CEZA (DEĞİŞİKLİK) YASA TASARISI GENEL GEREKÇE Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde yürürlükte olan pek çok Yasa yarım asır öncesinde yürürlüğe girmiş olup, günümüz koşulları ve çağdaş hukuk kurallarıyla bağdaşmamaktadır. Keza yürürlükteki Fasıl 154 Ceza Yasamız 1929 yılında Kıbrıs İngiliz Sömürgesi zamanında yürürlüğe girmiştir. Bu bağlamda Fasıl 154 Ceza Yasasının pek çok maddesi çağdaş hukuk sistemi, insan hakları ve özgürlükleri ile çatışan düzenlemeler içermekte ve Hırsızlık suçu ile ilgili maddelerin teknolojik gelişmelerin gerisinde kaldığından yeniden düzenlenmiş ve geliştirilmiş olup, “Ahlaka Aykırı Suçlar” bölümü ve “İnsan Ticareti” ile ilgili maddeler ivedilikle günümüz şartlarına göre düzenlenmesi gerektiğinden Ceza (Değişiklik) Yasa Tasarısı hazırlanmıştır. Madde 1. Madde 2. Madde 3. Madde 4. Madde 5. Madde 6. Madde 7. Madde 8. Madde 9. Madde 10. Madde 11. Madde 12. Madde 13. Madde 14. Madde 15. Madde 16. Madde 17. Madde 18. Madde 19. Madde 20. Madde 21. Madde 22. MADDE GEREKÇELERİ Kısa isim düzenlenmiştir. Yasanın Tefsir maddesi düzenlenmiştir. Yasanın Üçüncü kısım başlığının değiştirilerek Cinsel İstismar Suçları konulmak suretiyle düzenlenmiştir. Yasanın 144’üncü maddesi düzenlenmiştir. Yasanın 145’inci maddesi düzenlenerek ağırlaştırılmış cinsel istismar suçları düzenlenmiştir. Yasanın 146’ncı maddesi değiştirilerek cinsel istismara teşebbüs suçları düzenlenmiştir. Yasanın 147’nci maddesi değiştirilerek cinsel penetrasyon suçları düzenlenmiştir. Yasaya 147A ve 147B maddesi eklenerek düzenlenmiştir. Yasanın 151’inci maddesi değiştirilerek akraba ile cinsi münasebet maddesi düzenlenmiştir. Yasanın 152’nci maddesinde cinsel tercihe yönelik nefret suçu düzenlenmiştir. Yasanın 153’üncü maddesini kaldırmak suretiyle düzenlenmiştir. Yasanın 154’üncü maddesi kaldırılmak suretiyle düzenlenmiştir. Yasanın 155’inci maddesi kaldırılmak suretiyle düzenlenmiştir. Yasanın 160’ıncı maddesi kendi binasında 14 yaşından küçük bir çocukla cinsi münasebette bulunulmasına izin veren ev sahibi ve bunun gibi kişiler ile ilgili suçlar düzenlenmiştir. Yasanın 161’inci maddesinde kendi binasında 16 yaşından küçük bir çocuk ile cinsi münasebette bulunulmasına izin veren ev sahibi ve bunun gibi kişiler ile ilgili suçlar düzenlenmiştir. Yasanın 171’inci maddesi kaldırılmak suretiyle düzenlenmiştir. Yasanın 172’nci maddesi kaldırılmak suretiyle düzenlenmiştir. Yasanın 173’üncü maddesi kaldırılmak suretiyle düzenlenmiştir. Yasanın 174’üncü maddesi kaldırılmak suretiyle düzenlenmiştir. Yasaya 248A maddesi eklenerek insan ticaretine ilişkin cezalar düzenlenmiştir. Yasanın 255’inci maddesi değiştirilerek hırsızlık maddesi geliştirilerek düzenlenmiştir. Yasanın yürürlüğe girişi düzenlenmiştir. 