Bilgisayar Destekli Takdimler

Çağ Üniversitesi
Hukuk Fakültesi
1/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
2/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
1. Genel Olarak
- Kaynak: “bir şeyin ilk çıktığı, kaynadığı yer”.
- Hukukun kaynağı: bir hukuk düzeninde hukuk
kurallarını oluşturan ve geliştiren öğeler
- Uygulanan uluslararası hukuk bakımından:
uluslar arası kişilerin birlikte oluşturdukları ve
tarafların her birinin kendisi için bağlayıcı kabul
ettiği kurallar koyan ortak yöntemler.
3/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
1. Genel Olarak
Hukukun kaynağı;
- Maddi Kaynak,
- Biçimsel (Şekli) Kaynak
4/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
1. Maddi Kaynakları
- Hukuk kurallarının nereden ve nasıl ortaya
çıktıklarını ifade eden,
- Oluşumlarına neden olan her türlü toplumsal
ve düşünsel verileri kapsayan hukuku doğuran
kaynaklar veya hukuku yaratan kaynaklardır.
- Uluslar arası hukuk kurallarının özünü ya da
varlık nedenini oluşturan, bu kuralları yaratan
temel öğelerdir.
5/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
2.Biçimsel Kaynakları
- Bu kaynaklar uluslar arası hukuk kurallarına bir
biçim veren ve bir yaptırıma bağlayan yöntemleri
belirtmektedir.
- Pozitivistler için yalnızca bu biçimsel kaynaklar
vardır.
6/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Biçimsel Kaynaklar
- İki ayırım var
1. Ayırım
* Asıl Kaynaklar,
* Yardımcı Kaynaklar
2. Ayırım
* Yazılı Kaynaklar,
* Yazılı Olmayanlar Kaynaklar
7/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Biçimsel Kaynaklar
- MC döneminde USAD Statüsü Md. 38
-BM döneminde UAD Statüsü Md.38
8/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Biçimsel Kaynakları
Asıl Kaynaklar:
1) Andlaşmalar,
2) Örf ve Adet (Teamül-Yapılageliş),
3) Hukuk Genel İlkeleridir.
9/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Biçimsel Kaynaklar
Yardımcı Kaynaklar:
1)
Mahkeme Kararları,
2)
Uzman Yazarların Görüşleri (Öğreti ya
da Doktrin).
- Uluslararası hukuk kaynaklarını yaratmazlar,
Onların
varlığının
ya
saptanmasında yardımcı olurlar
da
içeriğinin
10/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Biçimsel Kaynaklar
Yazılı olup olmamalarına göre ayırım:
Yazılı kaynaklar :
1) Andlaşmalar,
2) Mahkeme Kararları,
3) Öğreti.
11/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Biçimsel Kaynaklar
Yazılı olup olmamalarına göre ayırım:
Yazılı olmayan kaynaklar ise şunlardır:
1) Örf ve Adet (Yapılageliş- Teamül),
2)
Hukuk Genel İlkeleri
Biz asıl ve yardımcı kaynaklar ayırımını esas
alacağız
12/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmalar (Treaties)
Uluslararası hukukun kendilerine bu alanda yetki
tanıdığı kişiler arasında,
- Uluslararası hukuka uygun bir biçimde, hak ve
yükümlülükler doğuran,
- Bunları değiştiren ya da sona erdiren “yazılı
irade uyuşması” anlaşılmaktadır.
13/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmalar (Treaties)
- Türkiye’nin taraf olmadığı 1969 Viyana
Andlaşmalar
Hukuku
Sözleşmesinde
yer
almaktadır.
Bu
Sözleşmenin
hükümlerinin
büyük
çoğunluğu günümüzde örf ve adet hukuku niteliği
kazanmıştır.
14/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmalar (Treaties)
İlk koşul:
Uluslararası hukuk kişileri arasında olmalı;
* Egemen “devletler”,
* “Uluslararası örgütler”
- Ayrıca, sürekli tarafsız devlet vb. kimi yetkileri
sınırlı uluslar arası hukuk kişileri de yetkilerinin
sınırlı olmadığı alanda anlaşma yapabilmektedir.
