Bulaşıcı hastalıklar bildirim sistemi

BULAŞICI HASTALIKLAR
BİLDİRİM SİSTEMİ
İZMİR İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ
BULAŞICI HASTALIKLAR ŞUBESİ
Uzm. Dr. Eşe Esen Özakbaş
1
SÜRVEYANS
2
Sağlık Olaylarını Neden İzliyoruz ?
Hastalığın uzun dönemde gidişini izlemek
Etken ve konakçı faktörlerindeki değişimleri saptamak
Sağlık hizmet sunumundaki değişiklikleri saptamak
Hastalık oluşum ve dağılımındaki değişiklikleri saptamak
3
Sürveyans
Toplumsal programlarda
planlama,
uygulama,
izleme ve
değerlendirme
yapabilmek için sistematik veri toplama,
bu verileri analiz etme, yorumlama ve
ilgili kurum/kuruluşlarla paylaşma
işlemlerinin tümüdür.
4
Sürveyans şeması
Sistematik veri
toplama
Dağıtım-Geri
Bildirim
Verilerin Analizi
Yorumlama
5
ETKİLİ BİR SÜRVEYANSIN AŞAMALARI
• Olgu/salgını saptama
• Sahaya bilgi verme
• Kaydetme
• Kontrol önlemlerinin
alınması
• Doğrulama
(epidemiyolojik/lab)
• Program kararları
• Bildirim (erken/rutin)
• Politika ve planlarda
değişiklik
• Analiz ve yorumlama
(yer/ zaman/ kişi özellikleri)
• Değerlendirme ve izleme
6
BULAŞICI HASTALIKLARIN
İHBARI VE BİLDİRİM SİSTEMİ
2005
7
Bildirim:
Sağlık otoritesinin resmi iletişim kanalları ile olgular
ya da salgınlardan haberdar edilmesi işlemi
Bildirimi zorunlu hastalık:
Yasal bir gereklilik ile uygun yetkide bir merciye
(yerel ya da merkezi sağlık otoritesi) rapor
edilmesi zorunlu hastalık
İhbar:
Bazı bildirimi zorunlu hastalıklarda olgu ya da salgın
söz konusu olduğunda tanı koyan sağlık kurumundan
yerel sağlık otoritesine durumun en kısa zamanda
iletilmesidir.
8
YENİ BİLDİRİM SİSTEMİNDE YER ALAN HASTALIKLAR
GRUP A
GRUP B
 AIDS
 AKUT KANLI İSHAL
 BOĞMACA
 BRUSELLOZ
 DİFTERİ
 GONORE
 HIV ENFEKSİYONU
 KABAKULAK
 KIZAMIK
 KIZAMIKÇIK
 KOLERA
 KUDUZ/KUDUZ RİSKLİ TEMAS
 MENİNGOKOKSİK HAST.
 NEONATAL TETANOZ
 POLİOMİYELİT
 SİFİLİZ
 SITMA
 ŞARBON
 ŞARK ÇIBANI
 TETANOZ
 TİFO
 TÜBERKÜLOZ
 AKUT VİRAL HEPATİTLER
GRUP C
 AKUT HEMORAJİK ATEŞ
 CREUTZFELDT-JAKOB H.
 EKİNOKOKKOZ
 H. INFLUENZA Tip b (Hib) ENF.
 İNFLUENZA
 KALA-AZAR
 KONJENİTAL RUBELLA
 LEJYONER HASTALIĞI
 LEPRA
 LEPTOSPİROZ
 ŞİSTOZOMİYAZ
 TRAHOM
 TOKSOPLAZMOZ
 TULAREMİ
GRUP D
 CAMPYLOBACTER JEJUNI
 CHLAMYDIA TRACHOMATIS
 CRYPTOSPORIDIUM SP
 ENTAMOEBA HISTOLYTICA
 ENTEROHEMORAJİK E.COLI
 GIARDIA INTESTINALIS
 SALMONELLA SP.
 SHIGELLA SP.
 LISTERIA MONOCYTOGENES
• ÇİÇEK
• SARI HUMMA
• EPİDEMİK TİFÜS
• VEBA
9
Hastalıklar nasıl belirlendi?
Hastalığın ülke için halk sağlığı sorunu olması
Hastalığa tanı konabilme kapasitesi
Hastalığın özel bir programının olması
AB ülkeleri bildirim sistemlerinde ve topluluk
bilgi ağı kapsamında olması
10
Bildirimi zorunlu bulaşıcı hastalıkların
gruplandırılması
“ GRUP A “ HASTALIKLAR (23 hastalık)
“ GRUP B “
HASTALIKLAR (4 hastalık)
“ GRUP C “ HASTALIKLAR (15 hastalık)
“ GRUP D “ HASTALIKLAR (9 hastalık)
11
A Grubu
Ülke genelindeki resmi ve özel bütün sağlık
kuruluşlarından ve özel hekimlerden
bildirimi yapılacak olan hastalıklar
12
B Grubu
Ülke genelindeki resmi ve özel bütün
sağlık kuruluşlarından ve özel
hekimlerden tespit edildiği anda
rutin bildirim sürecini beklemeden
en acil şekilde ihbarının yapılması
zorunlu olan hastalıklar.
