Araştırma Raporu

Forum: GK7 Sosyal ve Kültürel Komite Sorun: Gelişmiş Ülkelerde gerçekleşen gıda israfının açlık ve yoksulluğa etkisi Yazar: Harun Kaneti Pozisyon: Başkan Vekili Araştırma Raporu Giriş Son zamanlarda gelişmiş ülkelerde artmakta olan yiyecek israfı, açlığın en büyük sebeplerinden biridir. Yiyecek israfının bazı temel sebepleri; bilgisizlik, alışveriş planın yapılmaması, artıkların nasıl kullanılacağının bilinmemesi, belirli porsiyon büyüklükleri, depolama sorunları, fazla üretim ve yanlış paketlemedir, bunların yanı sıra bir insanın ihtiyacı olandan fazla yemesi de bir yiyecek israfıdır. Amerika Birleşik Devletlerinde (ABD) obezite oranı, yaklaşık 100 kişiden 35inde gözükmektedir. Bu insanların daha çok yiyecek tüketmesine ve yiyebileceklerinden fazlasını almalarına ortam sağlamaktadır. Bu çok büyük bir israfa ve sonunda bazı insanların açlığına kadar gider. Yiyeceklerin büyük porsiyonlarda gelmesi ve bu yiyeceklerin içine doğal olmayan iştahı arttıran katkı maddeleri koyulmaları insanların obez olmalarının en büyük sebebidir. Dünyada 300 milyon insanın klinik olarak obezken, yılda yaklaşık 10 milyon insan, açlıktan, yani yetersiz beslenmekten hayatını kaybetmektedir. Senede yaklaşık 1,3 milyar ton gıdanın israf edildiği tahmin edilmektedir. Bu gıdaların herhangi bir şekilde israf edilmemesi halinde, günümüzde beslenenlerden 2 milyar kadar fazla insanın beslenme kapasitesine sahibiz. Bu veriler bize gıda israfının azaltılmasının açlık ve yoksulluğa karşı olan mücadelede önemli bir faktör olduğunu gösterir. Anahtar Kelimeler Obezite: Beden Kitle İndeksi ( kilonun boyun karesine olan oranıdır) 30un üzerinde olan insanlara obez denir. İhtiyacı olandan fazla yemek yiyen ve bunun üzerine vücudunda gerekenden fazla yağ depolayan insanlara obez denir. İsraf: Bir insanın gereksiz veya ölçüsüz harcamasına israf denir. Gelişmiş Ülkeler: Kişi başına düşen milli gelirin fazla olduğu ülkelere, gelişmiş ülke denir. Genel Bakış Açlık ve yoksulluk geleceği ve insanlığı, insanlık başladığından beri tehdit eden bir konudur. Açlığın en büyük sebeplerinden biri ise, ekonomik olarak güçlü bir insanın, ekonomik olarak zayıf bir insana oranla daha çok yiyecek alabilmesi ve aldığı yemeği bitirmenin yakınından bile geçmezken bu yemeğin çöpe gitmesi, yani israf olmasıdır. İsraf olan yiyecekler imha edilir ve herhangi bir faydalı işlevde kullanılmaz. Bu senaryo, dünya üzerindeki her ülkede vardır. Sanayi İnkılabının sağladığı gelişmelerle icat edilen traktör vb. araçlar tarımda tahmin edilemez bir üretim artışı sağlamış ve bunun sayesinde bütün insanlara yetecek kadar hatta fazlası kadar besin üretilmektedir. Zaman arttıkça artan insan nüfusu, alım gücün, koruyamıyor. Zamanımızda kimi insanın alım gücünün tahmin edilebileceğinden öteye geçerken, bazı insanların alım gücünün ihtiyacı olanın altına inmesi de, insanların açlığının temel sebeplerindendir. Yetersiz iletişim ve yardımdan dolayı, insanlar ellerine geçmesi gereken yiyeceğin fazlasını alır. Bu yiyeceklerin tüketilmesi gerektiği kadarı tüketildikten sonra, özellikle 1. sınıf ülkelerde, besinler çöpe atılır, israf olur. Bunun gibi sorunların