ders planı - WordPress.com

ÖZEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ DERS PLANI HAZIRLAMA FORMATI
BÖLÜM 1
Hazırlayanın Adı
ve Soyadı
Büşranur Karaca
Ders
Fen Bilgisi
Sınıf
7. Sınıf
Öğrenme Alanı
Fiziksel Olaylar
Ünite
4. Ünite (Aynalarda Yansıma ve Işığın Soğurulması )
Konu
Aynalar
Önerilen Süre
8 Ders Saati
BÖLÜM 2
A.
Öğrenci Kazanımları /
Hedef ve Davranışlar
Dersin Amacı
Ünite Kavramlarının Örüntüsü
7.4.1. Aynalar
Önerilen Süre: 8 ders saati
Konu/Kavramlar: Düz ayna, çukur ayna, tümsek ayna
7.4.1.1. Ayna çeşitlerini gözlemler ve kullanım alanlarına
örnekler verir.
7.4.1.2. Düz, çukur ve tümsek aynalarda oluşan görüntüleri
karşılaştırır.
a. Özel ışınlarla görüntü çizimine girilmez.
b. Çukur aynada cismin görüntüsünün özelliklerinin
(büyük/küçük, ters/düz) cismin
aynaya olan uzaklığına göre değişebileceği belirtilir.a
Bu ünitede öğrencilerin; ayna çeşitleri ve kullanım alanları;
ışığın soğrulması, bu bağlamda cisimlerin
renkli görünmeleri ve Güneş enerjisinden yararlanma yolları
hakkında bilgi ve beceriler kazanmaları hedeflenmektedir.
Etkinlik 22 Kavram Haritası
Ayna
Anahtar Kavramlar
Çukur ayna
Tümsek ayna
Görüntü
 Sınırlamalar
??? Kavram Yanılgısı
7.4.1.2.a.Özel ışınlarda görüntü çizimine girilmez.
…
[!] Uyarı
7.4.1.2.a.Çukur aynada cismin görüntüsünün özelliklerinin
(büyük/küçük, ters/düz) cismin aynaya olan uzaklığına göre
değişebileceği belirtilir.
 Ders İçi İlişkilendirme
…
 Diğer Derslerle İlişkilendirme
…
Ara Disiplinlerle İlişkilendirme …
AYNA AYNA SÖYLE BANA
 Sınıf-Okul İçi Etkinlik
Bu etkinlikle öğrenciler düz, çukur ve tümsek aynalarda
oluşan görüntünün düz mü ters mi küçük mü büyük mü
olduğunu gözlemleriyle kavrar. Aynalarda oluşan görüntüleri
karşılaştırırlar.
MERCEKLER IŞIĞA NASIL ETKİ EDİYOR?
Bu etkinlikte aynalara ışık demetleri gönderilip ‘’ ışık
demetlerinde herhangi değişme oldu mu, olduysa nasıl oldu’’
sorusu yöneltilir. Öğrenciler çukur ayna ve tümsek aynada
ışığın nasıl dağıldığını birleştiğini gözlemler.
BOYU NE KADAR?
Bu etkinlikte aynalarda oluşan görüntülerin boyu ilk başta ki
boyundan farklı mı değil mi onları kavrarlar.’’ Aynalarda
oluşan görüntü nasıldır , ilk görüntüsüyle aynada oluşan
görüntü arasında fark var mıdır?’’ soruları yöneltilir.
ETRAFTA NELER OLUYOR?
Etkinlik öğrencilerin çevrelerindeki aynaların kullanım
alanlarıyla ilgili ön bilgilerini anlamak amacıyla yapılmıştır.
AYNALAR NE YAPMIŞ?
Aynalar ne yapmış? Etkinliğiyle öğrenciler tarihte olan bir
olayla aynaları bağdaştırırlar.
 Okul Dışı Etkinlik
Evde Teleskop yapımı
Güvenlik Önlemleri
…
Soru cevap yöntemi
Öğretme-Öğrenme Yöntem ve
Teknikleri
Buluş yoluyla öğretme yöntemi
Proje yöntemi
Deney gözlem
Beyin fırtınası
Projeksiyon
Simülasyon
Animasyon
Resim
Deney malzemeleri
Kullanılan Eğitim Teknolojileri:
Gereçler ve Kaynakça
M.E.B 7. Sınıf Fen Bilgisi Ders Kitabı
Ekoyay Yayınları Öğretmen Klavuz Kitabı
www.fenokulu.com.tr
www.fatihgizligider.com
https://phet.colorado.edu/tr/simulations/category/physics
http://buggyandbuddy.com/light-experiments-for-kids/
http://www.bilimcocuk.tubitak.gov.tr
Öğretmenin Rolü
• Öğrenci özerkliğini (otonomisini) kabul eder ve
destekler.
• Organize ile birlikte, ilk kaynakları, fiziksel materyalleri
ve özellikle etkileşimi kullanır.
•Çalışmaları şekillendirmede yapılandırmacı terminolojiyi
kullanır.
• Öğrencilerin dersleri yürütmelerine ve stratejileri
değiştirmelerine izin verir.
• Kavramları öğrencilerle paylaşmadan önce, öğrenci
anlayışları üzerinde araştırma yapar.
• Öğrencilerin öğretmen ile işbirliği ve diyalog içinde
olmalarını teşvik eder.