13
C Grubu
Ülke genelindeki bütün sağlık kuruluşlarından
değil, sadece seçilmiş olan merkezlerden
bildirimi yapılacak olan hastalıklar
14
D Grubu
Ülke genelindeki seçilmiş olan
laboratuvarlardan (tüm kamu kurum
ve kuruluşlarına ait laboratuvarlar)
bildirimi yapılacak olan hastalıklar
15
Sürveyans gerekçeleri
Hastalığa ilişkin kısa ve genel bilgiler
DSÖ Avrupa bölgesinde ve ülkemizde sürveyansının
neden gerekli olduğu
16
Vaka tanımı
Klinik bulgular ile tanımlanma
Doğrulama için gerekli laboratuvar kriterleri
Bildirime esas olan vaka sınıflamasının nasıl
yapılacağı
17
Sürveyans tipi
Acil olarak ihbar edilmesinin gerekli olup olmadığı,
eğer gerekli ise ihbarın nereye yapılacağı
Kayıt ve bildirimin nasıl ve hangi formlarla nereye
yapılacağı
18
Yeni Bildirimi Zorunlu Bulaşıcı Hastalıklar ve
İhbar – Bildirim Sistemindeki Yenilikler (1)
• Her kurumda bildirimlerden sorumlu bir kişi veya ünite
bulunacaktır.
• Kurum ve kuruluşlar konu ile ilgili kişilerin adlarını il
sağlık müdürlüklerine bildirecekler, kişilerin değişmesi
durumunda ise il sağlık müdürlüklerine bilgi verilecektir.
• Hastalıkların bildirimine esas olacak standart tanı
kriterleri kullanılacaktır.
19
Yeni Bildirimi Zorunlu Bulaşıcı Hastalıklar ve
İhbar – Bildirim Sistemindeki Yenilikler (2)
Hastalık bildirimlerinin yapılacağı
kurumlar belirlenmiştir ve seçilmiş bazı
hastalıklar için sentinal sürveyans sistemi
kullanılacaktır.
Her bir hastalık için ihbar ve bildirimin
nasıl yapılacağı belirlenmiştir.
20
Yeni Bildirimi Zorunlu Bulaşıcı Hastalıklar ve
İhbar – Bildirim Sistemindeki Yenilikler (3)
Bildirim sistemi yönergesine uymayanlar
hakkında “Kamu sağlığını tehlikeye
düşürücü davranışlardan dolayı”
Cumhuriyet Savcılıklarına İl Sağlık
Müdürlükleri tarafından suç duyurusu
yapılır (yönerge madde 13 - 14).
21
Özet olarak yeni Bildirim Sistemi
• Bildirime esas bulaşıcı hastalıklar listesinin
güncellenmesi,
• Standart vaka tanımlarının getirilmesi,
• Hastalıkların bildiriminde bazı özelliklere göre
gruplandırılmalara gidilmesi,
• Bazı enfeksiyon etkenlerinin de bildirim listesine
dahil edilmesi,
• Laboratuvarların doğrudan ve dolaylı olarak sistem
içinde rol alması şeklinde
yapılan değişiklikler ve düzenlemeler ile yenilenmiştir.
22
GRUP A HASTALIKLAR
(23 hastalık)
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
AIDS
D 86 A
AKUT KANLI İSHAL
BOĞMACA
BRUSELLOZ
DİFTERİ
GONORE
HIV ENF.
D 86 B
KABAKULAK
KIZAMIK
KIZAMIKÇIK
KOLERA
KUDUZ VE KUDUZ RİSKLİ TEMAS (Kuduz Şüpheli
Isırık Bildirim Formu)
23
GRUP A HASTALIKLAR
(23 hastalık)
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
MENİGOKOKKAL HAST
NEONATAL TETANOZ
POLİOMYELİT
SITMA
SİFİLİZ
ŞARBON
ŞARK ÇIBANI
TETANOZ
TİFO
TÜBERKÜLOZ
014 TBC
VİRAL HEPATİTLER
24
GRUP A HASTALIKLAR
Bildirimi, ülke genelinde hizmet veren
bütün sağlık kurumlarından yapılır.
(AİDS sağlık ocakları hariç ülke genelinde hizmeti veren
bütün sağlık kurumlarından yapılacaktır.)
25
GRUP A HASTALIKLAR
• Çoğu için ilk başvuru noktası birinci basamak
• Birinci basamaktan sevk edilen ya da doğrudan ikinci
basamağa başvuran hastaya tanı konulup tedavisine
başlanırken; aynı zamanda hastaya ait bilgileri form
014 ile en kısa zamanda İl Sağlık Müdürlüğüne
iletmekle yükümlüdür.
