yerinin tespiti amacıyla plastik patlayıcıların işaretlenmesine ilişkin

PLASTİK PATLAYICILARIN YERİNİN TESPİTİ AMACIYLA
İŞARETLENMESİNE İLİŞKİN SÖZLEŞME 1
Bu sözleşmeye taraf olan devletler,
Terör olaylarının uluslararası güvenliğe zararlarının bilincinde olarak,
Hava taşıtlarına, diğer ulaşım vasıtalarına ve diğer hedeflere zarar vermeyi amaçlayan terör
olayları ile ilgili derin endişelerini dile getirerek,
Plastik patlayıcıların bu tür terör olayları için kullanılmasından rahatsızlık duyarak,
Teşhis maksadıyla bu tür patlayıcıların işaretlenmesinin kanun dışı hareketlerin önlenmesine
önemli derecede katkı sağlayacağını düşünerek,
Bu tür kanun dışı olayları caydırma amacıyla, plastik patlayıcıların gereken şekilde
işaretlenmesini sağlamak için Devletleri uygun tedbirler almaya zorlayan uluslararası bir
belgeye acil ihtiyaç duyulduğunu bilerek,
BMGK'nun, Milletlerarası Sivil Havacılık Teşkilatından, teşhis maksadıyla plastik veya
tabaka patlayıcıların işaretlenmesi için uluslararası bir rejimi tasarlama konusundaki
çalışmalarını yoğunlaştırmasını isteyen, 14 Haziran 1989 tarih ve 635 no'lu ve 4 Aralık 1989
tarih ve 44/29 nolu kararını akılda tutarak,
Plastik veya tabaka patlayıcıların teşhisi için işaretlenmesi ile ilgili olarak uluslararası yeni bir
belgenin hazırlanmasını öncelikle destek veren Uluslararası Sivil Havacılık örgütü Genel
Kurulunun 27. oturumunda oybirliğiyle kabul edilen A27-8 nolu kararını dikkate alarak,
Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü Konseyinin Anlaşmanın hazırlanmasında oynadığı rolü ve
Konseyin bunun uygulanması ile ilgili fonksiyonları üzerine alma istekliliğini memnuniyetle
not ederek,
Aşağıdakileri kabul etmişlerdir:
Madde 1
Bu Sözleşmenin amacına uygun olarak,
1."Patlayıcılar' , bu Sözleşmenin ilişiğindeki Teknik Ek'de tanımlandığı gibi, esnek veya
elastik tabaka şeklindeki patlayıcılar dahil, genel olarak "plastik patlayıcılar" olarak bilinen
patlayıcı ürünler demektir.
2."Teşhis unsuru", bu Sözleşmenin Teknik Ekinde tanımlandığı gibi, bir patlayıcıyı teşhis
edilebilir hale getirmek için ona katılan bir madde demektir.
1
31/03/1994 tarih ve 3978 Sayılı Kanunla onaylanarak uygun bulunmuştur.
3."İşaretleme", Bu Sözleşmenin Teknik Ekine uygun olarak bir patlayıcıya bir teşhis unsurunu
koymak demektir.
4."Üretim", yeniden işlemeyi de içeren patlayıcı üreten herhangi bir işlem demektir.
5."Usulüne uygun izinli askeri cihazlar" ilgili devletin kanunları ve yönetmeliklerine güre
askeri ve polis amaçları için üretilen mermi kovanları, bombalar, mermi gülleleri, mayınlar,
güdümlü mermiler, roketler, şekilli patlayıcı, el bombaları ve delicileri içerir, fakat bunlarla
sınırlı değildir.
6."Üretici devlet", sınırlan içinde patlayıcı üretilen bir devlet anlamındadır.
Madde 2
Taraf olan her Devlet, kendi topraklarında işaretsiz patlayıcıların üretimini yasaklamak ve
önlemek için gerekli ve etkili her tedbiri alacaktır.
Madde 3
1.Taraf olan her Devlet, işaretsiz patlayıcıların kendi topraklarına giriş ve çıkışını yasaklamak
ve önlemek için gerekli ve etkili tedbirleri alacaktır.
2.Önceki paragraf, askeri ve polis fonksiyonları icra eden bir taraf Devletin yetkili
makamlarınca, 4. Maddenin 1. paragrafına uygun olarak o taraf Devletin kontrolü altındaki
işaretlenmemiş patlayıcıların bu Sözleşme'nin gayelerine ters düşmeyen amaçlar için giriş
çıkısına uygulanmayacaktır.