en kolay görülebileceği yerler Afrika kıtası ve Kuzey Amerika kıtalarının farklarıdır. Kuzey Amerika’da yılda kişi başına düşen besin yaklaşık 95-­‐115 kg’dir. Sahra Altı Afrika’sı ve Güney-­‐Güney Doğu Asya’da ise kişi başına düşen besin yaklaşık 6-­‐11 kg arasındadır. Aynı verileri incelediğimiz zaman gıda israfının gelişmiş ülkelerde 680,000,000$ ve gelişmekte olan ülkelerde 310,000,000$’dır. Gelişmiş ülkelerde çöpe atılan yiyeceklerin %40’ı yenebilecek haldedir. Bu yiyecekler israfın tanımıdır. Bu ülkelerdeki yiyecekler bilgisizlik açgözlülük ve porsiyonların büyük olması sebebiyle kişiye yiyebileceğinden fazlası sunulur ve kişinin bunu bitirmemesiyle çöpe atılır. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinin birinci maddesine göre ise, her insan eşittir ve birbirlerine kardeş gibi davranmak zorundalardır. Yiyeceklerin israfı, bu maddeyle ters düşmektedir. İlgili Taraflar ve Görüşleri Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (GTÖ) GTÖ Başkanı José Graziano da Silva, 2013’te yaptıkları araştırmalar sonucunda, insanlar için üretilmiş olan yiyeceklerin 3’te birinin israf edildiğini ve çöpe gittiğini açıkladı. “ Eğer yiyecek israfını 0 indirmeyi başarabilirsek ek olarak 2,000,000,000 kişiyi daha doyurabiliriz. Gıda ve Tarım Örgütü’nde önceliklerimden biri, kendimize yeni destekçiler bulmak. Gıda israfını yok etmek, yardıma ihtiyacımız olan bir alan.” . Gıda ve Tarım Örgütü, yalnızca tüketicilerin israf yapmadığını, gıdaları toplama ve depolamakta da tonla gıdanın kaybedildiğini öne sürdü ancak gelişmiş ülkelerde çoğunluğun satış ve tüketim aşamasındaki israf olduğunu da belirtti. Bunun üzerine Başkanları: “ Bu israfı nasıl durduracağımızı zaten biliyoruz. Ancak bazı yerlere yatırımımızı arttırmak zorundayız, bu yerler içerisinde, yollar ve soğuk zincirler (depolama, taşıma ve sergileme) vardır, ancak yine de alışveriş bilgisini arttırmak zorundayız. Bilgilerimizdeki boşluğu ve tarımcılar gibi yiyecek zincirinde rol oynayan insanların neler yaptığı ile ilgili bilgi almalıyız.” Gıda ve Tarım Örgütü, Birleşmiş Milletler Çevre Programı (BMÇP) ve Messe Dusseldorf ile yiyecek kaybı ve israfını korumak amacıyla, YEMEĞİ KORUYUN adlı bir program yayınlamıştır. Dünya Kaynakları Enstitüsü Yiyecek Kaybı ve İsrafı (YKİ) adlı protokolü kurmuşlardır. Bu protokolün amacı, yiyecek israfını ölçülebilir hale getirmek ve yiyecek israfını ölçüler aracılığıyla en düşük seviyeye getirerek ekonomik rahatlamayı, yiyecek güvenliğini ve çevre sağlığını arttırmaktır. Bu protokolü, GTÖ gibi büyük örgütlerin yardımıyla geliştirmeye çalışmaktadırlar. Olayların Zaman Çizelgesi Olay Tarihi 16 Ekim 1945 Mayıs 2011 Olayın Açıklaması GTÖ’nün kuruluşu YKİ Prtokolünün BM önündeki ilk kabulü Sorunu Çözmek İçin Atılmış Önceki Girişimlerin Değerlendirilmesi Sorunu çözmek için atılan en büyük girişim, 2011 yılında Dünya Kaynakları Enstitüsü tarafından da onaylanmış olan YKİ protokolüdür. Bu protokolün amacı yukarıda da açıklandığı gibi, israf edilen yemeklere bir ölçü birimi kullanılarak israfı yok etmek ve bu sayede de açlığı yok etmektir. Çözüm Önerileri İnsanların yeterli eğitimi alamaması, gereğinden