ilköğretim okul takımlarında yer alan 11–13 yaş gurubu öğrencilerin

Berkan ALPAY, Kamil ALTU
ve Serkan HAZAR
lkö retim Okul Takımlarında Yer Alan…
LKÖ RET M OKUL TAKIMLARINDA YER ALAN 11–13 YA GURUBU
Ö RENC LER N BAZI SOLUNUM VE DOLA IM PARAMETRELER N N SPOR YAPMAYAN
Ö RENC LERLE KAR ILA TIRILARAK DE ERLEND R LMES
*
Berkan ALPAY
Kamil ALTU
**
Serkan HAZAR
***
ÖZET
Okul takımlarında yer alan 11–13 ya arası ö rencilerde uygulanan antrenmanların
solunum ve dola ım sistemine olan etkisini belirlemek amacıyla yapılan çalı maya Ni de ili
ODTÜ koleji okul takımında spor yapan ya ortalaması 12,63±1,13 yıl olan 22 ö renci ile aynı
okulda spor yapmayan ya ortalaması 13,09±0,91 yıl olan 22 ö renci gönüllü olarak
katılmı lardır.
Grupların ya , boy, a ırlık, istirahat nabız de erleri sistolik, diastolik kan basıncı ölçümleri,
solunum sisteminde vital kapasite (VC) zorlu vital kapasite (FVC) zorlu ekspirasyon hacim
(FEV1) zorlu ekspirasyon oranı (FEV1%) ve maksimum istemli ventilasyon (MVV) de erleri
ölçülmü tür.
Elde edilen veriler ki isel bilgisayarda SPSS 10.0 istatistik programında ba ımsız
guruplarda ortalamalar arasında fark independent t-test yöntemi ile güven aralı ı p<0,05,
p<0,01 düzeyinde ara tırılmı tır.
Gruplar arasında ya , boy ve vücut a ırlı ı de erlerinde anlamlı farklılık olmadı ı tespit
edilmi tir. Solunum parametrelerinde zorlu ekspirasyon hacmi, zorlu ekspirasyon oranı ve
maksimum istemli ventilasyon de erlerindeki anlamlı farklılık olmadı ı tespit edilirken,(p>0,05)
istirahat nabız, sistolik ve diastolik kan basıncı, vital kapasite ve zorlu vital kapasite de erlerinde
anlamlı farklılıklar saptanmı tır.(p<0,05)
Sonuç olarak; ilkö retimde okul takımında yer alan ö rencilerin istirahat kalp atım
sayıları ve kan basınç de erleri spor yapmayan ö rencilerin de erlerinden daha dü ük doldu u
tespit edilirken solunum de erlerinden VC ve FVC de erlerinin daha yüksek oldu u tespit
edilmi tir.
Anahtar kelimeler: dola ım, solunum, çocuk ve spor
SUMMARY
22 students doing sports average age 12,63±1,13 in the school team of ODTÜ college
of Ni de and 22 students not doing any sports, average age 13,09±0,91 are, voluntary involved
in this study which aims to determine the effect of the training done by the students aged 11-13
in school teams on respiration and blood circulation sytems.
Groups Measures for age, height, weight, resting pulse measures, sistolic and diastolic
blood pressure measures, vital capacity in respiration system, force vital capasity (FVC), Force
expiration volume (FEV), force expiration rate (FEV%) and maximum desired ventilation values
are measured.
The findings obtained were studied with SPSS 10.0 statistics programme on PC while
the difference between the averages of groups were examined with independent t- test method
in the meaningfull ranges from p<0,05 to p>0,01
The differences between groups in terms of age, height, weight, force expiration
volume, force expiration rate, maximum desired ventilation valves are not significant (P>0,05).
*
Ar . Gör. Gazi Üniversitesi Sa lık Bilimleri Enstitüsü
Beden E itimi Ö retmeni
***
Yrd. Doç. Ni de Üniversitesi Beden E itimi ve Spor Yüksek Okulu
**
22
Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi E itim Fakültesi Dergisi
lkö retim Okul Takımlarında Yer Alan…
Berkan ALPAY, Kamil ALTU
ve Serkan HAZAR
Significant improvements have been detected in resting pulse, sitolic and diastolic blood
pressure, vital capacity and force vital capacity valves of the group doing sports. (P<0,05)
In conclusion, rest pulse, sitolic and diastolic blood pressure, of the students who do
training in the school teams were found to be lower than those of the students not doing sports
and the respiration values VC, FVC higher.
