Sağlıklı yaşam, büyüme, gelişme, vücudun düzenli çalışması için besinlerle alınması gereken ve metabolizmada görevli olan organik bileşiklerdir. Yağda eriyenler: A – D – E – K Suda eriyenler: C – B A Vitamini Isıya dayanıklı, Yağ ve safra asitlerinde erir. Emriyonun büyüme ve gelişmesi için gerekli Bağışıklık sistemi Kemik dokusu ve üreme sistemi gelişimi Gözler Hücrenin gelişimi, korunması Antioksidan olarak kanserle mücadele Yaşlanmaya bağlı hastalıklara karşı Kaynaklar Karaciğer Balık yağı Süt Tereyağı Yumurta Avitamini ön maddesi Karotenoidler: Havuç Kış kabağı Koyu yeşil sebzeler Turuncu meyveler A vitamini yetersizligi Büyüme gelişme durur. Epitel doku yapımı bozulur Bağışıklık sis. bozulur Sindirim organları bozukluğu, mide yaraları D Vitamini Kalsiyum metabolizması Fosfor metabolizmasını düzenleme D Vitamini Yetersizliği Yaygın görülür (doğal yiyeceklerde yeterince bulunmamasından dolayı) Raşitizm Osteomalasia: Erişkinlerde kemikler yumuşar Kalsiyum fosfor düşer Sık doğum yapma, güneşsiz kalma Doğumdan 15-20 gün sonra 400 IU Dvit. verilmeli (1çay k. balıkyağı) D Vitamini Kaynakları Balık yağı Balık Karaciğer Yumurta sarısı Tereyağı E Vitamini *Hücre zarını koruma *Damar tıkanıklığını önleme *Prematürelerde anemiyi engelleme Bitkisel yağlar, tahıl taneleri, yağlı tohumlar, yeşil sebzeler, baklagiller Vitamin K Karaciğerde kanın pıhtılaşmasını sağlayan maddenin sentezi için gerekli, Kaynaklar: Ispanak, yeşil sebzeler karaciğer, kurubaklagiller, balık B1 Vitamini (Tiamin) Enerji metabolizması Yetersizliğinde: Yorgunluk, isteksizlik, kusma, kalp yetmezliği, huzursuzluk Beriberi (Sinir sis. bozukluğu, eklem şişliği, ağrı, denge bozukluğu) Vücutta depo edilmez, günlüktür. Karaciğer, et, süt, kurubaklagiller, tahıl, ceviz, fındık, yumurta B2 Riboflavin Karbonhidrat, protein – yağ metabolizmasında düzenleyici Yetersizliği: Deride yaralar, dudak, göz çevresi yaraları, sinir sistemi bozukluk, anemi, ishal, gözde yanma, kızarıklık Karaciğer, et, süt, yumurta, peynir, balık, yeşil yapraklı sebzeler, tahıllar B3 Niasin Karbonhidrat, protein, yağ metabolizmasında görevli Yetersizliği: Pellegra hastalığı (deride yaralar) Et, balık, kümes hayvanları, maya, tahıllar, yeşil yaprak sebze, kurubaklagiller Folik Asit Amino asit ve kan hücrelerinin yapımı için gerekli Görev yapabilmesi için C vitaminine ihtiyaç vardır. Yetersizliğinde kan yapımı aksar, gebelerde, yetersiz meyve tüketiminde yetersizlik artar. Karaciğer, sakatat, Yeşil yaprak sebze, maya, kurubaklagil, tahıllar B6 Vitamini (Piridoksin) Bağışıklık sistemi Kaynaklar: Protein, yağ, karbonhidrat Et metabolizması Yetersizliği: Sinir sistemi ve kan hücrelerinde tahribat. Dudak kenarı ve dilde yaralar, deride yaralar, bayılma, anemi (çocuklarda hipokromik anemi) büyüme geriliği, sindirim sis. bozukluğu, böbrek taşı Karaciğer, Böbrek, Tahıllar Kurubaklagiller B12 Vitamini Bağışıklık sis. Et Protein metabolizması SÜt Kan hücrelerinin yapımı Peynir Sinir sis. Yumurta Yetersizliği: Balık Anemi 😔 Sinir sis. Bozukluğu😔😔😓😓 Kol ve bacaklarda uyuşma Duyu azalması 😓😓 Psk. Sorunlar 😥😥😥😥 Pantotenik Asit Karbonhidrat, protein, yağ metabolizması Sinir sistemi – hormonların çalışması, yağların sentezi Yetersizliği: Kusma Karın ağrısı Kasılma nöbetleri Yorgunluk Tüm hayvansal ve bitkisel kaynaklar C Vitamini (Askorbik Asit) Yetersizliği Diş etlerinde kanama Yorgunluk, isteksizlik 😔😔😓 Diş eti kanaması ve eklemlerde şişlik ve ağrı (skorbüt hastalığı) Dirençsizlik