1 CEZA (DEĞİŞİKLİK) YASA TASARISI Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhuriyet Meclisi aşağıdaki yasayı yapar: Kısa isim Fasıl 154 3/1962 43/1963 15/1972 20/1974 31/1975 6/1983 22/1989 64/1989 11/1997 20/2004 41/2007 1. Bu Yasa, Ceza (Değişiklik) Yasası olarak isimlendirilir ve aşağıda “Esas Yasa” olarak anılan Ceza Yasası ile birlikte okunur. Esas Yasanın 2. Tefsir Maddesinin Değiştirilmesi Esas Yasa, 4’üncü maddesinde yer alan “mal” tefsirini kaldırmak ve yerine yeni “mal” tefsiri konmak suretiyle değiştirilir. “Mal”, (a) Mal fiziki olarak elle tutulur olmayan ancak hukuken sahip olunabilen de dahil olmak üzere tüm para veya tüm diğer gerçek şahsi mal veya malları veya, (b) Mallar üzerinde, fiziki alma olmaksızın ancak hukuken talep veya icra edilebilen tüm şahsi hakları veya, (c) Bir banka veya benzeri hesaba yatırılmış ve bankaya ait alacak veya ilk talepte ödenebilir olan bankanın müşterisine tanıdığı kredi olanağına ilişkin paraları da kapsar. Şirket hisseleri, telif hakları, sanal para veya krediler, ticari markalar vb. de bunlara dahildir. 2 Esas Yasanın Üçüncü Bölüm Başlığının Değiştirilmesi 3. Esas yasanın Ahlaka aykırı suçlar başlıklı üçüncü Bölüm adı kaldırılmak ve yerine Cinsel İstismar Suçları başlığı konmak suretiyle değiştirilir. Esas Yasanın 4. 144’üncü Maddesinin Değiştirilmesi Esas Yasa, 144’üncü maddesi kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni 144’üncü madde konmak suretiyle değiştirilir: Cinsel İstismar Suçu Esas Yasanın 5. 145’inci Maddesinin Değiştirilmesi 144. Her kim cinsel amaçla, başka bir kişinin dokunulmazlığını herhangi bir organ ve/veya cisim kullanılmak suretiyle aktif veya pasif bir şekilde ihlal ederse ve/veya söz ile kişi dokunulmazlığını ihlal ederse Cinsel İstismar Suçu İşlemiş olur ve mahkumiyeti halinde beş yıla kadar hapis cezasına çarptırılabilir. Esas Yasa, 145’inci maddesi kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni 145’inci madde konmak suretiyle değiştirilir. Ağırlaştırılmış Cinsel İstismar Suçları 145. Her kim Cinsel İstismar suçunu 14 yaşından küçük çocuğa karşı işlerse rızası olup olmadığına bakılmaksızın on yıla kadar, 14 yaşından büyük 16 yaşından küçük çocuğa karşı işlerse yedi yıla kadar, 16 yaşından büyük 18 yaşından küçük çocuğa karşı işlerse beş yıla kadar hapis cezasına çarptırılabilir ve ağırlaştırılmış cinsel istismar suçunu işlemiş olur Her kim Cinsel İstismar suçunu, (1) (2) (A) Beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı işlerse ve/veya (B) Kamu görevinin veya hizmet ilişkisinin sağladığı nüfuzü kötüye kullanmak suretiyle işlerse ve/veya (C) Nene, dede, anne, baba, oğul, kız, torun, dayı, amca, hala, teyze, üvey anne, üvey baba, üvey çocuk ve üvey kardeşe karşı işlerse ve/veya (Ç) Silahla veya birden fazla kişi tarafından birlikte işlenirse ve/veya 3 (D) Cebir, tehdit, hile veya iradeyi etkileyen başka bir nedene dayalı olarak gerçekleştirirse ve/veya (E) Koruma ve bakım sorumluluğu dahilinde olan kişilere karşı gerçekleştirilirse, (F) Suçun İşlenmesi sırasında mağdurun direncinin kırılmasını sağlayacak ölçünün ötesinde şiddet kullanırsa, Ağırlaştırılmış cinsel istismar suçunu işlemiş olur ve on beş yıla kadar hapis cezasına çarptırılabilir. Bu madde amaçları bakımından “silah”, Ateşli silahları, Patlayıcı maddeleri, Saldırı ve savunmada kullanılmak üzere yapılmış her türlü kesici, delici veya bereleyici aleti, Saldırı ve