Doç. Dr. Banu Eriş Gülbay AÜTF Göğüs Hastalıkları AD Sunum Planı Normal Üst Solunum Yolu Fonksiyonları, Anatomisi Statik ve dinamik özellikleri Sağlıklı bireyler ile Uyku Apneli hastalar arasında Yumuşak doku ve kraniofasial yapılar arasındaki farklılıklar ÜSY yapılarındaki dinamik fizyolojik değişiklikler Uyku apneli Hastalarda ÜSY kalibrasyonunu arttıran Tdv yöntemleri ve mekanizmaları Normal ÜSY Anatomisi ÜSY; Nazofarenks Orofarenks Retropalatal * Retroglossal * Hipofarenks Normal ÜSY Anatomisi Normal ÜSY’nun Statik ve Dinamik Özellikleri ÜSY’nun Normal koşullar altındaki davranışı SVTH : SVTV = 1:1 (+) İntralüminal basınç Yüzeyel adeziv faktörler Faringeal Kaslar * * * * ÜSY’nu Kapatan kaslar Açan kaslar Levator palatini Süperior faringeal constrictor Hyoglossus Styloglossus Palatofaringeus Glossofaringeus Genioglossus* Geniohyoid* SVTH : SVTV = 1:1 NM Tonüs Hava yolunu dilate ve kontrakte eder. Ventilasyon ile ilişkili kas tonüsü Santral respiratuar nöron drive tarafından belirlenir ve bu santral drive üzerinde; Uyku evresi (Uyanıklık/NREM/REM) Kimyasal kontrol (hipoksi, hiperkapni) ÜSY mekanoreseptörleri etkilidir Diafram ve ÜSY kaslarının santral inn.; n.frenicus, n.vagus, n. glossafaringeus ve n.hypoglossus ile Kas aktivasyonu non-uniform ve aktivite hiyerarşik SVTH : SVTV = 1:1 NM Tonüs Ventilasyon ile ilişkili kas tonüsü; Ventilatuar aktivite, diaframda en fazla, ÜSY kaslarında (ventilatuar drive artmadıkça) az ya da Ø Uyku/uyanıklık durumunun ÜSY kaslarına etkisi farklı ÜSY tonik kas aktivitesi, uykunun derinleşmesi ile progresif azalır Uyanıklıkta, OUAS’lu hastalarda kas tonüsü nonapneiklere kıyasla (daha küçük ve kollabe olma eğilimli) artmıştır. NM Tonüs ÜSY fazik kas aktivitesi; Ventilatuar siklus ile bağlantılı ve inspirasyon sırasında artıyor Santral respiratuar nöron aktivitesi ve ÜSY reflekslerinden (PSS mekanoreseptörleri aracılığı ile) kaynaklanır Santral respiratuar nöronlar ÜSY Kasları Diaframdan daha önce aktive olur NM Tonüs ÜSY fazik kas aktivitesi; Ventilatuar siklus ile bağlantılı ve inspirasyon sırasında artıyor Santral respiratuar nöron aktivitesi ve ÜSY reflekslerinden (PSS mekanoreseptörleri aracılığı ile) kaynaklanır Santral respiratuar nöronlar ÜSY Kasları Diaframdan daha önce aktive olur ÜSY mekanoreseptörleri (-) hava yolu P’ına tepki verir Normal ÜSY’nun Statik ve Dinamik Özellikleri ÜSY’nun Normal koşullar altındaki davranışı SVTH : SVTV = 1:1 Normal ÜSY’nun Statik ve Dinamik Özellikleri Faringeal hava yolu üzerinde Etkili olan Mekanik Faktörler: Statik Faktörler Yüzey adeziv güçler Boyun ve çene postürü Trakeal tug Yer çekimi Dinamik Faktörler Nazal hava yolu ve farenkste akım direnci Bernoulli etkisi SVT : SVT = 1:1 Dinamik komplians H V Normal ÜSY’nun Statik ve Dinamik Özellikleri Faringeal hava yolu üzerinde Etkili olan Mekanik Faktörler: Statik Faktörler Yüzey adeziv güçler Boyun ve çene postürü Trakeal tug Yer çekimi Dinamik Faktörler Nazal hava yolu ve farenksteki upstream direnç Nazal solunum sırasında; yumuşak damağın dil köküne Bernoulli etkisi yaklaşmasını ve oral kavite SVT : SVT = 1:1 mukozası ile dilin kontaktını