ITAP Fizik Olimpiyat Okulu – 2011 Seçme Sınavı 1. Akış hızı u=0.5m/s olan bir nehrin kıyısının O noktasından kıyıya dik yönde nehre bir taş atılıyor. Sudaki yüzey gerilim dalgalarının yayılma hızı c=1m/s olduğuna göre taş suya düştüğünden ne kadar süre içinde suda oluşan dalga O noktasına varacaktır? Atış noktasından düşüş noktasına mesafe l=10m’dir. A)11s; B)13s; C)15s; D)17s; E)9s; 2. İlk hızları v1=2m/s ve v2=5m/s iki tane parçacık aynı anda, aynı noktadan yatay ve zıt yönde harekete geçmektedir (şekildeki gibi). Ne kadar süre sonra bu iki parçacığının hızları arasındaki açı 900 olacaktır? (Yer çekim ivmesini g=10m/s2 olarak alınız) A)3.5s; B)1.5s; C)2s; D)1s; E)4s; 3. Aynı yatay doğrultuda bulunan A ve B noktaları arasındaki mesafe l=4m’dir. A noktasından v=10m/s hızı ile dikey yukarıya doğru bir taş atılıyor. B noktasından yataya göre α=450 açısıyla v=10m/s hızı ile başka bir taş atılmaktadır. İkinci taşın birinci taşa çarpması için birinci taşın ardından ne kadar süre sonrası atılması gerekiyor? (Yer çekim ivmesini g=10m/s2 olarak alınız) A)2s; B)1.8s; C)1.4s; D)1.6s; E)1.2s; 4. Eğik açısı α=50 olan yürüyen bir merdiven yüzerinde bir kutu bulunmaktadır. Merdiven ile kutu arasındaki sürtünme kat sayısı k=0.2 dir. Kutunun merdiven üstünde kaymaması için merdivenin ivmesi en fazla ne kadar olabilir? (Merdivenin bandı bükülmez, yer çekim ivmesini ise g=10m/s2 olarak alınız) A)1.2 m/s2; B)1.8 m/s2; C)1.4 m/s2; D)1.6 m/s2; E)2 m/s2; 5. Açısı α olan eğik bir düzlemde kütleleri m1 ve m2 olan iki tane cisim kaymaktadır (şekildeki gibi). Cisimlerin düzlem ile arasındaki sürtünme kat sayısı sırasıyla k1 ve k2 dir (k2>k1). İpin gerilme kuvvetini bulunuz. m1m2 g cos α ; m1 + m2 m1m2 g cos α ; C) ( k2 − k1 ) m1 + m2 m1m2 g cos α ; m1 + m2 m1m2 g cos α ; D) 2 ( k2 − k1 ) m1 + m2 A) ( k2 + k1 ) B) ( k2 − 2k1 ) E) ( k2 − k1 ) m1m2 tan α ; m1 + m2 6. Yatay yönde a ivmesi ile hareket eden bir masa üstünde kütlesi m1 olan bir cisim bulunmaktadır (şekildeki gibi). Cisim makaradan geçen bir ipin ucuna bağlıdır. İpin diğer ucuna kütlesi m2 olan başka bir cisim bağlıdır. m1 ile masanın arasındaki sürtünme kat sayısı k ise ipin gerilmesi ne kadardır? (Kayma yok) A) m2 a 2 + 2 g 2 ; B) m2 a 2 + g 2 ; D) m1 2a 2 + g 2 ; E) C) m1 a 2 + g 2 ; m1m2 a2 + g 2 ; m1 + m2 7. Virajlı bir yolun eğrilik yarıçapı r, virajın yatay ile yaptığı açı α dır. Bir bisikletçinin bu virajı dönerken düşmemesi için hızı ne olmalıdır? Sürtünmeyi ihmal ediniz. A) 2rg tan α ; B) rg cos α ; D) 3rg sin α ; C) 2rg sin α ; E) rg tan α ; 8. Kütleleri m1 ve m2 olan (m1>m2) iki cismi birleştiren ip sürtünmesiz bir makaranın üzerinden geçiriliyor. Başlangıçta kütleler zeminden h yüksekliğinde hareketsizdir. Cisimler serbest bırakılıyor. Zemine ile çarpışma tam esneksiz olduğuna göre (çarpan cisim masaya yapışıyor) çarpışmada ne kadar ısı açığa çıkar? A) m2 gh m1 − m2 ; m1 + m2 B) 2m1 gh m1 − m2 ; m1 + m2 C) m1 gh m1 − m2 ; m1 + m2 m1 − m2 m1 − m2 ; E) 2m2 gh ; m1 + m2 m1 + m2 9. m1 kütleli bir araba üzerinde duran m2 kütleli bir adamla birlikte u hızı ile hareket ediyor. Arabanın üzerindeki adam aynı yöne doğru sabit hız ile hareket etmeye başlıyor. Adamın araya göre hızı ne olursa araba durur? Tekerleklerin yer ile sürtünmesi ihmal ediliyor. D) 4m1 gh m A) u 1 + 1 ; m2 m B) u 1 + 2 1 ; m2 m D) u 1 + 2 2 ; m1 m C) u 1 + 2 ; m1 m E) u 1 + 1 ; 2m2 10. Durmakta olan her biri