1.G R
Günümüzde sporun toplum ve toplum sa lı ı acısından önemi daha iyi algılanmakta, bu
da spor biliminde olumlu geli melerin meydana gelmesine neden olmaktadır. Özellikle oyun
ça ındaki çocukların geli en teknolojiyle birlikte bilgisayar vb. oyunlardan dolayı hareketsizlik ve
buna ba lı olarak çe itli geli imsel problemlere sebep oldu u sıkça tartı ılan bir konudur.
nsan hareket eden bir varlıktır ve hareket edebildi i sürece ya amaktadır. Hareket
24
kalitesi de zamana paralel olarak ilerlemektedir . Ya amın ilk yıllarındaki geli me gelecek
23
yıllardaki geli menin temelini olu turmaktadır . Spor büyüme ça ındaki çocukların fiziksel,
fizyolojik ve ki ilik geli imi yönünden yararlı ve gereklidir. Çocukların fiziksel ve zihinsel
geli imleri psikolojik durumlarıyla yakından ilgilidir. Bedensel faaliyetlerin okul ba arısını
etkiledi i, 1933 yılında Fransa’nın Lyon kentinin bir i çi mahallesinde bulunan kız okulunda
gerçekle tirilen deneyle ispatlanmı elde edilen bu sonuç daha sonra da 1950 yılında Paris’in
Vanves’deki bir okulda ders programı yarı yarıya spor ve di er derslerden olu an bir sınıfa
yapılan ara tırmayla teyit edilmi tir. Kanada’da Dr. Lavallee’nın altı yıl süren ara tırmaları
6
derslerdeki ba arının sporla do rudan ba lantılı oldu unu ispatlamı tır . Ça ımızda sporun
önemli bir rol oynadı ı herkes tarafından kabul edilmektedir. Çocu un ergenlik öncesi ve
sonrasında düzenli spor faaliyetlerinde bulunması solunum ve dola ım sisteminin daha sa lıklı
olmasını sa larken di er taraftan da zihinsel ve ruhsal geli imine katkıda bulunmaktadır.
Sporun sosyolojik, fizyolojik, psikolojik ve ekonomik boyutlarının ön plana çıkması
sebebiyle spor çok etkili bir araç durumuna gelmi tir. Bütün bu sebeplerden dolayı spor
1
alanında hep daha iyiye ula mak amacıyla detaylı çalı malar yapılmaya ba lanmı tır .
Antrenmanlarla solunum hacmi ve frekansında belirgin bir de i im meydana
gelmektedir. Ayrıca antrenmanlarla Max VO2 olarak adlandırılan dokulardaki maksimal aerobik
metabolizmadaki O2 tüketim hızında bir artı meydana gelmektedir. 7–13 haftalık bir
antrenmanla max VO2 de % 10‘un üzerinde bir artı görülür. Ki i her zaman vücudun
ihtiyacından çok daha fazla oksijeni organizmaya sa layabilmektedir. Bu yüzden önemli olan
antrenmanlarla oksijenin kullanılabilirli ini bir ba ka deyi le max VO2 nin arttırılmasının
25
sa lanmasıdır .
Antrenmanın en belirgin etkisi sporcularda oksijenin difüzyon kapasitesini arttırmaya
yöneliktir. Oksijenin difüzyon kapasitesi oksijenin alveollerden kana difüzyon hızının bir
2
göstergesidir. Antrenmanlarla akci er kardiovasküler kapasite arttırılabilmektedir.
Yapılan çalı mada okul takımlarında yer alan ö rencilerde uygulanan antrenmanların
solunum ve dola ım sistemine olan etkisini belirleyerek de erlendirilmesi amaçlanmı tır.
2. YÖNTEM
2.1. Denekler
Yapılan çalı maya Ni de li Özel ODTÜ Koleji okul basketbol takımında yer alan
ortalama 2±1.3 yıldır spor yapan, 11–13 ya arası 22 erkek sporcu ö renci ile aynı okulda spor
yapmayan 11–13 ya arası sa lıklı, gönüllü 22 erkek ö renci alınmı tır.
2.2. Veri Toplama Araçları
Deneklerin boy ölçümleri milimetrik boy sıkalasıyla, a ırlık ölçümleri Angel marka
elektronik baskül ile akci er fonksiyonları Microlab ML 3300 marka spirometre ile ölçülmü tür.
Spinometre ölçümlerinde deneklerin burunları mandalla kapatılarak sonuçlar maksimum
nefes alımından sonra maksimum zorlayarak nefes verme i lemini takiben spirometrenin dijital
Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi E itim Fakültesi Dergisi
23
Berkan ALPAY, Kamil ALTU
ve Serkan HAZAR
lkö retim Okul Takımlarında Yer Alan…
göstergesinden okunarak kayıt edilmi tir. ki ölçüm yapılarak en iyi sonuç de erlendirmeye
alınmı tır.