AMAÇ
Hasta ile aynı çevrede yaşayanlar arasında
benzer olgular var mı?
Hastalığın kaynağı ?
26
Grup A Hastalıkların Bildirim Sistemi
Özel Hekim
Özel Sağlık Kurumları
SSK hastaneleri
SB Devlet hastaneleri
Üniversite Hastaneleri
Belediye hastaneleri
Form 014
Form 014
Günlük
İl Sağlık Müdürlüğü
Form 017 A
Aylık
Form 014
Sağlık ocakları
Form 017 A
Sağlık Bakanlığı
Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü
Bulaşıcı ve Salgın Hastalıklar Kontrolü Daire Başkanlığı
Sıtma Savaş Daire Başkanlığı
Verem Savaş Daire Başkanlığı
Bilgi İşlem Daire Başkanlığı
27
Form 014
…../…../……….
Form 014
BİLDİRİMİ ZORUNLU HASTALIKLAR FİŞİ
(U. Hıfzıssıhha Kanunu Mad. 57-64)
………………………………………İlçe Sağlık Grup Başkanlığına / İl Salık Müdürlüğüne
GÖNDERENİN
Adı Soyadı: ………………………………………………………………
Mesleği:………………………………………………..………………....
Kurum Adresi:……………………………………………………………
İş Adresi:………………………………………………………………….
28
(Form 014 Arka Yüz)
HASTANIN KİMLİK BİLGİLERİ
Cinsiyeti
T. C. Kimlik No.
E c
HASTALIK DURUMU
K c
Hastalığın Adı
Soyadı
Adı
Baba Adı
Olası c K esin c
Teşhisi
Başladığı Tarih
Doğum Tarihi
Mesleği
Halen Yattığı Yerin Adresi
ADRESİ:
İli
İlçesi
Muhtarlığı
Ölmüşse Tarihi:
Sokağı
DÜŞÜNCELER:
Ev No.
Ev/Cep Tel.
29
AIDS (A Grubu)
İHBAR
BİLDİRİM
Sağlık Ocağı dışındaki kurumlar
İl Sağlık Müdürlüğü
GÜNLÜK Form D86 /A
Form D86 /A
(posta ile ve gizli ibaresi kullanarak)
(posta ile ve gizli ibaresi kullanarak)
Telefon ile ihbar
İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ
SAĞLIK BAKANLIĞI TSHGM
30
HIV ENFEKSİYONU (A Grubu)
İHBAR
BİLDİRİM
Doğrulama laboratuvarları
İl Sağlık Müdürlüğü
GÜNLÜK Form D86 /B
Form D86 /B
(posta ile ve gizli ibaresi kullanarak)
(posta ile ve gizli ibaresi kullanarak)
Telefon ile ihbar
İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ
SAĞLIK BAKANLIĞI TSHGM
Test yapan merkezler “HIV test sonuçları çizelgesi”ni doldurarak, 3 ayda bir il
sağlık müdürlüğüne gönderirler. Bunların 3 aylık icmali de Sağlık Müdürlüğünden
31
Sağlık Bakanlığa gönderilir
FORM 014 ‘e ilişkin sorunlar
• Bilgiler okunabilecek nitelikte yazılmıyor.
• Formu gönderen kurumun adres bölümü
tam
doldurulmuyor
• Hastanın adresi tam doldurulmuyor.
• Tanı bölümü doldurulmuyor.
32
Form No 014
BİLDİRİMİ ZORUNLU HASTALIKLAR FİŞİ
(U.Hıfzıssıhha Kanunu Mad. 57-64)
...................................... İlçe Grup Başkanlığına / İl Sağlık Müdürlüğüne
GÖNDERENİN
Adı Soyadı:
Mesleği:
Kurum Adresi:
İş Adresi
33
(Form 014 Arka Yüz)
HASTANIN KİMLİK BİLGİLERİ
Cinsiyeti
T.C. Kimlik
No
E €
HASTALIK DURUMU
K €
Hastalığın
Adı
Soyadı
Adı
Baba Adı
Doğum
Tarihi
Mesleği
Teşhisi
Olası €
Kesin €
Başladığı
Tarih
Hastanın yattığı klinik adı/adresi
ADRESİ:
İli
İlçesi
Muhtarlığı
Ölmüşse tarihi:
Sokağı
DÜŞÜNCELER:
Ev No.