15/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmalar (Treaties)
- Hukuksal statülerinin izin verdiği ölçüde
koruma altındaki devletler ve Federal Devleti
oluşturan federe devletlerin anlaşma yapma
yetkisi bulunmaktadır.
- Buna karşılık, devletlerle ya da uluslar arası
örgütlerle yabancı “özel hukuk kişilerinin” yaptığı
sözleşmeler
andlaşma
olarak
kabul
edilmemektedir.
16/66
Uluslararası Hukukun Süjeleri
1. Devletler,
2. Hükümetlerarası Uluslararası
(BM, NATO Vb.)
3. Ara Birimler (Vesayet altındaki
ulusal kurtuluş hareketler vb.)
4. Hükümetler Dışı Uluslararası
(UEFA, Uluslar arası Olimpiyat
vb.)
5. Ulusal Hukuk Kişileri (Gerçek
Kişiler)
Örgütler
devletler,
Örgütler
Komitesi
ve Tüzel
17/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmalar (Treaties)
İkinci koşul:
İrade uyuşmasının uluslararası hukuk kurallarına
uygun olmalı.
Üçüncü koşul:
İrade uyuşmasının;
* hak ve yükümlülükler doğurması, değiştirmesi
ya da sona erdirmesi gerekir.
18/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmalar (Treaties)
Hak ve yükümlülük doğurmayan anlaşmalara
örnek :
- “centilmenler anlaşmaları”,
- “AGİK Son Senedi”
Onay ya da benzeri işlem gerektirmemekte ve
BM’ye tescili gerekli olmamaktadır.
19/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmalar (Treaties)
Dördüncü koşul:
Ortak bir irade olmasıdır.
Tek taraflı hukuksal işlemler ile iç hukuk işlemleri
andlaşmayı oluşturmamaktadır.
Beşinci koşulu:
Yazılı olması gereği.
- Bu konu öğretide tartışmalıdır:
- Uluslararası hukuk bir sınırlama getirmemiştir.
- Sözlü irade uyuşması da bir andlaşmadır.
20/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmalar (Treaties)
Terim Sorunu
Türkçede: “andlaşma” veya “antlaşma”
Anayasamızın 90. maddesinde de bu terim
kullanılmıştır.
İngilizce: “treaty”,
Almanca: “Vetrag”,
Fransızca: “Traité”dir.
21/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmalar (Treaties)
Terim Sorunu
-Andlaşma/Antlaşma (treaty):
* Muahede
* Genel olarak bir irade uyuşmasını bildirir
* Özel olarak, onay gerektirir
Örneğin, 24 Temmuz 1924 tarihli Lozan Barış
Andlaşması.
22/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmalar (Treaties)
Terim Sorunu
- Anlaşma (agreement):
İkincil önemde ve en az resmi işlem gerektiren
andlaşma türü .
Daha çok
andlaşmalar
uluslararası
örgütlerin
yaptığı
Ör: Ticaret andlaşmaları
23/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmalar (Treaties)
Terim Sorunu
- Sözleşme (Convention):
*Mukavelename
* Genellikle önemli ve kural koyucu çok taraflı
andlaşmalarıdır
Örneğin,
- 1982 Deniz Hukuku Sözleşmesi,
- 1936 Montrö Boğazlar Sözleşmesi,
- 1969 Viyana Andlaşmalar Hukuku Sözleşmesi
24/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmalar (Treaties)
Terim Sorunu
-Misak (convenant):
* Pakt
* Uluslararası ilişkilerin temel düzenine ilişkin
çok taraflı andlaşmalar
* Ör: Milletler Cemiyeti Misakı.
25/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmalar (Treaties)
Terim Sorunu
- Şart (charter):
Uluslar arası yaşamı düzenleyen temel ve kurucu
nitelikli andlaşmalar
Ör: Birleşmiş Milletler Şartı.