Madde 4
1.Taraf olan her Devlet, bu Sözleşmenin amaçlarına uymayan maksatlar veya amaç dışı
kullanımım önlemek için, bu Sözleşmenin o Devlet bakımından yürürlüğe girmesinden önce
topraklarında üretilmiş ya da topraklarına sokulmuş olan işaretsiz patlayıcıların sahipliği ve
sahipliğinin transferi üzerinde kesin ve etkin kontrolü yapabilmek için gerekli tedbirleri
atacaktır.
2.Taraf olan her Devlet, bu Maddenin 1. paragrafında sözü edilen ve askeri ya da polis
fonksiyonlarım icra eden makamlarının etinde tutulmayan patlayıcı stoklarını, o Devlet
açısından bu Sözleşmenin yürürlüğe girmesinden sonraki üç yıl içinde imha edilmesini veya
bu Sözleşmenin amaçlarına uygun maksatlarla kullanılmasını, işaretlenmesini veya sürekli
olarak etkisiz hale getirilmesini sağlayacak gerekti tedbirleri alacaktır.
3.Taraf olan her Devlet, bu Maddenin 1. paragrafında sözü edilen ve askeri ya da polis
fonksiyonlarını icra eden makamlarının elinde tutulan ve usulüne uygun izinli askeri
cihazların vazgeçilmez bir parçası olarak tanımlanmayan patlayıcı stoklarını, o Devlet
açısından bu Sözleşmenin yürürlüğe girmesinden sonraki onbeş yıl içinde imha edilmesini
veya bu Sözleşmenin amaçlarına uygun maksatlarla kullanılmasını, işaretlenmesini veya
sürekli olarak etkisiz hale getirilmesini sağlayacak gerekli tedbirleri alacaktır.
4.Taraf olan her Devlet, askeri ya da polis fonksiyonlarım icra eden yetkililerce elde tutulan
ve usulüne uygun izinli askeri cihazların vazgeçilmez bir parçası olarak tanımlanan
işaretlenmemiş patlayıcı stoklarının dışında, orada bulunabilecek ve bu Maddenin önceki
paragraflarında bahsedilmeyen işaretlenmemiş patlayıcıların bu Sözleşmenin kendisi
açısından yürürlüğe giriş tarihinden sonra, kendi topraklarında mümkün olan en kısa zamanda
imhasını sağlayacak gerekli tedbirleri alacaklardır.
5.Taraf olan her Devlet, bu Sözleşmenin amaçlarına uymayan maksatlar veya amaç dışı
kullanımını önlemek için, bu Sözleşmenin Teknik Ekinin 1. kısmının 2. paragrafında sözü
edilen patlayıcıların sahipliği ve sahipliğinin transferi üzerinde kesin ve etkin kontrolü
yapabilmek için gerekli tedbirleri alacaktır.
6.Taraf olan her Devlet, bu Sözleşmenin o Devlet bakımından yürürlüğe girmesinden sonra,
bu Sözleşmenin Teknik Ekinin 1. kısmının 2 (d) paragrafında belirtilmeyen üretilmiş olan
işaretlenmemiş patlayıcıların ve sözü edilen 2. paragrafın diğer alt paragraflarına dahil
olmayan işaretlenmemiş patlayıcıların, kendi memleketinde mümkün olan en kısa zamanda
imhasını sağlayacak gerekli tedbirleri atacaklardır.
Madde 5
1.Bu Sözleşme ile Sözleşmeye taraf olan Devletlerce yetkilendirilen kişiler arasında
Uluslararası Sivil Havacılık örgütü Konseyi (bundan böyle "Konsey" denilecek) tarafından
atanacak enaz onbeş, en fazla ondokuz kişiden oluşan bir Uluslararası Patlayıcılar Teknik
Komisyonu (bundan böyle "Komisyon" denilecektir) oluşturulmaktadır.
2.Komisyon üyeleri, patlayıcıların üretimi veya teşhisi veya aranması ile ilgili konularda
doğrudan ve önemli tecrübesi bulunan uzmanlardan oluşacaktır.