Dinamik komplians H V sağlar. Ancak ** Normal ÜSY’nun Statik ve Dinamik Özellikleri Faringeal hava yolu üzerinde Etkili olan Mekanik Faktörler: Statik Faktörler Yüzey adeziv güçler Boyun ve çene postürü Trakeal tug Yer çekimi Dinamik Faktörler Boyun Nazal hava yolu ve farenksteki direnç Fleksiyonu upstream ile ÜSY açıklığı azalır (Reropalatal ve retroglossal alan) Bernoulli etkisi Ekstansiyonu ile ÜSY açıklığı artar SVT açık : SVT = 1:1 Çene Farenks boyutu artar, Dinamik komplians H V Ancak sürekli açık kalırsa Hyoid ve dil posteriora doğru hareket eder, farenks daralır Normal ÜSY’nun Statik ve Dinamik Özellikleri Faringeal hava yolu üzerinde Etkili olan Mekanik Faktörler: Statik Faktörler Yüzey adeziv güçler Boyun ve çene postürü Trakeal tug Yer çekimi Dinamik Faktörler Nazal hava yolu ve farenkste akım direnci AC volümü artarsa Bernoulli etkisi SVT : SVT = 1:1 İntratorasik trakeanın caudal Dinamik komplians hareketi ile ÜSY kesit alanı H V artar (Faringeal duvarda pasif aksiyel gerilim) (Mekanik etki) Normal ÜSY’nun Statik ve Dinamik Özellikleri Faringeal hava yolu üzerinde Mekanik Etkiler: Statik Faktörler Yüzey adeziv güçler Boyun ve çene postürü Trakeal tug Yer çekimi Dil ve yumuşak damağı posterior Dinamik Faktörler yönünde çekerek, faringeal havayolunun daralmasına neden Nazal hava yolu ve farenksteki upstream direnç olur Bernoulli etkisi SVT : SVT = 1:1 Dinamik komplians H V Normal ÜSY’nun Statik ve Dinamik Özellikleri Hava akımı nazal giriş ile nazofarenks arasındaki basınç düşmesinden Etkili olan Mekanik Faktörler: kaynaklanır Diafram ve inspiratuar kasların kontrakte olmasına sekonder olarak nazofaringeal basınç düşer (Hava akımı için drive basınç) Burunda yüksek ve türbülan basınç (+) Nazal rezistansta artış daha negatif faringeal intraluminal basınç oluşturarak faringeal kesit alanı daraltır (segmentin kompliansı önemli) Faringeal hava yolu üzerinde Statik Faktörler Yüzey adeziv güçler Boyun ve çene postürü Trakeal tug Yer çekimi Dinamik Faktörler Nazal hava yolu ve farenkste akım direnci Bernoulli etkisi SVT : SVT = 1:1 Dinamik komplians H V Normal ÜSY’nun Statik ve Dinamik Özellikleri Faringeal hava yolu üzerinde Etkili olan Mekanik Faktörler: Nazal obstrüksiyon; NM Tonüsün devam ettirilmesi için Statik Faktörler gerekli afferent reflekslerin azalmasına Yüzey adeziv güçler Ağzın açık kalması ile alt faringeal hava yolu destabilizasyonuna Boyun ve çene postürü Yüzey gerilim güçlerinin artmasında Yukarı hava yolu rezistans artışı ile Trakeal tug alt hava yolunda kollapsa yol açar Yer çekimi Dinamik Faktörler Nazal hava yolu ve farenkste akım direnci Bernoulli etkisi SVT : SVT = 1:1 Dinamik komplians H V Normal ÜSY’nun Statik ve Dinamik Özellikleri Faringeal hava yolu üzerinde Mekanik Etkiler: İntraluminal basınç azalması, Statik Faktörler Enerji kaybı ve Bernoulli etkisi ile Yüzey adeziv güçler Enerji hava akımı direncini yenmek için harcanır Boyun ve çene postürü Bernoulli etkisi Lümen daraldığında hava akım hızındaki Trakeal tug artıştan kaynaklanan enerjinin statikten kinetiğe döner ve hava Yer çekimi yollarını kollabe eder Dinamik Faktörler Sonuçta, faringeal