Bazen bağlayıcı niteliği olmayan bir uluslararası
belgeyi de belirtir
Ör: BM Genel Kurulunun 1974’de kabul ettiği
Devletlerin Ekonomik Hak ve Yükümlülükleri Şartı.
26/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmalar (Treaties)
Terim Sorunu
-Protokol (protocol):
* Sınırlı nitelikli andlaşmalar ya da
* Bir ana andlaşmayı tamamlayıcı
ayrıntılarını düzenleyici nitelikli andlaşmalar
ve
Ör:
- AET ile Türkiye arasında geçiş dönemini
düzenleyen Katma Protokol,
- 1923 tarihli Lozan Barış Andlaşmasının eklerini
oluşturan protokoller.
27/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmalar (Treaties)
Terim Sorunu
-Genel Senet (general act):
* Umumi senet
* Genel nitelikli hükümler içeren çok taraflı
andlaşmalar.
Ör: 1928 Uyuşmazlıkların
Konusunda Genel Senet.
Barışçı
Çözümü
28/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmalar (Treaties)
Terim Sorunu
- Son senet (final act):
*Nihai senet
* Bir kongre ya da konferansta kabul edilen
andlaşmalar ile kimi zaman toplantıya katılan
tarafları da sayan andlaşma nitelikli bir belgeyi
belirtmektedir.
Ör: 24 Temmuz 1923 Lozan Konferansı Son
Senedi.
29/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmalar (Treaties)
Terim Sorunu
-Moduz vivendi:
Geçici anlaşma anlamına gelir
Kısa süreli ve özellikle ticaret ya da gümrük
konularına ilişkin ikili andlaşmalar
Ör:Türkiye ile Lüksemburg-Belçika Ekonomik
Birliği hakkında 12 Mart 1947 tarihli Modus
Vivendi.
30/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmalar (Treaties)
Terim Sorunu
- Tahkimname (compromis):
Uluslararası
hukuk
kişilerinin
bir
uyuşmazlıklarını hakemlik ya da yargı yoluyla
çözme kararını ve bu yolla başvurma koşul ve
yöntemlerini düzenleyen andlaşma
Ör: Adalarla İlgili Olarak 30 Mayıs 1929 Tarihinde
İmza Olunan Türkiye - İtalya Tahkimnamesi.
31/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmalar (Treaties)
Terim Sorunu
-Statü (statute):
Genellikle uluslar arası organların
kuralları ve koşullarını kapsayan
çalışma
Ör: Uluslar arası Adalet Divanı Statüsü.
32/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmaların Sınıflandırılması:
1) Konularına Göre Andlaşmalar;
- Siyasal Andlaşma,
- Askeri Andlaşma,
- Ekonomik ve Ticari Andlaşma,
- Kültürel Andlaşma,
- İttifak Andlaşması,
- Konsolosluk Andlaşması,
- Ulaşım ve İletişim Andlaşması,
- Adli Yardımlaşma Andlaşması vb.
33/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmaların Sınıflandırılması:
2) Tarafların Sayısı
Andlaşmalar;
ve
Durumuna
Göre
- İkili Andlaşmalar,
- Çok Taraflı Andlaşmalar olarak sınıflandırmak
olanaklıdır.
34/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmaların Sınıflandırılması:
3) Tarafların Uluslararası
Andlaşmalar;
Kimliğine
Göre
- Devletlerarası Andlaşmalar,
- Uluslararası Örgütler Arası Andlaşmalar,
- Devletlerle
Andlaşmalar,
Uluslararası
Örgütler
Arası
- Egemen Devletlerle Yetkileri Sınırlı Devletler
ya da Devlet Niteliği Kazanmamış Topluluklarla
Yapılan
Andlaşmalar
vb.
sınıflandırmak
olanaklıdır.
35/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmaların Sınıflandırılması:
4)
Hukuksal İşlevlerine Göre Andlaşmalar;
- Yasa Andlaşmalar,
- Akid Andlaşmalar olarak sınıflandırılabilir.