Deneklerin nabız ölçümleri oturur vaziyette kalp üzerine steteskop konularak 15 saniye
boyunca kalp atımları kronometre ile sayılarak kaydedilmi tir. Deneklerin ölçümleri iki er defa
alınarak en dü ük de erleri kayıt edilmi tir. Grupların istirahat kan basınçları ölçümleri aneroid –
sphygmarometre ve stetoskop kullanılarak mmHg cinsinden tespit edilmi tir. Testten önce
gruplar 10 dakika dinlendirildikten sonra ölçümler oturur pozisyonda alınmı tır.
2.3.Verilerin Analizi
Ara tırmada ölçümlerle elde edilen de erler ki isel bilgisayarda SPSS 10.0 istatistik
programında de erlendirilmi tir. Gurupların ölçümlerinde ortalamalar arasında farkın anlamlılı ı,
ba ımsız guruplarda aritmetik ortalamalar arasındaki farka ait “t” testi yapılarak, sonuçlar P <
0.01-0.05 önem seviyesinde de erlendirilmi tir.
3. BULGULAR
3.1.Tablo 1: Deneklerin Özellikleri ve Ölçüm De erleri
De i kenler
Ya
(Yıl)
Boy (cm)
A ırlık (kg)
stirahat Nabız (atm/dk)
stirahat Sisstolik Kan Basıncı (mmhg)
stirahat Diastolik Kan Basıncı (mmhg)
VC(L)
FEV1(L)
FVC(L)
FEV1 %
MVV(L/d)
24
X
SS
Spor yapanlar
22
12,63
1,135
Spor Yapmayanlar
22
13,09
,915
Spor yapanlar
22
156,09
11,6
Spor Yapmayanlar
22
158,27
8,9
Spor yapanlar
22
48,81
17,44
Spor Yapmayanlar
22
50,04
11,85
Spor yapanlar
22
79,55
8,24
**
Spor Yapmayanlar
22
92,40
10,78
-3,135
Spor yapanlar
22
105,90
14,69
**
Spor Yapmayanlar
22
122,72
13,51
-3,952
Spor yapanlar
22
69,09
8,11
*
Spor Yapmayanlar
22
75,90
10,98
-2,343
Spor yapanlar
22
3,255
,6776
*
Spor Yapmayanlar
22
2,810
,7646
2,123
Spor yapanlar
22
2,78
,6085
Spor Yapmayanlar
22
2,57
,6450
Spor yapanlar
22
3,13
,6827
*
Spor Yapmayanlar
22
2,71
,6413
2,088
Spor yapanlar
22
92,72
4,51
Spor Yapmayanlar
22
93,09
6,25
Spor yapanlar
22
99,04
28,87
Spor Yapmayanlar
22
97,04
24,44
N
t. de eri
-1,426
-,698
-,273
1,128
-,221
,264
Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi E itim Fakültesi Dergisi
lkö retim Okul Takımlarında Yer Alan…
Berkan ALPAY, Kamil ALTU
ve Serkan HAZAR
4. TARTI MA
Sporun sebep oldu u bazı de i ikler ba ta solunum ve dola ım sistemi olmak üzere
9
vücuttaki organlarda fiziksel ve fizyolojik olarak de i ikliklere sebep olur . Çocuklar da solunum
4
ve dola ım sistemi ya a ba lı olarak farklılıklar göstermektedir . Bundan dolayı çalı maya ya
grubu aynı olan çocuklar alınmı tır.
Ara tırmaya katılan spor yapan çocukların ya ortalamaları 12,63±1,13 yıl iken spor
yapmayan çocukların ya ortalaması 13,09±0,97 yıl olarak bulunmu tur. Grupların ya
ortalamaları arasında anlamlı bir fark olmadı ı tespit edilmi tir. (P>0,01)
Spor yapan çocukların boy ölçümleri 156,09±11,6 cm iken spor yapmayan çocukların
boy ortalamaları 158,27±8,9 cm olarak bulunmu tur. Grupların boy ölçümleri arasında anlamlı
bir fark olmadı ı tespit edilmi tir. (P>0,01)
Spor yapan çocukların vücut a ırlıkları 48,81±17,4 kg iken spor yapmayan çocukların
vücut a ırlıkları 50,04±11,8 kg olarak tespit edilmi tir. Grupların vücut a ırlık ölçümleri arasında
anlamlı bir fark olmadı ı görülmü tür. (P>0,01) Bu ölçümler her iki gurubunda fiziksel olarak
benzer özelliklere sahip olduklarını göstermektedir.