intraluminal basıncın inspirasyon sırasında Nazal hava yolu ve farenksteki upstream direnç azalmasına neden olur. Bernoulli etkisi SVT : SVT = 1:1 Dinamik komplians H V Normal ÜSY’nun Statik ve Dinamik Özellikleri Faringeal hava yolu üzerinde Mekanik Etkiler: Statik Faktörler İnspirasyon sırasında ÜSY’nun Yüzey adeziv güçler herhangi bir noktasında intraluminal basınçtaki azalma ÜSY segmentinin Boyun ve çene postürü dinamik kompliansı ile etkileşime girer Trakeal tug Yer çekimi Dinamik Faktörler Nazal hava yolu ve farenksteki upstream direnç Bernoulli etkisi SVT : SVT = 1:1 Dinamik komplians H V Normal ÜSY’nun Statik ve Dinamik Özellikleri Faringeal hava yolu üzerinde Mekanik Etkiler: Statik Faktörler İnspirasyon sırasında ÜSY’nun Yüzey adeziv güçler herhangi bir noktasında intraluminal basınçtaki azalma ÜSY segmentinin Boyun ve çene postürü dinamik kompliansı ile etkileşime girer Trakeal tug Yer çekimi Dinamik Faktörler Nazal hava yolu ve farenksteki upstream direnç Bernoulli etkisi Akım hızı arttıkça İntralüminal basınçta daha fazla azalma olur SVT : SVT = 1:1 DinamikP komplians İntralüminal (-)’leşir ÜSY (statik enerjinin, kinetik enerjiye H daralır Akım hızı artar V konversiyonu nedeniyle) Faringeal Kas Aktivasyonunu Modüle eden Faktörler: SVTH : SVTV = 1:1 Faringeal Kas Aktivasyonunu Modüle eden Faktörler Uykuya Geçiş ile birlikte Supraglottik direnç artar (Normal) OUAS’lularda uyanıklıkta bile yüksek Bu gözlemler, Nöral durumdaki değişiklik ile birlikte ÜSY kalibrasyonunda reversible bir değişiklik olduğunu göstermektedir. Sonuç olarak, Uyanıklıktan uykuya ve/veya REM’e geçiş ile birlikte Faringeal havayolundaki kaslara giden Nörol outputta değişiklik SVTH : SVTV = 1:1 Faringeal Kas Aktivasyonunu Modüle eden Faktörler Proprioceptif Stimulus Torasik ve ÜSY reseptörlerinden kalkan proprioceptif feedback’ler faringeal kaslara giden motor outputu modüle eder ÜSY obstrüksiyonu ÜSY + torasik reseptörlerce alınır Farengeal SVTH : SVTVnöral = 1:1 kasların aktivasyonu Amaç: Faringeal kaslara dilatasyon sağlamak Faringeal Kas Aktivasyonunu Modüle eden Faktörler Kimyasal Stimulus ÜSY ve frenik motor nöronların hipokapniye yanıtları arasındaki farklılıklar ile ilişkilidir. ÜSY motor nöronları Solunum kasları motor nöronları Kas aktivasyonu için gerekli C02 eşik değeri Daha yüksek Daha düşük Hiperventilasyonu takiben, fazik motor aktivite ÖNCE ÜSY motor aktivitesi kaybolur Daha sonra kaybolur C02’in yükselmesine tekrar izin verilirse Fazik motor SVTH : SVTV = 1:1 Fazik motor aktivite daha sonra aktivite ÖNCE başlar başlar Faringeal Kas Aktivasyonunu Modüle eden Faktörler Sonuçta, Arteriyel CO2 seviyesindeki siklik değişiklikler faringeal hava yolu üzerine olan Kimyasal Stimulus güçler üzerinde dengesizliğe yol ÜSY ve frenik motor nöronların açarak hipokapniye yanıtları hava yolu kapanmasına arasındaki farklılılar ile ilişkilidir.eğilimi arttırabilir. ÜSY motor nöronları Solunum kasları motor nöronları Kas aktivasyonu için gerekli C02 eşik değeri Daha yüksek Daha düşük Hiperventilasyonu takiben, fazik motor aktivite ÖNCE ÜSY motor aktivitesi kaybolur Daha sonra kaybolur