ENDÜSTRİYEL GÜRÜLTÜ FİRMA LOGOSU EĞİTİM İÇERİĞİ Gürültü Nedir İşitme Nedir Sesi Zararlı Yapan Nedir Gürültünün Zararları Nelerdir Korunma Önlemleri Gürültü İnsan sağlığını olumsuz yönde etkileyen, yaşanılan ortamı kirleten etkenlerden biri de gürültüdür. Çevremizdeki rahatsızlıklar içinde gürültü en “dayanılmaz” olanıdır. Gürültü Gürültü yapay olarak ortaya çıkan niteliği ve niceliği bozulmuş arzu edilmeyen seslerdir. Gürültü kavramı kişiden kişiye değişkenlik gösterebilmesi nedeniyle sübjektifdir. Bu nedenle de etkileri insanlarda farklı farklı olabilmektedir. Gürültü Türleri Kararlı gürültü Kararsız gürültü • Sürekli olarak aynı düzeyde gürültüyü tanımlamak için kullanılan bir terimdir. • Bir ya da birden fazla motorun aynı anda çalışması • Ses basıncı düzeyi zaman zaman iniş ve çıkışlar göstermektedir. Gürültü Türleri Aralıklı gürültü • Belirli aralıklar ile çalışan motorun çıkardığı ses bu türe örnek olarak verilebilir. Darbe gürültüsü • Çekiç veya pres makinelerinin çıkardığı gürültü bu türe örnektir. • Çarpma olduğu zaman gürültü oluşmaktadır. İşitme Nedir? Ses günlük hayatımızın vazgeçilmez bir parçasıdır. İşitme Nedir? Müzik veya kuş ötüşü gibi hoş zevkleri tattırır, konuşarak anlaşabilmemizi sağlar. İşitme Nedir? Günlük yaşamda kullandığımız cihazlar hakkında kalite değerlendirmesi yapabilmemizi sağlarken, kimi zamanda bizi tehlikelere karşı uyarır. İşitme Nedir? İşitme, akustik enerjinin kulak oluşumları ve işitme siniri yolu ile beyne iletilmesi, burada sentezlenmesi ve algılanmasıdır. Ses İletim Sentez İşitme Nedir? İnsan sesleri yaklaşık olarak 250 - 500 - 1000 - 2000 Hz'lik frekanslarda yer almaktadır. Erkek sesleri daha düşük frekanslarda (250 - 500 Hz), kadın sesleri ise daha yüksek frekanslarda (1000 - 2000 Hz) yer almaktadır. Kulağın Yapısı DIŞ KULAK Kulak kepçesi ve dış kulak kanalından meydana gelir. Kulak kepçesi, ses dalgalarının toplanmasını ve ses şiddetinin artışını sağlamaktadır. Kulağın Yapısı ORTA KULAK Dış kulak yolundan, kulak zarı ile ayrılır. Küçük bir boşluk halindedir ve geniz ile arasında bir irtibat sağlayan östaki tüpünü içerir. Orta kulakta bulunan sırasıyla, çekiç, örs ve üzengi adı verilen üç kemikçik, bir ses iletim zinciri oluşturmaktadır. Orta kulak, içerdiği bu katkısıyla kulak zarına şiddetini artırmaktadır. yapıların da gelen sesin Kulağın Yapısı İÇ KULAK Salyangoz şeklinde bir yapısı olan koklea; iç kulak sıvılarını ve tüy hücrelerini içerir. Ses titreşimleri, dış kulaktan itibaren orta kulağa ve daha sonra da iç kulak sıvılarına iletilmektedir. Gelen ses işitme siniri yoluyla beyindeki işitme merkezine taşınır. Gürültü Düzeyi dB(A) İnsan kulağının en çok hassas olduğu orta ve yüksek frekansların özellikle vurgulandığı bir ses değerlendirmesi birimidir. Gürültü Düzeyi GÜRÜLTÜ GÜRÜLTÜ DÜZEYİ (dB) TÜRLERİ 0 Tam sessizlik 10 Çöl sessizliği 11 Fısıldama 30 Sessiz kırlık bölge 40 Normal konuşma sesi 50 Sessiz apartman 