Ara tırmaya katılan spor yapan çocukların istirahat nabız ölçüm de erleri 79,55±8,2
atım/dk, spor yapmayan çocukların istirahat nabız ölçüm de erleri ise 92,40±10,78 atım/dk
olarak tespit edilmi tir. Grupların istirahat nabız ölçümlerinde spor yapan çocukların lehine
anlamlı bir dü me oldu u görülmü tür. stirahat nabız ölçümleri arasındaki fark P<0,01 önem
seviyesinde anlamlı bulunmu tur.
stirahat kalp atım sayısının, antrenmanla birlikte dü tü ü ara tırmacılar tarafından
9 11, 16, 18,
belirlenmi tir ,
.
Sarı ve arkada ları yaptıkları bir çalı mada sporcuların istirahat nabızlarında kontrol
11
grubuna oranla anlamlı ölçüde dü me tespit ettiklerini belirtmi lerdir . Guyton yeti kin insan
15
kalbinin normalde 72 atım/dk oldu unu bildirmektedir . 5–15 ya arası istirahat nabzı 100
3
atım/dk, civarındadır .
Cicio lu ya ları 14–15 olan masa tenisçiler üzerinde yaptı ı çalı mada istirahat kalp
5
atım sayısını 77,50 atım/dk, olarak tespit etmi tir . Yıldız, Malatya Yaz Spor Okulu erkek
26
yüzücülerin istirahat kalp atım sayısını 74±8,3 atım/dk, olarak bulmu tur . Harre, yaptı ı bir
16
çalı mada spor yapan çocukların kalp atım sayısını 75±0,1 atım/dk, olarak tespit etmi tir .
bi , yaz spor okullarına katılan 12–14 ya erkek futbolcular üzerinde yaptı ı
18
ara tırmada istirahat kalp atım sayısını 75,29 atım/dk olarak bulmu tur .
Kalpteki bu dü ük nabzın olu mekanizması tam olarak bilinmemekle birlikte birçok
ara tırmacı bunun nedenini uzun süreli ve sıkı antrenmanların kalp hacminde yaptı ı artı a
ba lamaktadırlar. Bazı ara tırmacılar ise kalpte sempatik implus geli inde azalmanın oldu unu
2
kabul ederler .
Okul takımında spor yapan çocukların nabız de erlerinde görülen dü menin nedeni;
antrenman etkisiyle kalbin sol ventrikülündeki hipertrofi sonucu olu an kalbin hacmindeki artı a
ba lı geli ti i dü ünülmektedir.
Ara tırmaya katılan, spor yapan çocukların diastolik kan basınç ölçümleri 69,09 ± 8,11
mmHg iken, spor yapmayan çocukların diastolik kan basınç ölçümleri 75,90 ± 10,98 mmHg dir.
stirahat diastolik kan basıncı ölçümleri arasındaki fark P<0,01 önem seviyesinde anlamlı
bulunmu tur.
Ara tırmaya katılan, spor yapan çocukların sistolik kan basınç ölçüm de erleri 105,90 ±
14,96 mmHg iken, spor yapmayan çocukların sistolik kan basınç ölçüm de erleri 122,72 ±
13,51mmHg olarak bulunmu tur. stirahat sistolik kan basınç ölçümleri arasındaki fark P<0,01
önem seviyesinde anlamlı bulunmu tur.
Kan basıncı ya a göre de i iklikler gösterir. Çocuklarda 90 mmHg’nın altında olan
sistolik kan basıncı ergenlik ça ından sonra yava yava yükselmeye ba layarak ya arttıkça
150 mmHg ya kadar çıkabilir. Diastolik kan basıncının normal de erleri 60–90 mmHg arasında
3
de i ir .
Ziyagil ve arkada larının yıldızlar kategorisindeki Türk Milli Güre çilerinin üzerinde
yaptıkları bir ara tırmada güre çilerin istirahat diastolik kan basıncının 67,33 ± 9,47 mmHg,
27
istirahat sistolik kan basıncının ise 100,50 ± 9,2 mmHg oldu unu tespit etmi lerdir .
Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi E itim Fakültesi Dergisi
25
Berkan ALPAY, Kamil ALTU
ve Serkan HAZAR
lkö retim Okul Takımlarında Yer Alan…
Kutlu ve Cicio lu’nun Yıldız Türk Milli Serbest ve Grekoromen güre çiler üzerinde
yaptıkları bir ara tırmada güre çilerin istirahat diastolik kan basınçlarını 69,47 ± 9,65 mmHg
21
sistolik kan basınçlarını ise 102,3 ± 11,7 mmHg oldu unu tespit etmi lerdir .
bi , yaptı ı çalı masında antrenmanlı çocukların diastolik kan basıncını 68,44±2,73
bulmu % 2,22 mmHg lik anlamlı bir azalma tespit etmi tir. Sistolik kan basıncının de erini
18
106,22±5,43 mmHg bulmu % 2,35lik bir dü me tespit etmi tir . Bu ara tırmada elde edilen bu
bilgiler dikkate alındı ında benzer sonuçların elde edilmi oldu u görülmektedir.
