atasözleri ve deyimler: tasarrufla ilgili atasözleri

PROJEYİ HAZIRLAYANLAR:CEM UÇAN(Çalışmak Konusundaki)
MUHARREM BURAK YILDIZ(Sağlık konusundaki)
MUHAMMED ÇELİK(Kıskançlık Konusundaki)
UĞUR SALAN(Tasarruf Konusundaki)
PROJE KONUSU :ATASÖZLERİ ve DEYİMLER
DERSİN ADI:BİLGİSAYAR 1
ÖĞRETİM ÜYESİ:NURAY GEDİK
Atasözleri ve Deyimler
Tasarrufla İlgili Atasözleri
08.12.2012
ATASÖZLERİ VE DEYİMLER: TASARRUFLA İLGİLİ ATASÖZLERİ
ATASÖZLERİ NEDİR ? .............................................................. 2
DEYİMLER NEDİR ? ................................................................. 4
TASARRUFLA İLGİLİ ATASÖZLERİ ÖRNEKLERİ ........................ 6
1
Atasözleri ve Deyimler
Tasarrufla İlgili Atasözleri
08.12.2012
ATASÖZLERİ
VE DEYİMLER
ATASÖZLERİ
DEYİMLER
TASARRUFLA
İLGİLİ
ATASÖZLERİ
ATASÖZÜ NEDİR:
Atalarımızın uzun denemelere dayanan yargılarını, tecrübelerini, bilgece düşünce ya
da öğüt olarak ifade eden ve kalıplaşmış biçimleri bulunan kamuca benimsenmiş özlü
sözlerdir.
Atasözleri, biçim yönünden diğer yazı türlerine göre farklı özellikler gösterir. Öykü,
roman, şiir, deneme gibi yazı türleri pek çok cümlenin bir araya gelmesi ve anlam
yönünden bütünleşmesiyle oluşur. Buna karşın atasözleri genellikle bir, en fazla iki
cümleden oluşur. Bütün duygu ve düşünceler bu tek cümleye sığdırılır. Bu cümleler
kişiden kişiye değişmez. Halkın ortak malıdır ve halk tarafından aynı biçimde söylenir.
Atasözleri belli bir toplumun ve/veya bütün insanlığın yaşam felsefesidir. İnsanlarda
bulunan sevgi, kıskançlık, bencillik, dostluk, düşmanlık gibi duygular evrenseldir. Bu
nedenle bu duyguları yansıtan atasözleri de evrensel olarak kabul edilmektedir.
Dünyada pek çok ulusun kullandığı atasözleri karşılaştırıldığında, bu atasözlerinin pek
çoğunun aynı ya da benzer olduğu görülmüştür. Atasözleri evrensel değerler yanında
bir ulusa özgü kültürel değerleri de yansıtır. Örneğin "Gözden ırak olan, gönülden ırak
olur", "Dağ dağa kavuşmaz, insan insana kavuşur", "Vakit nakittir" gibi atasözleri
evrenseldir. Bunlara benzer atasözlerini bütün dilerde bulmak mümkündür. "Osmanlı,
tavşanı araba ile avlar", "Türk'ün aklı aldadır" gibi atasözleri ise ulusaldır. Bunlara
2
Atasözleri ve Deyimler
Tasarrufla İlgili Atasözleri
08.12.2012
benzeyen atasözleri bir ulusun kültürünü yansıtır.
ATASÖZLERİNİN KONUSU
Atasözlerinin konulara çoğu zaman kullanıldıkları bölgeye ve ülkeye göre değişiklikler
gösterir. Türk toplumunda tarih boyunca askerlik ve çiftçilik önemli olduğu için at, it,
kurt, koyun, silah ve yiğitlik konusunda Türkçe'de pek çok atasözü vardır. Buna karşın
Alman atasözlerinde daha çok ayı, kartal gibi Almanya'nın sembolü haline gelmiş
konulara yer verilir. Bu nedenlerle, atasözlerinde evrensel ve toplumsal düzen ile bu
düzendeki iyi, kötü bütün özellikler görülür.
ATASÖZLERİNİN ÖZELLİKLERİ ŞÖYLE SIRALANABİLİR:

Halkın düşüncesini anlatır.

Ulusaldırlar.1

Kişinin ruhuna hitap ederler.

Kesin tavırlıdırlar.

İnandırıcıdırlar.

Geniş halk kitlelerinin yüzyıllardan beri geçirdiği denemelerden ve bu denemelerden
oluşan düşüncelerden doğmuşlardır.

1
Yalın sözlerdir,anlatımları açıktır.
Herhangi bir olgunun bir millete ait olması
3
Atasözleri ve Deyimler
Tasarrufla İlgili Atasözleri
08.12.2012

Doğa olaylarının oluşunu bildirirler.