m kütleli iki top birbiri ile temas halindedir. Üçüncü bir top her ikisi ile de kesişen bir doğrultuda onlara doğru yaklaşıyor. Çarpışmadan sonra üçüncü top durduğuna göre kütlesi nedir? Bütün topların yarıçapları eşittir. Çarpışmayı esnek kabul edin. A) 2m / 3 ; B) 3m / 2 ; C) m / 3 ; D) 2m ; E) 3m ; 11. Kenarları mükemmel iplerden olan bir eşkenar dörtgenin köşelerinde dengede q1, q2, q1 ve q2 yükleri bulunmaktadır. q1 yükün bulunduğu köşenin açısını bulunuz. (aynı miktarda olan yükler karşı köşelerdedir) 2 3 A) 2 ar sin q2 ; q1 1 3 B) 2arctan q2 ; q1 2 3 D) 2 arctan q2 ; q1 2 3 C) 3arctan q2 ; q1 3 2 E) 2arctan q2 ; q1 12. Bir elektron ve bir pozitronun kendi hareketsiz kütle merkezine göre bir çemberde dönmesi pozitron atomun bir modelidir. Bu modele göre parçacıkların potansiyel ve kinetik enerjilerinin oranını bulunuz. A)-2; B) 2; C)1; D)-1; E)-1.5; 13. Bir hidrojen atomunu iyonlaştırmak için gereken işi bulunuz. Atomun yarıçapını d=1Å olarak kabul ediniz. A)15eV ; B)14eV ; C)16eV ; D)11eV ; E) 9eV ; 14. Arasındaki mesafe AB=l olan A ve B noktalarında yükleri +9q ve –q olan iki tane yük bağlıdır. Yükü +q, kütlesi ise m olan bir cisim AB doğrultusu boyunca yüklere doğru hareket etmektedir (şekildeki gibi). Bu cisim B noktasına varması için yüklerden çok uzakta olduğunda hızı en az ne kadar olmalıdır? A) 2q 2 ; 4π ε 0 ml B) D) 3q 2 ; 4π ε 0 ml 4q 2 ; 4π ε 0 ml C) E) 6q 2 ; 4π ε 0 ml 8q 2 ; 4π ε 0 ml 15. Devredeki kapasitörlerin üçünün kapasitansı aynıdır, dördüncü kapasitörün kapasitansı ise diğer üçünün kapasitansının iki katına eşittir. Eğer kaynağın emk’sı ε=6V ise A ve B noktaları arasındaki potansiyel farkı ne kadardır? A) ± 1V ; B) ± 1.5V ; D) ± 2.5V ; C) ± 2V ; E) ± 3V ; 16. Bir kişi duvarda asılan bir aynada kendisini tamamen görebilmesi için aynanın boyu adamın en az kaçta kaçı olmalıdır? A)1/3; B)1/4; C)1/2; D)1; E)2/3; 17. Asal eksenleri aynı olan iki ince kenarlı merceğin diyoptrilerinin farkı 5/6 dır. Bu optik sistem bir cismin görüntüsünü reel ve düz olarak 3 kere büyütüyor. Cismi sabit tutup merceklerin yerlerini değiştirirsek görüntü sanal ve düzdür fakat boyu cismin 2 katı oluyor. Merceklerin arasındaki mesafe ne kadardır? A)22cm; B)20cm; C)18cm; D)16cm; E)23cm; 18. Odak mesafesi F = 2cm olan ince kenarlı bir merceğin (Λ1) arkasında, asal ekseni aynı olan ve l uzaklıkta kalın kenarlı bir mercek (Λ2) yerleştiriliyor ve bu sistem bir cismin görüntüsünü reel olarak oluşturuyor(durum a). Mercek Λ1 ve cismi sabit tutup mercek Λ2 mercek Λ1’in önünde l uzaklıkta yerleştiriliyor (durum b). Bu durumda da sistem cismin görüntüsünü reel ve aynı büyüklükte oluşturuyor. Bu verilere göre l mesafesini bulunuz. A)4cm; B)3cm; C)2cm; D)5cm; E)6cm; 19. İki tane düzlem-tümsek ince mercek düzlem yüzeyleri bir birine yapıştırıldığında odak mesafesi F1 olan bir mercek sistemi oluşturuyor. Eğer bu iki mercek tümsek yüzeyleri bir birine değerek bir araya getirilirse ve aradaki boşluk su ile doldurulursa oluşan optik sistemin odak mesafesi F2 ne kadar olacaktır? Camın ve suyun kırılma indisleri sırasıyla nc = 1.66 ve ns = 1.33 tür. A) F2=3F1; B) F2=2.5F1; D) F2=1.5F1; C) F2=3.5F1; E) F2=2F1; 20. Suya batırılan bir merceğin odak mesafesi F1 = 1m , karbonsülfitte ise F2 = 10m . (suyun kırılma indisi n1 = 1.33 , karbonsülfitin ise n2 = 1.6 ). Merceğin havadaki odak mesafesini bulunuz. A)0.4m; B)0.38m; C)0.33m; D)0.36m; E)0.39m;