• Açık sorular sorarak öğrencilerin düşüncelerini
derinleştirir.
• Sorunları ortaya koyduktan sonra bekleme süresi verir.
• Öğrenci cevaplarını bir araya toplar. Böylece öğrenci
hatasını anlar, anlamları yeniden değerlendirir ve
anlayışını yapılandırır.
• Öğrenci fikirlerindeki çelişkileri ortaya çıkaracak deney
ve tartışmalar oluşturur. Böylece öğrenciler yeni anlayışlar
edinirler.
Öğrencilerin Rolü
• Sınıf aktivitelerine katılma ve diğer ortaklarla (öğretmen
ve diğer öğrenciler) empatik ilişkiler kurma sorumluluğu.
• Eleştirel düşünme, yansıtıcı sohbet ve tartışmalara
katılma.
• Kendi algı ve duygularıyla ilgili varsayımlarının eleştirel
olarak farkında olmak.
• Etkileşimde bulunduğu içerikten seçimler yapmak.
B. Öğretim Yönteminin ve Sınıf İçi ve Sınıf Dışı Etkinliklerinin Uygulanma Basamakları
(Senaryo)
Öğretim yönteminin uygulanması, yöntemin her basamağında etkinliklerin nasıl
uygulanacağı ve uygulamalar sırasında öğretmen ve öğrencilerin rollerinin ne olacağı detaylı bir
şekilde açıklanacaktır. Bu Bölümde hangi öğretim yöntemi kullanılıyorsa, yöntemin uygulama
basamakları yazılıp, her bir basamağın altına o basamakta hangi öğrenme ve öğretme
etkinliklerinin yapılacağı ayrıntılı bir şekilde açıklanmalıdır.
BÖLÜM 3
 Ölçme-Değerlendirme
* Bireysel öğrenme etkinliklerine ….
yönelik ölçme, değerlendirme
* Grupla öğrenme etkinliklerine
yönelik ölçme, değerlendirme
…
* Öğrenme güçlüğü olan
öğrenciler ve ileri düzeyde
öğrenme hızında olan öğrenciler
için ek ölçme değerlendirme
etkinlikleri
Etkinlikler
BÖLÜM 4
Planın Uygulanmasına İlişkin
Açıklamalar
Ders planını 40 dakika olarak ayarladık ancak bütün
etkinlikler tek derse sıkıştırılmadan yapılsa ve 80 dakika
olarak düzenlense daha verimli bir sonuç alınacaktır.
GİRİŞ BASAMAĞI
Aynalar konu başlığında öğrenciler aynaların günlük hayattaki kullanımı ve ayna çeşitlerini
öğrenecektir. Öğretmen bu amaca ilişkin giriş yapacaktır.
Öğretmen öğrencilere selam verdikten sonra, ilgi çekici hikayeyi okumaya başlar. Öğrencilerde
merak uyandırır ve devamında sorular sorar.
ZEYNEP KUAFÖRDE
Zeynep arkadaşının doğum gününe gidecektir. Annesi Türkan Hanım Zeynep’i hazırlanması için
kuaföre bırakır. Zeynep’e makyaj yapılırken arada yuvarlak bir aynadan bakar fakat bur da her
zamankinden yüzünü daha büyük ve ayrıntılı görmektedir. Zeynep sonra saçlarının yapılması için
başka yere oturur. Saçları yapılan Zeynep Tekrar makyaj yaparken ki aynaya bakar aynaya yüzünü
yakınlaştıkça ok daha büyük görmektedir.
Türkan Hanım hazırlanınca Zeynep’i almaya gelir. Zeynep arabaya binmeden, arabanın yan
aynasına bakar fakat bu sefer kendini uzakta görür. Daha sonra çantasından minik aynasını çıkarır.
Aynayı yüzüne yakınlaştırıp uzaklaştırır.
Hikaye bitiminde öğretmen öğrencilere şu soruları yöneltir:
1.Zeynep aynayı yüzüne yakınlaştırıp uzaklaştırdığında ne görmüştür?
2. Makyaj yapılırken nasıl bir aynaya bakmıştır, kendin nasıl görmüştür?
3. Arabaya binmeden önce yan aynada ne gözlemlemiştir?
4. Saçları yapılırken kendini nasıl görmüş olabilir?
5. Sizce Zeynep ne tür bir aynaya bakmıştır?
6.Sizde Zeynep’in kuaförde gördüğü aynalardan başka ayna çeşitleri biliyor musunuz?
ETKİNLİK 1
Ayna denilince aklınıza gelenler nelerdir?
AYNA
KEŞFETME BASAMAĞI
Hikayenin bitiminde öğrenciler soruların cevaplarına kendileri ulaşmaları için deneyler yapılır.
Böylece aynaların çeşitlerini öğrenirler.
ETKİNLİK 2: AYNAMI KENDİM YAPIYORUM
ARAŞTIRMA ADI:
Aynamı kendim yapıyorum.
ARAŞTIRMANIN SORUSU:
ARAŞTIRMANIN HİPOTEZİ:
BAĞIMLI DEĞİŞKEN:
BAĞIMSIZ DEĞİŞKEN:
KONTROL EDİLEN DEĞİŞKEN:
KULLANILAN ARAÇ-GEREÇLER:

Su

Plastik şişe

Makas, kalem

İŞLEM BASAMAKLARI:

Küçük bir daire çiziniz, şişeyi kesiniz.

Kestiğiniz dairenin içine biraz su
doldurunuz.
GÖZLEMLER:
Etkinliğe ilişkin gözlemleriniz neler?
SONUÇ:
Normal baktığınızda etraf nasıl gözüktü?
Su dolu daireniz ile baktığınızda nasıl gözüktü?

Bu etkinlikte ne olmasını bekliyorsunuz?

Etkinliğe ilişkin gözlemleriniz neler?

Tahminlerinizle gözlemleriniz uyuştu mu?
ETKİNLİK 3 AYNA AYNA SÖYLE BANA
ARAŞTIRMA ADI:
Ayna ayna söyle bana
ARAŞTIRMANIN SORUSU:
ARAŞTIRMANIN HİPOTEZİ:
BAĞIMLI DEĞİŞKEN:
BAĞIMSIZ DEĞİŞKEN:
KONTROL EDİLEN DEĞİŞKEN:
KULLANILAN ARAÇ-GEREÇLER:
İŞLEM BASAMAKLARI:
GÖZLEMLER:

Çukur ayna

Tümsek ayna

Düz ayna

Kağıt kalem

Kağıda aynı puntolarda harfler yazınız.
Sırayla düz, çukur ve tümsek aynalarda
bakınız.
Etkinliğe ilişkin gözlemleriniz neler?
SONUÇ:
Aynalarda oluşan görüntüler nasıldır?
Düz aynada yazının okunabilmesi için nasıl
yazılması gerekir. Tartışınız.
Aynalarda oluşan görüntüleri büyük-küçük ve
düz-ters olmaları bakımından karşılaştırınız.