Ahlak aşılarlar,ahlaklı olmayı öğretirler.

Bir veya iki cümleden meydana gelirler.

Bir çoğunda mecaz vardır. Atasözlerinde söz sanatları vardır. Kelimelerin yerleri
değiştirilemez. Değiştirildiği zaman değişik anlamlar ortaya çıkabilir. Denenmiş sözler
olduğu için doğruluğu herkes tarafından kabul edilir.
DEYİMLER NEDİR
Çoğunlukla gerçek anlamından ayrı bir anlam taşıyan, en az iki sözcükten oluşan kalıplaşmış
söz ya da sözcük grupları.eş.Tabir. Genellikle gerçek anlamından az çok ayrı bir anlamı olan,
ilgi çekici bir anlatımı bulunan, ifadeyi daha
zengin kılan, iki veya daha fazla kelimeden
meydana gelen, kalıplaşmış söz topluluklarına
"deyim (tabir)" denir.
DEYİMLERİN ÖZÜ:
-Genellikle gerçek anlamından sıyrılarak başka bir anlama bürünürler:
“Dilinde tüy bitmek”, “El ağzı ile kuş tutmak” gibi...
-Kimi deyimlerde, asıl anlamlarından tamamıyla sıyrılmazlar. Yerine göre asıl anlamından da
alınabilir, daha başka bir anlama da gelebilir. Bunu cümle içindeki kullanılış şeklinden anlarız.
Örneğin “Baltayı taşa vurmak” deyimiyle ilgili olarak: Gerçekten de bir balta taşa vurulabilir;
bu söz asıl anlamından ayrı olarak “ağzından dokunaklı, incitici bir laf kaçırmak” gibi mecazlı
bir anlama da gelebilir. Bunu cümle içinde sözlerin gelişinden anlarız.
“Kırk yıllık oduncu, baltasını taşa vurmasın mı?”
4
Atasözleri ve Deyimler
Tasarrufla İlgili Atasözleri
08.12.2012
“Kendini bilmezin biri baltayı öyle bir taşa vurdu ki.”
“Baltayı taşa vurmak” deyimi, birinci cümlede gerçek; ikinci cümlede ise mecazi anlamında
kullanılmıştır.
-Kimi deyimler de, sadece kendi sözlük anlamlarında (gerçek, asıl anlamında) kullanılır, başka
bir anlam taşımazlar.
Örnek: “Hem suçlu hem güçlü.”
“İyiye iyi, kötüye kötü demek.”
SÖZDİZİMİ:
-Deyimler, sözdizimi bakımından üç grupta ele alınabilir:
1) Sonları bir mastarla (-mak/-mek)
biten deyimler:
İğne ile kuyu kazmak.
Çam devirmek.
2) Cümle şekline deyimler:
Ağzını bıçak açmıyor.
Kaleminden kan damlıyor.
Dostlar alışverişte görsün.
3) Yukarıdaki iki türe de girmeyen, daha çok birleşik sözcüklere benzeyen deyimler:
İlk gözağrısı. Bağrı yanık.
Kaşla göz arasında. Bir içim su.
KALIPLARIN ÖZELLİĞİ:
-Deyimler kalıplaşmış sözlerdir. Şekli, sözdizimi, sözcükleri değiştirilemez. Örneğin, “Yok
5
Atasözleri ve Deyimler
Tasarrufla İlgili Atasözleri
08.12.2012
devenin başı” deyimi “Devenin başı yok” biçimine sokulamaz. Yine “Kırdığı ceviz kırkı geçti”
yerine, bir sözcüğü değiştirilerek “kırdığı fındık kırkı geçti” denilemez.
-Deyimler kalıplaşmış olmakla beraber, bazı deyimlerin kalıpları büsbütün donmuş sayılmaz.
Sonları bir mastarla bağlananlarla, cümle biçiminde olan bazı deyimler, birleşik fiiller gibi
çekilebilir. Çekimi göre de zamirleri değişir, sözcükleri değişmez. Örneğin, “gözden düşmek”
deyimi: “Gözden düştüm, gözden düştün, gözden düştü; gözden düştük, gözden düştünüz,
gözden düştüler” şeklinde çekilir.
Kalıpları büsbütün donmuş sayılan ya da tarihi bir anekdota bağlı bulunan deyimler kesinlikle
çekime gelmez; “eski çamlar bardak oldu” gibi.
-Çoğunlukla fiil olarak (msl.vakit almak) görülen deyimler, zaman zaman sıfat (msl. Kabak
kafalı), zarf (msl.öğle üzeri) biçimlerinde; bazen de soru cümlesi (msl.ne dese beğenirsin?) ve
ünlem cümlesi (msl. Vay anam vay) biçimlerinde görünürler.