savunma amacıyla yapılmış olmasa bile fiilen saldırı ve savunmada kullanılmaya elverişli diğer şeyleri, yakıcı, aşındırıcı, yaralayıcı, boğucu, zehirleyici, sürekli hastalığa yol açıcı nükleer, radyoaktif, kimyasal, biyolojik maddeleri ifade eder. Esas Yasasının 146’ıncı maddesinin değiştirilmesi 6. Esas Yasa, 146’ıncı maddesi kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni 146’ıncı madde konmak suretiyle değiştirilir. Cinsel 146. İstisMar ve Ağırlaştırıl Mış Cinsel İstismara Teşebbüs Esas Yasanın 7. 147’inci maddesinin değiştirilmesi Her kim, bu yasanın 144’üncü veya 145’inci maddelerinde belirtilen suçlardan birini işlemeye teşebbüs ederse işlemeye teşebbüs ettiği suçun cezasına kadar hapis cezası ile cezalandırılabilir. Esas Yasa, 147’inci maddesi kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni 147’inci madde konmak suretiyle değiştirilir. Cinsel Penetra syon 147. Her kim başka bir kişinin rızası olmaksızın o kişinin vücuduna, parmaklarını ve/veya herhangi bir cismi vajinaya ve/veya anüs ve/veya penisin vajinaya 4 Suçu Esas yasanın 8. 147’inci maddesinden sonra yeni 147A ve 147B maddesinin eklenmesi ve/veya anüse sokulması ve/veya penisin ağıza sokulması gibi herhangi bir organ veya cisim ile giriş yaparsa Cinsel Penetrasyon suçunu işlemiş olur ve mahkumiyeti halinde yirmi yıla kadar hapis cezasına çarptırılabilir. Esas Yasanın 147’inci maddesinden sonar aşağıdaki yeni 147A ve 147 B maddesi konmak suretiyle değiştirilir; Ağırlaştırıl 147A. mış Cinsel penetrasyon Suçları (1) (2) Her kim Cinsel Penetrasyon suçunu, 14 yaşından küçük çocuğa karşı rızası olup olmadığına bakılmaksızın işlerse müebbet hapis cezasına kadar, 14 yaşından büyük 16 yaşından küçük çocuğa karşı işlerse yirmi yıla kadar, 16 yaşından büyük 18 yaşından küçük çocuğa karşı işlerse on beş yıla kadar hapis cezasına çarptırılabilir ve ağırlaştırılmış cinsel istismar suçunu işlemiş olur. Her kim Cinsel Penetrasyon suçunu, (A) (B) (C) (Ç) (D) (E) (F) 5 Beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı işlerse ve/veya kamu görevinin veya hizmet ilişkisinin sağladığı nüfüzü kötüye kullanmak suretiyle işlerse ve/veya Nene, dede, anne, baba, oğul, kız, torun, dayı, amca, hala, teyze, üvey anne, üvey baba, üvey çocuk ve üvey kardeşe karşı işlerse ve/veya Silahla veya birden fazla kişi tarafından birlikte işlenirse ve/veya Cebir, tehdit, hile veya iradeyi etkileyen başka bir nedene dayalı olarak gerçekleştirirse ve/veya Koruma ve bakım sorumluluğu dahilinde olan kişilere karşı gerçekleşirse, Suçun İşlenmesi sırasında mağdurun direncinin kırılmasını sağlayacak ölçünün ötesinde şiddet kullanırsa, Ağırlaştırılmış cinsel penetrasyon suçunu işlemiş olur ve müebbet hapis cezasına kadar hapis cezasına çarptırılabilir. Cinsel 147B. Penetrasyo n Suçuna Teşebbüs Esas Yasanın 9. 151’inci maddesinin değiştirilmesi Esas Yasanın 151’inci maddesi kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni 151’inci madde konmak suretiyle değiştirir; Akraba ile 151. Cinsi Münasebet Esas Yasanın 10. 