Ev/Cep Tel:
34
TÜBERKÜLOZ
BİLDİRİM
FORMU –
FORM 014
35
1 . KIZAMIK
GRUP A
SÜRVEYANS GEREKÇELERİ
Kızamık, aşı ile önlenebilir hastalıklar arasında en fazla ölüme neden olan, yüksek derecede enfeksiyöz bir
hastalıktır. Günümüzde, gelişmekte olan ülkelerde her yıl yaklaşık 1 milyon çocuğun kızamık nedeniyle öldüğü
tahmin edilmektedir. A vitamini eksikliği olan çocuklar, kızamık hastalığı için daha fazla risk altındadır. Bu
çocuklar kızamık enfeksiyonu geçirdiğinde, hastalık ağır seyreder, A vitamini düzeyi daha da düşer, ölüm de daha
sık görülür. Sürveyans, hastalığın ülkedeki durumunu ve aşılamanın etkinliğinin değerlendirilmesinde gerekli
olduğu kadar salgınların zamanında saptanmasını sağlaması açısından önemlidir. Kızamık, Türkiye’de
Genişletilmiş Bağışıklama Programı (GBP) kapsamında rutin olarak izlenen bir hastalık olup, Ulusal Sağlık 21
politikası kapsamında, 2010 yılına kadar eliminasyonu hedeflenmiştir.
Bu hastalık için Sağlık Bakanlığı tarafından özel program yürütülmektedir
VAKA TANIMI
Klinik Tanımlama:
38°C’den yüksek ateş ve
Yaygın makülopapüler döküntü ve,
Öksürük, burun akıntısı veya konjuktivit
Tanı için laboratuvar kriterleri :
Kızamık virüs izolasyonu veya
Kızamık spesifik IgM antikorunun saptanması veya
Kızamık spesifik IgG antikor titresinde 4 kat artış
Vaka Sınıflaması
Olası vaka : Klinik tanımlamaya uyan vaka
Kesin vaka:
(a) Tanı için laboratuvar kriterlerinden biri ile doğrulanmış olası vaka
(b) Başka bir kesin vaka ile epidemiyolojik bağlantısı olan olası vaka
veya
36
SÜRVEYANS TİPİ
Bildirim:
Ülke genelinde hizmet veren bütün sağlık kurum ve kuruluşlarından yapılacaktır.
Vaka bildirimleri aşağıda belirtilen formlarla, İl Sağlık Müdürlüğü’ne olası ve kesin vaka şeklinde,
İl Sağlık Müdürlüğü tarafından Sağlık Bakanlığına olası ve kesin vaka şeklinde yapılacaktır
İhbar :
Her vaka ve salgın durumunun, İl Sağlık Müdürlüğü’ne ivedi (24 saat içinde - telefon v.b.) olarak ihbarı
yapılacaktır.
İl Sağlık Müdürlüğü ve ilgili sağlık kuruluşu bölgede salgın inceleme çalışmalarını hemen başlatacaktır.
Kayıt ve Bildirimde Kullanılacak Formlar:
A. Sağlık Ocakları:
Poliklinikte tespit edilen ve İl Sağlık Müdürlüğü’nden gönderilen Form 014 kayıtlarında bulunan olası ve
kesin vakalar Form 016’ya kaydedilecek ve ay sonunda Form 017/A ile İl Sağlık Müdürlüğü’ne bildirim
yapılacaktır.
GBP Sürveyans Formu, Form 017/A ile uyumlu doldurulup, AYLIK olarak İl Sağlık Müdürlüğü’ne
gönderilecektir.
B. Diğer sağlık kurum ve kuruluşları:
Vaka bildirimi, diğer sağlık kurum ve kuruluşlarından,(yataklı tedavi kurumları, serbest çalışan hekimler,
poliklinikler, dispanserler vb.) GÜNLÜK olarak Form 014 ile İl Sağlık Müdürlüğü’ne yapılacaktır.
C. İl Sağlık Müdürlükleri:
Diğer sağlık kurum ve kuruluşlarından gelen Form 014’leri ilgili sağlık ocağına gönderecektir.
Ay sonunda sağlık ocaklarından gelen Form 017/A’ların icmalini yapacak ve AYLIK olarak Form 017/A ile
Sağlık Bakanlığı TSHGM’ne gönderecektir.
Ay sonunda sağlık ocaklarından gelen GBP Sürveyans Form’larının icmalini yapacak ve AYLIK olarak
Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü’ne (TSHGM) gönderecektir.
37
Form 017 A
Cinsiyet
Yaş Grupları
Hast
AKUT KANLI
İSHAL
Vaka
Ölüm
BRUSELLOZ
Olası
vaka
Kesin
vaka
Ölüm
DİFTERİ
Kesin
vaka
Ölüm
AKUT VİRAL HEPATİTLER
GONORE
Kesin
vaka
Ölüm
KABAKULAK
HEPATİT A
HEPATİT B
HEPATİT C
HEPATİT E
Kesin
vaka
Kesin
vaka
Kesin
vaka
Kesin
vaka
Ölüm
Ölüm
Ölüm
Ölüm
Kesin
vaka
Ölüm
0 - 11 ay
E
K
T
1 - 4 yaş
E
K
E
5 - 9 yaş
K
T
10 -14 yaş
E
K
T
E
38
GRUP B HASTALIKLAR
• Başta DSÖ’nün 1969 tarihli Uluslararası
Sağlık Düzenlemeleri (International
Health Regulations) olmak üzere çeşitli
kararlar uyarınca, kuşku duyulduğu anda
ihbarı zorunlu olan hastalıklardır.
