"Bademcik hastalığı","Geniz eti"

ADENOTONSİLLEKTOMİ
(Bademcik ve Geniz eti
Ameliyatı) ve VENTİLASYON
DOKÜMAN KODU: HD.RB.157
YAYIN TARİHİ:ARALIK 2015
REVİZYON TARİHİ:00
REVİZYON NO:00
SAYFA SAYISI:5
SAYFA NO:1
Sayın Hasta, Sayın Veli/Vasi,
Lütfen formu dikkatlice okuyun ve soruları cevaplayın!
Yapılan muayene ve tetkikler sonucunda, "Bademcik hastalığı","Geniz eti" ve "Orta kulak iltihabı /
Orta kulakta sıvı birikmesi / Orta kulak nezlesi" nedeniyle çocuğunuza cerrahi girişim gerektiği kararına
varılmıştır. Hekiminiz girişimden önce size bu girişimin seyri ve değişik şekilleri, riskleri ile ilgili bilgi
verecek, bunun sonunda girişimin yapılması konusunda serbest iradeniz ile karar verebileceksiniz. Bu
yazılı form, size yapılacak olan girişim ve buna bağlı komplikasyonlar (girişim sırasında veya sonrasında
ortaya çıkabilecek sorunları) hakkında temel bilgileri açıklamak amacıyla hazırlanmıştır.
Hastalığınız hakkında bilmeniz gerekenler:
Bademcikler erken çocukluk çağında, ağız boşluğundan vücuda giren yabancı maddeleri toplarlar
ve vücutta savunma maddelerinin yapılmasını sağlarlar. Bademciklerin bu fonksiyonu yaş ilerledikçe süratle
azalır. Bademciklerden başka boğazın yukarı kısımlarında birçok yerde aynı yapıda dokular vardır. Bu
nedenle bademciklerin alınmasının bağışıklık sistemi üzerine olumsuz etkisi yoktur.
Bademciklerin alınması şu durumlarda gereklidir:
o Uykuda solunum durması (uyku apnesi hastalığı)
o Solunum ve yutma güçlüğüne neden olan aşırı bademcik büyümesi,
o Sık tekrarlayan bademcik iltihapları (çocuklarda yılda 3 - 5'ten fazla, erişkinlerde yılda 1'den fazla)
o Nefes / ağız kokusu, boyun lenf bezlerinin şişmesi gibi belirtiler veren müzmin bademcik iltihapları,
o Kalp romatizması (akut romatizmal ateş), kalp kapakçığı iltihabı veya böbrek iltihabı olan kişilerde
görülen müzmin bademcik iltihapları,
o Bademcik apsesi,
o Kötü huylu bademcik tümörü şüphesi
Çocukta burun solunumu bozukluğu veya horlama varsa, genellikle bademcik ve geniz eti birlikte alınır.
Geniz eti burnun arkasında, küçük dilin yukarısında bulunan, bademcik benzeri bir yapıdır.
Normalde bütün çocuklarda geniz eti vardır ancak geniz etinin varlığı değil aşırı büyümesi veya sık
iltihaplanması hastalık olarak kabul edilir. Geniz etinin büyümesi solunum yolunun üst kısmını
daraltır veya tıkar, yanında bulunan orta kulağı havalandıran östaki borusunun çalışmasını
engeller ve burundan nefes almayı ve normal salgıların akmasını engeller. Bu nedenle, aşağıdaki
belirtiler ortaya çıkar:
o
Burun solunumunun bozulması, ağızdan soluma, horlama, uykuda solunum durması
o
Burun, geniz ve sinüslerin tekrarlayan veya müzminleşen iltihapları
o
Ağır işitme ile birlikte orta kulak iltihapları ve orta kulakta sıvı birikmesi
o
Boyunda bezelerin büyümesi
Bu belirtiler varsa büyümüş veya iltihaplanmış olan geniz eti çıkarılmalıdır.
Orta kulak boşluğunda normalde hava vardır. Orta kulaktaki hava basıncı azaldığında orta kulak
boşluğunda sıvı birikir. Bunun sonucunda kulak zarı ve işitme kemikçikleri hareket edemez ve işitme kaybı
ortaya çıkar. Kulağa ventilasyon tüpü yerleştirilmesi orta kulak boşluğunun yeniden havalanmasını ve
kulak zarı ile kemikçiklerin yeniden hareket yeteneğini kazanmasını sağlar.
