MOBİL İŞLETİM SİSTEMLERİ

MOBİL İŞLETİM SİSTEMLERİ
(MOBILE OPERATING SYSTEMS)
-GİRİŞ
-BAŞLICA ÇEŞİTLERİ
-ANDROID
-Özellikleri
-Sürümleri
-Uygulama Geliştirme
-IOS
-SYMBIAN
-WINDOWS MOBILE
-BLACK BERRY OS
-WEB OS
-BADA
-MEEGO
-PAZAR PAYLARI
-KAYNAKÇA
MOBİL İŞLETİM SİSTEMLERİ
Kullandığımız her türlü elektronik donanımın üzerinde mutlaka donanımı
kontrol eden bir yazılım çalışmaktadır. Donanımlar gelişip karmaşıklaştıkça,
onları kontrol eden yazılımlar da mecburen gelişip karmaşıklaştı. Yani bir
diğer deyişle, zaman içerisinde donanımlarımızdaki basit yazılım parçaları,
kompleks işletim sistemlerine dönüştürüldüler.
Akıllı telefonlar (Smart Phones) , Tablet bilgisayarlar , PDA (Personal Digital
Assistant) 'lar gibi taşınabilir cihazlar için üretilen işletim sistemleri mobil
işletim sistemleri olarak adlandırılırlar.
İşletim sistemi yazmak oldukça zahmetli oluğundan günümüze dek sadece
birkaç işletim sistemi geliştirilmiştir. Bunlardan bazıları kullanıcı ihtiyaçlarını
karşılayamadığından dolayı unutulmuştur. Günümüzde mevcut ve yakın
gelecekte de var olmaları muhtemel olan mobil işletim sistemleri şunlardır :
-Google : Android
-Apple : Iphone OS (iOS)
-RIM : BlackBerry OS
-Symbian Vakfı : Symbian
-Palm : Web OS
-Microsoft : Windows Mobile
-Linux Vakfı : MeeGo
-Samsung : Bada
1) ANDROID
Google ve Open Handset Allience (OHA) tarafından kodlanmış açık kaynak
kodlu bir işletim sistemidir. Linux çekirdeğine sahiptir ancak alışılageldik Linux
çekirdekli işletim sistemlerinde bulunan bazı temel özellikleri ve parçaları
içermediği için genel anlamda bir Linux işletim sistemi olarak kabul edilmez.
İşletim sistemi kodlanırken yaklaşık 12 milyon (3 milyon XML , 2.8 milyon C ,
2.1 milyon Java, 1.75 milyon C++ ve diğer kodlar) satır kod yazılmıştır.
Eski Yunancada insanımsı makine anlamına gelen Android işletim sistemi için
yeşil robotumsu bir logo kullanılmaktadır.
a)ÖZELLİKLERİ
Android'in son sürümleri, çoklu-görev (multitasking), çoklu-dokunuş
(multitouch) ve Flash desteğiyle beraber gelmektedir. Android Market ile
uygulamalar yüklenebilmektedir.
• Depolama:
Bilgi depolama amaçlı SQLite kullanılmaktadır.
• Bağlanabilirlik:
Android, GSM, Bluetooth, EDGE, 3G ve Wi-Fi bağlantısını destekler.
• Mesajlaşma:
Hem SMS hem de MMS desteği vardır.
• Web Tarayıcısı:
Android'in web tarayıcısı açık kaynak kodlu WebKit application framework
üzerine kuruludur.
• Medya Destekleri:
Android, MPEG-4, MP4, H.264, MP3, ve AAC, AMR, JPEG, PNG, GIF gibi
ses/video formatlarını desteklemektedir.
• Ek Donanımları:
Android, anti-titremeli vidyo/foto kameraları, touchscreenler, GPS,
pusulalar, accelerometrelerde son derece yeteneklidir.
b)SÜRÜMLERİ
•
•
•
•
•
•
1.1 ( - ) ( 9 Şubat 2009 )
1.5 (Cupcake) ( 30 Nisan 2009 )
1.6 (Donut) (15 Eylül 2009 )
2.0-2.1 (Eclair) ( 26 Ekim 2009 )
2.2 (Froyo) ( 20 Mayıs 2010 )
2.3 (Gingerbread) (6 Aralık 2010 )
1 Aralık 2010 tarihinde yapılan araştırmaya göre piyasadaki Android işletim
sistemlerinin ;
43 % ' ü Froyo ,
40 % ' ı Eclair ,
11 % ' i Donut ,
6 % 'sı Cupcake ' dir.
c) UYGULAMA GELİŞTİRME
Android gelişmiş API(Application Programming Interface)' leri sayesinde
uygulama geliştiricilere büyük imkanlar sunmaktadır. Yüz tanımlama
sistemleri , barkod okuyucular , parmak hareketlerinden komut üretme için
hazırlanmış kütüphaneler Android'in gelişmiş API'lerine örnek olarak
verilebilir.
Android için uygulama geliştirme dili Java'dır. Ancak cep telefonlarında
görmeye alıştığımız standart Java desteği olan J2Me'yi kısıtlı olduğundan
dolayı desteklememektedir. Android'in Java'sı işletim sistemine oldukça
başarılı bir şekilde entegre olmuş, kısıtlamaları az olan, tüm donanıma
hükmedebilecek bir Java desteğidir. Bu sayede hiç mobil uygulama
geliştirmemiş olan Java geliştiricileri çok rahatlıkla Android uyumlu
uygulamalar geliştirebilirler.