Bu etkinlikte ne olmasını bekliyorsunuz?

Etkinliğe ilişkin gözlemleriniz neler?

Tahminlerinizle gözlemleriniz uyuştu mu?
ETKİNLİK 4 MERCEKLER IŞIĞA NASIL ETKİ EDİYOR?
ARAŞTIRMA ADI:
Mercekler ışığa nasıl etki ediyor?
ARAŞTIRMANIN SORUSU:
ARAŞTIRMANIN HİPOTEZİ:
BAĞIMLI DEĞİŞKEN:
BAĞIMSIZ DEĞİŞKEN:
KONTROL EDİLEN DEĞİŞKEN:
KULLANILAN ARAÇ-GEREÇLER:
İŞLEM BASAMAKLARI:

Saydam olmayan tarak

Çukur ayna, düz ayna ve tümsek ayna

Işık kaynağının önüne tarağı getirelim ve
ışık demetleri oluşturalım

Aynaları ön tarafa yerleştirelim
gözlemleyelim.
GÖZLEMLER:
Etkinliğe ilişkin gözlemleriniz neler?
SONUÇ:
Gönderilen ışınların üzerinde herhangi bir
değişme oldu mu?

Bu etkinlikte ne olmasını bekliyorsunuz?

Etkinliğe ilişkin gözlemleriniz neler?

Tahminlerinizle gözlemleriniz uyuştu mu?
ETKİNLİK 5 BOYU NE KADAR?
ARAŞTIRMA ADI:
Boyu ne kadar?
ARAŞTIRMANIN SORUSU:
ARAŞTIRMANIN HİPOTEZİ:
BAĞIMLI DEĞİŞKEN:
BAĞIMSIZ DEĞİŞKEN:
KONTROL EDİLEN DEĞİŞKEN:
KULLANILAN ARAÇ-GEREÇLER:
İŞLEM BASAMAKLARI:

Mum, çukur ve tümsek ayna

Cetvel, kalem, kibrit

Mumu yakarak düz aynadan belirli
uzağa koyunuz. Önce mumun boyunu
sonra oluşan görüntünün boyunu
ölçünüz.

Tümsek ve çukur aynada aynı işlemi
tekrarlayınız.
GÖZLEMLER:
Etkinliğe ilişkin gözlemleriniz neler?
SONUÇ:
Düz aynada oluşan görüntü nasıldır?
Çukur ve tümsek aynada görüntün nasıldır?
Aynalarda oluşan görüntü nasıldır , ilk
görüntüsüyle aynada oluşan görüntü arasında
fark var mıdır?

Bu etkinlikte ne olmasını bekliyorsunuz?

Etkinliğe ilişkin gözlemleriniz neler?