36/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmaların Yapılışı
- Andlaşma metnini oluşturulup resmileştirilmesi,
- Andlaşmanın bağlayıcılık kazanması için gerekli
işlemlerin yapılması ve
- Andlaşmaların hüküm doğurmasını sağlayacak
biçimsel işlemlerin tamamlanması aşamaları
kastedilmektedir.
37/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmaların Yapılışı
Andlaşma Metninin Oluşturulması ve Resmilik
Kazanması
- Yetkili kişilerin saptanması;
* devlet ya da
* uluslararası örgüt olmasına göre değişiklik
göstermektedir.
38/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmaların Yapılışı
- Devlet Yetkilileri
1) Görevleri nedeniyle hiçbir özel yetki almalarına
gerek olmayan kişiler:
a) Genel olarak andlaşma görüşmelerinde ve
metnin kabulünde yetkili kişiler:
i) Devlet Başkanı,
ii) Hükümet Başkanı,
iii) Dışişleri Bakanı.
39/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmaların Yapılışı
- Devlet Yetkilileri
1) Görevleri nedeniyle hiçbir özel yetki almalarına
gerek olmayan kişiler:
b) Devletleri adına yalnızca temsilci olarak
atandıkları devlet ya da uluslar arası örgüt
nezdinde yetkili olan kişiler:
O devlet/uluslar arası örgüt nezdine atanan
diplomatik misyon şefi (genellikle büyükelçi)
40/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmaların Yapılışı
- Devlet Yetkilileri
2) Bir yetki belgesi ile yetkili kılınan kişiler:
41/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmaların Yapılışı
- Uluslararası Örgüt Yetkilileri
2) Bir yetki belgesi ile yetkili kılınan kişiler:
Bu yetkinin asli yetkiye sahip kişi ve organlarca
verilmesi gerekir.
42/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmaların Yapılışı
Andlaşmanın görüşülmesi ve metnin yazılması
- Ortak metin üzerinden yapılır.
* Oluşturulan andlaşma metninin dili:
- Ya tarafların her ikisinin resmi dilinde,
- Ya her iki tarafın resmi dili yanında ayrıca bir
üçüncü dilde (genellikle İngilizce veya Fransızca)
- ya da yalnızca bir yabancı dilde yapıldıkları
görülmektedir.
43/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmaların Yapılışı
Andlaşmanın görüşülmesi ve metnin yazılması
- Çok taraflı andlaşmaların görüşülmesi;
* Ya doğrudan bir diplomatik konferansta,
* Ya bir uluslararası
gerçekleştirilmekte,
örgüt
çerçevesinde
* Ya da tasarı örgüt organınca hazırlandıktan
sonra
bir
diplomatik
konferansta
kabul
edilmektedir.
44/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmaların Yapılışı
Andlaşmanın görüşülmesi ve metnin yazılması
- Çok taraflı andlaşmaların görüşülmesi;
Çeşitli oylama yöntemleri var:
* Bütün aşamalarda “oybirliği”nin aranması.
* Çoğunluk aranması.
- Aranan oy çokluğu “salt”, “2/3”, “3/4” ya da
“4/5” oy çokluğu biçiminde olabilmektedir.
45/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmaların Yapılışı
Andlaşmanın görüşülmesi ve metnin yazılması
- Çok taraflı andlaşmaların görüşülmesi;
* Çoğunluk aranması.
- Ancak, Konferansta başka bir oy oranı kabul
edilmemişse, 1969 Viyana Andlaşmalar Hukuk
Sözleşmesi (m.9) 2/3 çoğunluğu ilke olarak
benimsemektedir.
* “oydaşma (consensus)”.
Herhangi bir oylama yapılmaz, metne hiçbir taraf
itiraz etmezse o metin kabul edildi sayılmaktadır. 46/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmaların Yapılışı
Andlaşmanın görüşülmesi ve metnin yazılması
- Çok taraflı andlaşmaların görüşülmesi;
Görüşmeler
yapılırsa,
uluslararası
örgüt
çerçevesinde
* Hazırlanan metin ya bu örgütün genel kurulunca
kabul edilerek üye devletlerin imza ve onayına
sunulur,
* Ya da bu örgütün genel kurulunca bir uluslar
arası konferansa sunularak kabul edilir.