fazla yiyecek alma ve hatta bunları tüketmelerine ortam sağlamaktadır. Bu yiyeceklerin içerisinde günümüz teknolojisiyle üretilmiş katkı maddeleri olmasının sonucunda, insanların iştahları artık açlığa göre değil canlarının çekmelerine göre yemek yemelerini sağlamaktadır. Bunun yanı sıra, iştahı arttıran katkı maddelerinin yemeklere konması da tüketimi arttıran bir faktördür. Bu faktör yemeklerin israfına yol açar. Yetersiz haberleşme, insanların ne zaman ve nerede aç olduklarının bilinmemesini sağlamaktadır. Bu haberleşmeyi sağlayabilecek, insanlardan artık yemeklerinin toplanacağı, en yakındaki yemek alım gücünün olmayan bir ailenin bulunmasını sağlayacak bir organizasyon kurulması, bu faktörün ortadan kaldırılmasına yardımcı olabilir. Devletlerin ihtiyaç fazlası tarımsal üretimi engelleyecek politika ve planlar uygulaması yemek israfının azaltılmasında yardımcı olabilir. Az gelişmiş ülkelerde yeni teknolojilerle tarımsal üretimin arttırılmasına yönelik programlar uygulanması da aynı konuda yardımcı olabilir. Gelişmiş ülkelerde verilen tarımsal sübvansiyonların, az gelişmiş ülkelere destek anlamıyla kaydırılmaları, bu ülkede yiyecek üretimini arttıracağı için yiyeceklerin fiyatları düşer ve bu sebeple düşük alım güçlü insanların almaları kolaylaşır. Kaynakça http://ekmekisrafetme.com/pages/genelbilgiler/dunyadaisraf.aspx http://www.un.org/apps/news/story.asp?NewsID=46293&Cr=food+waste&Cr1#.U1ZgClV_svY http://www.wri.org/our-­‐work/project/global-­‐food-­‐loss-­‐and-­‐waste-­‐measurement-­‐protocol http://ec.europa.eu/food/food/sustainability/causes_en.htm http://www.save-­‐
food.org/cipp/md_interpack/custom/pub/content,oid,18668/lang,2/ticket,g_u_e_s_t/~/About.
html http://www.sciencedaily.com/releases/2009/11/091124204314.htm http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs311/en/ Araştırma Soruları Giriş Lütfen cevaplarınızı sizin için ayrılan boşluklara yazınız. Bu soruları ve cevaplarını ülkeniz ve sosyal politikaları hakkında olabildiğince bilgi edinmek için bir kılavuz gibi kullanın. Soruları cevaplamak için önceden var olan bilgilerinizi kullanabilir, arkadaşlarınızdan, öğretmenlerinizden, ve forum yöneticilerinden yardım alabilirsiniz. Ayrıca, daha fazla bilgi için interneti, kitapları, gazeteleri ve magazinleri kullanabilirsiniz. Tüm yerleri doldurmak ve tüm soruları cevaplamak zorunda olmadığınızı unutmayın. O yüzden gerekli bilgileri bulamazsanız endişelenmeyin. Tartışmalara katılmak için her şeyi tamamıyla bilmeniz gerekmiyor. Ancak, ne kadar iyi araştırırsanız, argümanlarda fikirlerinizin ikna edilmesinde o kadar etkili olursunuz. 1. Sizin ülkenizin bu konudaki görüşleri nelerdir? 2. Bu soruna çözüm olarak ülkeniz ne tür önemler alıyor? 3. Yiyecek tüketilen yerlerde, artıklar neden farklı şekilde tüketilmiyor? 4. Ülkenizde bu konu hakkında kurulmuş herhangi bir kuruluş var mı? 5. Yiyecek israfı hakkında siz ne düşünüyorsunuz? 6. Obezite hakkında ülkeniz neler yapıyor? 7. Obezitenin basamakları nelerdir? 8. Yemek israfının en çok olduğu ülkeler hangileridir? Neden? 9. Gelişmişlik ve israf arasındaki ilişkiyi açıklayınız. 10.
İsrafa karşı ne gibi önlemler alınabilir?