Tahminlerinizle gözlemleriniz uyuştu mu?
ETKİNLİK 6 ETRAFTA NE OLUYOR?
ARAŞTIRMANIN ADI:
Etrafta neler oluyor?
GÖZLEMLER :
Etrafta gördüğünüz ayna çeşitlerine ve
kullanım alanlarına örnekler veriniz.
AÇIKLAMA AŞAMASI
Bu aşamada öğretmen öğrencilerin yetersiz olan düşüncelerini doğru olanları ile değiştirmesine
yardımcı olur ve gerekli açıklamaları yapar.
1.Çukur ayna ve tümsek aynanın önüne tarak koyarak ışık demeti gönderdiğiniz deneyden yola
çıkarak çukur ve tümsek aynadaki ışık demetlerinin dağılmasını ve yansımasını nasıl açıklarsınız?
2.Düz, çukur ve tümsek aynada oluşan görüntülerin boyları hakkında ne söylersiniz?
3. Çevrenizde bulunan ayna çeşitlerine verebileceğiniz örnekler nelerdir?
Çukur yüzeye gönderdiğiniz paralel demet ışınlarının, aynada yansıdıktan sonra ortak bir noktadan
geçtiğini gözlemlediniz. Peki bu ortak noktaya ne ad verebiliriz? Paralel ışın demetleri çukur
aynada odak noktasında birleşirler. Birbirine paralel gelen ışın demetlerini bir noktada birleştiren
çukur aynadır.
Tümsek yüzeye gönderdiğiniz paralel demet ışınlarının, aynada yansıdıktan sonra ortan bir
noktadan dağılıyormuş gibi birbirinden uzaklaşıyormuş gibi gördünüz. Aynaya gelen paralel ışın
demeti ayna arkasından çıkıyormuş gibi birbirinden uzaklaşacak şekilde yansıtan aynalar tümsek
aynalardır.
Yansıyan ışın demetlerinin uzantılarının ayna arkasında kesiştiği nokta da tümsek aynanın odak
noktasıdır.
Düz aynalarda oluşan görüntü cismin boyuyla aynı boydur. Görüntü düz ve cisme göre simetriktir.
Görüntünün aynaya uzaklığı, cismin aynaya olan uzaklığına eşittir.
Çukur aynalarda oluşan görüntü cisme göre terstir. Fakat cismi aynaya yaklaştırdığınızda odak
noktasından sonra görüntünün düzleştiğini ve büyüdüğünü göreceksiniz. Çukur aynada cismin
bulunduğu yere göre düz-büyük ya da ter-küçük olabilir.
Tümsek aynanın oluşturduğu görüntü düz ve küçüktür.
DERİNLEŞTİRME AŞAMASI
Bu aşama öğrenme süreciyle ilgili kendi anlatımlarını geliştiren öğrencilerin, daha yeni bir
deneyim yaşatmak için öğrenme sürecinin devamına katmak, o ana kadar öğrendikleri kavramların
doğruluğunu yeniden düşünmeleri ve kavramları daha anlaşılır hale getirmek için önemlidir.
ETKİNLİK 7 GÖRÜNTÜM NASIL?
Resme tıklayarak düz aynada görüntünün nasıl oluşur etkinliğini yapınız.
ETKİNLİK 8 HASAN’A YARDIM EDELİM
Hasan yıldızlı bir gecede yine yıldızları seyretmektedir. Akşam uyumadan önce kitabını okur ve
sonra uzun uzun gökyüzüne bakar. Hasan Astronomiye çok ilgilidir ve yıldızları, ayı… çok
sevmektedir. Aynı zamanda yıldızları daha çok yakından görmek istemektedir fakat bunun için
yeterli olanaklar yoktur. Sizce Hasan yıldızları görmek için neler yapabilir? Tartışınız.
ETKİNLİK 9 GÖRÜNTÜM NEREDE?
ETKİNLİK 10 SUDE YARDIM BEKLİYOR
Sude 7. Sınıf öğrencisidir. Öğretmeni Fen Bilgisi dersinde çukur, düz ve tümsek aynalarda ışığın
gelen ve yansıyan ışınları vererek yüzeyleri soruyor ve Sude’nin bu tabloyu doldurması gerekiyor.
Hadi Sude’ye yardım edelim!
ETKİNLİK 11 AYNALAR NEREDELER?
Resimlerdeki fotoğrafları belirleyerek hangi resmin nereye geleceğini, aynanın kullanıldığı yeri ve
amacını tabloya yazınız.
AYNA






