Güncel Ekonomi

6. Hafta: Faiz Oranları
ve Sıcak Para

 İktisatta iki farklı «Faiz» tanımı vardır.
1. Sermaye faktörünün üretimden aldığı pay ve
2. Paranın fiyatı.
 Bu bölümde incelenecek olan «faiz» kavramı ikinci
anlamda kullanılacaktır, yani paranın fiyatı olarak
dikkate alınacaktır.
 Parayı da bir mal olarak düşünürsek, paranın arzı
bollaştığında fiyatı, yani faiz oranları düşecek,
paranın piyasa arzı (piyasadaki miktarı) azaldığında
fiyatı yani faiz oranları artacaktır.
 Faiz oranları yükseldiğinde, paraya sahip olmanın
bedeli yani maliyeti artmış demektir. Piyasada zor
bulunan paraya sahip olmak için daha yüksek faiz
oranlarına katlanmak zorunda kalırsınız. (Kredi
faizlerinin yükselmesi gibi düşünebilirsiniz).
 Gerçi bu söylediğimiz, parayı elde etmek isteyen
ekonomik birim için geçerlidir. Parayı almak isteyen
birim ne kadar çok maliyete katlanıyorsa, parayı
veren birim de o kadar çok kazanç elde ediyor
demektir. (Krediyi veren birimin faiz kazancı artar).

 Yani, yükselen faiz oranları, elinin altında zaten
birikmiş para olan birimleri daha kazançlı hale
getirir.
 Borç vermek isteyen birimler, yükselen faizle
birlikte, borç verme konusunda daha istekli
davranırlar.
 Şimdi uluslararası bir yatırımcı olduğunuzu
düşünelim. Elinizde birikmiş bol miktarda para
olduğunu, yani bir servet sahibi olduğunuzu
düşünelim.
 Yükselen faiz oranları elinizdeki parayı borç verme
konusunda sizi daha istekli hale getirir.

 Kendi ülkenizde faiz oranları düşükse (örneğin ABD
veya Japonya) bu parayı faiz oranlarının daha
yüksek olduğu diğer ülkelerde (örneğin Türkiye,
Brezilya, Hindistan, Endonezya gibi) borç almak
isteyen kişilere veya devletlere vermek sizin
açınızdan daha kazançlı olacaktır.
 İşte bu eylemi yaptığınızda, yani Amerikalı bir
yatırımcı olarak, faiz oranlarının daha yüksek
olduğu Türkiye’ye yatırım yaptığınızda, Türkiye’ye
getirmiş olduğunuz para «Sıcak Para» adını alır.
 Daha formel bir tanımlama yapmak gerekirse, sıcak
para, çok kısa vadeli uluslararası para hareketleridir.

 Demek ki sıcak para bir ülkeye giriyorsa, burada tek
bir amacı olabilir: «Yüksek faiz oranlarından kazanç
sağlamak!»
 Bu kazanç hesaplanırken, gidilen ülkenin enflasyon
oranları da dikkate alınmak zorundadır. Basit bir
örnek üzerinde duralım
 A ülkesinin piyasa faiz oranları %20, enflasyonu %15
iken, B ülkesinin piyasa faiz oranları %15 ve
enflasyonu ise %5 olsun.
 İlk bakışta A ülkesinin piyasa faiz oranları daha
yüksek olduğu için bu ülkeye yatırım yapmak daha
kazançlı gibi görünmektedir. Oysa bu ülkede
enflasyon %15’tir ve yatırımcının kazancı ancak %5
olabilir.

 Oysa B ülkesinde piyasa faiz oranları daha düşük
olmasına rağmen, enflasyondan arındırılmış kazanç
daha yüksek olduğu için (yani %10) B ülkesine
yatırım yapmak daha mantıklı bir tercih olacaktır.
 İktisatta buna «Reel Faiz Oranı» denilmektedir.
Enflasyondan arındırılmış faiz kazancı şeklinde
tanımlamak olasıdır.
 Reel Faiz = Piyasa Faizi – Enflasyon
 Enflasyon oranı düşüşe geçtiğinde, piyasa faiz
oranları yerinde bile saysa, reel faiz oranı yükseliyor
demektir.
 İşte bir ülkeye sıcak parayı çeken de zaten budur.
Yüksek reel faiz oranları ! ! !

 Sıcak para bir ülkeye girdiğinde, önce o ülkenin para
birimine dönüşür. (Mesela TL). Dolayısıyla, sıcak
paranın girdiği ülkelerde döviz miktarı artar, döviz
rezervleri yükselir, döviz bollaştığı için döviz kuru
inişe geçer.
 Yerli para birimine dönüşen sıcak para, faize yatırım
yapar. Dönem sonunda (vade sonunda) faiz
kazancını elde eden sıcak para, tekrar geldiği para
birimine dönüşerek, geldiği ülkeye geri döner.
 Yani sıcak para ülkeden çıkarken, geldiğinden daha
fazla miktarda çıkar. Çünkü üzerine faiz kazancı
eklenmiştir.

 Tekrar dövize çevrilip ülkeyi terk eden sıcak para,
döviz miktarının azalmasına, rezervlerin düşmesine,
döviz azaldığı için döviz kurunun yükselmesine yol
açar.
 Faiz kazancını elde eden sıcak para hemen anında
ülkeyi terk etmek zorunda değildir. Eğer o ülkede
(mesela Türkiye’de) kalmak kazançlı ise kalabilir.
Yeni yatırımlara girişip daha fazla kazanma yolunu
seçebilir.
 Reel faiz oranları düştüğünde, yani artık o ülkede
kalmanın reel getirisi azaldığında o ülkeyi terk eder.
 Piyasa faiz oranlarının düşmesi ve/veya
enflasyonun yükselişe geçmesi reel faizleri düşürür,
yani sıcak parayı kaçırır…

 Sıcak paranın giriş yaptığı ülkelerde borsa endeksi
yükselir, sıcak paranın çıkış yaptığı ülkelerde ise
borsa endeksi düşer.





