Artvin Sağlik Müdürlügü | 1

1-7 NİSAN KANSER HAFTASI
Açıklama: 1-7 Nisan Kanser Haftası olması sebebiyle kanser hakkında önemli bilgiler
Kategori: HABERLER
Eklenme Tarihi: 02 Nisan 2013
Geçerli Tarih: 19 Temmuz 2017, 05:48
Site: Artvin Sağlik Müdürlügü
URL: http://www.artvin.ism.saglik.gov.tr/haber_detay.asp?haberID=95
Kelime anlamı olarak kanser, bir organ veya dokudaki hücrelerin düzensiz olarak bölünüp çoğalmasıyla beliren
kötü urlara denir. Genel anlamda ise kanser vücudumuzun çeşitli bölgelerindeki hücrelerin kontrolsüz çoğalması ile
oluşan 100'den fazla hastalık grubudur. Çok çeşitli kanser tipleri olmasına rağmen, hepsi anormal hücrelerin kontrol
dışı çoğalması ile başlar. Tedavi edilmez ise ciddi rahatsızlıklara, hatta ölüme dahi neden olabilir.
Kanser (cancer) terimi, tıbbın babası olarak bilinen Yunan fizikçi Hippocrates (MÖ 460-370) tarafından oluşturulmuştur.
Hippocrates carcinos ve carcinoma terimlerini ülser oluşturan ve ülser oluşturmayan tümörler için kullanmıştır.
Normal Bir Hücre Nasıl Kansere Dönüşür? Bütün kanser tipleri vücudun temel yaşam ünitesi olan
hücrelerimizden gelişirler. Kanseri anlamak için normal hücrelerin nasıl kansere dönüştüğünü bilmek faydalı olacaktır.
Vücudumuzdaki sağlıklı hücreler bölünebilme yeteneğine sahiptirler. Ancak, kas ve sinir hücrelerinde bu özellik
bulunmaz. Ölen hücrelerin yenilenmesi ve yaralanan dokuların onarılması amacıyla bu yeteneklerini kullanırlar.
Yaşamın ilk yıllarında hücreler daha hızlı bölünürken, erişkin yaşlarda bu hız yavaşlar. Fakat hücrelerin bu yetenekleri
sınırlıdır, sonsuz bölünemezler. Her hücrenin hayatı boyunca belli bir bölünebilme sayısı vardır. Sağlıklı bir ne kadar
bölüneceğini bilir ve gerektiğinde ölmesini de bilir. Buna apoptosis yani hücrenin programlı ölümü denir. Normalde
vücudun sağlıklı ve düzgün çalışması için hücrelerin büyümesi, bölünmesi ve daha çok hücre üretmesine gereksinim
vardır. Bazen buna rağmen süreç doğru yoldan sapar, yeni hücrelere gerek olmadan hücreler bölünmeye devam eder.
Bilincini kaybetmiş kanser hücreleri, kontrolsüz bölünmeye başlar ve çoğalırlar. Fazla hücrelerin kütleleri bir büyüklük
veya
tümör
oluştururlar.
Kanser hücreleri birikerek tümörleri oluştururlar. Tümörler iyi huylu veya kötü huylu olabilirler. İyi huylu tümörler kanser
değildir. Bunlar sıklıkla alınırlar ve çoğu zaman tekrarlamazlar. İyi huylu tümörlerdeki hücreler vücudun diğer taraflarına
yayılmazlar. En önemlisi iyi huylu tümörler nadiren hayatı tehdit ederler. Kötü huylu tümörler kanserdir. Kötü huylu
tümörlerdeki hücreler anormaldirler ve kontrolsüz ve düzensiz bölünürler. Bu tümörler normal dokuları sıkıştırabilirler,
içine sızabilirler ya da tahrip edebilirler. Eğer kanser hücreleri oluştukları tümörden ayrılırsa, kan ya da lenf dolaşımı
aracılığı ile vücudun diğer bölgelerine gidebilirler. Gittikleri yerlerde tümör kolonileri oluşturur ve büyümeye devam
ederler. Kanserin bu şekilde vücudun diğer bölgelerine yayılması olayına metastaz adı verilir.
Kanserin Nedenleri Kanserin sebebi kesin olarak bilinmemektedir. Kanser hastalığı için iki grup risk faktörü vardır.
Bunlar değiştirilebilir faktörler ve değiştirilemeyen faktörlerdir. Değiştirilemeyen faktörler yaş, cinsiyet ve aile öyküsüdür.
Değiştirilebilir faktörler ise çevresel etkenlerdir.
Bunlar: Sigara ve alkol kullanımı, Radyasyona maruz kalma, Bazı virüsler, Kötü beslenme alışkanlığı, Gıdalardaki katkı
maddeleri, Uzun süre güneş ışığına maruz kalma, Aşırı dozda röntgen ışınına maruz kalma, Bazı kimyasal maddeler
(katran, benzin, boya maddeleri, asbest v.b.), Hava kirliliği.
Bu risk faktörlerinden biri veya daha fazlasına maruz kalmak bu kişide kesin kanser gelişeceğini göstermez, ama
kansere yakalanma ihtimalini arttırır. Bazı insanlar birçok risk faktörü bulundurmasına rağmen yaşamı boyunca hiç
kansere yakalanmazken, kanser tanısı konulan bazı hastalarda ise hiçbir risk faktörüne rastlanmayabilir.