KULLANILDIĞI
YER
KULLANIM
AMACI
ETKİNLİK 12 ZAFER İÇİN TEKNOLOJİ
Aşağıdakilerde Mustafa Kemal Atatürk’ün çeşitli savaşlar sırasında çekilen fotoğraflar
görülmektedir. Fotoğrafları dikkatle inceleyerek optik araçları bulalım.
ETKİNLİK 13 TAHMİNLERİM DOĞRU MU?
Aşağıda verilen araçlarda hangi tür aynaların kullanıldığını sırasıyla yazınız.
2
1
4
5
1….
2….
3….
4….
5….
6….
3
6
ETKİNLİK 14 AYNALAR NE YAPMIŞ?
Yaygın bir efsaneye göre bundan iki bin yıl önce yaşamış bilim insanı Arşimed, işgalci Roma
filolarını bugün İtalya’da bulunan Sirakuza kentini korumak amacıyla gemileri yardımıyla yakmıştı.
Peki bu olay gerçek mi yoksa yalnızca bugüne değin, nesilden nesile aktarılmış bir hikayeden mi
ibaret? Arşimed bunları ne ile yakmış?
Sizce hangi tür aynalar kullanmış olabilir? Tartışınız.
Arşimed’in Sirakuza Savunması hikayesine göre gemileri bertaraf etmek için dev çukur aynalar ya
da parabolik ayna kullandığı düşünülüyor. Çukur ve parabolik aynalar dağılmış ışığı yakalıyor ve
enerjiyi tek bir noktaya odaklayabiliyor. Teoride çukur ve parabolik aynalar kullanarak onlarca
metre uzaklıktaki bir noktaya yeterli sürede ve miktarda ışığı yansıttığınızda cismi yakmanız
mümkün.
ETKİNLİK 15 TELESKOP YAPALIM
Cetvel
Oyun Hamuru
Bant
Makas
Kalem, Karton Levha
İnce Kenarlı Mercek (2 adet 12cm ve 15 cm)
Yukarıdaki malzemeleri kullanarak bir teleskop yapmalısınız. Projenizde izlenecek basamaklar
aşağıdadır:


Karton levhadan iki tane dikdörtgen levha kesin. Birincisinin ebatları 12 x 20 cm, diğerinin
ebatları ise 15 x 20 cm olsun.
15 cm çapındaki merceği, büyük levhanın bir kenarına dik bir şekilde tutturun. Dik
tutturmak için oyun hamurlarını kullanın. Kartonu merceğin çevresine sarın ve bantla
yapıştırın.

12 cm çapındaki merceği, küçük levhanın bir kenarına dik bir şekilde tutturun. Dik
tutturmak için oyun hamurlarını kullanın. Kartonu merceğin çevresine sarın ve bantla
yapıştırın.

Elde ettiğiniz mercekli silindirleri mercekleri dışta kalacak şekilde iç içe geçirin

Küçük silindirden bakın ve büyük silindiri ileri-geri hareket ettirerek görüntüyü netleştirin.
ETKİNLİK 16 GİZLİ KELİMELER
Gizli Kelimeler
Kuaförde, berberde mağazada
Periskopta, markette, banyoda
Görünür hem düz hem simetrik
Uzaklığı uzaklığına eşit
Işınlar gelir kesişir
Teleskopu, makyajcısı, dişçisi
Görür cismi ters gibi
Kimdir bul haydi
Işınlar dağılıp gider
Kavşakta, arabada, mağazada
Hem düz hem küçük görülür
Kimse hemen bulunur
1.Şiirimizde belirli ipuçları verilmiştir. Sizce bunlar neler olabilir?
2.Şiirde verilen ayna çeşitleri nelerdir?
3.Sizce hangi aynalar hangi alanlarda kullanılıyor?
4.aynalarda oluşan görüntüler hakkında neler söyleyebilirsiniz?
5.Önceki yaptığımız deney ve verilen ipuçlarınca aynalara gelen ışınların yansıması ve dağılması
hakkında ne söyleyebilirsiniz?
ETKİNLİK 17 AYNADAN GÖRDÜKLERİM NELER?
Kelimeleri ayna yardımıyla bulunuz.