sayıştay ve kamu kaynak yönetimi

KAMUDA KAYNAK KULLANIMI VE
DENETİMİ
KAMU KAYNAĞI
Kamu Kaynağı: Borçlanma suretiyle elde
edilen imkânlar dahil kamuya ait gelirler,
taşınır ve taşınmazlar, hesaplarda bulunan
para, alacak ve haklar ile her türlü değerler
(5018/3-g)
MALİ YÖNETİM
Kalkınma planları ve programlarda yer alan
politika ve hedefler doğrultusunda kamu
kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli bir
şekilde elde edilmesi ve kullanılmasını, hesap
verebilirliği ve malî saydamlığı sağlamak üzere,
kamu malî yönetiminin yapısını ve işleyişini,
kamu bütçelerinin hazırlanmasını,
uygulanmasını, tüm malî işlemlerin
muhasebeleştirilmesini, raporlanmasını ve malî
kontrolü düzenleyen sistem. (5018/1)
KAMU KAYNAĞININ KULLANILMASININ GENEL
ESASLARI
Malî saydamlık
 Hesap verme sorumluluğu
 Stratejik planlama ve performans esaslı
bütçeleme

MALÎ SAYDAMLıK





Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında
denetimin sağlanması amacıyla kamuoyu zamanında
bilgilendirilir. Bu amaçla;
a) Görev, yetki ve sorumlulukların açık olarak
tanımlanması,
b) Hükümet politikaları, kalkınma planları, yıllık
programlar, stratejik planlar ile bütçelerin hazırlanması, yetkili
organlarda görüşülmesi, uygulanması ve uygulama sonuçları ile
raporların kamuoyuna açık ve ulaşılabilir olması,
c) Genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri tarafından
sağlanan teşvik ve desteklemelerin bir yılı geçmemek üzere belirli
dönemler itibarıyla kamuoyuna açıklanması,
d) Kamu hesaplarının standart bir muhasebe sistemi ve
genel kabul görmüş muhasebe prensiplerine uygun bir muhasebe
düzenine göre oluşturulması
HESAP VERME SORUMLULUĞU
Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve
kullanılmasında görevli ve yetkili olanlar,
kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka
uygun olarak elde edilmesinden,
kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden,
raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması
için gerekli önlemlerin alınmasından
sorumludur ve yetkili kılınmış mercilere hesap
vermek zorundadır. (5018/8)
5018 SAYıLı
KAMU MALI YÖNETIMI VE KONTROL
KANUNUNUN GETIRDIĞI SISTEM
5018 SAYILI KANUN ÖNCESİ MALİ
SİSTEMİMİZDEKİ EKSİKLİKLER-1

Bütçe birliği ilkesinden uzaklaşılmış olması,

Bütçe planlaması ve uygulamalarının mali yılla sınırlı
olması,

Kalkınma planları ve bütçeler arasında gereken ölçüde bir
bağ kurulamaması,

Bütçe uygulamalarında kamu idarelerine yeterli inisiyatif
tanınmaması,

Muhasebe sisteminin yetersiz olması,

Kamu harcamalarında etkin bir denetimin
gerçekleştirilememesi,
5018 SAYILI KANUN ÖNCESİ MALİ
SİSTEMİMİZDEKİ EKSİKLİKLER-2

Sayıştay denetiminin sınırlı olması,

Kamuoyuna istenilen düzeyde bilgi üretilememesi,

Kamu mali yönetimi ve kontrol sistemimizin uluslararası
standartlara ve Avrupa Birliği normlarına uygun
olmaması,
Çağdaş kamu mali yönetim anlayışında hakim olan;
stratejik planlama, çok yıllı bütçeleme, performans esaslı
bütçeleme, hesap verebilirlik, mali saydamlık, etkin iç
mali kontrol ilkelerinin sistemde yer almadığı
Mali yönetimin otomasyon ve enformasyon sisteminin
yetersiz olduğu


KMYK İLE ÖNGÖRÜLEN YENİ
DÜZENLEMELER










Kamu Yönetiminde Hesap Verilebilirlik ve Mali
Saydamlık
Tahakkuk Bazlı Muhasebe
Gider Sürecinde Değişiklik ve Ön Mali Kontrol
Sorumluluk ve Sorumlularda Değişiklik
Çok Yıllı Bütçe Uygulaması
Performans Esaslı Bütçeleme
Ekonomik ve mali analizlere uygun bütçe
kodlama sistemi
Mali İstatistikler
İç Kontrol Sistemi
Dış Denetim
Stratejik Plan
•Misyon
•Vizyon
•Stratejik amaçlar
•Stratejik hedefler
Performans Programı
•Öncelikler
•Performans hedefleri
•Faaliyet/projeler
•Kaynak ihtiyacı
•Performans Göstergeleri
İdare Bütçesi
•Harcama birimleri
•Kaynak tahsisi
•Temel performans
göstergeleri
UYGULAMA
Faaliyet Raporu
•Faaliyet/proje sonuçları
•Performans hedef
ve gerçekleşmeleri
•Performans göstergeleri
hedef ve gerçekleşmeleri
•Sapma ve nedenleri
•Öneriler
Denetim ve
Değerlendirme
•Performans Denetimi
•Performans Değerlendirmesi
Hesap Verme
Sorumluluğu
•TBMM/Yerel Meclis
•Kamuoyuna Açıklama
KLASIK GIDER SÜRECI

Saymanlar

Tahakkuk memurları

İkinci derece ita amirleri (Sorumluluk
üstlenmeleri halinde)

Ödemeye esas teşkil eden belgeleri
düzenleyen ve onaylayanlar (1050/22-E)
Kusursuz Sorumluluk Modeli...
HARCAMA PROSEDÜRÜNDE
YAPıLAN DEĞIŞIKLIKLER

Üst yönetici

Harcama yetkilisi

Gerçekleştirme görevlileri

Muhasebe yetkilisi
Yönetim Sorumluluğu Modeli...
BÜTÇE HAKKI
Dünyada ilk kez 1215 yılında İngiltere Kralı John
ile İngiliz soyluları arasında imzalanan Magna
Carta (Büyük Şart) ile gündeme gelen ‘bütçe
hakkı’, özellikle 17. yüzyıldan itibaren
parlamentolar tarafından kullanılmaya başlandı.
 İngiliz Parlamentosu tarafından 1688 Büyük
Devrimi sonrasında Haklar Bildirisi (Bill of
Rights) kabul edilmesi vergilerin konulması
parlamentonun iznine tabi kılınmıştır.