39
GRUP B
HASTALIKLAR
SARI HUMMA
VEBA
TİFÜS
ÇİÇEK
40
Grup B Hastalıkların Bildirim Sistemi
Sağlık ocakları
Hemen telefonla
Ay sonunda Form 017 B
Hemen telefonla
Ay sonunda Form 017 B
Özel Hekim
Özel Sağlık
Kurumları
İl Sağlık Müdürlüğü
Sağlık
Bakanlığı
Hemen telefonla
Ay sonunda Form 017 B
SSK hastaneleri
SB Devlet hastaneleri
Üniversite Hastaneleri
Belediye hastaneleri
DDY hastaneleri
Hemen telefonla
Ay sonunda Form 017 B
Dünya
Sağlık
Örgütü
41
2. VEBA
GRUP B
SÜRVEYANS GEREKÇELERİ
Veba halen birçok ülkede endemik bir enfeksiyondur ve sıklıkla epidemi potansiyeli taşır. Hastalık etkeni bakteri Yersinia
pestis insanlara, pirelerin ısırması ile veya hasta bireylerin solunum yolu damlacıklarına maruz kalma ile yada enfekte
hayvan dokularına temas ile bulaşır. DSÖ’nün “1969 Uluslararası Sağlık Düzenlemeleri”‘ne göre veba uluslararası bildirimi
zorunlu enfeksiyonlar arasındadır. Bu düzenlemeler yürürlükte kaldığı sürece tüm ülkeler olası vakalar dahil tüm olguları 24
saat içinde DSÖ’ye bildirmek durumundadır.
VAKA TANIMI
Klinik Tanımlama:
Bir kişide; akut başlangıçlı ateş ve genel enfeksiyon bulguları ile birlikte;
Bubonik formda: lenf nodlarının aşırı ağrılı şişliği (bubonlar) veya
Pnömonik formda: öksürük, kanlı balgam çıkarma, zorlu solunum ve göğüs ağrısı
ile karakterize hastalık.
(NOT: Her iki form da toksemi ile birlikte septisemik forma ilerleyebilir. Bubon bulgusu olmaksızın sepsis nadir görülür)
Tanı için laboratuvar kriterleri :
Destekleyici
Klinik örneklerde DFA ile bakterinin gösterilmesi veya
Tek serum örneğinde, Yersinia pestis F1 antijenlerine spesifik antikor titresinde pasif hemaglütinasyon testi (PHA) ile
gösterilen 1/10 titrede pozitifliğin HI testi ile teyid edilmesi
Doğrulayıcı
Bubonlar, kan, BOS veya balgamdan Yersinia pestis’in izolasyonu veya
Çift serum örneğinde, Yersinia pestis F1 antijenlerine spesifik antikor titresinde pasif hemaglütinasyon testi (PHA) ile
gösterilen 4 kat değişikliğin HI testi ile teyid edilmesi
(NOT: Laboratuvar tanısı yetkilendirilmiş merkezlerde konur.)
Vaka Sınıflandırılması :
Olası vaka: Klinik tanımlama ile uyumlu ve destekleyici laboratuvar kriterlerinden biri ile pozitif olan vaka veya
Kesin tanı:
(a) Klinik tanımlama ile uyumlu ve doğrulayıcı laboratuvar kriterlerinden en az biri pozitif olan vaka veya
42
(b) Klinik tanımlama ile uyumlu ve bir kesin vaka ile epidemiyolojik olarak ilişkili vaka
SÜRVEYANS TİPİ
Bildirim :
Ülke genelinde hizmet veren bütün sağlık kurum ve kuruluşlarından yapılacaktır.
Vaka bildirimleri aşağıda belirtilen formlarla, İl Sağlık Müdürlüğü’ne olası ve kesin vaka şeklinde,
İl Sağlık Müdürlüğü tarafından Sağlık Bakanlığı’na olası ve kesin vaka şeklinde yapılacaktır.
İhbar:
Bir olası vaka görülmesi halinde İVEDİ (telefon, faks ve birebir gidilerek) olarak, Sağlık Bakanlığı,
TSHGM, Bulaşıcı Hastalıklar Daire Başkanlığı aranarak ihbarı yapılacaktır.
İl Olası vaka görülmesi halinde İVEDİ olarak İl Sağlık Müdürlüğü’ne ihbarı yapılacaktır.
İl Sağlık Müdürlüğü ve ilgili sağlık kuruluşu bölgede hemen filyasyon çalışmalarına başlayacaktır.