Harre, ya a göre diastolik ve sistolik kan basıncı de erlerini 11–14 ya gurubu için
16
sistolik kan basıncı 110 mmHg, diastolik kan basıncı ise 70 mmHg olabilece ini belirtmi tir .
Sporcuların performans antrenmanın damar çaplarına etkisinden dolayı diastolik kan
basıncında meydana gelen dü menin sistolik kan basıncında da görülmesi beklenir. Ancak
geli en damar iç hacmine kar ın damardaki kan miktarı da artar. Dolayısıyla sistolde damar iç
basıncı artmı olur. Olu an bu artı la damar çapının geni lemesi hemen hemen birbirini
nötrledi inden dolayı sistolik kan basıncında de i me olmaz ancak diastolik kan basıncında
belirgin ekilde dü me görülür. Performans sporcularında görülen diastolik kan basıncında ki
dü me yapılan antrenmanlarda artan kan ihtiyacını kar ılamak amacıyla kalbin kontraksiyon
gücünde artma meydana gelir. Egzersiz esnasındaki bu basınç artması damar çapının
geni lemesine sebep olur. Bu dola ım sisteminin egzersize uyumuyla ili kilidir. Damar
çaplarının geni lemesinden dolayı istirahatta diastolik kan basıncında belirgin ekilde dü me
17
görülür . Çocuk sporcularda hem diastolik hem sistolik kan basıncının dü ük olmasında
dola ım sistemindeki istemli artı ın kalbin atı hacminin geli mesinin, oksijen alma miktarının
artmasına yani kardiovasküler sistemdeki kullanıma ba lı olarak sürekli artan geli meye ba lı
oldu u söylenebilir.
Ara tırmaya katılan, spor yapan çocukların vital kapasite ölçüm de erleri 3,255±0,67
lt/dak iken, spor yapmayan çocukların vital kapasite ölçüm de erleri 2,810±0,76 lt/dak olarak
bulunmu , vital kapasite de erleri arasındaki fark P<0,01 seviyesinde anlamlı oldu u tespit
edilmi tir.
Kutlu ve Cicio lu Yıldız Milli Takım Güre çileri üzerinde yaptı ı bir çalı mada
21
güre çilerin vital kapasite de erlerini 4,080±0,881 lt/dak olarak bulmu lardır . Harre, 14–18 ya
antrenmanlı ve antrenmansız çocuklarda solunum sistemindeki vital kapasite de erlerini
antrenman yapan çocuklarda 3,700 lt/dak olarak açıklamı , antrenman yapmayanlarda 2,900
16
lt/dak olarak belirtmi tir . Kandeydi ve Ergen spor yapanlarda vital kapasite de erlerini,
20
yapmayanlara oranla daha yüksek bulmu tur . Gözü ve arkada ları da egzersizin vital
13
kapasiteyi artırdı ını ileri sürmü lerdir .
Yapılan çalı mada elde edilen de erler literatürle paralellik göstermektedir. Vital
kapasite de erinin spor yapan çocuklarda daha yüksek bulunmasında antrenmanın solunum
sisteminin verimi üzerindeki olumlu etkisinden kaynaklandı ı dü ünülmektedir.
Ara tırmaya katılan, spor yapan çocukların zorlu vital kapasite ölçümleri 3,13±0,68 L
iken, spor yapmayan çocukların ise zorlu vital kapasite ölçümleri ise 2,71±0,64 L olarak
bulunmu tur. Zorlu vital kapasiteleri arasındaki fark P<0,01 seviyesinde anlamlı oldu u tespit
edilmi tir.
8
ECCS’nin yayınladı ı de erlere göre 14 ya ve 154 boy ortalamasındaki ki ilerin FVC
de erlerinin minimum 2,10 L maksimum 4,10 L arasındadır. Yapılan ara tırmada elde edilen
de erler bu ortalamaların içerisindedir. Tamer yapmı oldu u bir ara tırmada sporcuların FVC
de erlerinde antrenman öncesi ve antrenman sonrası de erler arasında anlamlı bir fark
25
oldu unu tespit etmi tir . Çetinkaya 14–16 ya grubu sporcular üzerinde yapmı oldu u
çalı masında FVC de erlerini antrenman öncesi 3,51±0,45 L, antrenman sonrası 3,60±0,41 L
7
olarak tespit etmi antrenmanın zorlu vital kapasiteyi artırdı ını belirtmi tir .
Erdil ve arkada larının elit masa tenisçilerinin solunum parametrelerini inceledi i bir
10
çalı mada zorlu vital kapasite de erlerini spor yapmayanlarda farklı oldu unu bulmu lardır .