Kanserin Belirtileri Nelerdir? Kanserin belirtilerini bilmek hastalığın erken teşhisi açısından önemlidir, ancak
bu belirtilerin birine veya daha fazlasına sahip olmak kişinin kanser olduğu anlamına da gelmez.
Açıklanamayan kilo kaybı: Birçok kanserin; özellikle mide, pankreas, yemek borusu (ösefagus) kanseri ve
akciğer kanseri gibi; ilk belirtisi açıklanamayan kilo kaybıdır. Ateş: Kanserde sıklıkla görülür fakat genelde ileri evre
kanserler ile birliktedir. Kan kanseri ve lenf bezi tümörlerinde ise başlangıç belirtisi olarak ortaya çıkabilir. Halsizlik:
Kan kanseri veya kansızlığa neden olabilen mide veya kalın bağırsak kanseri gibi kanserlerde erken ortaya çıkabilir.
Halsizlik kanserin seyrini tahmin etme konusunda önemli bir bulgudur. Ağrı: Kemik veya testis tümörlerinde ilk belirti
olabilir ama genelde ileri evre kanserlerin bir belirtisidir. Memede veya vücutta hissedilen kitleler: Özellikle meme,
testis, lenf bezi veya yumuşak doku tümörleri cilt altında bir yumru veya şişlik ile hissedilebilir. Cilt değişiklikleri: Cilt
tümörleri haricinde iç organ tümörlerinde de görülebilir. Bazı kanserlerde sarılık, ciltte koyulaşma veya ciltte kızarıklık
görülebilir. Kanama: Olağan dışı kanama birçok kanserde erken veya geç dönemde ortaya çıkabilir. Balgamda kan
görülmesi akciğer, dışkıda kan görülmesi kalın bağırsak, idrarda kan görülmesi idrar torbası (mesane), zamansız vajinal
kanama ise rahim veya rahim ağzı (serviks) kanserinin belirtisi olabilir. Dışkılama veya idrar yapma alışkanlığında
değişiklik: Uzun süreli kabızlık, ishal veya dışkı boyutunda değişiklik kalın bağırsak kanserinin ilk belirtisi olabilir. İdrar
yaparken sancı, idrarda kan görülmesi veya idrar yapma sıklığının değişmesi prostat veya idrar torbası (mesane)
kanserinin ilk belirtileri olabilir. Öksürük ve horlama: İnatçı ve geçmeyen öksürük akciğer kanserinin horlama ise gırtlak
(larinks) kanserinin ilk belirtileri olabilir. Ben ve siğillerdeki değişiklikler: Vücudumuzda yıllardır mevcut olan bir ben
veya siğilde şekil, boyut veya renkte yeni ortaya çıkan bir değişiklik durumunda hemen bir doktora müracaat edilmelidir.
Zira
melanom
denilen
cilt
tümörlerinde
erken
teşhis
ile
tedavi
şansı
artmaktadır.
Sık Görülen Kanser Tipleri Cilt kanseri, Meme kanseri, Akciğer kanseri, Prostat kanseri, Mide kanseri, Kalın bağırsak
(kolon) kanseri, Rahim ağzı (serviks) kanseri, Lenf bezi tümörleri, Tedavi şansı artmaktadır.
Sonuç Modern tıptaki gelişmelere rağmen, dünyada ve ülkemizde ölüm nedenleri arasında halen ilk sıralarda yer
almasından dolayı kanser önemli bir sağlık sorunudur. Tanısı ve tedavisi farklı uzmanlık dallarının işbirliğini
gerektirmektedir. Kanserde erken tanı önemlidir. Türkiye'de özellikle meme ve rahim ağzı (serviks) kanserinin erken
tanısı konusunda ulusal tarama programları mevcuttur.
Kanserden korunma kanserin tedavisinden daha önemli bir husustur. Korunmada, yukarıda anlatılan başta sigara ve
alkol olmak üzere, kanser yapıcı çevresel etkenlerden uzak durmak önemlidir. Bunun dışında düzenli spor yapmak,
aşırı güneşten ışığından sakınmak, özellikle meyve ve sebze ağırlıklı uygun bir diyet uygulamak ve doğal gıdalarla
beslenmek kanser sıklığını azaltabilir.
Kanser taraması, kanserin, tedavisinin çok daha kolay ve etkili olabildiği erken evrelerde yakalamak için test
ve muayene yapılmasıdır.İlimizde bu hizmetler Kanser Erken Teşhis,Tarama ve Eğitim Merkez (KETEM)’inde
tarafından yürütülmektedir.
Ulusal Tarama programı kapsamında, İlimizde Kanser Erken Teşhis,Tarama ve Eğitim Merkez (KETEM)’inde
30-65 yaş arası kadınlara papsmear testi ile serviks kanseri, 40-69 yaş arası kadınlara mamografi ile meme kanseri,
50-69 yaş arası kadın ve erkeklere gaitada gizli kan (G.G.K) kolon kanseri tarama yapılmaktadır
Bu taramalar ücretsiz olarak yapılmakta olup,sağlıklı kişilerde düzenli bir şekilde kontrollerini yaptırmak üzere bu
merkeze başvurabilirler.Unutmayın kanser korkulacak bir hastalık değildir.Erken teşhis hayat kurtarır.
Kaynak: Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kanser Daire Başkanlığı