Bu girişimi gerektiren durumlar şunlardır:
o Orta kulağın uzun süren havalanma bozukluğu;özellikle büyümüş geniz eti veya damak yarıklarında,
o Tekrarlayan veya müzminleşen burun/sinüs iltihaplarında,
o Geniz boşluğu tümörleri veya kötü nedbe oluşumlarında,
1
ADENOTONSİLLEKTOMİ
(Bademcik ve Geniz eti
Ameliyatı) ve VENTİLASYON
o
DOKÜMAN KODU: HD.RB.157
YAYIN TARİHİ:ARALIK 2015
REVİZYON TARİHİ:00
REVİZYON NO:00
SAYFA SAYISI:5
SAYFA NO:1
Kulak zarını aşırı bombeleştiren ve şiddetli ağrıya neden olan, ilaçla kontrol altına alınamayan, ani
başlayan (akut) orta kulak iltihaplarında.
Orta kulakta zamk gibi yapışkan bir sıvı varlığında veya tekrarlayan orta kulak iltihaplarında, orta kulak
boşluğunun havalandırılması gereklidir.
Girişimin yapılmaması durumunda neler olabilir?
Eğer ameliyat bademciklerin aşırı büyük olması ve geniz etine bağlı uykuda nefes kesilmesi (uyku
apnesi) veya nefes alma / yutma zorluğu nedeniyle önerilmişse ameliyatın yapılmaması aşağıdaki
problemlere neden olabilir:
o Uykuda nefes kesilmesine bağlı kalp ve akciğer yetmezlikleri
o Kalp ritmi bozuklukları, yüksek tansiyon (çocuklarda bile görülebilir)
o Uykuda ani ölüm
o Büyüme ve gelişme geriliği (Bademciklerin aşırı büyük olması ve geniz etine bağlı solunum ve yutma
güçlüğünün çocuklarda büyüme ve gelişmeyi engellediği düşünülmesine rağmen bu konuda yeterli
bilimsel veri bulunmamaktadır ancak büyümüş olan bademcikler ve geniz eti alındıktan sonra çocukların
çoğunluğunda büyüme ve gelişmenin hızlandığı da bir gerçektir.)
o Devamlı ağız solunumuna bağlı yüz ve çene kemiklerinde şekil bozuklukları
o
Dişlerde çarpılmalar ve çene kapanma bozuklukları
o
Kronik (müzmin) orta kulak iltihabı ve sinüzitler
Eğer ameliyat sık tekrarlayan veya müzmin bademcik iltihabı nedeniyle önerilmişse ameliyatın
yapılmaması aşağıdaki problemlere neden olabilir:
o İleride kalp yetmezliğine neden olabilecek kalp romatizması (akut romatizmal ateş), kalp kapakçığı
iltihabı
o İleride böbrek yetmezliğine neden olabilecek böbrek iltihabı (glomerülonefrit)
o Vücutta devamlı bir iltihap odağı varlığına bağlı çeşitli müzmin hastalıklar
o Vücutta devamlı bir iltihap odağı varlığına bağlı devamlı yorgunluk, halsizlik
Gerekli olduğu halde orta kulaktaki havalanma bozukluğu düzeltilmezse:kulak zarı ve orta kulakta kalıcı
değişiklikler, bunlara bağlı kalıcı işitme kayıpları, kronik (müzmin) orta kulak iltihabı ortaya çıkabilir.
Nasıl bir tedavi / girişim uygulanacak?
Girişim çocuklarda genel (narkoz) anestezi altında yapılır. Narkoz girişimine ait özel riskler ile ilgili
olarak, anestezi (narkoz) uzmanı doktor ile görüşebilirsiniz. Anesteziyi takiben ağız özel bir alet ile
açıldıktan sonra yumuşak damağın ve küçük dilin üst kısmında bulunan büyümüş olan geniz eti,
ağızdan sokulan bir kazıma aleti ile kazınarak çıkartılır. Bademcikler çevredeki kaslardan ve
mukozadan (örtüden) sıyrılır ve bağlantı yerlerinden ayrılarak, açık olan ağızdan çıkarılır.
Adenotonsillektomiyi takiben mikroskop altında kulak zarının genellikle alt kısmına küçük bir delik açılır.
Bu delikten orta kulak boşluğundaki sıvı emilir.