Mo ulkoç ve arkada ları 16 ya grubu genç kızlarda FVC de erlerini kontrol gurubuna oranla
22
atletizm sporu yapan sporcularda daha yüksek bulmu lardır . Elde edilen de erler dikkate
alındı ında literatürle benzer sonuçların elde edilmi oldu u görülmektedir.
Spor yapan çocuklarda, zorlu vital kapasite de erinin spor yapmayan çocuklardan daha
yüksek çıkmasında VC nin ve diyafram kasının etkisi dü ünülebilir. Çünkü diyafram kasının
zayıflı ını saptamak için FVC’nin ölçümü alınır. Diyafram kasının zayıflı ı varsa FVC de erleri
26
Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi E itim Fakültesi Dergisi
lkö retim Okul Takımlarında Yer Alan…
Berkan ALPAY, Kamil ALTU
ve Serkan HAZAR
4
dü ük çıkar . Spor yapan çocuklarda FVC de erleri spor yapmayanlara göre yüksek çıkmı tır.
Buda solunum kaslarının antrenmanın etkisiyle kuvvetlendi ini, VC’deki artı la birlikte spor
yapan çocuklarda zorlu vital kapasitenin yüksek çıkmasına neden oldu unu dü ündürmektedir.
Ara tırmaya katılan, spor yapan çocukların FEV1 ölçüm de erleri 2,78±0,60 L olarak
tespit edilirken, spor yapmayan çocukların FEV1 ölçüm de erleri 2,57±0,64 L olarak
bulunmu tur. FEV1 ölçüm de erlerinde gruplar arasında anlamlı bir fark olmadı ı tespit
edilmi tir.
bi , yapmı oldu u çalı masında FEV1 de erini antrenman öncesi 2,44±0,46 L
18
antrenman sonrası 2,50±0,52 L olarak bulmu tur .
8
ECCS’nin yayınladı ı tabloya göre 14 ya ve 154cm boy ortalamasındaki ki ilerin
FEV1 de erlerini minimum 1,98 L maksimum 3,98 L arasındadır. Buna göre spor yapan
çocuklar ile spor yapmayan çocukların FEV1 de erleri normal de erler içerisindedir. Bu
de erlere bakıldı ında spor yapan çocuklar ile spor yapmayan çocuklar arasındaki sayısal
farklılık istatistiksel olarak anlamlı olmamasına ra men varlı ı görülmektedir. Bu farklılı ın spor
yapan çocukların vital kapasite, zorlu vital kapasite ve solunum kaslarının güçlü olmasından
kaynaklandı ı dü ünülebilir.
Ara tırmaya katılan spor yapan çocukların FEV1% de erleri 92,72±4,5 olarak tespit
edilirken spor yapmayan çocukların FEV1% de erleri 93,09±6,2 olarak bulunmu gruplar
arasında anlamlı fark olmadı ı tespit edilmi tir.
19
ri, yapmı oldu u bir ara tırmada FEV1% de erlerini 86±4,7 olarak tespit emi tir .
Mo ulkoç ve arkada larının yapmı oldu u çalı mada kontrol grubunun FEV1% de erini
86,26±4,20 L, atletizm grubunun 86,56±4,21 L, basketbol grubunun 88,29±3,90 L olarak
22
bulmu tur . FEV1% de erlerinde gruplar arasında anlamlı bir farklılı a rastlamamı lardır.
Alpay güre çiler üzerinde yapmı oldu u bir çalı mada FEV1% de erini kontrol grubunda 90,10
1
L, deney grubunda 86,95 L olarak bulmu gruplar arsında anlamlı bir farklılı a rastlamamı tır .
Yapılan çalı mada elde edilen de erler literatürle paralellik göstermektedir.
Ara tırmaya katılan, spor yapan çocukların maksimum istemli ventilasyon (MVV) ölçüm
de erleri 99,04±25,84 L/dk. iken spor yapmayan çocukların MVV ölçüm de erleri 97,04±24,4
L/dk’dir. Grupların MVV ölçüm de erleri arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olmadı ı
tespit edilmi tir.
Çocuklar üzerinde yapılan çalı malarda, antrenmanın MVV de erlerine etkisinin
1,12,14,18
olmadı ı bildirilmektedir
. Yapılan çalı mada elde edilen veriler literatürle paralellik
göstermektedir.