3. Komisyon üyeleri üç yıl süreyle görev yapacaklar ve yeniden bu göreve atanabileceklerdir.
4.Komisyon oturumları, en az yılda bir Uluslararası Sivil Havacılık Örgütünün merkezinde
veya Konseyce uygun görülebilecek yerlerde ve zamanlarda yapılacaktır.
5.Komisyon, Konseyin onayına bağlı olmak sureliyle kendi prosedür kurallarını koyacaktır.
Madde 6
1.Komisyon, patlayıcıların üretimi, işaretlenmesi ve teşhisi ile İlgili teknik gelişmeleri
değerlendirecektir
2.Komisyon, Konsey vasıtasıyla, bulgularını taraf olan Devletlere ve ilgili uluslararası
teşkilatlara bildirecektir.
3.Konsey, gerektiğinde, bu Sözleşmenin Teknik Ekine değişiklik yapmak için tavsiyelerde
bulunacaktır. Komisyon, oybirliğiyle bu tür tavsiyeler hususunda kararlar almaya çatışacaktır.
Oybirliğinin olmaması durumunda, Komisyon üyelerinin üçte iki çoğunluğuyla bu tür
kararları alacaktır.
4.Konsey, Komisyonun tavsiyesi üzerine, taraf olan Devletlere bu Sözleşmenin Teknik Ekine
değişiklik teklifinde bulunabilir.
Madde 7
1.Sözleşmeye taraf olan herhangi bir Devlet, bu Sözleşmenin Teknik Ekine bir değişiklik
teklifinin bildirilmesi tarihinden itibaren doksan gün içerisinde, Konseye düşüncelerini
iletebilir. Konsey, bu yorumları, mütalaa edilmesi için mümkün olan en kısa zamanda
Komisyona iletecektir. Konsey, teklif edilen metin üzerinde düşünce bildiren ya da itiraz eden
herhangi bir taraf Devleti Komisyon ile İstişarede bulunmaya davet edebilir.
2.Komisyon, önceki paragrafa uygun olarak taraf ülkelerin görüşlerini inceleyecek ve
Konseye bildirecektir. Konsey, Komisyon raporunun incelenmesinden sonra ve değişikliğin
niteliğini ve üretici Ülkeler dahil taraf devletlerin düşüncelerini göz önüne alarak, kabulü için
değişikliği tarafların onayına sunabilir.
3.Bir değişiklik teklifine. Konsey tarafından bildirilme tarihinden itibaren doksan gün
içerisinde Konseye yazılı bildirim vasıtasıyla beş; ya da daha fazla üye tarafından itiraz
edilmemişse, kabul edildiği varsayılacaktır ve ondan 180 gün sonra veya değişiklik teklifinde
belirtilen diğer bir tarihte açık bir şekilde itirazda bulunmamış taraf Devletler için yürürlüğe
girecektir.
4.Değişiklik teklifine açık bir şekilde itiraz etmiş olan taraf Devletler, sonradan, bir kabul
veya onaylama belgesinin sunulmasıyla değişiklik maddelerini kabul ettiklerini bildirebilir.
5.Beş ya da daha fazla taraf Devlet, değişiklik teklifine itiraz etmişlerse, Konsey, bir kez daha
incelemesi için bunu Komisyona tevdi edecektir.
6.Değişiklik teklifi bu maddenin 3. paragrafına uygun olarak kabul edilmemişse, Konsey, tüm
üye Devletlerin katılacağı bir konferansı toplayabilir.
Madde 8
1.Taraf Devletler, eğer mümkünse, Komisyonun; 6. maddenin birinci paragrafı altında
fonksiyonlarını ifa etmesine yardımcı olacak bilgileri Konseye ileteceklerdir.
2.Taraf Devletler, bu Sözleşmenin şartlarını uygulamak üzere almış oldukları tedbirlerden
Konseyi haberdar edeceklerdir. Konsey, bu tür bilgileri tüm taraf Devletlere ve ilgili
uluslararası kuruluşlara ileteceklerdir.
Madde 9
Konsey, taraf Devletlerle ve ilgili uluslararası kuruluşlarla işbirliği içerisinde, patlayıcıların
işaretlenmesi ve teşhisindeki teknik gelişmelerle ilgili bilgilerin mübadelesi için teknik
yardım ve tedbirlerin sağlanması dahil bu Sözleşmenin uygulanmasını kolaylaştıracak uygun
tedbirleri alacaklardır.
Madde 10
Bu Sözleşmenin Teknik Eki, Sözleşmenin ayrılmaz bir parçasını oluşturacaktır.