C02’in yükselmesine tekrar izin verilirse Fazik motor SVTH : SVTV = 1:1 Fazik motor aktivite daha sonra aktivite ÖNCE başlar başlar OUAS’da Temel olarak; Uyku sırasında faringeal hava yolu kollapsı (+) Bu kollapsın nedeni ve mekanizması multifaktöriyel (ÜSY’nun yapısal sorunları + uykuda müsküler tonüs kaybı) *Aktif mekanizma Pasif mekanizma [Dilatasyon aktivitesinin kaybı + (-) inspiratuar intralüminal basınç] SVTH : SVTV = 1:1 *Weitzman ED, 1978. Sağlıklı bireyler ile Uyku Apneli hastalar arasında “Anatomik farklılıklar” Faringeal Obstrüksiyonun Yeri ve Paterni Obstrüksiyon; Retropalatal alanda daha fazla Sıklıkla birden fazla noktada SVTH : SVTV = 1:1 Sağlıklı bireyler ile Uyku Apneli hastalar arasında “Anatomik farklılıklar” Uyku Apneli hastalarda; ÜSY, sağlıklı bireylerdekinden daha küçük Hava yolu darlığı en sık retropalatal bölgede Apneik ÜSY boyutundaki azalma; Çevreleyen yd’da genişleme Kranio fasial yapıların Boyutlarında küçülme ya da Yapılarda değişikliğe sekonder SVTH : SVTV = 1:1 Sağlıklı bireyler ile Uyku Apneli hastalar arasında “Anatomik farklılıklar” Uyku Apneli hastalarda; ÜSY, sağlıklı bireylerdekinden daha küçük Hava yolu darlığı en sık retropalatal bölgede Apneik ÜSY boyutundaki azalma; Çevreleyen yd’da genişleme Kranio fasial yapıların Boyutlarında küçülme ya da Yapılarda değişikliğe SVTH : SVTV = 1:1 sekonder gelişebilir Sağlıklı bireyler ile Uyku Apneli hastalar arasında “Anatomik farklılıklar” Retrognati* Hyoidin aşağı yerleşimi Uyku Apneli hastalarda; Maksillanın retropozisyonu genişlemiş yumuşak ÜSY, sağlıklı bireylerdekinden dahaÜSY’da küçük dokular Dil/ Lateral faringeal Hava yolu darlığı en sık retropalatal bölgede duvar/YD/ Parafaringeal yağ Apneik ÜSY boyutundaki azalma; Çevreleyen yd’da genişleme Kranio fasial yapıların Boyutlarında küçülme ya da Yapılarda değişikliğe SVTH : SVTV = 1:1 sekonder gelişebilir Sağlıklı bireyler ile Uyku Apneli hastalar arasında “Anatomik farklılıklar” SVTH : SVTV = 1:1 Sağlıklı bireyler ile Uyku Apneli hastalar arasında “Anatomik farklılıklar” SVTH : SVTV = 1:1 Schwab RJ, et al. Am J Respir Crit Care Med 2003 ÜSY Y.Dokularının Genişleme Nedenleri Ödem Obezite ve Kilo artışı Kas hasarı Cinsiyet Genetik Faktörler SVTH : SVTV = 1:1 ÜSY Y.Dokularının Genişleme Nedenleri Ödem Obezite ve Kilo artışı Kas hasarı Cinsiyet Genetik Faktörler SVTH : SVTV = 1:1 Hava yolu kapanması sırasında (-) basınç ya da Tekrarlayan apnelere sek. travma Özellikle YD, uvula risk altında ÜSY Y.Dokularının Genişleme Nedenleri Ödem Obezite ve Kilo artışı Kas hasarı Cinsiyet Genetik Faktörler SVTH : SVTV = 1:1 Faringeal hava yolu boyutu daha küçük Hava yolu kollapsibilitesi daha fazla BÇ, yağ dağılımı açısından BMİ’den daha iyi bir gösterge Obez + uyku apneli hastalarda, Lateral parafaringeal yağ yastıklarında Dil ve YD’da Kilo artışı yağ+kas doku artışı ÜSY Y.Dokularının Genişleme Nedenleri Ödem Obezite ve Kilo artışı Kas hasarı Cinsiyet Genetik Faktörler SVTH : SVTV = 1:1 Faringeal hava yolu boyutu daha küçük Hava yolu kollapsibilitesi daha fazla BÇ, yağ dağılımı açısından BMİ’den daha iyi bir gösterge Obez + uyku apneli hastalarda, Lateral