skelet sistemi - WordPress.com

İSKELET SİSTEMİ
İskelet nedir?
Canlılarda kemiklerden oluşmuş eklem ve
bağlarla birbirine tutturulmuş,
etrafı kaslarla sarılı destek yapıya iskelet denir.
İskelet organizmanın kendine özgü şeklinin
oluşmasını sağlar.
İskelet sistemi,
biyolojide canlı organizmaya fiziksel desteklik
sunan, iç organların korunmasını sağlayan,
çoğunlukla minerallerden oluşan sistemdir.
Dış İskelet
• Organik ve inorganik maddelerden oluşur.
• Vücudun dışında bulunur ektoderm kökenlidir.
• Karada yasayan hayvanlarda fazla su ve ısı
kaybını engeller.
• Dış iskelette kaslar iskeletin iç yüzeyine
bağlanmıştır.
• Omurgasızlardan eklembacaklılar ve
yumuşakçalarda görülür.
• Dış iskelet esnek bir yapıya sahip olmadığı ve
hayvanın büyümesini sınırladığı için zaman
zaman atılır yerine daha geniş bir dış iskelet
oluşturulur. ( kabuk değiştirme)
• Dış iskelet çeşitli hayvanlarda değişik
maddelerden oluşmuştur.
• Örnek : kabuklular ve midyede CaCO₃lü kabuk
eklem bacaklılarda ve çekirgelerde kitinden
kabuktur.
Yumuşakçalar ( Mollusk) da İskelet
Yumuşakçalarda CaCO₃ ten oluşan bir dış iskelet
vardır.
Dış iskelet vücudu dış etkilerden korur vücuda
destek ve direnç verir.Hayvanın hareketini
zorlaştırır.
Bu canlılarda kabuk değiştirme yoktur. Kabuk
kenarından halkalar şeklinde ekler oluşturarak
büyür.
Eklem Bacaklılar (Arthropoda) da
İskelet
Eklem bacaklılarda deri hücrelerinin salgıladığı
protein lipit CaCO₃ ten oluşan kütikulanın
meydana getirdiği bir dış iskelet vardır.
Dış iskelet su kaybını önler vücudu korur
desteklik sağlar.
 Dış iskelet hayvan büyüdükçe düzenli
aralıklarla değişir.
Dış iskelet vücuda çoğunlukla çizgili kaslarla
bağlanmıştır. Bu yüzden eklem bacaklılar hızı
hareket eder.
İç İskelet
• Embriyonun mezoderm tabakasından
meydana gelir.
• Kıkırdak dokudan oluşur ve daha sonra kemik
dokuya dönüşür.
• İç iskelette kaslar iskelete dıştan bağlıdır.
• Omurgasızlardan süngerlerde, derisi
dikenlilerde ve omurgalıların tümünde
bulunur.
• İç iskelet boyca büyümeyi dış iskelet kadar
sınırlamaz; hayvan ile birlikte büyür.
• Üzeri çeşitli vücut örtüleri ile örtülmüştür.
• Çeşitli hayvanlarda değişik özellik gösterir.
• Örn: amphioxusta sırt tarafında uzanan bir ip
şeklindedir. Süngerlerde küçük iğneler
şeklinde (CaCO₃,silis gibi )omurgalılarda
eklemlerle bağlı esnek bir iç iskelet vardır.
Süngerler ( Porifera) de İskelet
Süngerlerde iç iskelet bulunur. Hücrelerin
içinde CaCO₃, silis veya spongin gibi
maddelerden oluşan küçük yapılı iğneler( spikül )
bulunur. Bu iğneler süngerlere desteklik
sağlayarak bir iç iskelet oluşturur.
Bazı hücreleri yapı bakımından düz kas
hücrelerine benzer. Çok yavaş kasılarak ve
gevşeyerek vücuda giren suyu atar.
Derisi Dikenliler ( Echinodermata ) de
İskelet
• Derinin altında kalkerli bir iç iskelet bulunur.
Vücudun yüzeyinde görülen dikenler iç iskelete
bağlıdır. İç iskelet ve dikenler vücudu korur ve
desteklik sağlar.
Omurgalılarda İskelet
Kordalılarda ve omurgalılarda iç iskelet
bulunur. İç iskeletin en ilkel hali kordalılarda
Amphioxusta görülür.
Kordalıların sırtlarında vücut boyunca uzanan
yumuşak yapıya notokard ( sırt ipliği ) denir ve
iskelet olarak kabul edilir. Amphioxus gibi ilkel
omurgalılarda notokard yasam boyu kalır.
Halkalı solucanlar ( Annelida ) da
İskelet
Hidrostatik iskelet vardır.
Hidrostatik iskelet bir çok omurgasız hayvan grubunda vücut
sıvısı; kas desteklik ve hareket görevi yapar.