Gerekiyorsa bu deliğe bir havalandırma tüpü yerleştirilir takiben kanama kontrolü yapılır ve ameliyat
sonlandırılır.Bademciklerin çıkarılması için makas, bistüri (bıçak) gibi klasik teknikler kullanılabildiği gibi,
dokuyu elektrikle yakma (elektrokoter), veya benzeri yeni teknolojiler de kullanılabilir. Bu tekniklerin her
birinin kendine göre avantaj ve dezavantajları mevcuttur.
Bademcik büyümesinin tedavisi için yeni kullanılmaya başlanan, çeşitli bademcik küçültmesi
yöntemleri mevcuttur ancak bu yöntemler henüz çok yeni olduğundan uzun dönem sonuçları hakkında
yeterli tıbbi bilgi yoktur. Sık tekrarlayan bademcik iltihapları her iltihap tekrarladığında antibiyotikle tedavi
edilebilir. Müzmin bademcik iltihapları 3-4 haftada bir yapılan Penisilin iğneleri ile kontrol altında
2
ADENOTONSİLLEKTOMİ
(Bademcik ve Geniz eti
Ameliyatı) ve VENTİLASYON
DOKÜMAN KODU: HD.RB.157
YAYIN TARİHİ:ARALIK 2015
REVİZYON TARİHİ:00
REVİZYON NO:00
SAYFA SAYISI:5
SAYFA NO:1
tutulabilir. Ancak bu kadar sık antibiyotik kullanılmasının vücutta çeşitli olumsuz etkilerinin olacağının
akılda tutulması gerekir.
Yapılan ameliyatın kesin sonucu, bazı hastalarda hiçbir şekilde tam olarak önceden tahmin edilemez.
Buna rağmen tecrübelerimize göre, burun solumasının genellikle çok çabuk düzeldiğini saptamaktayız. Eğer
geniz etinin büyümesine bağlı başka sorunlar da varsa, bu hastalıkların (orta kulağın, sinüslerin, alt hava
yollarının iltihabı gibi) iyileşmesi biraz uzun sürebilir.Hastaların az bir kısmında geniz eti tekrar büyüyebilir.
Bu hastalarda bir süre sonra girişimin tekrarlanması gerekebilir.Geniz etinin tedavisi için bugünün
şartlarında başka bir yöntem yoktur.
Orta kulak havalanma bozukluğunun tedavisi için bugün bilinen başka bir yöntem yoktur. Ancak,
girişimin uygulanmasına engel bir durum varsa hasta yakın takipte tutularak ve antibiyotik tedavisi verilerek,
bir süre girişim ertelenebilir.
Sık görülebilen yan etkiler:
o Narkozdan uyanma sırasında, hem huzursuzluk hem de uyku hali olması mümkündür.
o Ameliyattan hemen sonra başlayan ve yaklaşık 1 hafta - 10 gün boyunca devam eden boğaz ağrısı ve
yutma güçlüğü (ilaçlarla hafifletilir).
o Hafif ses değişikliği ve burundan konuşma (çıkartılan bademcik ve geniz eti çok büyük ise veya hasta
ağrıdan dolayı sakınarak konuşuyorsa)
o Tat almada hafif değişiklik
o Çene ekleminde basınç hissi
o Hafif ağız kokusu
o Dış kulak yolundan kısa süre kan veya sıvı akabilir. Bunun önemi yoktur.
o Kulakta çok kısa süreli hafif ağrı veya basınç algılanabilir.
Nadir görülebilen yan etkiler:
o Dişlerin zarar görmesi, hatta kaybı; özellikle önceden hasar görmüş dişlerde, ağzı açan aletin basısı
sonucu ortaya çıkabilir.
o Geç kanamalar; özellikle kanın solunum yoluna kaçmasını önlemek için, çok ender de olsa yeni bir
ameliyat gerekli olabilir.
o Kulak zarının çizilmesine bağlı orta kulak iltihabı görülebilir, antibiyotik ile kolayca tedavi edilir.
Kulağa su / sabun kaçmasına bağlı olarak veya nezle-grip gibi üst solunum yolu enfeksiyonları sırasında
orta kulak iltihabı ve kulak akıntısı gelişebilir. Bu akıntılar kulak damlalarıyla kolaylıkla tedavi edilebilir
ancak damlalarla düzelmeyen inatçı akıntılarda çok ender olarak tüpü çıkarmak gerekebilir.
o Kulak zarı çizilmesinden sonra zar hızla iyileşir. Kulak zarının çizilmesi veya yerleştirilmiş olan tüpün
atılmasından sonra kulak zarındaki deliğin kalıcı olma ihtimali son derece azdır.Kulak zarı delik kaldığı
takdirde ameliyatla kapatılması gerekebilir.