152’inci Maddesinin Değiştirilmesi Bu madde amaçları bakımından “silah”, Ateşli silahları, Patlayıcı maddeleri, Saldırı ve savunmada kullanılmak üzere yapılmış her türlü kesici, delici veya bereleyici aleti, Saldırı ve savunma amacıyla yapılmış olmasa bile fiilen saldırı ve savunmada kullanılmaya elverişli diğer şeyleri, Yakıcı, aşındırıcı, yaralayıcı, boğucu, zehirleyici, sürekli hastalığa yol açıcı nükleer, radyoaktif, kimyasal, biyolojik maddeleri ifade eder. Her kim 147’inci veya 147A maddelerinde belirtilen suçlardan birini işlemeye teşebbüs ederse işlemeye teşebbüs ettiği suçun cezası kadar hapis cezası ile cezalandırılabilir. Kişinin rızası ile olup olmadığına bakılmaksızın, nene, dede, anne, baba, oğul, kız, torun, dayı, amca, hala, teyze, üvey anne, üvey baba, üvey çocuk ve üvey kardeşe olduğunu bildiği halde onlardan biri ile cinsi münasebette bulunan her hangi bir kişi akraba ile cinsi münasebette bulunma suçu işlemiş olur ve on yıla kadar hapis cezasına çarptırılabilir olduğunu bildiği halde onlardan biri ile cinsi münasebette bulunan her hangi bir kişi akraba ile cinsi münasebette bulunma suçu işlemiş olur ve on yıla kadar hapis cezasına çarptırılabilir. Esas yasanın 152’inci maddesi kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni 152’inci madde konmak suretiyle değiştirilir; 6 Cinsel Tercihe Yönelik Nefret Suçu 152. “Her kim cinsel tercih ve cinsel yaşamından dolayı, bir kişiyi yasa dışı bir uygulamaya maruz bırakırsa ve/veya cinsel tercih ve cinsel yaşamlarından dolayı hakaret ederse veya onu nefret edilen veya tiksindirilen durumuna düşürürse cinsel tercihe yönelik nefret suçu işlemiş olur ve mahkumiyeti haline üç yıla kadar hapis cezasına çarptırılabilir. Esas Yasanın 11. 153’üncü Maddesinin Değiştirilmesi Esas yasanın 153’üncü maddesi kaldırılmak suretiyle değiştirilir. Devamı maddeler yeniden numaralandırılmak üzere sayılır. Esas Yasanın 12. 154’üncü Maddesinin Değiştirilmesi Esas yasanın 154’üncü maddesi kaldırılmak suretiyle değiştirilir. Devamı maddeler yeniden numaralandırılmak üzere sayılır. Esas Yasanın 13. 155’inci maddesinin Değiştirilmesi Esas Yasanın 155’inci maddesi kaldırılmak suretiyle değiştirilir. Devamı maddeler yeniden numaralandırılmak üzere sayılır. Esas Yasanın 14. 160’ıncı maddesinin Değiştirilmesi Esas Yasanın 160’ıncı maddesi kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni 160’ıncı madde getirilmek suretiyle değiştirilir; Kendi 160. Binasında On dört Yaşından Küçük Bir çocukla İle Cinsi Münasebett e Bulunulmas ına İzin Veren Ev Sahibi v.s. Esas Yasanın 15. 161’inci Maddesinin Değiştirilmesi Bir binanın sahibi veya zilyedi olan veya binayı kontrol veya yönetiminde bulunduran veya kontrol veya yönetimine bakan veya yardım eden herhangi bir kişi, on dört yaşından küçük bir çocuğu, özel veya genel olarak başka herhangi bir kadın veya erkekle cinsi münasebette bulunmak amacıyla, o binaya gelmeye veya cinsi münasebette bulunmaya teşvik eden veya cinsi münasebette bulunmasını bilerek sağlayan herhangi bir kişi, ağır bir suç işlemiş olur ve mahkum olması halinde beş yıla kadar hapis cezasına çarptırılabilir. Esas Yasanın 161’ıncı