeni kullanımda değerlendirilmesi.
-
Yeni malzemelerin özgün malzemelerle birlikte kullanımında oluşacak
kimyasal/görsel uyum ve uyumsuzluklar.
-
Malzemelerin nasıl ve nereden temin edileceği.
11
c) Yapılacak müdahalelerde,
-
Restorasyonda koruma ve yenileme ağırlıklı müdahalelerde gereksinimler,
ilkeler ve anlatım biçimleri.
-
Yenilenmeler,
-
Konservasyonlar,
-
Tamamlamalar,
-
Deformasyonların düzeltilmesi,
-
Yapının yabancı elemanlardan ayıklanması,
Yapının bakımını kolaylaştırıcı önlemler,
-
Yangın önlemleri,
-
Bozulmayı geciktirici önlemler.
-
Nem sorunun giderilmesi,
-
Vejetasyonun (Bitkilenme) giderilmesi
d) Onarım Aşamalarında
-
Yapının mevcut fiziki durumunun tespitine bağlı olarak; korumaya yönelik
ilk müdahalelerin neler olabileceğinin saptanması, onarım aşamalarının
belirlenmesi,
-
Askılama ve safhaları,
-
Dolgunun boşaltılması,
-
Sökümler, hafriyatın yapılması,
-
Üst örtünün onarımı ve yenilenmesi,
-
Deformasyonların düzeltilmesi,
-
Taşıyıcı sistem müdahaleleri.
MADDE 7- DETAYLAR
Detaylar; plan kesit ve görünüş olarak aşağıda belirtilen ölçülerde düzenlenecektir.
Mimari elemanlarda; değişecek, tamamlanacak ve yenilenecek olanların 1/10
ölçekte, plan, kesit, görünüş çizimleri yapılacaktır. 1/5 ve 1/1 ölçekteki nokta detayları
Madde 4, 5 ve 6’da tanımlanan çizimlere refere edilerek hazırlanacaktır.
12
MADDE 8- İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ HİZMETİ
İnşaat mühendisliği hizmetlerinin bölümleri aşağıda sıralanmıştır:
Proje Düzenleme Hizmetleri
Öneri Raporu; Yapıya ait strüktürü belirten etüd, şema ve açıklamaları, seçilen
sistemlerin emniyet, ekonomi, ve benzeri faktörler yönünden karşılaştırılmalarını
kapsayan rapordur.
Ön proje: İdarece onaylanan öneri raporundaki esaslar dahilinde yapının statik ön
projesinin hazırlanması, yapı tesislerinin genel hatlarla belirtilmesi ve düzenlenmesi
hizmetleridir.
Uygulama Projesi: Onanmış projesinin tatbiki ölçekte kiriş, kolon, bağlantı ve ek
yeterli ile kalıp ve iskele gibi yardımcı inşaat elemanları ve benzeri yerlerin detay
resimlerinin yapılması, demir listelerinin hazırlanması bölümüdür.
Detaylar: Uygulama projesinin tatbiki ölçekte kiriş, kolon, bağlantı ve ek yerleri ile
kalıp ve iskele gibi yardımcı inşaat elemanları ve benzeri yerlerin detay resimlerinin
yapılması, demir listelerinin hazırlanması bölümüdür.
Proje Orijinallerinin İdareye Teslimi: Projelerin idarece onanması sırasında yapılan
değişikliklerinde işlendiği proje orijinallerinin idareye teslimidir. Orijinal projeler
şartnamede idarece belirtilecek muhafazalar içinde idareye teslim edilir.