Android işletim sistemiyle uyumlu uygulamalar geliştirmek için Mac OS , Linux
veya Windows ortamı farketmeksizin bilgisayarınızda aşağıdaki gereçlerin
yüklü olması gerekmektedir :
• Android SDK
• Java Development Kit ( JDK )
• +3.4 Eclipse (Eclipse Classic yeterlidir)
• Eclipse için ADT (Android Devolopment Tools) Plugini
2) iOS
Apple tarafından geliştirilen Mac OS X (Unix türevli) işletim sistemi ailesinden
gelmiştir. Apple marka mobil cihazlar için özel tasarlanmıştır. Sadece parmak
etkileşimi ile çalışacak biçimde tasarlanmıştır. Çoklu dokunma özelliğini
desteklemektedir. Kapsamlı uygulama geliştirme ortamı (iPhone SDK)
sayesinde uygulama açısından en zengin platformdur. Uygulama geliştirmek
için Mac OS yüklü bir bilgisayara ihtiyaç vardır. Java ve Flash desteği yoktur.
İlk sürümleri multitasking özelliğini desteklemezken iOS 4.0 sürümünde
multitasking özelliği de eklenmiştir.
3) BLACKBERRY OS
Research In Motion (RIM) tarafından geliştirilmektedir. Java tabanlıdır. RIM
tarafından tescillidir. Uygulama geliştiricileri Windows yüklü bilgisayarlarda
BlackBerry API kullanarak uygulamalar geliştirebilirler.
4) SYMBIAN
Symbian Ltd. Ericsson, Panasonic, Nokia, Samsung, Siemens AG, Sony
Ericsson şirketleri arasında kurulmuştur. Nokia 2009 yılında diğer
hissedarların hissesini alarak Symbian'ın tüm varlığını kendi kurduğu Symbian
Vakfı'na bağışlamıştır. Şu an geliştirme işi Symbian Vakfı tarafından
gerçekleştirilmektedir. Günümüzde en çok kullanılan mobil işletim sistemi
olma özelliğini göstermektedir. C++ tabanlıdır.
5) WEB OS (PALM OS)
Palm'a ait ürünlerde bulunmaktadır. Linux çekirdeklidir fakat Linux çekirdekli
işletim sistemlerinde bulunan bazı temel özellikleri ve parçaları içermediği için
genel anlamda bir Linux işletim sistemi olarak kabul edilmez. Sadece parmak
etkileşimi ile çalışabilecek şekilde tasarlanmıştır. Çoklu dokunma özelliğine
sahiptir. Uygulama geliştiriciler için kısıtlı bir geliştirme ortamı ( Mojo ) vardır.
Bu sebepten dolayı uygulama açısından fakir bir platformdur. Performansı
yüksektir. Aynı anda birden fazla uygulamanın çalıştırılmasını destekler.
6) WINDOWS MOBILE
Windows CE (Compact Edition) çekirdeklidir. İleri düzey altyapıya sahip
olması ve Windows tabanlı olmasına rağmen masaüstünde kullanılan
Windows uygulamalarını çalıştıramaz. Tescilli bir işletim sistemidir fakat
değişik üreticilerin ürünlerinde de bulunabilir. Diğer cihazlarla da uyumlu
olması gerektiğinden optimizasyon miktarı rakiplere oranla düşüktür. İlk
sürümlerde çoklu dokunuş desteği bulunmamaktaydı. 7. sürümüyle beraber
çoklu dokunuşu da desteklemeye başlamıştır. Multitasking özelliğini
desteklemektedir. C++ tabanlıdır. Microsoft Office programlarıyla mükemmel
uyumu Windows Mobile'in önemli bir artısıdır. Görsellik açısından
rakiplerinin gerisinde kalmıştır. Ayrıca rakipleri arasında en düşük
performansa sahip mobil işletim sistemidir.
7) MEEGO
Intel'in Moblin ve Nokia'nın Maemo platformları, Linux Vakfı'nın da
himayesinde bir araya gelerek, mobil cihazlar için MeeGo platformunu
oluşturmuşlardır. Linux temelli ve açık kaynak kodludur. Multitasking
desteklemektedir. Nokia N serisi telefon modellerinde MeeGo platformunu
kullanmayı hedeflemektedir.
8) BADA
Samsung tarafından geliştirilmektedir. C++ tabanlıdır. Hareket, yüz algılama
gibi özellikleri içermektedir. Ayrıca yakınlık, ışık, hava, ivme ölçer gibi çeşitli
sensörlerle desteklenen yazılımlarla uyumludur. Gelişmiş API'leri vardır.
MOBİL İŞLETİM SİSTEMİ PAZAR PAYLARI
Gartner araştırmalarına göre ;
2009'un 3. çeyreğindeki mobil işletim sistemleri pazar payları :
Symbian
BlackBerry OS
iPhone OS
Windows Mobile
Android
Diğer
44 %
20 %
17 %
8%
4%
7%
2010'un 3. çeyreğindeki mobil işletim sistemleri pazar payları :
Symbian
Android
iPhone OS
BlackBerry OS
Windows Mobile
Diğer
36 %
25 %
17 %
15 %
3%
4%
Tabloları incelediğimizde belirtilen tarihler arasında tek büyüme gösteren
işletim sisteminin Android olduğu göze çarpmaktadır. Buna paralel olarak
Symbian , BlackBerry OS ve Windows Mobile kullanımı azalmaktadır. iPhone
OS ise Android karşısında küçülmeden durabilen tek işletim sistemidir.
KAYNAKÇA
http://en.wikipedia.org/wiki/Mobile_operating_system
http://www.android.com/
http://tr.wikipedia.org/wiki/Android..
http://www.supermeydan.net/forum/forum670/thread74106.html
http://www.apple.com/ios/
http://forum.donanimhaber.com/m_35230375/tm.htm
http://en.wikipedia.org/wiki/Android_%28operating_system%29