5. SONUÇ
Sonuç olarak, 11–14 ya grubu spor yapan ve yapmayan çocukların ölçüm de erlerine
bakıldı ında Grupların dola ım parametrelerinde spor yapan grubun nabız de erlerinin, spor
yapmayan grubun nabız de erlerinden daha dü ük oldu u tespit edilmi tir. Bu dü ük nabız
de eri, kalpte meydana gelen hipertrofi ile izah edilebilir. Grupların sistolik ve diastolik kan
basıncı spor yapan grupta daha dü ük bulunmu tur. Antrenmanda artan kan ihtiyacını
kar ılamak amacıyla kalbin kontraksiyon gücünde artma meydana gelir. Egzersiz esnasındaki
bu basınç artması damar çapının geni lemesine neden olur. Antrenmanın damar sistemi
üzerindeki bu etkisinden dolayı antrenman esnasında sistolik ve diastolik kan basıncında artma
görülürken, istirahat esnasında damar çapındaki rahatlamadan dolayı sistolik ve diastolik kan
basıncında dü me görülür. Buda dola ım sisteminin antrenmanla olan uyumu ile ili kilidir.
Solunum parametreleri incelendi inde spor yapan grubun vital ve zorlu vital kapasite
de erlerinin spor yapmayan gruptan daha yüksek oldu u görülmektedir. Grupların FEV1,
FEV1% ve MVV de erlerinde sayısal fark olmasına ra men, bu farkın istatistiksel olarak anlamlı
olmadı ı görülmektedir. (p>0.05)
Spor yapan grupta vital kapasite ve zorlu vital kapasite de erlerinin spor yapmayan
gruptan yüksek çıkması antrenmanın solunum sistemi üzerindeki olumlu etkisini göstermektedir.
Antrenman ile solunum kaslarının kuvvetlenmesi, akci er ve gö üs kafesinin geni lemesi, bron
ve bron iallerin elastikiyetinin artması vital ve zorlu vital kapasitenin spor yapan çocuklarda
geli mesine sebep oldu u dü ünülebilir. Spor yapan çocuklarda zorlu vital kapasitenin yüksek
Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi E itim Fakültesi Dergisi
27
Berkan ALPAY, Kamil ALTU
ve Serkan HAZAR
lkö retim Okul Takımlarında Yer Alan…
çıkmasında diyafram kasının da etkili oldu u dü ünülmektedir. Okul takımlarında yapılan
antrenmanın çocukların solunum ve dola ım parametrelerini geli tirdi i görülmektedir.
KAYNAKÇA
1.
Alpay, C. B. (2000) “Türkiye Serbest Güre Takımı ile Ni de Üniversitesi Güre Takımı
Güre çilerinin Bazı Solunum ve Dola ım Parametrelerinin Kar ıla tırılması” Ni de
Üniversitesi Beden E itimi ve Spor Anabilim Dalı, Yayınlanmamı Yüksek Lisans
Tezi, Ni de.
2.
Astrand, P. O. Rodahl, K. (1986) Texbook of Work Physiology, Third Edition, Ork Mc
Graw, Hill Book Co Newyork,. S:172
3.
Berkmen, R. (1972) Kardiyoloji-Sismoloji Ders Kitabı. Gençlik Basımevi. stanbul. S:
87
4.
Bob Hancox. Kenwhyte. (2004) Akci er Fonksiyon Testleri El Kitabı. And Yayıncılık.
I. Baskı stanbul. S:152
5.
Çimen, O., Cicio lu, , Günay, M. (1997) “Erkek ve Bayan Türk Genç Milli Masa
Tenisçileri Fiziksel ve Fizyolojik Profilleri” Beden E itimi ve Spor Bilimleri Dergisi,
Ankara. SS:53
6.
Çetin, H,N. (1999)Toplum Sa lı ı çin Spor, Onay Ajans. Ankara. S: 72
7.
Çetinkaya, V. (2002) “14–16 Ya Grubu Sporcularda Farklı A ırlık Çalı malarının KalpSolunum Sistemi Üzerine Etkisi”, Yayınlanmamı Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz
Üniversitesi, Sa lık Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
8.
Drury, R. (1998) Mikro Medikal Sipirometre Semineri, Aktan Ofset, stanbul. S:15
9.
Dündar, U. (1998) Antrenman Teorisi, Ba ırgan Yayınevi. Ankara. S:42
10.
Erdil., G. Durusoy., F. le en., Ç. Yolaz., G. (1984) “Elit Masa Tenisçilerinin Fizyolojik
Kapasite Ölçümleri”. Spor Hekimleri. Dergisi. 19, Ankara. SS:15
11.
Erdo an, F., Sarı, H., Terzio lu, M. (1981) “Farklı Spor Bran larındaki Sporcular le
Sedenter
Ki ilerin
stirahat-Egzersiz ve Dinlenme Solunum
Dola ım
Parametrelerinin Kar ıla tırılması”, Spor Hekimleri Dergisi. Cilt 16, Aralık.SS:121
12.
Gökçe, E. (1991) “9–12 Ya Futbolcularda Uzun Süreli Aerobik Antrenmanın Kan
Dola ım ve Solunum Parametrelerine Etkileri”, Yayınlanmamı Yüksek Lisans
Tezi, . Ü. Sa lık Bilimleri Enstitüsü, stanbul.