MADDE 9- MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ HİZMETİ
Makine mühendisliği hizmetleri; bina ile ilgili;
-Bina dışı rögara kadar soğuk su, pis su şebekeleri ve tesisatını, W.C. ve yıkama
yerlerini,
-Mutfak, havagazı ve ısıtma tesislerini, sıcak su şebekesi ve tesisatı ile çamaşırlık
boyler ve santralleri,
-Su depoları ve hidroforları,
-Su, tasfiye tesisatı, havalandırma, vantilasyon, büyük mutfak ve çamaşırlıkları,
-Klimatizasyon tesisatı, merkezi özel tesisat ile sterilizasyon, dezenfeksiyon ve diğer
hastane tesislerini ve çeşitli mekanik tesisleri;
içine alır.
Bu hizmetlerin bölümleri aşağıda gösterilmiştir.
13
Proje Düzenleme Hizmetleri
Öneri Raporu; Muhtelif çözüm tekillerini ve tesisat tekillerini, itletme ve amortisman
masrafları nazara alınarak yapılacak mukayese ve rantabilite hesaplarına dayanan
ekonomik ve teknik etüdleri, tesislerin prensip ve sistemleri üzerindeki önerileri, kroki,
şema ve hesaplarla belirten rapordur.
Ön Proje; Öneri raporundaki kabul edilen tesisatın, boru ve kanallarının geçiş
yerlerini, yaklaşık boru ve kanat ölçülerini gösteren, makine ve cihazların yerleşme
şekillerini belirten 1/100 ölçekli projedir.
Uygulama Projesi; Onaylı ön projeye göre tesisatın uygulama safhası için gerekli
bütün hesaplarla birlikte, dönem ve çalışan parça veya ünitelerin titreşim, ses emme
ve genleşme hesaplarını ve giderilme tedbirlerini, kapasite ve güç ölçülerini de içine
alan, tesislerin bütünü ile yerleşme ve kolon şemalarını kapsayan, uygulamanın
tamamına yararlı kolon projesidir.
İdarece kabul edilen özel hallerde 1/100 ölçekte çizilebilen uygulama projesi
genellikle 1/50 ölçekte düzenlenir.
Detaylar; Tesisatın yoğun olduğu hacimlerin 1/20 (gerekirse 1/10) ölçekli, plan, kesit
ve görünüşleri ile, tecrit detayları, kanal kesitleri, boru askı ve genleşme detayları ve
benzeri kısımların uygulama için gerekli (ve 1/10, 1/5, 1/2, 1/1, gibi uygun ölçekli)
detay projeleri ile, özel imalat için daha detaylı imalat resimleridir.
Proje Orijinallerinin İdareye Teslimi: Projelerin idarece onanması sırasında yapılan
değişikliklerin de işlendiği proje orijinallerinin idareye teslimi işlemidir. Orijinal projeler
şartnamede idarece belirtilecek muhafazalar içinde idareye teslim edilir.
MADDE 10- ELEKTRİK MÜHENDİSLİĞİ HİZMETİ
Elektrik mühendisliği hizmetleri, bina ile ilgili;





Normal aydınlatma ve priz tesisatını, zil tesisatı ve benzerlerini,
Anten, basit donanma, sinyal, alarm ve ihbar, merkezi saat, paratoner
tesisatını, telefon şebekelerini ve santrallerini,
Asansörleri, kuvvet tesisatını, dış ışıklandırma ve donanma tesislerini, bahçe
ve çevre aydınlatmasını, yedek elektrojen gruplarını, trafo postalarını, besleme
hatlarını,
Yürüyen merdivenleri 2m/sn. ve daha yüksek, hızlı ve kombine asansörleri,
sanayi kuvvet tesislerini, otomatik kumanda ve kontrol tesislerini, emniyet, özel
ihbar ve kayıt tesislerini spor sahaları ile büyük meydanların aydınlatma
tesislerini, skor tesislerini,
Değişken renkli ışıklandırma tesisatını, programlı elektro akustik tesisatı, her
nevi elektronik kumanda, kayıt ve yayın tesislerini, sinyalizasyon, beslenme
şebekeleri ve benzeri özel tesisleri, içine alır.
