DAKKA TİCARET MÜŞAVİRLİĞİ ŞUBAT 2016 Türkiye

DAKKA TİCARET MÜŞAVİRLİĞİ
ŞUBAT 2016
Türkiye-Bangladeş Ticaret Bilgileri
Türkiye ile Bangladeş arasındaki ticaret hacmi 2000’li yılların başında yaklaşık 80
milyon dolar civarında iken, özellikle ülkemizin Bangladeş’ten tekstil/hazır giyim
ağırlıklı ithalatındaki artışın bir sonucu olarak Bangladeş ile ticaret hacmimiz günümüze
kadar hızla artış kaydetmiştir. Bangladeş ile dış ticaretimizde; ağırlıklı olarak hazır
giyim ürünleri ve jüt ürünleri ithal edilirken, hazır giyim üretiminde gereksinim
duyulan sermaye malları (tekstil makine ve ekipmanları), tekstil kimyasalları ve pamuk
ağırlıklı ihracat kalemlerimizi oluşturmaktadır. Diğer taraftan, Bangladeş ile dış ticaret
açığımızın da yıllar itibari ile hızla arttığı görülmekte olup, Türkiye’nin Bangladeş’e
ihracatının potansiyelinin oldukça altında kaldığı gözlemlenmektedir.
Kaynak: TÜİK
2014 Yılında Bangladeş’e toplam ihracatımız 149 milyon dolar civarında iken,
ithalatımız 1 milyar doları geçmiştir. Bununla paralel olarak Bangladeş ile dış ticaret
açığımız yaklaşık 880 milyon dolar olmuştur. Diğer yandan, ticaret dengesinde 2015
yılında, Türkiye’nin lehine bir iyileşme yaşandığını söylemek mümkündür. 2015 yılında
Bangladeş’e ihracatımız %34,7 artış kayderek 200 milyon dolara çıkmış, ithalatımız ise
%3,2 düşerek 996 milyon dolara gerilemiştir.
2015 yılında Bangladeş’e ihracatımızın yaklaşık %24,5’ini 84. fasıl (makinalar),
%21,4’ünü 52. fasıl (pamuk) oluşmaktadır.1 Bunun yanında, mermer, düğme ve çıtçıtlar
gibi tekstil aksesuarları, kuru baklagiller, peynir altı suyu, akrilik polimerleri, halı,
‘Nükleer Reaktörler, Kazan; Makina Ve Cihazlar, Aletler, Parçaları’ isimli 84. Fasıldan Bangladeş’e toplam
ihracatımızda payı %13,2 olan ‘Dokuma İpliklerin, Mensucatın Yıkanması, Temizlenmesi, Kurutulması,
Ütülenmesi, Sarılması, Katlanması’ başlıklı 8451 GTİP’i ağırlıklı cetvel olarak karşımıza çıkmaktadır.
1
1
DAKKA TİCARET MÜŞAVİRLİĞİ
ŞUBAT 2016
hijyenik havlular ve bebek bezleri, dokunmuş mensucat, temizlik ürünleri gibi kalemler
ihracatımızda ön plana çıkan ürünler olarak karşımıza çıkmaktadır.
Türkiye'nin Bangladeş'e 2015 Yılı İhracatında İlk 10 Fasıl (Milyon Dolar)
FASIL ADI
DEĞER
NÜKLEER REAKTÖRLER,KAZAN;MAKİNA VE CİHAZLAR,ALETLER,PARÇALARI
49
SIRA
1
FASIL
84
PAY, %
2
52
PAMUK
43
21.4
3
85
ELEKTRİKLİ MAKİNA VE CİHAZLAR,AKSAM VE PARÇALARI
13
6.5
4
38
MUHTELİF KİMYASAL MADDELER
9
4.7
5
39
PLASTİK VE PLASTİKTEN MAMUL EŞYA
7
3.6
6
55
SENTETİK VE SUNİ DEVAMSIZ LİFLER
7
3.3
7
96
ÇEŞİTLİ EŞYA
6
3.2
8
25
TUZ,KÜKÜRT,TOPRAK VE TAŞLAR,ALÇILAR VE ÇİMENTO
6
3.1
24.5
9
07
YENİLEN SEBZELER VE BAZI KÖK VE YUMRULAR
6
2.8
10
04
SÜT VE SÜT MAMULLERİ,KUŞ VE KÜMES HAY.YUMURTALARI,BAL VB.