47/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmaların Yapılışı
Andlaşma metninin resmileştirilmesi:
-Tarafların kararına göre yapılmaktadır:
- İmza ya da paraf.
- İmzayı, bağlayıcılık amaçlı imzadan ayırmak
gerekir
48/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmaların Yapılışı
Andlaşmayı imzalayan devletler, bu andlaşma
bakımından,
* bağlayıcı işlemlerini tamamlayanlar ile
* imzalamayanlar arasında ve geçici statüde yer
alan bir grubu oluşturur
Bu devletler;
- Bazı haklara sahip (çekincelere itiraz vb)
- Diğer yandan da bazı yükümlülük altına girmekte
(andlaşmanın konu ve amacını ortadan kaldıracak
davranışlardan kaçınmalı).
49/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmaların Yapılışı
Andlaşma metninin resmileştirilmesinde imza;
- Hiçbir koşula bağlı olmayan ve görüşmelerin
sonunda verilen “kesin imza”,
-
“Danışma
referandum)”,
koşullu
imza
(signature
ad
- “uzatmalı imza” (imzalamak için süre verilmesi)
50/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmaların Bağlayıcı Güç Kazanması
Tarafların bu yönde iradelerini
yöntemlerle gerçekleştirilir.
açıklayan
Bunlar 3 ayrı grupta toplanabilir:
(a) Basit Usul,
(b) Onaylama, Kabul ya da Uygun Bulma,
(c) Katılma.
51/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmaların Bağlayıcı Güç Kazanması
(a) Basit Usul
Bir uluslaraarsı hukuk kişisinin iradesini
açıklayarak doğrudan bir andlaşma ile
bağlaması yöntemleri öğretide basit usul
olarak adlandırılmaktadır.
Bu yöntemler şunlardır:
1) İmza: Kural dışıdır. İç hukuk öngörmelidir
2) Belgelerin Değişimi: Bir kaç belge varsa. İç
hukuk öngörmelidir.
3) Öteki Yöntemler
52/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmaların Bağlayıcı Güç Kazanması
(b) Onaylama, Kabul ya da Uygun Bulma
Hem iç hukuk hem de uluslararası hukuk
düzeyinde yapılacaklar vardır.
Uluslar arası hukuk bir düzenleme getirmemiş,
bunları devletlerin iç hukukuna bırakmıştır.
53/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmaların Bağlayıcı Güç Kazanması
(b) Onaylama, Kabul ya da Uygun Bulma
Mevcut sistemler şunlardır:
- Sadece yasama organı.
- Sadece yürütme organı.
-
Yasama ile yürütme arasında paylaştırılmış:
* Yasama ve yürütme organının iki ayrı işlemi
tamamlaması şekline olmaktadır.
* Onay işlemi, kimi andlaşma türleri için yasama
organına, kimi andlaşma türleri için de yürütme
organına bırakılmıştır.
54/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmaların Bağlayıcı Güç Kazanması
(b) Onaylama, Kabul ya da Uygun Bulma
Uluslar arası hukuk bakımından onaylama
işleminin gerekliliğine gelince;
- Andlaşmada öngörülmüşse,
- Başka yollardan tarafların onaylamayı kabul
ettikleri anlaşılıyorsa,
- Temsilci imza esnasında belirtmişse,
- Yetki belgesinde varsa ya da görüşmelerde
belirtilmişse onay işlemi gereklidir.
Aksi durumda onay zorunluluğu yoktur.
55/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmaların Bağlayıcı Güç Kazanması
(b) Onaylama, Kabul ya da Uygun Bulma
Bununla birlikte, bir devletin iç hukuku onayı
gerekli görüyorsa, onaylama zorunluluğu
öngörmeyen andlaşmalara da onaylama
yoluyla taraf olabilir.
Onay işlemi, öngörüldüğü durumlarda, irade
açıklamasının temeli olarak değerlendirilmektedir.