14
Proje Düzenleme Hizmetleri
Öneri Raporu; Muhtelif çözüm tekilleri ve tesisatı çeşitlerini, işletme ve amortisman
masrafları nazara alınarak yapılacak mukayese ve rantabilite hesaplarına dayanan
ekonomik ve teknik etütleri, tesislerin prensip ve sistemleri üzerindeki önerileri, kroki,
şema ve hesaplarla belirten rapordur.
Ön Proje ; İdarece onaylanan öneri raporundaki esaslara göre tesislerin ana hat ve
kolonlarının geçtiği yerleri tabloları aparey ve kumanda noktalarının yerlerini, cins ve
özelliklerini, santral ve cihazların yerleştirilişlerini belirten 1/100 ölçekli projedir.
Uygulama Projesi; Onanmış ön projesine göre tesislerin uygulama safhası için
gerekli bütün bilgileri hesapları veren ve genellikle 1/50 (İdarece kabul edilecek özel
hallerde 1/100) ölçekli olan tesislerin bütününün şemalarını ihtiva eden uygulamanın
tamamına yararlı projedir.
Detaylar: Santral, kumanda ve tablo ünitelerinin bulunduğu mahallerin,
yerleştirmelerin ve özel bağlantıların tespit ve askı sistemlerinin 1/20 (gerekirse 1/10)
ölçekli plan kesit ve görünüşleri ile, gerekli detayların uygulama için (1/10, 1/5, 1/2
gibi) uygun ölçekli detay projeleri, özel imalat için ayrıntılı imalat resimleridir.
Proje Orijinallerinin İdareye Teslimi; Projelerin idarece onanması sırasında yapılan
değişikliklerin de işlendiği proje orijinallerinin idareye teslimi işlemidir. Orijinal projeler
şartnamede idarece belirtilecek muhafazalar içinde idareye teslim edilir.
MADDE 11-PEYZAJ PROJESİ HİZMETİ
Proje Düzenleme Hizmetleri
Etüd (Sörvey Projesi): Proje yapılacak yapının bulunduğu alana ilişkin coğrafik,
topoğrafik, mikroklimatik ve iklimsel verilerin, alanı olumsuz yada olumlu etkileyen
kriterlerin, potansiyel değerlerin saptanması yönünde çalışmalardır
Ön Proje : Proje alanı ile ilgili işlem ve önerileri, muhtemel maliyetleri, kesin
ihtiyaçların belirlenip alan verilerine dayalı olarak, her ölçekte çizilebilecek şema,
grafik, açıklama raporları ile bu verilere göre düzenlenmiş plan, kesit, görünüş ve
perspektifler içeren projedir.
Kesin Proje: Bitki örtüsünün genel karakterini, yapısal yerleşimin belirli özelliklerini
gösteren, gerekli kesitler, görünüşler ve perspektifler içeren ön projesine uygun
hazırlanan projedir
Uygulama Projeleri : Yapısal ve Bitkisel uygulama özelliklerini, çevresinde yer alan
tüm donanım sistemlerinin projeyi etkileyen bütün elemanların alt yapıya ilişkin
verileri,Sistem detaylarının üretim ve uygulamaya yönelik bilgileri ve
referansları,Kullanılan malzemelerin özelliklerini içeren, büro ve şantiyelerde
uygulama aşamasında kullanılabilecek nitelik ve yeterlilikte, anlaşılabilir çizim tekniği
ile hazırlanan yapısal uygulama projesi,bitkisel uygulama projesi ve teknik rapordan
oluşan projelerdir.
15
Detaylar: Peyzaj uygulama projelerinde tanımlanan her türlü donatılara ve kent
mobilyalarına ilişkin yapım ve üretim tekniklerine yönelik, değişik ölçeklerde
projelerdir
Proje Orijinallerinin İdareye Teslimi; Projelerin idarece onanması sırasında yapılan
değişikliklerin de işlendiği proje orijinallerinin idareye teslimi işlemidir. Orijinal projeler
şartnamede idarece belirtilecek muhafazalar içinde idareye teslim edilir.