SAYIŞTAYLARIN ORTAYA ÇIKIŞI


Kamu malî yönetimi Türkiye Büyük Millet Meclisinin
bütçe hakkına uygun şekilde yürütülür. (5018/5-d)
Parlamentolar Bütçe Hakkının denetimini Sayıştaylar
aracılığıyla yaparlar
Bütçe hakkı; devletin nerelere ne kadar harcama yapacağı
ve bu harcamalar için halka ne gibi yükümlülükler
yükleyeceği konusunda, halkın ya da onun adına karar
vermeye yetkili organların söz sahibi olmalarını ifade
etmektedir.
Anayasa Mahkemesi, 30.12.2010 günlü, E.2008/84,
K.2010/121 sayılı kararında bütçe hakkını, “yasama
organının, halk adına kamu gelirlerini toplama ve yine halk
adına bu gelirleri harcama konusunda yürütme organına
sınırları belirleyerek yetki vermesi ve sonuçlarını
denetlemesi” şeklinde tanımlamıştır.
Kamuda hesap verme sorumluluğu ve mali
saydamlık esasları çerçevesinde, kamu
idarelerinin etkili, ekonomik, verimli ve hukuka
uygun olarak çalışması ve kamu
kaynaklarının öngörülen amaç, hedef,
kanunlar ve diğer hukuki düzenlemelere uygun
olarak elde edilmesi, muhafaza edilmesi ve
kullanılması için Türkiye Büyük Millet Meclisi
adına denetlemek, sorumluların hesap ve
işlemlerini kesin hükme bağlamak (6085/1)
SAYIŞTAYIN DENETİM ÇEŞİTLERİ
 DÜZENLİLİK DENETİMİ
 MALİ DENETİM
 UYGUNLUK DENETİMİ
 PERFORMANS DENETİMİ
DÜZENLİLİK DENETİMİ
 Mali denetim: Kamu idarelerinin hesap ve işlemleri ile
mali faaliyet, mali yönetim ve kontrol sistemlerinin
değerlendirme sonuçları esas alınarak, mali rapor ve
tablolarının güvenilirliği ve doğruluğuna ilişkin
denetimi,
 Uygunluk denetimi: Kamu idarelerinin gelir, gider ve
mallarına ilişkin hesap ve işlemlerinin kanunlara ve
diğer hukuki düzenlemelere uygunluğunun
incelenmesine ilişkin denetimi
PERFORMANS DENETİMİ
 Hesap verme sorumluluğu çerçevesinde
idarelerce belirlenen hedef ve göstergeler ile
ilgili olarak faaliyet sonuçlarının ölçülmesi
MECLİSE RAPORLAMA
 Dış denetim genel değerlendirme
raporu
 Faaliyet genel değerlendirme
raporu
 Mali istatistikleri değerlendirme
raporu
 Genel uygunluk bildirimi
 Kurumsal denetim raporları
 Diğer raporlar
YARGILAMAYA ESAS RAPOR
 Genel yönetim kapsamındaki kamu
idarelerinin hesap ve işlemlerinin denetimi
sırasında denetçiler tarafından kamu zararına
yol açan bir husus tespit edildiğinde
sorumluların savunmaları alınarak mali yıl
sonu itibariyle düzenlenir.
KAMU ZARARI NEDİR ?
KAMU GÖREVLİLERİNİN;
* kasıt, kusur veya ihmalleri
* mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri
nedeniyle
“kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden”
olunmasıdır.
KAMU ZARARI NASIL OLUŞUR?-1
Yapılan iş, alınan mal veya hizmet karşılığı olarak ilgili
mevzuatında belirtilen ya da mevzuatında öngörülen
karar, onay, sözleşme ve benzeri belgelerde belirlenen
tutardan fazla ödeme yapılması,
2. İlgili mevzuatında öngörülen haller dışında, iş
yaptırılmadan, mal veya hizmet alınmadan önce ödeme
yapılması,
3. Transfer niteliğindeki giderlerde, fazla veya yersiz
ödemede bulunulması,
4. İlgili mevzuatı gereğince görevlendirilen komisyon veya
kişilerce rayiç bedelinden daha yüksek fiyatla iş
yaptırılması, mal veya hizmet alınması,
1.
KAMU ZARARI NASIL OLUŞUR?-2
5. Kamu idarelerine ait malların kiraya verilmesi, tahsisi,
6.
7.
8.
9.
yönetimi, kullanımı ve elden çıkarılması işlemlerinin
mevzuata uygun bir şekilde yapılmaması,
Görevlilere teslim edilen taşınırların zarara uğraması,
İdare gelirlerinin tarh, tahakkuk veya tahsil işlemlerinin
mevzuata uygun bir şekilde yapılmaması,
Kamu idaresinin yükümlülüklerinin mevzuatına uygun
bir şekilde yerine getirilmemesi nedeniyle kamu
idaresine faiz, tazminat, gecikme zammı, para cezası gibi
ek malî külfet getirilmesi,
Mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılması,
TEŞEKKÜRLER