5
2.6
...
DİĞER
DİĞER TOPLAM
TOPLAM İHRACAT
49
24.3
200
100.0
Kaynak: TÜİK
2015 yılında Bangladeş’ten ithalatımızın yaklaşık %20’sini jüt ürünleri, %76’sını ise
tekstil ve hazır giyim ürünleri oluşturmuş olup, söz konusu bu iki ürün kategorisi
toplam ithalatımızın yaklaşık %96’ını teşkil etmiştir.
SIRA
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
...
FASIL
62
53
61
55
69
24
54
64
63
60
DİĞER
Türkiye'nin Bangladeş'ten 2015 Yılı İthalından ilk 10 Fasıl (Milyon Dolar)
FASIL ADI
DEĞER
ÖRÜLMEMİŞ GİYİM EŞYASI VE AKSESUARLARI
560
DOKUMAYA ELVERİŞLİ BİTKİSEL LİFLER,KAĞIT İPEĞİ VE DOKUMALARI
197
ÖRME GİYİM EŞYASI VE AKSESUARLARI
192
SENTETİK VE SUNİ DEVAMSIZ LİFLER
6
SERAMİK MAMULLERİ
6
TÜTÜN VE TÜTÜN YERİNE GEÇEN İŞLENMİŞ MADDELER
5
DOKUMAYA ELVERİŞLİ SUNİ VE SENTETİK LİFLER
5
AYAKKABILAR,GETRLER,TOZLUKLAR VB EŞYA VE AKSAMI
5
MENSUCATTAN MAMUL DİĞER EŞYA,KULLANILMIŞ EŞYA,PAÇAVRALAR
4
ÖRME EŞYA
4
DİĞER TOPLAM
15
TOPLAM İTHALAT
998
PAY, %
56.1
19.8
19.2
0.6
0.6
0.5
0.5
0.5
0.4
0.4
1.5
100.0
Kaynak: TÜİK
Türkiye- Bangladeş Yatırım Bilgileri
Bangladeş ile Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması konusunda ilk anlaşma 1987
yılında imzalanmıştır. Bu anlaşma ülkemizin değişen mevzuatına göre güncellenmiş ve
Bangladeş Başbakanı’nın 10-12 Nisan 2012 tarihlerinde ülkemize gerçekleştirdiği resmi
ziyaret sırasında imzalanmıştır. Söz konusu anlaşma büyük ölçüde ülkemiz anlaşma
taslağına dayanmaktadır. Anlaşmaya göre karşılıklı olarak iki ülke yatırımcıları için
yabancı yatırımcıya ev sahibi ülke tarafından uygulanacak kurallar belirlenmiştir. Bu
kurallar arasında kar transferlerinin güvence altına alınması, ev sahibi devletçe
yapılması muhtemel kamulaştırma işlemlerinin şartlarının belirlenmesi, yatırımcı ile ev
sahibi devlet arasında uyuşmazlık çıkması halinde uyuşmazlığın çözülmesi için
yatırımcıya uluslararası tahkime başvurma hakkı verilmesi gibi hükümler içeren temel
2
DAKKA TİCARET MÜŞAVİRLİĞİ
ŞUBAT 2016
nitelikte bir anlaşmadır. YKTK Anlaşması 13 maddeden oluşmakta olup, Anlaşma ile
hedeflenen yabancı yatırımcı kitlesi, sermaye ile birlikte teknoloji, know-how, yönetim
becerisi ve yeni pazar imkânlarını da beraberinde getiren doğrudan yabancı sermaye
yatırımcılardır.
Türkiye-Bangladeş YKTK Anlaşması, kamulaştırma veya devletleştirme halinde
yatırımın gerçek bedelinin gecikmeksizin ödenmesi ve transferini, yabancı yatırımcılara
milli muamele ve en çok gözetilen ulus (MFN) prensipleri çerçevesinde muamele
edilmesini, transferlerin gecikmeksizin yapılmasını, savaş veya iç karışıklık hallerinde
milli muamele ilkesi çerçevesinde zarar gören yatırımcılara tazminat ödenebilmesini ve
yatırımcılarla devlet arasında herhangi bir uyuşmazlığın ortaya çıkması halinde
yatırımcıların daha objektif olduğu ve hızlı işlediği gerekçesiyle tercih ettiği uluslararası
tahkim imkânının tanınmasını garanti altına almaktadır.