Kayıt ve Bildirimde Kullanılacak Formlar:
A . Sağlık Ocakları :
Poliklinik ve ivedi olarak İl Sağlık Müdürlüğü tarafından bildirilen vakalar Form 016 ya kaydedilecek
ve ay sonunda Form 017/B ile İl Sağlık Müdürlüğü’ne bildirimi yapılacaktır.
B . Diğer sağlık kuruluşları :
Vaka bildirimleri, diğer sağlık kurum ve kuruluşlarından,(yataklı tedavi kurumları, serbest çalışan
hekimler, poliklinikler, dispanserler vb.) Sağlık Bakanlığı’na ve İl Sağlık Müdürlüklerine ivedi olarak
(telefon, faks ve birebir gidilerek) yapıldığı için Form 014 kullanılmayacaktır.
C. İl Sağlık Müdürlükleri:
Ay sonunda sağlık ocaklarından gelen Form 017/B’lerin icmalini yapacak ve AYLIK olarak Sağlık
Bakanlığı TSHGM’ne gönderecektir.
43
GRUP C HASTALIKLAR















(15 Hastalık)
AKUT HEMORAJİK ATEŞ
CREUTZFELDT JAKOB HASTALIĞI (NVCJD)
EKİNOKOKKOZ (Kist Hidatik)
HAEMOPHILUS INFLUENZA TİP B MENENJİTİ
INFLUENZA (Grip)
KALA-AZAR (Visceral Leishmaniasis)
KONJENİTAL RUBELLA SENDROMU
LEJYONER HASTALIĞI
LEPRA
LEPTOSPIROZ
SSPE (Subakut Sklerozan Panensefalit)
ŞİSTOZOMİYAZ
TOKSOPLAZMOZ
TRAHOM
TULAREMİ
44
GRUP C HASTALIKLAR
• Çoğu bildirim
hastalıklar
• Hiçbiri için
istenmiyor
sistemine
birinci
yeni
dahil
basamaktan
olan
bildirim
• Hepsi için geçerli olan “sentinal sürveyans”
anlayışı içinde izlenecek olmaları
45
Grup C Hastalıkların Bildirim Sistemi
İlgili sağlık kuruluşları
Günlük
Form 014
İl Sağlık Müdürlüğü
Aylık
Form 017 C
Sağlık Bakanlığı
46
Grup C hastalıkları
AKUT HEMORAJİK ATEŞ
LEPTOSPİROZ
TULAREMİ
SSPE
Sadece enfeksiyon hastalıkları kliniği bulunan
hastanelerin bildirebileceği hastalıklardır.
47
Grup C hastalıkları
SSPE;
Ayrıca Nöroloji ve Çocuk Hastalıkları kliniği
bulunan hastaneler tarafından da
bildirilecektir.
48
Grup C hastalıkları
TRAHOM;
Sadece Göz kliniği bulunan hastaneler
tarafından bildirilecektir.
49
Grup C hastalıkları
LEPRA;
Sadece Lepra hastaneleri ve dispanserleri
tarafından bildirilecektir.
50
Grup C hastalıkları
•
•
•
•
CREUTZFELDT JAKOB HASTALIĞI (NVCJD)
İNFLUENZA
KALA-AZAR
ŞİSTOZOMİYAZ
Sadece eğitim ve araştırma hastaneleri tarafından
bildirilebilecek olan hastalıklardır.
51
Grup C hastalıkları
EKİNOKOKKOZ
H. İNFLUENZA TİP B
KONJENİTAL RUBELLA
LEJYONER HAST.
TOKSOPLAZMOZ
Tüm yataklı tedavi kurumları tarafından
bildirilebilecek olan hastalıklardır.
52
TULAREMİ
GRUP C
SÜRVEYANS GEREKÇESİ
Tularemi çok değişik klinik görünümlerle ortaya çıkabilen zoonotik bir
bakteriyel hastalıktır. Kuzey Amerika, Avrupa, Çin ve Japonya’yı içine
alan bir kuşakta hemen her mevsimde ortaya çıkabilir. Pek çok vahşi
hayvan; özellikle tavşanlar, tarla fareleri, misk fareleri ve su fareleri,
bazı evcil hayvanlar ve keneler rezervuardır. Enfeksiyon; taşıyıcı
artropodların ısırması ile veya kontamine su ile yada enfekte hayvan
kan ve dokuları ile temas sonucu ya da yeterince pişirilmemiş enfekte
hayvan etlerinin tüketilmesi sonucu ya da kontamine toprak, saman
veya tüylerin inhalasyonu ile insanlara bulaşır.
Ülkemizde Lüleburgaz epidemisi sulardan bulaşmıştır. Anadolu’dan
tek tük olgu bildirilmişse de etyolojik araştırma yapılmamıştır ( Bursa,
Bilecik ). Son olarak Antalya’da 1954 de bir epidemi görülmüştür.