parafaringeal yağ yastıklarında Dil ve YD’da Kilo artışı yağ+kas doku ÜSY Y.Dokularının Genişleme Nedenleri Ödem Obezite ve Kilo artışı Kas hasarı Cinsiyet Genetik Faktörler ÜSY kaslarındaki “Remodelling” nedenden çok bir sonuç gibi Apneik hastalarda genioglossus kasında, SVTH : SVTV = 1:1 Tip II liflerde progresif artış (hipertrofi) CPAP ile düzelme ÜSY Y.Dokularının Genişleme Nedenleri Ödem Obezite ve Kilo artışı Kas hasarı Cinsiyet Erkek Kadın ÜSY boyutu Daha büyük Daha küçük Boyun çevresi Daha geniş Daha dar Gövdenin üst kısmı + Karın Gövdenin alt kısmı + ekstremiteler Daha geniş Daha küçük Genetik Faktörler Yağ dağılımı Dil/YD/ Lateral faringeal duvar Parafaringeal yağ Fark yok SVTH : SVTV = 1:1 yastıkçıkları* Fark yok ÜSY Y.Dokularının Genişleme Nedenleri Ödem Obezite ve Kilo artışı Kas hasarı Cinsiyet Genetik Faktörler SVTH : SVTV = 1:1 Kraniofasial anatominin ailesel agregasyonu Makroglossi (Trizomi 21) Dil/ YD/ Lateral faringeal duvar boyutunun kısmen genetik yatkınlık olasılığı (+) ÜSY Yapılarında Dinamik Fizyolojik Değişiklikler ÜSY ile ilgili statik çalışmalar ile uyku apne için “anatomik risk faktörleri” tanımlanmış ÜSY’nun Dinamik davranışı da önemli Apneler; End-ekspiratuar (dilatör kas aktivitesi ve (+) intraluminal basınç Ø İnspirasyon sırasında (-) intraluminal basınç var SVTH : SVTV = 1:1 OUAS’lu hastalarda Sonuç olarak, hava yolu obstrüksiyonunun patogenezinde; ÜSY’nun anormal anatomisi ÜSY’nun dilatör kaslarının yetersiz refleks aktivasyonu ÜSY’nun artmış kollapsibilitesi rol oynar ve Hastalarda Daha küçük ve kollabe olma eğiliminde bir hava yolu (+) Kollaps riski temel olarak, doku basıncının intralüminal basınçtan daha fazla olduğu ekspirasyon sonunda SVTH : SVTV = 1:1 SVTH : SVTV = 1:1 Anatomik ve nörolojik faktörlerin ilişkisi: Normal kişide uykuda faringeal lumende daralma olmaktadır; Uykuda, ÜSY kas aktivitesinde azalma ve İnspirasyondaki intraluminal subatmosferik negatif basınç en temel nedenidir. Sonuçta, uyanıklığa göre uykuda ÜSY’da daralma olmaktadır, ancak bu şiddetli değildir. OUAS’lu hastada ise uykuda ciddi ve tıkayıcı bir daralma oluşmaktadır. Ve, Uykuda meydana gelen ÜSY aktivite kaybı, altta yatan anatomik bozulma nedeni ile oluşan ÜSY daralmasını daha ciddi hale getirmektedir. Anatomik ve Nöral Hipotez Uyku, faringeal kas aktivitesini (normal insanlarda ve uyku apnelilerde) azaltır. OUAS’nun patogenezinde dilatör kas motor fonksiyon azalması mı yoksa farinksi daraltan anatomik yapı mı olduğu önemli sorudur. Uyku ilişkili faringeal nöral aktivitedeki azalma OUAS’lu hastalarda normalden fazla mıdır? Anatomik Hipotez Anatomik hipotezi destekleyen veriler: Obez ve kraniofasiyal anormallikleri olanlarda dilde, lateral faringeal duvarlarda, tonsillerde ve total yumuşak dokuda genişleme ile OUAS’nun ilişkisi gözlemlenmiştir. Uyku apneleri; Kilo verme, Tonsillektomi ve kraniofasiyal anormalliklerin onarılması ile düzeltilebiliyor olması, bu anormalliklerin hastalığın başlaması ile ilişkili olduğunu desteklemektedir. Nöral Hipotez Uyku ilişkili nöromusküler anormallik OUAS’na yol açıyor mu? Günümüzde OUAS’lu hastalarda patogenezde