60 70 Yüksek insan sesi Normal akan trafik 80 Ağır trafik 90 Büyük orkestra 100 110 120 130 Yaklaşan metro Çim biçme makinası Aşırı zorlanan motor Uçak ALGILAMA Duyulabilir boyut Yorgunluk boyutu Sancı boyutu Gürültü Düzeyi Gürültü Düzeyi Birine sadece 2 m. uzaktan sesinizi duyurmak için bağırmak ya da sesinizi yükseltmek zorunda kalıyorsanız, Çalışma sonrasında kulaklarınızda çınlama varsa; Gürültünün insan sağlığına, onun işitme yeteneğine, sinir sistemine verdiği zarar, zehirli dumanların ve kirli suların verdiği zararlardan hiç de az değildir. Sesi Zararlı Yapan Nedir? Sesin iki temel cephesi zararlı olup olmadığını belirler: Ses ne kadar yüksek; Her gün ne kadar süre maruz kalıyorsunuz. Sesi Zararlı Yapan Nedir? 85 desibelin altındaki ses seviyelerinde bütün gün küçük bir işitme riski ile çalışabilirsiniz. Sesi Zararlı Yapan Nedir? 85 desibelin üstünde, risk ses arttıkça aniden yükselir. 100 desibelde, örneğin, bir günde maruz kalma 15 dakikadan fazla olmamalıdır. Sesi Zararlı Yapan Nedir? Efendim Şefim! İş Güvenliği mi dediniz? Gürültünün Zararları Nedir? İşitme duyusu kaybı Çok fazla gürültü kalıcı duyma kaybına neden olur. Hiçbir iyileştirici tıbbi tedavisi yoktur ve işitme yardımcılarının oldukça sınırlı faydası vardır. Gürültünün Zararları Nedir? Uzun süreli şiddetli gürültüye (85 dB üstü) maruz kişilerde iki tür de işitme kaybı oluşmaktadır. Gürültünün Zararları Nedir? Geçici İşitme Kayıpları Uzun süre gürültüye maruz kaldıktan sonra ortaya çıkan ve belirli bir süre dinlendikten sonra ortadan kalkan işitme kayıplarıdır. Yüksek ses basıncı nedeni ile kişinin duyma eşiği yükselir. Normalde duyabildiği sesleri duyamaz. Geçici işitme kaybının ortadan kalkabilmesi için maruz kalınan sürenin karesi veya 10 katı bir sürenin gerekli olduğu çeşitli literatürlerde belirtilmektedir. Gürültünün Zararları Nedir? Sürekli İşitme Kayıpları Gürültülü ortamlarda çalışan kişilerin anılan bu sürelere sahip olması çalışma yaşamında mümkün olmamaktadır. 8 saatlik çalışma sonunda 16 saatlik dinlenme sürelerine sahip çalışanlarda bu işitme kayıpları yığılmalı şekilde oluşarak sürekli işitme kayıplarını oluştururlar. Gürültünün Zararları Nedir? Sürekli İşitme Kayıpları Tekrarlı bir şekilde ve çok uzun süre işitme reseptörleri üzerine gelen bu fiziksel enerji , reseptörlerin bozulmasına, sinirsel iyileşemez tipteki kayıpların oluşmasına neden olur. Kulağımızın en hassas olduğu frekans bölgesi 4000 Hz ‘lik frekans bölgesidir. Gürültünün Zararları Nedir? Sürekli İşitme Kayıpları Bu nedenle aşırı gürültüye maruz kalma sonucu ortaya çıkan işitme kaybı 4000 Hz ‘lik frekans bölgesinde oluşur, diğer komşu frekanslara doğru maruziyet arttıkça artar . Günlük yaşantımızda 4000 Hz frekansında ses genellikle bulunmaz. Bu yüzden kişi bu frekanstaki işitme kaybını fark edemez. İşitme kaybı 2000 Hz ve daha düşük frekanstaki sesleri etkilemeye başlayınca kişi işitme güçlüğünü fark