Madde 11
1.Bu Sözleşmenin uygulanması veya yorumlanması ile ilgili ve iki ya da daha fazla taraf
Devlet arasında görüşmelerle giderilemeyen herhangi bir anlaşmazlık, bunların birinin İsteği
üzerine, hakem kararıyla halletmeye havale edilecektir. Eğer taraflar, hakem kararıyla
halletme isteği tarihinden İtibaren altı ay içerisinde, hakem kararıyla halletmenin
organizasyonu üzerinde anlaşamazlarsa, taraflardan biri Divanın Tüzüğüne uygun olarak,
anlaşmazlığı Uluslararası Adalet Divanına götürebilir.
Madde 12
11. Maddede belirtilenin dışında, bu Sözleşmeye hiçbir çekince konulamaz.
Madde 13
1.Bu Sözleşme, 12 Şubat - 1 Mart 1991 tarihleri arasında Montreal'de yapılmış olan
Uluslararası Hava Hukuku Konferansına katılan ülkeler tarafından 1 Mart'ta Montreal'de
imzaya açılacaktır. 1 Mart 1991'den sonra Sözleşme, bu maddenin 3. paragrafına uygun
olarak yürürlüğe girene kadar Montreal'de Uluslararası Sivil Havacılık Örgütünün Genel
Merkezinde tüm ülkelerin imzasına açık olacaktır. Bu Sözleşmeyi imzalamayan herhangi bir
ülke, her an Sözleşmeye katılabilir.
2.Bu Sözleşme, Devletlerin onayı, kabulü, onaması veya katılmasına tabii olacaktır. Onay,
kabul, onama veya giriş belgeleri, burada depoziter olarak kabul edilen Uluslararası Sivil
Havacılık Örgütünde muhafaza edilecektir. Taraf olan her Devlet, onay, kabul, onama veya
giriş belgesini teslim ederken, üretici Devlet olup olmadığını açıklayacaktır.
3.Bu Sözleşme, 35 Devletten en az beşinin, bu maddenin 2. paragrafına uygun olarak Üretici
ülke olduklarını açıklamış olmaları şartıyla, depozitere 35. onay, kabul, onama veya giriş
belgesinin teslim edilmesi tarihinden sonraki 60 ıncı günde yürürlüğe girecektir. Bu tür 35
belge, beş üretici ülkenin evraklarının tesliminden önce verildiği takdirde, bu Sözleşme,
beşinci üretici Ülkenin onama, kabul, onay veya giriş belgesinin teslim tarihinden sonraki 60.
günde yürürlüğe girecektir.
4.Diğer Devletler için. bu Sözleşme, onama, kabul, onay veya giriş belgelerinin teslim
tarihinden 60 gün sonra yürürlüğe girecektir,
5.Bu Sözleşme yürürlüğe girer girmez, BM Sözleşmesinin 102, maddesi ve Uluslararası Sivil
Havacılık Sözleşmesinin (Chicago, 1944) 83. maddesine uygun olarak depoziter tarafından
kaydedilecektir.
Madde 14
Depoziter, imza atananların hepsine ve üye devletlere aşağıdakileri derhal bildirecektir:
1- Bu Sözleşmeye konulan her imzayı ve tarihini,
2- Onay, kabul, onama veya bir giriş belgesinin teslimi ve tarihini, ayrıca o Devletin kendisini
üretici ülke olarak tanıtıp tanıtmadığını da bildirecektir,
3- Bu Sözleşmenin yürürlüğe giriş tarihini,
4- Bu Sözleşmeye veya Teknik Ekine olacak herhangi bir değişikliğin yürürlüğe giriş tarihini,
5-15. maddeye göre yapılan herhangi bir sona erdirme (fesih) bildirimini ve
6-15. maddenin 2. paragrafına göre yapılan herhangi bir bildirimi.
Madde15
1-Taraf olan herhangi bir Devlet, depozitere yazılı bir bildirim ile bu Sözleşmeyi feshedebilir.
2-Feshetme, bildirimin depoziterin eline geçmesinden 180 gün sonra yürürlüğe girecektir.
Yukarıdakileri tasdiken aşağıda imzası bulunan ve hükümetleri tarafından tam olarak
yetkilendirilmiş temsilciler bu sözleşmeyi imza etmişlerdir.