Çok nadir görülebilen yan etkiler:
o Enfeksiyonlar; boyun lenf bezlerinin iltihabı, apseleri veya iltihabın kana karışması (kan zehirlenmesi,
sepsis)
o Burundan konuşmanın kalıcı olması (özellikle gizli damak yarığı varsa)
o Kalıcı çene eklemi problemleri
o
o
o
o
o
o
Östaki borusu çevresinde nedbeleşme ve bunun sonucunda orta kulakta sıvı birikimi
Şiddetli kanamalar; anormal seyreden bir damar varlığında veya bilinmeyen pıhtılaşma bozukluğunda
görülebilir, gerektiğinde kanı durdurmak için boynun dış kısmından ameliyat yapılabilir.
Kan nakli, geç kanamalarda çok ender durumlarda gerekli olur.
Kalıcı işitme kaybı; işitme kemikçikleri zincirinde bozulma veya iç kulak hasarına bağlıdır.
Havalandırma tüpünün orta kulak boşluğuna kaçması; ameliyatla çıkarılmalıdır.
3
ADENOTONSİLLEKTOMİ
(Bademcik ve Geniz eti
Ameliyatı) ve VENTİLASYON
o
o
DOKÜMAN KODU: HD.RB.157
YAYIN TARİHİ:ARALIK 2015
REVİZYON TARİHİ:00
REVİZYON NO:00
SAYFA SAYISI:5
SAYFA NO:1
Çok ender olarak birkaç saat kadar kısa süren baş dönmesi görülebilir. Bu, kendiliğinden iyileşir
Sinirlerin hasarına bağlı kalıcı tat alma bozukluğu, yutkunma güçlüğü veya dilde hareket bozukluğu (ağız
açacağının baskısı, aşırı nedbe oluşumu veya konulan dikişlerin çekmesi sonucu ortaya çıkabilir.)
Tüm cerrahi girişimlerde görülebilen damar içinde kan pıhtılaşması (tromboz /emboli), yara iltihabı
veya kalp dolaşım sistemi reaksiyonları gibi genel tehlikeler, bademcik ameliyatında son derece enderdir.
Hastanın girişimin şekli, zamanı, yan etkileri, başarı oranı ve başarıdan ne kastedildiği, girişim
sonrası ile ilgili soruları:
Sizin için önemli olan bütün soruları çekinmeden sorunuz. Doktorunuz sizinle açıklama görüşmesini
yaptıktan sonra, tekrar tekrar soru sormanız mümkün olmayabilir. Eğer sorunuz yoksa, biz sizin bilmek
istediğiniz her şeyi anladığınızı düşünürüz. Aşağıda boş bırakılan bölüme, açıklama formunda belirtilmemiş
olan tedavi ve kişisel risklerle ilgili diğer sorularınızı lütfen not ediniz. Açıklama görüşmesinde doktorunuz
bunların üzerinde duracaktır.
……………………………………………………………………………………………………...…………
………………………………………………………………………
Girişimden önce hastanın dikkat etmesi gereken hususlar:
Girişimin uygulanacağı günden önceki gece saat 24.00 'ten sonra çocuğunuza hiçbir şey
yedirip içirmememiz gerekir.
Ancak kullanmakta olduğu ilaçları ameliyat günü sabahı erken saatte, beraberinde su
vermeden içirebilirsiniz.Ameliyattan önceki 1 hafta boyunca aspirin gibi kanamayı arttırabilecek
ilaçlar kullanılmamalıdır. Ameliyattan önceki üç hafta boyunca çocuğunuza herhangi
bir aşı yaptırmayınız. Eğer aşının mutlaka yapılması gerekiyorsa ameliyatınız aşıdan üç hafta
sonra yapılacaktır.Aktif üst solunum yolu enfeksiyonu halinde bu ameliyat yapılamaz. Bu nedenle
ameliyat öncesindeki birkaç hafta boyunca çocuğunuzun hasta çocuklarla temas etmemesine,
üşütmemesine dikkat ediniz.
Girişimden sonra hastanın dikkat etmesi gereken hususlar:
Lütfen aşağıdaki durumlarda hemen doktorunuz veya hastaneyi arayın , acil olarak durum hakkında bilgi
verin:
o Ameliyattan günler sonra ortaya çıkan geç kanamalar (bunlar kendini ağız veya burundan kanama veya
öksürükle kan gelmesi şeklinde belli eder).
o Şiddetli ağrı veya yüksek ateş .
