Slayt 1
advertisement
VÜCUT SIVILARI ELEKTROLİT DENGESİ DOLAŞIM BOZUKLUKLARI Vücut sıvıları • • • • Erişkin bir kişinin vücut ağırlığının % 50-70’I su. Bunun bir kısmı (% 33) hücre içinde Geri kalanı (% 27) hücre dışındadır. Hücre dışı sıvıların bir kısmı damarlar içinde, geri kalanı da dokular arasında (interstisyel alanda) bulunur. • Kan hacmi yaklaşık 5 lt. • Bunun 3 litresi plazma, 2 litresi kan hücrelerinden oluşur. • Plazma proteinden zengindir. Kanda elektrolitler, glikoz ve üre bulunur. Sodyum ve Klor en yoğun elektrolitlerdir. • • • • • • Yetişkin bir insanda toplam vücut ağırlığının yaklaşık %60’ı sudur. %40’ı hücre içi bölmede(intrasellüler) %20’si hücre dışı bölmede (ekstrasellüler) % 15’i hücrelerarası bölmede % 5’i plazmada • • • • • • • • • • • 70 Kg’lık erişkin bir insanda yaklaşık 42 lt’dir • Vücutta yağ miktarı arttıkça su oranı azalmaktadır: • Özellikle yaşlılarda, kadınlarda ve obez kişilerde vücuttaki su oranı normalden azdır. (%40) • Yeni doğanlarda ödemli hastalarda ise vücuttaki su oranı normal erişkindekinden fazladır. (%80) Hücre içi Temel Katyonlar: • Potasyum (K+) ve Magnezyum (Mg++), Temel Anyonlar • Fosfatlar ve Proteinlerdir. Hücre dışı Temel Katyon • Sodyum (Na+) Temel Anyonlar • Klor (CI-) • Bikarbonat (HCO3) Hücre içinde potasyum konsantrasyonu yüksek, sodyum konsantrasyonu düşüktür. Hücre dışında dışında ise tam tersi söz konusudur. Yani; K konsantrasyonu düşük, Na konsantrasyonu yüksektir. Bu denge hücre zarında bulunan adenozin trifosfataz etkisiyle sağlanmaktadır. Bu enzim sodyumun hücre dışına çıkmasını sağlarken, potasyumu hücre içine pompalamaktadır. Sıvı – Elektrolit Dengesi Sıvı alımı: • Yiyecek ve içecekler • Besinlerin oksidasyonu sırasında açığa çıkan su Sıvı atılımı: • Böbrekler • Mide – barsak kanalı • Akciğerler • Deri (Terleme) • Gözyaşı ve Süt • Dengeyi sağlamada böbrekler aktif rol oynar • Hipofiz arka lobdan salınan antidiüretik hormon • Böbrek üstü bezinden salınan Aldosteron • Aldosteron böbreküstü bezlerinin kabuk katmanının Zona Glomerulosa bölgesinde üretilen, kanda sodyum ve potasyum dengesini düzenleyen bir steroid hormonudur. Sıvı elektrolit dengesi bozukluğu • Ödem : Dokular arasındaki bölmede veya vücut boşluklarında sıvı toplanması • Deri altı ve vücut boşluklarında yaygın ödem > Anazarka • Periton boşluğunda > Asit • Göğüs boşluğunda > Hidrotoraks • Perikard boşluğunda > Hidroperikardium • Transuda • Kalp ve böbrek hastalıklarında gelişen ödemlerde,ödem sıvısı iltihapla ilgili değildir.Yoğunluğu ve protein içeriği azdır. • Buna Transuda denir. • Eksuda • İltihabi olaylara bağlı ödemlerde toplanan sıvıya Eksuda denir. Ödemin Nedenleri • • • • • Kapiller hidrostatik basınç artışı Plazma onkotik basıncı azalması (Protein kaybı) Kapiller endotel geçirgenliği artması Dokulararası sıvıda sodyum yoğunluğunun artması Lenf damarlarında dolaşımın engellenmesi Ödem • Nasıl görünür? • Deri altında birikirse; deri gergindir, basmakla bir çukur oluşur (Gode bırakır) • Organlarda ödem olursa ağırlık ve hacim artışı olur. Kapsül veya zarları gergin ve parlak görünür. • Plevra ve perikard da sıvı birikimi akciğer ve kalp çalışmasını engeller • Beyin ödemi baş ağrısı ve kusmaya, sonuçta ölüme yol açabilir. Dehidrasyon • Sıvı alımının çok azalması, sürekli kusma, ishal, ateş, terleme ile sıvı kaybı • Elektrolit kaybı (Na, Cl) • Damar içi sıvı hacmi azalır • Kan dolaşımı yavaşlar • Doku oksijenlenmesi azalır. • Asit- baz dengesi bozulur • Enzimler işlev göremez • Sıvı kaybı % 15’i geçerse ölüm meydana gelebilir. DOLANAN KAN HACMİ BOZUKLUKLARI Hiperemi (Konjesyon) • Bir organda damar genişlemesi,kan hacminin artması • Aktif hiperemi: Arteriyel kan akımının artması • İşlev bakımından aktifleşen dokularda daha fazla kana gerek var. • Doku kırmızı görünür. • Pasif hiperemi: Venöz kan akımında yavaşlama. • Venler kanla dolar • Koyu mavi renkte görünür (Varisler). Aktif hiperemi Pasif hiperemi Kanama 1. Kan damarlarının yırtılması, kesilmesi 2. Diapedez kanaması: Endotel geçirgenliğinin artması sonucu eritrositlerin damar dışına çıkması (Akut Glomerülonefrit, purpura, ekimoz, allerjik reaksiyon, kan reaksiyonları) • İç kanama – dış kanama • Epistaksis: Burun kanaması • Hematemez: Üst Gastrointestinal kanama • Melena: Dışkıda kanama Kanama • Damarda önce daralma (Vazokonstrüksiyon) sonra pıhtı oluşur > Fizyolojik hemostaz • Cerrah – doktor – sağlıkçı kanayan damara baskı yapar > Cerrahi hemostaz • Kısa süreli önemli miktarda kanama > Şok > Ölüm • Uzun süreli ve yavaş kanama > Kansızlık Şok • Dolaşımdaki kan hacminin azalması sonucu,dokuların yetersiz kanlanması ile ortaya çıkan bir dolaşım bozukluğudur. Kan Dolaşım Bozukluğu • Tromboz: Kanın damarlar ve kalp boşlukları içinde pıhtılaşması. • Endotel yaralanması. Hipertansiyon, arterioskleroz, kimyasal ve fiziksel etkenler • Staz: Kan akımında yavaşlama • Emboli: Kan akımına karışan bir kitlenin damarı ve dolaşımı tıkaması (Katı, sıvı ve gaz) • Canlı hastalık etkenleri (Bakteri) varsa > septik emboli Doku kırmızı görünür. • İskemi: Kan akımının azalması veya kesilmesi • İnfarkt: Arteryel veya venöz akımın kesilmesi sonucu dokuda nekroz oluşması.