maddesi kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni 161’ıncı madde konmak suretiyle değiştirilir; 7 Kendi 161. Binasında On altı Yaşından Küçük Bir Çocuk İle Cinsi Münasebette Bulunulmasına İzin Veren Ev Sahibi v.s Bir binanın sahibi veya zilyedi olan veya binayı kontrol veya yönetiminde bulunduran veya kontrol veya yönetimine bakan veya yardım eden herhangi bir kişi, on dört yaşından büyük ancak on altı yaşından küçük bir çocuk, özel veya genel olarak başka herhangi bir kadın veya erkekle cinsi münasebette bulunmak amacıyla, o binaya gelmeye veya cinsi münasebette bulunmaya teşvik eden veya cinsi münasebette bulunmasını bilerek sağlayan herhangi bir kişi, hafif bir suç işlemiş olur ve mahkum olması halinde üç yıla kadar hapis cezasına çarptırılabilir. Esas Yasanın 16. 171’inci Maddesinin Değiştirilmesi Esas yasanın 171’inci maddesi kaldırılmak suretiyle değiştirilir. Devamı maddeler yeniden numaralandırılmak üzere sayılır. Esas Yasanın 17. 172’inci Maddesinin Değiştirilmesi Esas yasanın 172’inci maddesi kaldırılmak suretiyle değiştirilir. Devamı maddeler yeniden numaralandırılmak üzere sayılır. Esas Yasanın 18. 173’üncü Maddesinin Değiştirilmesi Esas yasanın 173’üncü maddesi kaldırılmak suretiyle değiştirilir. Devamı maddeler yeniden numaralandırılmak üzere sayılır. Esas Yasanın 19. 174’üncü Maddesinin Değiştirilmesi Esas yasanın 174’üncü maddesi kaldırılmak suretiyle değiştirilir. Devamı maddeler yeniden numaralandırılmak üzere sayılır. Esas Yasanın 20. 248’inci Maddesinden Sonra Yeni 248A Maddesinin Eklenmesi Esas Yasanın 248’inci maddesinden sonra aşağıdaki yeni 248A maddesi eklenmek suretiyle değiştirilir; İnsan Ticareti 248A (1) 8 Zorla çalıştırmak veya hizmet ettirmek, esarete veya benzeri uygulamalara tabi kılmak veya vücut organlarının verilmesini sağlamak maksadıyla tehdit veya baskı veya cebir veya şiddet uygulamak veya nüfuzu kötüye kullanmak veya kandırmak veya kişiler üzerindeki denetim olanaklarından veya çaresizliklerinden yararlanarak rızalarını elde etmek suretiyle kişileri tedarik eden, kaçıran, bir yerden başka bir yere götüren veya sevk eden barındıran gerçek ve tüzel kişiler ile bunlara her türlü imkan veya yardım sağlayan kişiler bir suç işlemiş olurlar ve mahkumiyetleri halinde on iki yıla kadar hapis ve yüz bin TL’ ye kadar para cezasına veya her iki cezaya birden çarptırılabilirler ayrıca suçun işlenmesinde kullanılan her türlü araç veya mallara mahkemece el konulabilir ve suçların işlenmesi sureti ile elde edilen her türlü malvarlığına başka yasada aksine kural bulunmasına bakılmaksızın mahkemece el konulup müsadere edilebilir. 9 (2) Birinci fıkrada belirtilen amaçlarla girişilen ve suçu oluşturan fiiller var olduğu taktirde, mağdurun rızası geçersizdir. (3) On sekiz yaşını doldurmamış olanların birinci fıkrada belirtilen maksatlarla tedarik edilmeleri veya kaçırılmaları veya bir yerden diğer bir yere götürülmeleri veya sevk edilmeleri veya barındırılmaları hallerinde suça ait araç fiillerden hiçbirine başvurulmuş olmasa da faile birinci fıkrada belirtilen cezalar verilir. (4) Bu suçlardan dolayı suça bilfiil iştirak eden tüzel kişilerin direktörleri veya yöneticileri veya idarecileri veya yetkilileri veya hizmetlileri suça iştirak etme derecelerine göre yukarıdaki birinci fıkradaki cezalara çarptırılabilirler. Esas Yasanın 21. 