Laboratuvar enfeksiyonu olabilir ve sıklıkla primer pnömoni formunda
veya tifoidal tularemi şeklinde ortaya çıkar.
53
VAKA TANIMI
Klinik tanımlama :
Aşağıdakilerden herhangi biri ile seyredebilen bir çok farklı formla karakterize hastalık;
ülseroglandüler (bölgesel lenfadenopati ile birlikte kutanöz ülser)
glandüler (ülsersiz bölgesel lenfadenopati)
oküloglandüler (periaurikuler lenfadenopati ile birlikte konjuktivit)
orofaringeal (stomatit veya farenjit veya tonsillit ve servikal lenfadenopati)
intestinal (karın ağrısı, kusma ve diyare)
pnömonik (primer pleuropulmoner hastalık)
tifoidal (erken lokalize semptom ve bulgular olmaksızın ateşli hastalık)
Klinik tanı; bir kene yada (geyik-sineği) ülkemizdeki etken sorulmalı..... ısırığı bulgusuyla,
F.tularensis için konak olan bir memelinin dokularına veya potansiyel olarak kontamine suya
maruz kalma öyküsü ile desteklenir.
Tanı için laboratuvar kriterleri :
Destekleyici : 1) tularemi aşılanma öyküsü olmayan bir olguda F.tularensis’e karşı artmış
serum antikor titreleri (4 kat veya daha fazla değişiklik saptanmamışken) veya
2) floresan antikor testi (FAT) ile bir klinik örnekte F.tularensis saptanması
Doğrulayıcı :1) F.tularensis’e karşı serum antikor titrelerinin 4 kat veya daha fazla artması
veya
2) bir klinik örnekten F.tularensis izolasyonu
Vaka Sınıflandırması :
Kuşkulu Vaka: Enfekte hayvanlarla epidemiyolojik bağlantısı olan ve klinik tarif ile uyumlu
vaka
Olası Vaka : Ön tanı için pozitif laboratuvar bulguları ile birlikte kuşkulu vaka
Kesin Vaka : Doğrulayıcı laboratuvar sonucu ile bir kuşkulu vaka.
54
SURVEYANS TİPİ
Bildirim:
Vaka bildirimleri, ülke genelinde hizmet veren bütün Enfeksiyon Hastalıkları Kliniği bulunan
hastanelerinden yapılır.
Vaka bildirimleri, tanımlanan kurum ve kuruluşlardan İl Sağlık Müdürlüğü’ne olası ve kesin
vaka şeklinde,
İl Sağlık Müdürlüğü tarafından Sağlık Bakanlığı’na kesin vaka şeklinde yapılacaktır.
İhbar :
Tularemi vakası tespit edildiği zaman 24 saat içinde İl Sağlık Müdürlüğü’ne ihbarı
yapılacaktır.
İl Sağlık Müdürlüğü ve ilgili sağlık kuruluşu bölgede filyasyon çalışmalarına hemen
başlayacaktır.
Kayıt ve Bildirimde Kullanılacak Formlar:
A. Sağlık Ocakları :Bildirim yapılmayacaktır.
B. Diğer Sağlık Kurumları :
Vaka bildirimleri, GÜNLÜK olarak Form 014 ile tanımlanan sağlık kuruluşlarından
(Enfeksiyon Hastalıkları Kliniği bulunan hastanelerinden) İl Sağlık Müdürlüğü’ne yapılacaktır.
C. İl Sağlık Müdürlükleri:
İl Sağlık Müdürlükleri, tanımlanan sağlık kuruluşlarından gelen bildirimleri (Form 014), ilgili
sağlık ocaklarına gönderecektir.
İl Sağlık Müdürlüğü Form 014’lerin icmalini yaparak AYLIK olarak Form 017/C ile Sağlık
Bakanlığı TSHGM’ne gönderecektir..
55
Hastalık
Cinsiyet
Yaş Grupları
Form 017 C
AKUT HEMORAJİK ATEŞ
Olası vaka
Kesin vaka
Ölüm
YENİ VARYANT CREUTZFELDT
JACOB
Olası vaka
Kesin vaka
Ölüm
HAEMOPHİLUS
EKİNOKOKKOZ (KİST
İNFLUENZA TİP B (HİB
HİDATİK)
MENENJİTİ)
Kesin vaka
Ölüm
Kesin vaka
Ölüm
İNFLUENZA
Kesin vaka
Ölüm
0 - 11 ay
E
K
T
1 - 4 yaş
E
K
E
5 - 9 yaş
K
T
10 -14 yaş
E
K
T
E
56
GRUP D HASTALIKLAR
Campylobacter Jejuni/Coli
Chlamydia Trachomatis
Cryptosporidium
Entamoeba Histolytica
Enterohemorrhagic E. Coli
Giardia İntestinalis
Listeria Monocytogenes
Salmonella Sp.
Shigella Sp.
