31 mayıs dünya tütünsüz günü - Sigara ve Sağlık Ulusal Komitesi

31 MAYIS TÜTÜNSÜZ BİR DÜNYA GÜNÜNDE SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI
UYARIYOR:
Türkiye’nin sigara üretimi, iç pazarda sigara satışı, sigara ihracatı, nargilelik tütün ihracatı
hızla artmaktadır.
Türkiye tütün kontrolünde başarılı ülkeler arasında ilk sıralarda gösterilirken, önlem
alınmazsa tütün kullanımı hızla artacaktır.
Türkiye, çokuluslu tütün firmalarının üretim ve dağıtım merkezi olmamalıdır.
Ülkemizde sigara tüketimde son yıllarda inişli çıkışlı bir trend izlenmektedir. Kapalı alan sigara
yasaklarının ardından 2009-2010 arasında yaşanan büyük düşüşten sonraki tüketim artma
göstermiştir. 2014 yılında tüketim, 94,6 milyar çubuk sigara ile 2010 yılı seviyesinin biraz
üzerine çıkarak gerçekleşmiştir (Tablo 1).
Sigara üretimi de 2014 yılında 2010 yılına göre % 24 artış gerçekleşerek 142,9 milyar adet
toplam üretim yapılmıştır (Tablo 2).
TAPDK verilerine göre 2008’deki 25,6 milyar adet olan sigara ihracatı, 2014 yılında 44,7
milyar adete yükselmiştir. Günümüzde, iç piyasa satışının yarısına yakın miktarda sigara
ihracatı yapılmaktadır. En fazla sigara ihraç edilen ülkeler Bahreyn, İran, Irak ve Lübnan’dır.
(Tablo 3). Bahreyn, dahilde işleme rejimine (DİR) yapılan destekler sonucu kaydedilen
anormal ihracat artışları ile bugün birinci ülke olmuş durumdadır.
Tütün kullanıcı sayısının 190.000 olduğu Bahreyn’de Türkiye’nin ihraç ettiği sigaraları
tüketmek için kişi başına günde altı paket sigara içilmesi gerekmektedir (Tablo 4).
Nargilelik tütün ihracatında son yıllarda çok büyük artış izlenmektedir (Tablo 5) .
Gençler arasında önemli bir salgın haline gelmiş olan nargile tütünü Türkiye tarafından
yayılmaktadır.
Sigara ve Sağlık Ulusal Komitesi Başkanı Doç. Dr. Özen Aşut “İç ve dış piyasalardaki tütün
ticareti aynı şekilde insan öldürüyor. Türkiye bir yandan iç satışları sınırlandırmak için tütün
kontrolü önlemleri uygularken, diğer ülkelere yaptığı tütün dış ticareti ile övünemez” dedi.
Sağlık Enstitüsü Derneği Başkanı Prof. Dr. Elif Dağlı “Tütün kontrolü politikaları, tütün
ticaretinin halk sağlığı gerekleri doğrultusunda sınırlandırılmasını gerekli kılar. Devletimizin
yöneticilerinin tütün sektörü “ihracat şampiyonlarına” ödül vermeleri bir politik çelişkidir ve
uluslararası sözleşme hükümlerine aykırıdır”dedi.
Tüketici Hakları Derneği temsilcisi Sinan Vargı “ Neden Bahreyn’e halkının içemeyeceği kadar
sigara sattığımızı vatandaş olarak merak etmekteyiz. Neden dünya tütün tüketimine katkıda
bulunduğumuzu anlamamaktayız. Türkiye tütün ürününe karşı mıdır, değil midir karar
vermelidir” dedi.
Kaynaklar :
1)
2)
TAPDK verileri
Tobacco Atlas verileri http://www.tobaccoatlas.org
Tablo 1 Sigara iç satışlarında durum
Türkiye’de sigara iç satışı (2003-2014)
Yıllar
Miktar (Adet)
2003
108.157.063.150
2004
108.870.390.620
2005
106.716.505.496
2006
107.908.692.050
2007
107.454.965.620
2008
107.858.908.399
2009
107.554.976.198
2010
93.354.256.336
2011
91.217.479.040
2012
99.257.052.660
2013
91.659.534.370
2014
94.681.206.450
Kaynak: http://www.tapdk.gov.tr/
Yıllık
artış/düşüş
0,7%
-2,0%
1,1%
-0,4%
0,4%
-0,3%
-13,2%
-2,3%
8,8%
-7,7%
3,3%
Tablo 2- Sigara üretiminde durum:
Türkiye’de sigara üretimi (2003-2014)
Yıllar
Miktar (Adet)
2003
120.943.286.260
2004
117.837.981.610
2005
114.572.421.100
2006
125.807.062.000
2007
126.119.539.320
2008
135.041.446.800
2009
132.912.630.061
2010
115.238.165.761
2011
112.083.047.080
2012
134.454.421.720
2013
130.597.511.840
2014
142.894.873.580
Kaynak: http://www.tapdk.gov.tr/
Yıllık
artış/düşüş
-2,6%
-2,8%
9,8%
0,2%
7,1%
-1,6%
-13,3%
-2,7%
20,0%
-2,9%
9,4%
Tablo 3-Sigara ihracatı:
Türkiye’nin DİR kapsamı sigara ihracatı, ilk 5 ülke, 2014
İhracat
Miktarı
Ülke Adı
Oran (%)
(Adet)
Bahreyn
8.181.488.000
18,29
İran
6.534.590.000
14,61
Irak
6.233.460.000
13,94
Lübnan
3.489.604.000
7,80
İsrail
3.259.608.000
7,29
Kaynak: http://www.tapdk.gov.tr/
Tablo 4: Türkiye’nin Bahreyn’e sigara ihracatındaki artış (2008-2014)
İhracat
Yıllık artış
Miktarı (Adet) oranı
2008 92.050.000
2009 152.240.000
65,4%
2010 427.000.000
180,5%
2011 878.330.000
105,7%
2012 2.371.360.000 170,0%
2013 7.005.770.000 195,4%
2014 8.181.488.000 16,8%
Kaynak: http://www.tapdk.gov.tr/
Tablo 5: Nargilelik tütün ihracatı
Yıllar
Üretim
Miktar (Kg)
İhracat
Miktar (Kg)
2003
36.343
0
2004
48.321
0
2005
70.731
0
2006
82.442
62.522
2007
41.969
22.430
2008
37.805
22.124
2009
27.121
10.738
2010
32.828
23.144
2011
32.215
21.371
2012
42.198
22.256
2013
167.257
163.164
2014
341.873
341.446
Kaynak: http://www.tapdk.gov.tr/