255’inci Maddesinin Kaldırılarak Yeni 255’inci Madde Eklenmesi Esas Yasanın 255’inci maddesi kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni 255’inci madde getirilmek suretiyle değiştirilir; Yorum 255. (1) Her kim, iyi niyetli hak talebi olmaksızın, başka bir kişiye ait olan malı, o kişiyi daimi olarak o maldan mahrum etmek niyetiyle alırsa hırsızlıktan suçlu olur. Ancak, yedi emin veya kısmi sahibi olarak, çalınabilen bir eşyayı yasal olarak tasarrufunda bulundurduğuna bakılmaksızın, eşyayı hileli yollardan kullanan veya gerçek sahibinden başka birinin kullanmasına izin veren kimse, bu gibi eşyayı çalmaktan suçlu bulunabilir. (2) (A) Alma; her kim bir mal veya malların sahibi veya sahiplerinin o mal üzerindeki her türlü haklarını kendi malı veya mal sahibi veya sahipleriymiş gibi varsayarak hareket edip; (a) tasarruf ederse veya (b) el koyarsa veya (c) zimmetine geçirirse veya hesabına aktarırsa veya (ç) (d) 10 (e) menfaat olarak elde ederse veya tahsis ederse veya (f) ayırırsa veya (g) kendine veya mal ederse (h) transfer veya havale ederse veya (ı) sahiplenirse veya (i) alırsa veya (j) kendisinin veya başkasının bir hesabına aktarır veya transfer ederse alma olur. (3) 11 (B) Her kim, sirkat etme niyeti ve masum olup olmadığına bakılmaksızın, bir malı sonradan kendininmiş gibi varsayarak mal sahibiymiş gibi elde veya muhafaza eder veya işleme veya muameleye tabi tutarsa alma fiilini işlemiş olur. (C) Hile veya Tehdit yolu ile, (Ç) Mal sahibinin hata yaptığı ve eşyayı alanın tasarrufu alması ve/veya elle dokunur olmayan ancak varlığı ve aidiyeti Mahkemede ispat edilebilen tüm gerçek veya tüm diğer ele geçirmesi halinde bunu hata yolu ile ele geçirdiğini bilmesi ile, (D) Eşya bulan kişinin, eşyayı bulduğu vakit makul girişimler ile mal sahibinin bulunabileceğine inandığı bulma yolu ile tasarrufun ele geçirilmesini içerir. Mal sahibi deyimi, herhangi bir kısmi mal sahibini veya çalınabilen herhangi bir eşyayı tasarruf edeni veya kontrol edeni veya özel bir mülkiyeti içerir. Yürürlüğe Giriş 22. (4) Mal deyimi, fiziki olarak elle tutulur olmayan ancak hukuken sahip olunabilen de dahil olmak üzere tüm para veya tüm diğer gerçek veya şahsi mal veya malları veya Mallar üzerinde, fiziki alma olmaksızın ancak hukuken talep veya icra edilebilen tüm şahsi hakları veya bir banka veya benzeri hesaba yatırılmış ve bankaya ait alacak veya ilk talepte ödenebilir olan bankanın müşterisine tanıdığı kredi olanağına ilişkin paraları da kapsar. Şirket hisseleri, telif hakları, sanal para veya krediler, ticari markalar vb. de bunlara dahildir. (5) Kıymeti olan ve herhangi bir kişinin malı olan her şey ve taşınmaz malla bağlı ise oradan koparıldıktan sonra çalınabilen her şey, çalınabilen bir şeydir. Bu Yasa Resmi Gazete’de yayımlandığı tarihten başlayarak yürürlüğe girer. 12