eder. Gürültünün Zararları Nedir? TINNUTUS Gürültü nedeniyle işitme kaybına uğramış bir çok insan kulaklarında çınlama, vızıltı veya gümbürdeme seslerinden de rahatsızlık duyarlar. Bu sesler, sadece etkilenmiş bir insan tarafından duyulabilir, çok rahatsız edici olabilir ve uyumayı engelleyebilir. Gürültünün Zararları Nedir? GÜVENLİK Gürültü bir güvenlik tehlikesi yaratabilir. Dikkati dağıtabilir. Aksaklık yapan makinenin, alarm sinyalini veya uyarı sesini boğabilir. Gürültünün Zararları Nedir? YORGUNLUK ve DÜŞÜK VERİMLİLİK Birçok insan gürültünün işin yorgunluğunu arttırdığını ve konsantre olmayı zorlaştırdığını görmektedir. Bunun sonucu etkilenecektir. olarak da verimlilik Gürültünün Zararları Nedir? İLETİŞİM PROBLEMİ Gürültülü ortamlarda konuşmayı anlamak fazladan konsantrasyon ve çaba harcamayı gerektirir. Mesajlar veya talimatlar yanlış anlaşılabilir. Gürültülü ortamda, sesi duyurmak için devamlı bağırmak boğazın tahriş olmasına neden olabilir. Gürültünün Zararları Nedir? SIKINTI ve STRES Gürültü çok rastlanan bir sıkıntı ve stres kaynağıdır. Korunma Önlemleri Kaynakta ve çevrede alınabilecek önlemler: Makine bakımlarının yapılması Makine çalışma hızının düşürülmesi Makineleri susturucu cihazlar Çarpan yüzeylerin mümkün ise sert plastikten yapılmış malzeme ile kaplanması Duvarların sesi kaplanması absorbe eden malzeme ile Gürültü kaynağı olan makinenin kapatılması ve çevreden ayrılması Korunma Önlemleri Kişisel koruyucu önlemler Gürültüde çalışan insanların gürültüden korunabilmeleri için; kulak tıkaçları ve kulak kepçesinin üzerine takılan kulaklıkları (Kulak manşonu) kullanmaları gerekmektedir. Kulak tıkaçları 10- 20 dB lik bir azalma sağlar iken, kulak manşonlarının koruyuculuğu daha fazladır . Algılanan ses düzeyinde 30- 40 dB’ lik bir azalma sağlamaktadır. Kulaklıklar Sizin Sağlığınız İçindir! Bugüne kadar hiç kulaklık kullanmadı. Kulakları ÇOK İYİ dir. Maşallah Ahmet Abi! Ahmet Abi! Ahmet Abiiiiiiiii! Kulaklıklar Sizin Sağlığınız İçindir! VİNÇ MANEVRA YAPIYOR DİKKAT! EFENDİM! Kulaklıklar Sizin Sağlığınız İçindir! Mehmet Usta, Bu günkü iş planımız…. Kulaklıklar Sizin Sağlığınız İçindir! Makineye Kulaklık Takamayız! Kulaklıklar Sizin Sağlığınız İçindir! Ama Siz Kulaklık Takabilirsiniz! Kulaklıklar Sizin Sağlığınız İçindir! İyi duyduğunuzu mu söylemiştiniz!... NE TÜR KULAK KORUYUCULAR VARDIR? Kulaklıklar : kulağı tamamen kaplar; NE TÜR KULAK KORUYUCULAR VARDIR? Kulak Tıkaçları : kulak kanalına yerleştirilir. KULAKLIKLARIN ETKİLİ KULLANIMI Kulalığının tamamen kulaklarını kapladığından emin ol, Kulaklığın hiç boşluk olmadan uygun olduğuna emin ol, Kafa bandını sıkma, Tıkacın altına sıkışmamalı, Kulaklığındaki tıkacı temiz tut, Kulaklığında çatlak fark edersen yenisini iste. saç, küpe, şapka vs. KULAKLIKLARIN ETKİLİ KULLANIMI Kulak tıkaçları sadece düzgün yerleştirildiği zaman etkilidir. Doğru ve güvenli bir şekilde kulak kanalına yerleştirilmesi gerekmektedir.