Peyzaj Projesi Hizmetleri
Oran
Etüd (Sörvey Projesi)
Ön Proje
Kesin proje
Uygulama projesi
Detaylar
Orijinallerin teslimi
İhale dosyası
Toplam
% 5
% 10
% 30
% 30
% 15
% 5
% 5
%100
MADDE 12-FOTOĞRAF ALBÜMÜ VE SAYDAM SETİ
12.1. Yapıyla ilgili genel görünümü yansıtan, yapının içten, dıştan ve gerekli
görülen bölümlerinden her türlü detayları içeren saydamlar ve fotoğraflar (10x15 cm.
ebadında) hazırlanacaktır.
A4 normunda hazırlanacak, üzeri şeffaf plastik sayfayla kaplı fotoğraf albümünde her
bir sayfa her bir fotoğraf için açıklayıcı bilgi, çekim yönü ve çekim tarihi ve rölöve
çizimlerine referansları belirtilerek hazırlanacaktır.
12.2. Saydamlar çerçevelenecek üzerinde yapının adı, çekim tarihi ve yeri
belirtilecektir.
MADDE 13- İHALE DOSYASI DÜZENLENMESİ HİZMETLERİ (PİD)



Yaklaşık maliyetin hesaplanmasına esas olacak metrajın yapılması
Yaklaşık maliyetin hesaplanmasına esas olacak mahal listelerinin hazırlanması
Uygulamaya esas “Özel Teknik Şartname” Taslağının düzenlenmesi
MADDE 14- İŞİN TESLİMİ
Onama/ görüş aşamalarından önce , bu şartnamede istenilen her ölçekteki
proje ile rapor, fotoğraf, saydam sayısal ortamda hazırlanarak, renkli ve siyah-beyaz
basılmış, A-4 formunda katlanmış olarak teslim edilir. Ayrıca tüm bu çalışmalar CD’ye
de kaydedilir.
Projelerin Koruma Kurulunca ve ilgili kurumlarca uygun bulunması/izin
verilmesi/onaylanması sonrasında,
16

tüm projeler ve dokümanlar İdarece istenilen miktarda, siyah-beyaz ve renkli
olarak çoğaltılmış ve A-4 formunda katlanmış olarak,
 Orijinal astrolona çizilmiş projeler alüminyum muhafazalar içerisinde
 Tüm bu çalışmalar CD’ye aktarılmış olarak
İdareye teslim edilir. Baskı sayısı ve kayıtlı CD sayısı idarece belirlenir
ÇEŞİTLİ HUSUSLAR
MADDE 15-. Bu şartnamede belirlenen Restorasyon Projelerinin hazırlanmasında,
2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu, Yüksek Kurul İlke Kararları
ve 1964’de kabul edilen “Anıtlar ve Sitlerin Korunması ve Onarımına ilişkin
Uluslararası Tüzük” (Venedik Tüzüğü) hükümlerine uyulacaktır.
MADDE 16- Rölöve ve Analiz Raporlarının hazırlanması sürecinde gerekli görülen
sondaj, kazı çalışması, iş iskelesi, yapıdaki araştırmaya yönelik sıva raspası,
malzeme laboratuar analizi, döşemelerin incelenmesi, Mevcut Durum Belgeleme ve
1/200 ölçekli vaziyet planı kapsamında , bu şartnamede belirtilen kriterler
doğrultusunda üretilen yazılı, çizili, fotoğrafik belgeleri içeren raporlar sözleşmede
aksine bir hüküm olmadığı takdirde herhangi bir ücret talep edilmeden yüklenici
tarafından karşılanır.
MADDE 17- Hizmete konu alanın özelliklerinden kaynaklanan ve bu şartnamede
belirtilmeyen hususlar “Özel Teknik Şartname” veya “Yer Teslimi Tutanağı”nda
belirtilir.
17