Böyle olunca, bir devletin imzaladığı
andlaşmayı onaylamama hakkı vardır.
bir
56/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmaların Bağlayıcı Güç Kazanması
(b) Onaylama, Kabul ya da Uygun Bulma
Onay belgelerinin taraf
sunulması iki şekilde olur:
- İkili andlaşmalarda
gönderir
ya
taraflar
da
taraflara
birbirlerine
- Çok taraflı andlaşmalarda ise, genellikle, bir
ya da birkaç “depoziter” öngörülmekte ve onay
belgeleri bunlara verilmektedir.
Bu görev devletlere verilebileceği gibi, uluslar
arası örgütlere de verilebilmektedir (BM gibi).
57/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmaların Bağlayıcı Güç Kazanması
(b) Onaylama, Kabul ya da Uygun Bulma
1969 Viyana Andlaşmalar Hukuku Sözleşmesi
(m.14/2) onay gibi “kabul” ya da “uygun
bulma” ile de devletlerin bir andlaşma ile
bağlanma rızalarını geçerli kılabileceğini
hükme bağlamıştır.
Bu daha çok devletin iç hukuk işlemlerinin
farklılığına cevap vermek için kabul edilen bir
yöntemdir.
58/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmaların Bağlayıcı Güç Kazanması
(c) Katılma
Andlaşmaya sonradan taraf olma işlemidir. B
İki durumda olmaktadır:
- Andlaşma hükümlerinden ya da başka
yollardan, böyle bir imkanın tanındığı
anlaşılıyorsa,
- Taraflar, sonradan alacakları bir kararla bu
hak tanınıyorsa.
59/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmaların Bağlayıcı Güç Kazanması
(c) Katılma
Bir andlaşmaya katılma üç yolla gerçekleşir:
- Özel bir katılma andlaşması,
- Karşılıklı bildirim değişimi yoluyla,
- Tek taraflı işlemle
60/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmaların Hüküm Doğurması
Bir
andlaşmanın
hüküm
doğurabilmesi,
yürürlüğe girmesi için gerekli işlemlerin
yapılmasını gerektirmektedir.
Bunun için ayrıca BM’ye tescil zorunluluğu
bulunmaktadır.
61/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmaların Hüküm Doğurması
(a) Andlaşmaların yürürlüğe Girmesi
Bunun için önce iç hukuk işlemleri sonra da
uluslararası
hukuk
düzeyinde
işlemlerin
tamamlanması gerekir.
1) İç Hukuk İşlemleri
Devletlerin bu amaçla başvurduğu yöntemleri
ikiye ayırabiliriz:
- Resmi duyuru/ilan: iç düzende duyurulması,
- Yayın: RG.
62/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmaların Hüküm Doğurması
(a) Andlaşmaların yürürlüğe Girmesi
2) Uluslar arası Hukuk İşlemleri
İlgili andlaşma hükümlerinde öngörülen ya da
tarafların anlaşarak kabul ettikleri yöntemler
ın bunları birbirlerine göndermeleri ile olur..
63/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmaların Hüküm Doğurması
(a) Andlaşmaların yürürlüğe Girmesi
2) Uluslar arası Hukuk İşlemleri
Burada önemli olan, belirlenen yöntemlerin
taraflarca biliniyor olmasıdır.
Aksi kararlaştırılmadıkça tarafların hepsinin
rızalarının açıklanması anında yürürlüğe girer.
Çok taraflı andlaşmalarda, belli sayıda devletin
rızasının açıklanmış olması yeterli kabul edilebilir.
64/66
Uluslararası Hukukun Kaynakları
Andlaşmaların Hüküm Doğurması
(b) Andlaşmaların Kayıt Ettirilmesi
Gizli andlaşmaların önlenmesi bakımından, BM
üyesi devletlerin yaptıkları andlaşmaların BM
Sekreterliğine tescil ettirmeleri gerekmektedir.
Bu
andlaşmalar
ayrıca
BM
tarafından
yayımlanacaktır (BM Andlaşması m 102).