13.
Gözü Rd, Liman, E. Kan. (1988) Thoraks Ölçümleri ve Solunum Fonksiyonlarının
Antrenmanlarla De i imi, Spor Hekimleri Dergisi. 23, SS:1–8
14.
Grosh,A., Ahuja, A. Khanna, G. L. (1985) Pulmonary Capacities Of Different Groups Of
Sportmen n ndia, Brit. J. Sportts Med. 19 (4). SS: 175
28
Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi E itim Fakültesi Dergisi
lkö retim Okul Takımlarında Yer Alan…
Berkan ALPAY, Kamil ALTU
ve Serkan HAZAR
15.
Guyton.A.C., M.D. ( 1986) Tıbbi Fizyoloji, 7.Baskı, Cilt II, Merk Yayıncılık. stanbul. S:
673
16.
Harre, D. (1982) Principles of Sport Training. Berlin. S:27
17.
Hazar, S. (2000) “Türk Güre Milli Takımı Seviyesindeki Güre çilerin Kalp Yapı ve
Fonksiyonlarının Elektro Kardiografi Yöntemiyle ncelenmesi”, Yayınlanmamı
Yüksek Lisans Tezi, G.Ü. Sa lık Bilimleri Enstitüsü Ankara.
18.
bi , S (2002) “Yaz Spor Okullarına Katılan 12–14 Ya Grubu Erkek Futbolcuların Bazı
Fiziksel ve Fizyolojik Parametrelerinin ncelenmesi”, Yayınlanmamı Yüksek
Lisans Tezi, N.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Ni de.
19.
ri, R. (2000) “Amatör Futbolcularda Makro Dönem Dayanıklılık Antrenmanının Aerobik,
Anaerobik Kapasite ve Dola ım, Solunum Sistemlerine Etkisi”, Sakarya Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamı Yüksek Lisans Tezi, Sakarya.
20.
Kandeydi, H., Ergen, E. (1982) “Beden E itimi ve Spor Yüksekokulu Ö rencileri le Tıp
Ö rencilerinin Fizyolojik ve Fonksiyonel Özelliklerinin Kar ıla tırılması”, Spor
Hekimleri Dergisi. SS: 59
21.
Kutlu, M., Cicio lu, . (1995) “Türkiye Grekoromen ve Serbest Yıldız Milli Takım
Güre çilerinin Geli mi Fizyolojik Özelliklerinin Analizi”, Hacettepe Üniversitesi
Spor Bilimleri Teknolojisi Dergisi, Cilt VI, Sayı 4, Aralık. SS: 9
22.
Mo ulkoç,R., Baltacı, A., Kele timur, K. Koç, H, Özdemirli, S. (1997) “16 Ya Grubu
Sporcu Genç Kızlarda Max VO2 ve Bazı Solunum Parametreleri Üzerine Bir
Ara tırma”, G.Ü. Beden E itimi ve Spor Bilimleri Dergisi, Cilt2, Sayı 1, Ocak. S:
11
23.
Müniro lu, S. (1995) “4-5 Ya Grubu Çocukların Sabit Uzun Atlama, Dinamik-Statik
Denge ve Çabukluk Test De erleri Üzerine Bir nceleme”. H.Ü. Spor Bilimleri
Dergisi. Cilt VI, Sayı 4 Aralık. Ankara. SS:38
24.
Sunay, H. (1994) “Okul Öncesi E itimde 5-6 Ya Grubu Beden E itimi, Oyun Etkinlikleri
ve Önemi”. Ça da E itim Dergisi, Ankara Sayı 205. SS: 70-83
25.
Tamer, K. (1995) “Çe itli Ko u Programlarının Aerobik, Anaerobik Güç ve Akci er
Fonksiyonlarına Etkileriyle li ki Düzeylerinin Belirlenmesi”. Performans Dergisi,
Cilt I Sayı 3, SS:39
26.
Yıldız, M. (1998) “Yaz Spor Okulları Yüzme Programına Katılan Çocukların Fiziksel ve
Fizyolojik Kapasitelerinin ncelenmesi”, Yayınlanmamı Yüksek Lisans Tezi,
nönü Üniversitesi Sa lık Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
27.
Ziyagil, M.A., Zorba, E., Kutlu, M., Tamer, K., Torun, K. (1996). “Bir Yıllık Antrenmanın
Yıldızlar Kategorisinde Serbest Sitil Türk Milli Takım Güre çilerinin Vücut
Kompozisyonu ve Fizyolojik Özellikler Üzerine Etkisi”, G.Ü. Beden E itimi Spor
Bilimleri Dergisi, Cilt 1, Sayı 4, S: 9-14
Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi E itim Fakültesi Dergisi
29