primer bir nöral anormalliğin olduğuna dair kanıt Ø Ancak, Anatomik faktörler uykuya geçişte aniden değişemezken, faringeal havayolunu dilate eden nöromusküler etkiler uykunun başlamasıyla baskılanmaktadır. Bulgular sinir sisteminin obstruktif uyku apnenin patogenezine sekonder olarak katıldığını göstermektedir. OUAS ile birlikte görülen uyku fragmantasyonu faringeal kaslardaki motor out-put da azalmaya yol açarak hastalığı arttırmaktadır. Uyku apneli Hastalarda ÜSY kalibrasyonunu arttıran Tedavi yöntemleri ve mekanizmaları Zayıflama CPAP Ağız içi araçlar Cerrahi uygulamalar ÜSY boyutuna Çevredeki yumuşak dokuya Kraniofasial yapıya yönelik SVTH : SVTV = 1:1 Uyku apneli Hastalarda ÜSY kalibrasyonunu arttıran Tedavi yöntemleri ve mekanizmaları Zayıflama CPAP Ağız içi araçlar Cerrahi uygulamalar ÜSY boyutuna Çevredeki yumuşak dokuya Kraniofasial yapıya yönelik %5-10’luk bir kayıp OUAS tedavisinde başarılı Havayolu kollapsibilesini azaltıyor Tam olarak OUAS ciddiyetini ve SVTH : SVTV =Üsy 1:1 kalibrasyonunu ve konfigürasyonunu nasıl değiştiriyor (?) Zayılama parafaringeal yağ yastıkçıklarında azalma Uyku apneli Hastalarda ÜSY kalibrasyonunu arttıran Tedavi yöntemleri ve mekanizmaları Zayıflama CPAP Ağız içi araçlar Cerrahi uygulamalar ÜSY boyutuna CPAP üst hava yolu kas aktivitesini suprese etmesine rağmen farinks Çevredeki yumuşak dokuya girişinden itibaren pozitif transmural basınç uygulayarak hava yolunu genişletir. Kraniofasial yapıya yönelik CT ve MR çalışmaları CPAP ile hava yolu dilatasyonunun anterior-posterior mesafeden ziyade lateral mesafede olduğunu göstermiştir. CPAP basıncının progressif olarak SVTH : SVT V = 1:1 arttırılması(>15 cm H2O) hava yolu çapını yalnızca lateral yönde arttırmakla kalmaz hava yolu volümünü (üç kat) ve retropalatal ve retroglossal bölgeleri de önemli ölçüde arttırır. Uyku apneli Hastalarda ÜSY kalibrasyonunu arttıran Tedavi yöntemleri ve mekanizmaları Zayıflama CPAP Ağız içi araçlar Cerrahi uygulamalar ÜSY boyutuna Oral mandibular ilerletme aygıtlarının, Çevredeki yumuşak dokuya posterior hava yolu boşluğunu özellikle de retroglossal bölgeyi dili öne çekerek Kraniofasial yapıya yönelik genişlettiği gösterilmiştir. Ancak son çalışmalar mandibular ilerletme apereylerin retropalatal bölgeyi de retroglossal bölge gibi genişlettiğini göstermiştir. (öncelikle lateral yönde) SVTH : SVT V = 1:1 Bu da oral apereylerin etki mekanizmalarının basitçe dil ve yumuşak damağı öne çekmekten daha komplike olduğunu düşündürmektedir. Uyku apneli Hastalarda ÜSY kalibrasyonunu arttıran Tedavi yöntemleri ve mekanizmaları Zayıflama CPAP Ağız içi araçlar Cerrahi uygulamalar ÜSY boyutuna UPPP en çok uygulanan prosedürdür. Çevredeki yumuşak dokuya UPPP de tonsiller, uvula, yumuşak damağın distal kenarı, faringeal aşırı Kraniofasial yapıya yönelik dokular kaldırılmaktadır. UPPP’nin başarı oranları tıkanan hava yolu bölümünün yerine bağlıdır. Retropalatal bölgede daha başarılı MR çalışmalarında UPPP de alınan SVTH : SVT V = 1:1 yumuşak dokuların olduğu yerlerde genişleme olmakta ancak cerrahi uygulanmayan bölümlerde hava lümeni küçük kalmaktadır. Teşekkürler