65/66
Andlaşmaların Tapılmasında Türk Sistemi
66/66
Andlaşmaların Tapılmasında Türk Sistemi
İlgili Mevzuat
Geçerli Türk mevzuatı;
- 1982 Anayasası’nın “Milletlerarası andlaşmaları
uygun bulma” başlığını taşıyan 90. maddesi (1961
Anayasası’nın 65. maddesi) ile 104. maddesinin
“Cumhurbaşkanına “milletlerarası andlaşmaları
onaylamak ve yayımlamak” görev ve yetkisi
tanıyan ilgili bendi,
- 244
sayılı
“Milletlerarası
andlaşmaların
yapılması, yürürlüğe girmesi ve yayınlanması ile
bazı andlaşmaların yapılması için Bakanlar
Kuruluna yetki verilmesi hakkında kanun”,
67/66
Andlaşmaların Tapılmasında Türk Sistemi
İlgili Mevzuat
Geçerli Türk mevzuatı;
- 1173 sayılı “Milletlerarası münasebetlerin
yürütülmesi ve koordinasyonu hakkında kanun”,
-
1973 tarihli TBMM İçtüzüğü,
- 2406.1969 tarih ve ve 87-30/4592 sayılı 1173
sayılı yasanın uygulanmasına ilişkin Başbakanlık
Genelgesi ile Dışişleri Bakanlığının aynı yasanın
uygulanması hakkındaki 23.5.1969 tarih ve GİKY
110,119,69/3
sayılı
genel
notalardan
oluşmaktadır.
68/66
Andlaşmaların Tapılmasında Türk Sistemi
Andlaşma Görüşmeleri ve Andlaşmaların
Resmilik Kazanması Konusunda Kurallar
Yetki belgesine gerek duymadan;
* Gerek yurt içinde gerek yurt
yapmaya ve bunları paraflamaya
imzalamaya yetkili olan kişiler;
dışında
ya da
- Cumhurbaşkanı,
- Başbakan,
- Dışişleri Bakanıdır.
69/66
Andlaşmaların Tapılmasında Türk Sistemi
Andlaşma Görüşmeleri ve Andlaşmaların
Resmilik Kazanması Konusunda Kurallar
Yetki belgesine gerek duymadan;
* Keza, yurtdışında nezdine atandıkları devlet
ya
da
uluslararası
örgütle
andlaşma
görüşmeleri yapmaya diplomasi temsilciliğimiz
şefleri yetkilidir.
* Yurt içinde ise, merkezdeki Dışişleri meslek
memurları
yabancı
devletlerin
ya
da
uluslararası örgütlerin temsilcileri ile andlaşma
görüşmeleri yapmaya yetkilidir.
70/66
Andlaşmaların Tapılmasında Türk Sistemi
Andlaşma Görüşmeleri ve Andlaşmaların
Resmilik Kazanması Konusunda Kurallar
Görüşmeler
sonunda
bir
andlaşma
imzalanması ya da paraflanması gerekiyorsa,
uluslararası hukukun genel uygulamasından
farklı olarak, Cumhurbaşkanı, Başbakan ve
Dışişleri Bakanı dışındaki herkes için “yetki
belgesi” gerekmektedir
71/66
Andlaşmaların Tapılmasında Türk Sistemi
Yasama +Yürütme
Yürütme
- AY Md. 90/1
- AY Md. 104
- 244 SK
TBMM
Uyun Bulma Kan.
(Metin Yok)
CB
BK Karar.
(Metin+çeviri)
RG
CB
BK Kararnamesi
(Metin+çeviri)
RG
CB
RG
- AY Md. 90/3
- AY Md. 104
- 244 SK
- AY Md. 90/2
- AY Md. 104
- 244 SK
2 ay içinde
TBMM’ye
bilgi
- Kanunlara Değişiklik Getirmemeli
Uyg. And.
Yet. Kan. Day.
And.
BK Karar.
(Metin+çeviri)
CB
RG
72/66
Sadece ekonomik, ticari ve özel kişilerin hak. ile ilgili olanlar
Çağ Üniversitesi
Hukuk Fakültesi
73/66