Su Döngüsü Ve Su Döngüsüne Olan İnsan Etkileri Su • Su, kohezyon kuvvetine sahip renksiz, kokusuz ve tatsız sıvı bir bileşiktir. Kimyada formülü 2 Hidrojen ve 1 Oksijen atomundanmeydana gelmiştir. H+ iyonu içeren bir madde ile ve OH- iyonu içeren maddenin tepkimesi ile oluşur Suyun vücuttaki görevleri şu şekilde özetlenebilir • Su, vücuttan metabolizma artıklarının atılması için vasıtadır. Su vücûdun termostatı, ısı düzenleyicisidir. Vücuttan su ter olarak atılırken ısı da birlikte atılır ve vücut ısısı azalır. Vücutta lüzumlu olan maddeleri, lüzumlu yerlere taşır . • • • • • • Beynimizin %70 sudur. Kanımızın %80 i sudur Hiçbir sey yemeden 1 ay yasayabiliriz. Su olmadan ise 1 hafta yasayabiliriz. Dünyadaki suyun %3 u kullanılabilir, Biz ise %1 kullanabiliyoruz Su Döngüsü • Biraz önceki resimde oldugu gibi ilk olarak su buharlaşır ,yagusma meydana gelir ,atmosferde su birikir ,yagışlar meydana gelir,yagışlar sonucunda daglarda su birikir,okyanusta sızmalar meydana gelir sonucunda su döngüsü oluşmus olur Su Döngüsü • Yeryüzü suları, Güneş’in etkisiyle buharlaşarak yükselir ve bulutları oluşturur. Bulutlardaki su damlacıkları havanın sıcaklığına göre yağmur, kar ya da dolu olarak tekrar yeryüzüne iner. Suyun hâl değiştirerek yeryüzü ile atmosfer arasındaki bu dolanımına su döngüsü denir. Su Döngüsü Yeryüzünden buharlaşan su, yağışlarla geri döner. Bu sayede doğadaki su dengesi korunur. Toprağa sızan suların bir kısmı yer altı sularına karışır.Suyun buharlaşması ve yağışlarla geri dönmesi mevsimlere göre değişiklik gösterir. Yaz mevsimlerinde buharlaşma fazla olduğu için yüzey sularındaki su miktarı azalır.Bahar mevsiminde ise karların erimesi ve yağmurların çok yağmasıyla akarsular ve akarsuların döküldüğü deniz ve göllerin su seviyeleri yükselir Su döngüsünün gerçekleşmesini sağlayan enerji Güneş’ten gelir. Su döngüsünün gerçekleşmesi için buharlaşmanın meydana gelmesi gerekir. Güneş, yeryüzündeki suyu buharlaştırarak su döngüsünün devamını sağlar. • Süblimleşme:Bazı katı maddeler ısıtılınca sıvı hale gecmeden dogrudan gaz hale gecerler bu olaya süblimlesme denir. • Yoğunlaşma:Bir gaz ya da buharın sogutuldugu sıkıştırıldığı zaman sıvı ya da katı hâle dönüşmesine denir • Buharlaşma:Sıvı bir maddenin ısı alarak gaz haline gecmesine denir . Su Döngüsü • su döngüsüne güncel hayattan örnekler 1-Çaydanlıkta çay kaynatırken çaydanlığın kapağına yükselen buhar. 2-Güneşin Denizlerden su buharlaştırıp dünyanın çeşitli yerlerine su taşıması. • Su döngüsünü bozan başlıca etkenler; * Atık suların, temizlenmeden su kaynaklarına verilmesi, * Ormanların ve diğer yeşil alanların azaltılması, * Yeraltı sularının fazla miktarda kullanılması, * Hava kirliliği nedeniyle asit yağmurlarının oluşmasıdır. Su, yaşam kaynağıdır. Bütün canlıların ağırlıklarının önemli bir kısmını su oluşturur. Su Döngüsüne İnsanın Etkileri • Su Döngüsüne İnsan Etkileri • Hızlı nüfus artışı, teknolojinin gelişmesi, şehirleşme ve endüstriyel gelişme toplumların suya ihtiyaçlarını artırmıştır. Suyun aşırı kullanılması ile su döngüsünde bozulmalar meydana gelmektedir. • 1. Tarımda Su Kullanımının Su Döngüsüne Etkileri • Kurak ve yarı kurak bölgelerde sulamalı tarımın yaygınlaşması ile akarsular, sulak alanlar ve yer altındaki sulardan yararlanma artmıştır. Bu durum su döngüsünü olumsuz etkilemektedir. • Konya ovasında göllerin kuruması, obrukların oluşması, tuz gölünün giderek küçülmesi, tarımda aşırı su kullanmanın sonucudur. • 2. Kentleşme ve Nüfus Artışının Su Döngüsüne Etkileri • Hızlı nüfus artışı ve kentleşme ile birlikte içme ve kullanma suyu temin etmek için akarsulardan, göllerden ve yeraltı sularından daha fazla su kullanılmaya başlanmıştır. • a. Betonlaşmanın Yeraltı Su Seviyesine Etkisi: Kentlerde aşırı betonlaşma yer altı su depolarının beslenmesini zorlaştırmaktadır. Yağışlar toprak tarafından emilemediği için yeraltı su seviyesi düşmekte ve sel baskınları ise artmaktadır. • b. Aşırı Kullanımın Yeraltı Su seviyesine Etkisi: İnsanlar gereksinimlerini karşılamak için yeraltı sularını aşırı miktarda tüketirler. Bu yüzden yeraltı su seviyesi hızla düşer. c. Yeraltı Sularına Deniz Suyunun Karışması: Kıyılarda yeraltı sularının aşırı kullanımı sonucu yeraltı sularına tuzlu deniz suları karışır. • 3. Sanayide Su Kullanımının Su Döngüsüne Etkileri • Sanayi tesislerinin kuruluş yeri belirlenirken su büyük önem taşır. Dünyadaki su tüketiminin %25′i sanayide kullanılır. • Sanayi’de kullanılan atık sular sıcak ise, akarsu, göl veya denize karıştığı yerde ortamın sıcaklığını değiştirerek bitki ve hayvanların ölmesine ve zararlı türlerin üremesine yol açar. • . Baraj ve Kanalların Su Döngüsüne Etkileri • İnsanlar akarsulardan çeşitli amaçlarla yararlanmak için barajlar yapmışlardır. Bu durum yeryüzüne düşen yağışın akarsular aracılığı ile göllere ve denizlere ulaşmasını kısıtlamıştır. • Yanlış planlama ile yapılan barajlar nedeniyle akarsuyun aşağı kesimi susuz kalmakta ve buralarda yaşayan canlılar yok olmaktadır. Ayrıca deniz ve göllere ulaşan tatlı su miktarı ve mineral oranı da azalmaktadır. • 5. Sulak Alanları Kurutmanın Su Döngüsüne Etkileri • Sulak alanlar, biyolojik çeşitliliğin ve ekolojik dengenin korunması ve sürekliliğinin sağlanması açısından büyük öneme sahiptir. Sulak alanlar aynı zamanda tropikal ormanlarla birlikte yer yüzünün en fazla biyolojik üretim yapan ekosistemleridir. • İnsanlar, sulak alanları kurutarak bu dengeyi altüst etmektedir. • 6. Bitki Örtüsü Tahribinin Su Döngüsüne Etkileri • Bitki örtüsü, yağmur ve kar sularının toprak içine sızmasını ve depolanmasını sağlar. Yüzeysel akışa geçen suların sel oluşumunu önler, akarsu rejimlerini düzenler.