PREANESTEZİK MEDİKASYON

PREANESTEZİK
MEDİKASYON
Doç.Dr.M.Kemal Yıldırım

Hastanın genel anesteziye
hazırlanması için, ona anesteziden ve
ameliyattan önceki birkaç saat
içinde, ilaç verilmesine preanestezik
medikasyon adı verilir.




Bu uygulama aşağıdaki amaçlarla
yapılır:
I)Hastayı sakinleştirip ameliyat
anksiyetesini ve korkusunu azaltmak,
II)İndüksiyonu kolaylaştırmak ve
kısaltmak,
III)SSS’nin eksitabilitesini azaltarak
kullanılacak genel anestezik dozunu
azaltmak,


IV)Genel anestezik ilacın yan tesirlerini
(solunum yollarında aşırı salgı ve tahrişe
bağlı öksürük gibi) ve ameliyat sırasında
organların ellenmesinin otonomik sinir
sistemi ile ilgili refleks etkilerini (bradikardi
gibi) önlemek,
V)Varsa, ameliyattan önce ağrıyı kesmek
ve postoperatif ağrıyı ve bulantı-kusmayı
azaltmak,


VI)Hastada preoperatif amnezi
oluşturmak,
VII)Havayoluna mide içeriğinin
aspirasyonunu ve akciğere zararını
önlemek için mide içeriğinin hacmini
ve asiditesini azaltmak.







Premedikasyon için kullanılan ilaçlar
aşağıdaki farmakolojik gruplardandır:
I)Narkotik analjezikler
II)Anksiyolitikler
III)Barbitüratlar
IV)Nöroleptik ilaçlar
V)Antikolinerjik ilaçlar
VI)Antihistaminikler
Narkotik analjezikler




Morfin (8-12 mg i.m.) eskiden beri
premedikasyon için kullanılan bir ilaçtır.
Hastada sedasyon yapar, korkuyu
azaltabilir ve az sayıda hastada öfori
oluşturur.
Buna karşılık preoperatif ve postoperatif
bulantı ve kusmaya neden olur.
Hipotansiyon ve bradikardi yapabilir; fakat
bu etkiler hasta yatar durumda olduğu
sürece belirgin değildir.



Hastada ağrı varsa onu keser. Etkisi
4-6 saat kadar sürer.
Solunum depresyonu nedeniyle CO2
retansiyonu ve ona bağlı serebral
vazodilatasyon ve intrakraniyal
basınç artması yapabilir.
Postoperatif konstipasyon ve idrar
retansiyonu olasılığını artırır.




Meperidin, morfin yerine kullanılabilir. Etki
kalıbı onunkine çok benzer.
Premedikasyon ilacı olarak aralarındaki en
önemli fark meperidinin etki süresinin
daha kısa olmasıdır (2-4 saat).
Narkotik analjezikler amnezik etki de
oluşturabilirler.
Bu ilaçlar yerine fentanil de kullanılabilir;
etkisi doza göre değişmek üzere 0.5-2
saat sürer.
Benzodiazepinler



Hastanın sakinleştirilmesi, anksiyete ve
korkusunun giderilmesi için barbitüratların
yerini almışlardır.
Solunum ve kardiyovasküler sistemi pek
deprese etmezler.
Optimal premedikasyon dozunda
verildiklerinde anksiyolitik etki yanında,
hastanın hekimle kooperasyonunu
bozmaksızın amnezi yapabilirler.



Kısa ameliyatlar için yapılacak anesteziden
önce veya bölgesel lokal anesteziden önce
kısa etkili olan midazolam (0.07 mg/kg
i.m.) tercih edilir; etkisi 4 saat kadar
sürer.
Bunun yerine daha seyrek olarak gene
kısa etkili olan flunitrazepam kullanılabilir.
Duruma göre uzun etkili olan diazepam
(5-10 mg i.m. veya oral) ve lorazepam
(0.05 mg/kg i.m., toplam maksimum doz
4 mg) kullanılabilir.
Barbitüratlar


Hastanın sakinleştirilmesi, uyuşturulması
ve korkusunun giderilmesi için narkotik
analjezikler yerine kullanılabilirler.
Solunum ve dolaşım üzerinde narkotik
analjeziklerin çoğuna göre daha az
depresyon yaptıklarından ve genellikle
bulantı ve kusma yapmadıklarından onlara
tercih edilirler; preoperatif ağrı varsa
barbitüratlar kullanılmamalı, mutlaka
narkotik analjezik kullanılmalıdır. Çünkü,
ağrılı hastalarda dezoriyantasyon ve
eksitasyon yapabilirler.