Narkoza veya kullanılan sakinleştirici, ağrı kesici ilaçlara bağlı olarak refleksler geçici bir süre
etkilenecektir. Bu nedenle girişimden sonra ilk 24 - 48 saat içinde evde istirahat edilmelidir.
Ameliyatı takip eden ilk on gün yaranın korunması için sert gıdalar alınmamalıdır. Gazlı ve asitli
içecek veya baharatlı ,çok sıcak yiyeceklerden kaçınılmalıdır.Girişimden sonra altı hafta süre ile aşı
yapılmamalıdır.
Ameliyattan sonra 5-7 gün süre ile;
o Bedensel yorgunluklardan ve kan basıncını yükselten aktivitelerden her durumda sakınılmalıdır (örneğin,
spor, jimnastik, ağır kaldırma)
o Çocuğunuz yuvaya veya okula gitmemelidir. Gerekli ise doktorunuz rapor verecektir.
o Çok sıcak banyo yapılmamalıdır (ılık duş alınabilir),
o Koyu kahve ve alkol içilmemelidir..
Ameliyat sonrası mümkün olduğunca kulağa su kaçırmamaya dikkat edilmelidir.Orta kulağa su
kaçtığında orta kulak iltihabı ve kulak akıntısına neden olabilir. Ancak banyo sırasında orta kulağa su
4
ADENOTONSİLLEKTOMİ
(Bademcik ve Geniz eti
Ameliyatı) ve VENTİLASYON
DOKÜMAN KODU: HD.RB.157
YAYIN TARİHİ:ARALIK 2015
REVİZYON TARİHİ:00
REVİZYON NO:00
SAYFA SAYISI:5
SAYFA NO:1
kaçması nadirdir. Kulağa basınçlı su vermediğiniz, kulağın içini sabun veya şampuanla yıkamadığınız veya
çocuğunuz kafası tamamen suyun içine girecek şekilde denize veya havuza dalmadığı sürece herhangi bir
sorun yaşanmaz.
Takılan orta kulak havalandırma tüpleri ortalama 6 ay – l yıl sonra kendiliğinden düşecektir. Tüpler
kulakta olduğu sürece belli aralıklarla Kulak Burun Boğaz doktorunuza kontrole gelmeniz gereklidir. Eğer
tüpler belli bir süre sonra kendiliğinden düşmedi ise doktorunuz basitçe tüpleri çıkarabilir.
12. Sigara ve alkol kullanıyor musunuz? Kullanıyorsanız ne sıklıkla kullanıyorsanız?
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
Hekimin bilgilendirme konuşmasına ait notları:
Tarih:
Hekimin kaşesi ve imzası
saat:
Tahmini ameliyat süresi:
Hasta, veli veya vasinin onam açıklaması:
o Doktorum bana sağlık durumum ile ilgili gerekli açıklamaları yaptı.
o Planlanan tedavi/girişimin ne olduğu, gerekliliği, girişimin seyri ve diğer tedavi seçenekleri, bunların
riskleri, tedavi olmadığım taktirde ortaya çıkabilecek sonuçlar, tedavinin başarı olasılığı ve yan etkileri
hakkında ayrıntılı bilgi edindim.
o Tedavi/girişim'den önce ve sonra dikkat etmem gereken hususları anladım.
o Tanı/tedavi/girişim sırasında benimle ilgili tüm dokümanların ve alınan örneklerin eğitim amaçlı
kullanılabileceği açıklandı.
o Doktorum tüm sorularımı anlayabileceğim bir biçimde yanıtladı.Tedavi/girişim uygulayacak kişiler
hakkında bilgi edindim.Aklım başımda ve kendimi karar verecek yeterlilikte görüyorum.
o İstemediğim takdirde tedavi/girişime onam vermek zorunda olmadığımı ve/veya istediğim aşamada
işlemi durdurabileceğimi biliyorum.
o Yukarıdakilerin hepsini dikkatlice okudum, anlamadığım yerleri sordum ve doktorum tekrar tekrar ben
anlayıncaya kadar anlamadığım kısımları açıkladı.
/Tarih/Saat
NOT:Bu form 2 nüsha düzenlenir 1 nüshası hastaya verilir.
Bir nüshasını teslim aldım.
Diğeri hasta dosyasına konulur.
Hasta adı soyadı:
İmza:
5