TASARRUFLA İLGİLİ ATASÖZLERİ
İşten artmaz dişten artar
Kazanç ne kadar çok olursa olsun tutumlu davranılmazsa para biriktirilemez Tasarruf
savurganlık yapmamak tüketimi kısmakla
mümkündür ancak
Ak akçe kara gün içindir
Emek vererek alın teri dökerek
kazandığımız para sıkıntılı anlarımız ve zor
günlerimiz içindir; bizi darlıktan bu para
çekip kurtarır rahata erdirir Dara düşülen
günlerimizde bu parayı harcamaktan da geri
durmamalı çekinmemeliyiz
Ayağını yorganına göre uzat
Dengeli yaşamak isteyen insan mutlaka gelirini giderine göre ayarlamalıdır Harcamalar geliri
aşmamalı imkânlar zorlanmamalıdır Aksine bir hareket bütçeyi sarsar dengeyi bozar insanı
6
Atasözleri ve Deyimler
Tasarrufla İlgili Atasözleri
08.12.2012
sıkıntıya sokup rahatsız eder Bol bol yiyen bel bel bakar
Bugünün yarını da vardır Savurganlık yapıp elindekini bol bol harcayan düşünceli davranıp
ilerisi için bir şey bırakmayan kimse yarın geçimini temin edecek bir şey bulamaz Başkalarına
muhtaç olur onun bunun eline bakar
Çoğu zarar azı karar
Her şeyin bir ölçüsü ve bir sınırı vardır Bunları ihlâl eden aşan aşırıya kaçan insan zararla
karşılaşır Böyle bir sonuçla karşılaşmamak için en uygun ölçü olan karar sınırında kalınmalı
öteye gidilmemelidir
Sakla samanı gelir zamanı
Gereksiz görülen işe yaramaz kabul edilen şey günün birinde ileride lâzım olabilir Bu sebeple
önemsiz gördüğümüz şeyleri bir kenara atıp elden çıkarmamalı onları saklamalıyız
Her çok azdan olur
Çoğun temelinde az yatar. Önce az olanlar, birike birike çoğu meydana getirmiştir. Bu
bakımdan azlar önemsiz görülüp atılmamalı, aksine sabırla bir arada tutulup biriktirilmelidir.
Damlaya damlaya göl olur
Her çok azdan olur. Küçük ve önemsiz şeyler birikerek büyük şeyleri meydana getirirler.
Bunun için küçüktür, azdır, önemsizdir deyip hiçbir şey hor görülmemelidir; bunların önemi
bilinmeli, çarçur edilmemelidir.
Bol bol yiyen, bel bel bakar
Bugünün yarını da vardır. Savurganlık yapıp elindekini bol bol harcayan, düşünceli davranıp
ilerisi için bir şey bırakmayan kimse, yarın geçimini temin edecek bir şey bulamaz.
Başkalarına muhtaç olur, onun bunun eline bakar.
7
Atasözleri ve Deyimler
Tasarrufla İlgili Atasözleri
08.12.2012
KAYNAKÇA
http://deyimler.bilgicik.com/deyim_ne_demektir.htm. (2012, Aralık Cumartesi). Aralık
Cumartesi, 2012 tarihinde http://deyimler.bilgicik.com:
http://deyimler.bilgicik.com/deyim_ne_demektir.htm, adresinden alındı
http://www.dersimiz.com/bilimsel. (2012, Aralık Cumartesi). Aralık Cumartesi, 2012
tarihinde http://www.dersimiz.com:
http://www.dersimiz.com/bilimsel/bilgi.asp?id=17469#.UMOJSIPZZmw adresinden alındı
http://www.hakkinda-bilgi-nedir.com/tasarrufla-ilgili-atasozleri-ve-anlamlari-nedir. (2012,
Aralık Cumartesi). Aralık Cumartesi, 2012 tarihinde http://www.hakkinda-bilgi-nedir.com:
http://www.hakkinda-bilgi-nedir.com/tasarrufla-ilgili-atasozleri-ve-anlamlarinedir+tasarrufla-ilgili-atasozleri-ve-anlamlari-hakkinda-bilgi adresinden alındı
http://www.maxihayat.net/maxiforum/onemli-gun-ve-haftalar/. (2012, Aralık Cumartesi).
Aralık Cumartesi, 2012 tarihinde http://www.maxihayat.net:
http://www.maxihayat.net/maxiforum/onemli-gun-ve-haftalar/163652-tasarruf-ile-ilgilideyimler-tasarrufla-ilgili-deyimler.html adresinden alındı
8