1 Mart 1991'de Montreal'de hepsi de eşit İngilizce, Fransızca, Rusça, İspanyolca ve Arapça
lisanları dahil olmak üzere beş lisanda bir suret halinde hazırlanmıştır.
TEKNİK EK
BÖLÜM 1 :
PATLAYICILARIN TANIMI
I. Bu Sözleşmenin 1. maddesinin 1. paragrafında sözü edilen patlayıcılar:
a) 25 C sıcaklıkta, saf hallerindeki buhar basınçları 10 -4 (on üssü eksi dört) Pa'dan daha az
olan yüksek güçlü patlayıcılardan biri veya birkaçı ile oluşturulanlar;
b) bir bağlayıcı madde ile oluşturulanlar ve;
c) karışım halinde, oda sıcaklığında şekillendirilebilir veya esnek olanlar.
II. Aşağıdaki patlayıcılar, bu bölümün I. paragrafındaki patlayıcılar tanımına uygun olmakla
birlikte, aşağıda belirtilen amaçlar içinde bulundurulduğu veya kullanıldığı veya orada
belirtildiği gibi bir bütünlük içinde olduğu sürece patlayıcılar olarak dikkate alınmayacaktır,
bu patlayıcılar;
a) Yeni veya modifiye edilmiş patlayıcıların gereken resmi güvenlik ölçülerinde yalnızca
araştırılması, geliştirilmesi veya incelenmesinde kullanımı için kısıtlı miktarlarda üretilen
veya bulundurulanlar;
b) Gereken önlemler çerçevesinde yalnızca patlayıcı madde teşhisi eğitimi ve/veya patlayıcı
madde teşhis cihazı geliştirilmesi veya denemesinde kullanımı için kısıtlı miktarlarda üretilen
veya bulundurulanlar;
c) Gereken önlemler çerçevesinde, yalnızca adli bilim amaçlı kullanım için kısıtlı miktarlarda
üretilen veya bulundurulanlar; veya
d) Bu Anlaşmanın o Devlet bakımından yürürlüğe girmesinden sonraki üç yıl içinde üretici
ülke sınırları içinde, gereken önlemler çerçevesindeki askeri malzemelerin bir parçası olan
veya bu amaçla ayrılmış olanlar. Üç yıllık süre içinde üretilen bu malzemeler, bu sözleşmenin
IV. maddesinin 4. paragrafında belirtilen gereken önlemler çerçevesindeki askeri
malzemelerden sayılacaktır.
III. Bu bölümde;
Paragraf II a), b) ve c) deki "gereken önlemler çerçevesi" ilgili Devlet yasa ve
yönetmeliklerine göre izin verilen anlamındadır; ve
"Yüksek güçlü patlayıcılar" siklotrametilentetrannitramin (HMX), penteaeritrol tetranitrat
(PETN) ve siklotrametilentetranitramin (RDX) 'i içerir ancak bunlarla kısıtlı değildir.
BÖLÜM 2: Teşhis unsurları:
Bir teşhis unsuru aşağıdaki tabloda verilen maddelerden herhangi biridir. Bu tabloda
tanımlanan teşhis unsurları, patlayıcıların buhar teşhis yolu ile belirlenebildiklerini
kolaylaştırmak için kullanılmak üzere düşünülmüştür. Her durumda, bir teşhis unsurunun bir
patlayıcıya katılması son üründe homojen bir dağılmayı sağlayacak şekilde yapılacaktır.
Teşhis unsurunun üretim sırasında bitmiş üründeki minimum konsantrasyonu sözü edilen
tabloda gösterildiği gibi olacaktır.
Belirleme Unsurun Adı
Tablo
Molekül Formülü
Etilenglikoldinitrad (EGDN)
C2H4 (NO2)2
2,3
Dimetil-2,3-Dinitrobütan C6H12 (NO2)2
(DMNB)
Para-Mononitrotoluen (P-MNT) C7H7NO2
Ortho-Mononitrotoluen
(O- C7H7NO2
MINT)
Molekül
Ağırlığı
152
176
Minimum
Konsantrasyonu
Kütlece %2
Kütlece %0,1
137
137
Kütlece %0,5
Kütlece %0,5
Normal üretimi sonucunda, belirtilen teşhis unsurlarından birini istenen minimum
konsantrasyon düzeyinin üzerinde içeren herhangi bir patlayıcı işaretlenmiş sayılacaktır.