Barbitüratların, narkotik analjeziklere göre
bir sakıncası da, onlarla premedikasyon
yapıldığında, postoperatif eksitasyon ve
ağrının daha sık ortaya çıkması ve sorun
oluşturabilmesidir.
Morfin, çocuklarda barbitüratlara göre
daha üstün bulunduğundan, onlarda
yapılan preanestezik sedasyon için
barbitüratlara tercih edilir.
Nöroleptik ilaçlar




Preanestezik medikasyon için genellikle
droperidol kullanılır.
Bu ilaç tek başına verildiğinde,
barbitüratlar derecesinde sedasyon yapar.
Bulantı ve kusmayı önlediği iddia edilmiş
ise de bunun genellikle güçlü olmadığı
anlaşılmıştır.
Fakat narkotik analjeziklerle birlikte
kullanılırsa onların yaptığı sedasyonu
artırır ve emetik etkilerini önemli derecede
önler.
Antikolinerjik ilaçlar


En sık kullanılan atropin ve
skopolamin’dir.
Skopolamin, atropinden farklı olarak
belirgin sedasyon yapar ve birlikte
verilen narkotik analjeziklerin veya
barbitürat ya da anksiyolitik ilaçların
yaptığı sedasyonu artırır.


Antikolinerjik ilaçlar esas olarak iki
amaçla kullanılırlar:
İ)Bazı inhalasyon anesteziklerinin ve
süksinilkolin’in solunum yollarının
mukoza bezlerinde ve tükrük
bezlerinde yaptıkları aşırı salgıyı
önleyip solunum yollarının açıklığını
sağlamak,

İİ)Peritonun, organların ve sinirlerin
ellenmesine bağlı olarak refleks
mekanizmayla oluşan veya bazı
genel anestezikler ya da süksinilkolin
tarafından oluşturulan bradikardiyi,
hipotansiyonu ve bazen ortaya çıkan
ve kalp durmasına kadar gidebilen
aritmileri önlemek.


Skopolamin’in atropinden farklı
olarak antiemetik etkisi de vardır ve
postoperatif bulantı ve kusmayı
azaltır.
Benzodiazepinlerin ve narkotik
analjeziklerin amnezik etkilerini
artırır.


Skopolaminin amnezik etkisi, kendi
başına uygulandığında belirgin
değildir.
Narkotik analjeziklerle birlikte
kullanılmadıkları taktirde, atropin ve
skopolamin postoperatif eksitasyon
ve deliryuma neden olabilirler.
Antihistaminikler,
antiasidler ve gastrokinetik
ilaçlar


Histamin H1-reseptör blokörü
hidroksizin (25-100 mg i.m.) veya
difenhidramin (10-50 mg i.v. ve i.m.)
sedatif olarak kullanılabilir.
Ancak bu ilaçları, aynı amaçla
kullanılan benzodiazepinlere tercih
etmek için bir neden yoktur.


Histamin H2-reseptör blokörleri olan
simetidin ve kardiyovasküler ve santral
yan tesirleri daha az olan ranitidin, mide
asiditesini azaltmak için ameliyatlardan
önceki akşam ağızdan verilirler.
Gastrokinetik ilaçlar olan metoklopramid
ve sisaprid, mide motilitesini artırarak ve
piloru gevşeterek mide boşalmasını
çabuklaştırırlar ve regürjitasyonu ve ona
bağlı komplikasyonları önlemek için
kullanılabilirler. Mide suyunun asiditesini
etkilemezler.