Halihazırda Bangladeş makamlarının verilerine göre, ülkede 8,16 milyon dolar
civarında Türkiye menşeli doğrudan yabancı yatırım stoku bulunmaktadır. Dünya
tekstil üretiminde ikinci sırada yer alan Bangladeş, Türk yatırımcılarının da ilgisini
çekmeye başlamıştır. Bazı firmalarımız yurtdışı ofisleri ile üretimlerini Bangladeş’e
kaydırırken bazı firmalarımız aracılar veya acenteleri yolu ile faaliyetlerine devam
etmektedir.
Diğer yandan, Ticari ilişkilerimizin gelişmesinde, 2011 yılsonu itibariyle İstanbul-Dakka
arasında başlayan THY seferlerinin etkisinin olduğunu söylemek mümkündür. Söz
konusu seferler Türkiye ve Bangladeşli işadamlarının karşılıklı seyahatlerini
kolaylaştırdığı gibi, Bangladeş’ten Avrupa ve Amerika’ya İstanbul üzerinden transit uçuş
imkanı da sağlamaktadır.
Diğer taraftan, enerji arzı (elektrik ve doğalgaz) başta olmak üzere altyapı yetersizliği,
aşırı bürokrasi, rüşvet ve yolsuzluğun yaygın oluşu, vergi ile ilgili mevzuat ve
uygulamaların karmaşıklığı, eş-dost kapitalizmi, siyasi istikrarsızlık riski, güvenlik
endişeleri gibi birçok olumsuz faktörden dolayı yabancı yatırımların ülkede istenilen
seviyede ilerlemediği görülmektedir. Nitekim Dünya Bankası tarafından yayımlanan
2016 İş Yapma Kolaylığı Endeksine (Doing Business Index) Bangladeş, 189 ülke
arasında 174. sırada yer almıştır. Aynı endekste tekstil sektöründe Bangladeş’in rakibi
olan Vietnam, 90. sırada kendisine yer bulmuştur.
Öte yandan, Bangladeş’te %100 yabancı sermayeli şirket kuruluşunun mümkün olması,
birçok iş kolunda 5 ila 7 yıl arasında gelir vergisi muafiyeti ve hızlandırılmış
amortisman imkanının sağlanması, ihracata dönük yatırımlarda gümrük vergisi
muafiyetinin tanınması ve hammadde ve sermaye mallarının gümrük vergilerinden
muaf tutulması, yatırım sermayesinin ve kar paylarının yurtdışına transferinin serbest
olması, ucuz işgücü (kalifiye değil) ülkede yabancı yatırımların teşviki noktasında öne
çıkan hususlardır. Bunun yanında, özel ekonomik bölgelerin (special economic zones)
temel bir sanayileşme pratiği olarak görülmesi de yabancı yatırımcıları cezbetmektedir.
3
DAKKA TİCARET MÜŞAVİRLİĞİ
ŞUBAT 2016
Türk Yatırımcıları için Potansiyel Alanlar:
Yabancı yatırımcılar açısından potansiyel içeren sektörler arasında ;
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Tarımsal İşletme
Seramik Sektörü
Elektronik Sektörü
Dondurulmuş Gıda Sektörü
Hazır Giyim ve Tekstil
Bilgi ve İletişim Teknolojileri ve Hizmetleri (ICT)
İnşaat ve Müteahhitlik
Deri ve Deri Ürünleri
Hafif Sanayi Ürünleri
Enerji Sektörü (Elektrik Üretim Santralleri, Doğalgaz Arama ve Geliştirme,
LNG Terminalleri, Rafineri, LPG Sektörü vb.)
Ulaştırma Altyapı Projeleri (Demiryolu, Köprü, Liman vb.)
Hayat Sigortası
Sağlık Sektörü ve Sağlık Turizmi (Hastane İnşaası/İşletmesi, Üst Gelir
Grubunda Yer Alan Hastaların Türkiye’de Tedavisi vb.)
önde gelmektedir.
4