57
GRUP D HASTALIKLAR
“enfeksiyon etkenleri”nin bildirimi
• Amaç, halen halk sağlığı sorunu olarak önemini koruyan
bazı bulaşıcı hastalıkların etiyolojik ajanları hakkında
veri elde edilmesi ve gerektiğinde bunların ileri
epidemiyolojik araştırmalarının yapılabilmesidir
58
Grup D Hastalıklar
Grup D hastalıkları bildirecek olan lab.
•
•
•
•
•
Devlet Hastaneleri Lab
Üniversite Hastaneleri Lab
Askeri Hastane Lab
Halk Sağlığı Lab
Bölge Hıfzısıhha Lab
59
Grup D Hastalıkların Bildirim Sistemi
İlgili sağlık kuruluşları
(Kamu Laboratuvarları)
Günlük
Enfeksiyon Etkenleri Bildirim Fişi
Kurum Bildirim Sorumlusu
Haftalık
Form 017 D + Enfeksiyon Etkenleri Bildirim Fişi
İl Sağlık Müdürlüğü
Aylık
Form 017 D
Sağlık Bakanlığı
60
…./…/……..
GRUP D ENFEKSİYON ETKENLERİ BİLDİRİM FİŞİ
GÖNDERENİN
Adı Soyadı: ……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
Mesleği:
Kurum Adresi:…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
61
HASTANIN KİMLİK BİLGİLERİ:
Cinsiyeti:
E1
T.C. Kimlik No.
K1
MİKROBİYOLOJİK İNCELEMEDE SAPTANAN GRUP D
ENFEKSİYON ETKENİ/HASTALIK:
A.DIŞKI ÖRNEĞİ İNCELEMESİNDE İZOLE EDİLEN/GÖSTERİLEN
ETKEN
Shigella
Soyadı
sonnei1
boydii1
flexneri1
dysenteriae1
Typhi1
ParatyphiA1
ParatyphiB1
ParatyphiC1
O4(B)1
O7(C1)1
O8(C2-C3)1
O9(D1)1
O9,46(D2)1
O3,10(E1)1
O1,3,19(E4)1
O13(G)1
O18(K)1
diğer1
O157:H71
diğer1
Adı
DoğumTarihi
(veya Yaşı)
…../…../…..
Salmonella
Mesleği
ADRESİ:
EHEC*
İli:
VT1pozitif1
tiplendirilmedi1
VT2pozitif1 VT1+VT2pozitif1
İlçesi:
Campylobacter
jejuni1
coli1
Mahallesi:
Listeria monocytogenes
Sokağı:
Criptosporidium sp
Ev No:
B.ÜROGENİTAL SİSTEM SİSTEM ÖRNEKLERİNDE;
Ev/Cep Tel:
Clamydia trachomatis1
1
1
diğer1
Entemoeba histolytica 1
Giardia intestinalis
1
(teknik:DFA/ELISA1kültür1PCR/LCR1
* Bkz.Enterohemorajik E.coli Standart Vaka Tanımı
62
Form 017 D
GRUP D ENFEKSİYÖZ ETKEN / HASTALIK
CİNSİYET
YAŞ
GRUPLARI
0 - 11 ay
E
1 - 4 yaş
K
E
5 - 9 yaş
K
E
10 - 14 yaş
K
E
K
Shigella dysenteriae
Shigella flexneri
Shigella boydii
Shigella sonnei
Salmonella, -Typhi
Salmonella, -Paratyphi A
Salmonella, -Paratyphi B
Salmonella, -Paratyphi C
Salmonella, -O4(B)
Salmonella, -O7(C1)
Salmonella, -O8(C2 -C3)
Salmonella, -O9(D1)
63
Bildirimlerdeki eksiklikler
Hastanelerin 3 ayda bir
yataklı tedavi şubesine
gönderdiği yatan hastaların
kodlandığı 150 başlıklı
hastalık listesi
ICD 10’a göre bildirimi
zorunlu hastalık kodları
2005’in ilk 6 ayında 150
başlıklı listeye göre
98 Ekinokok
Bazı
hastalıkların
%10’u
bildirilmiş
Bulaşıcı
hastalıklar
şubesine
8 Ekinokok
bildirilmiş
64
Bildirimlerdeki eksiklikler
Bildirim formları (form 014, form 014TB, grup D
enf. etkenleri bildirim fişi)
Bildiren kişinin bağlı bulunduğu kurum yazılmıyor
Tanı,
yeni
bildirim
sistemi
kriterlerine
uymayabiliyor (lab tanı eksikliği, kesin olası..)
Zamanında bildirim yapılmayabiliyor
65
Bildirimlerdeki eksiklikler
Kamu laboratuarlarından haftalık ve
aylık olarak form 17D’lerin düzenli olarak
gelmiyor
Hiç etken görülmese de bu formlarla “0” vaka olarak
bildirilmeli
66