DIŞ TİCARET ve TESLİM ŞEKİLLERİ

DIŞ TİCARET ve TESLİM ŞEKİLLERİ
DIŞ TİCARET ÇEŞİTLERİ
Dış ticaret, normal ticaret, bağlı ticaret, sınır ticareti ve serbest bölge
ticareti olmak üzere sınıflandırılabilir.
Normal Ticaret
Normal ticaret, bir ülkenin dış ticaret ve kambiyo rejimleri
çerçevesinde ve serbest döviz ile yapılan, mevzuat ile özel bir ayrıcalık
tanınmayan ticarettir.
Bağlı Ticaret
Bağlı ticaret, iki ülke arasında yapılan ticari sözleşme gereğince
ihracatçı ülkenin ithalatçı ülkeden ihracat bedeli için döviz dışında bir
işlem talep etmesi şeklinde yapılan ticarettir.
Sınır Ticareti
Komşu iki ülke arasında özel anlaşmalara dayanılarak yürütülen ve
her iki ülkenin sınır ve kıyı bölgelerine yakın yerleşim yerlerini
kapsamına alan ticarettir.
Bu tür ticarette normal dış ticaret işlemlerinde aranılan şartlar
azaltılmaktadır.
Sınır ticaretinin en büyük amacı, yüksek nakliye giderlerinden
kurtularak ticaretin potansiyelini arttırmaktır.
Limanlar arasında gerçekleştirilen sınır ticaretine, Kıyı Ticareti
(OffShoreTrade) denilmektedir.
Serbest Bölge Ticareti
Serbest bölge ticareti, serbest bölgeler içerisinde yapılan ticarettir.
Serbest bölgeler, bir ülkenin ulusal egemenlik sınırları içinde
bulunmakla birlikte, gümrük sınırları dışında kalan, ülkede geçerli
olan mali ve ekonomik mevzuatın kısmen veya tamamen dışında
tutulduğu bölgelerdir.
Serbest bölgeler,
 “Ticaret Serbest Bölgesi” ve
 “Üretim Serbest Bölgesi”
olmak üzere ikiye ayrılır.
DIŞ TİCARET POLİTİKASI
Dış ticaret politikası, dış ticareti belirlenen hedefler yönünde
düzenlemek amacıyla alınan ekonomik önlemlerin tümüdür.
Dış ticaret politikası, kotalar, kısıtlayıcı tarifeler, ithalat yasakları, döviz
sınırlamaları, ihracat teşvikleri vb. araçlar ile yürütülür.
Dış ticaret politikası, serbest dış ticaret politikası ve koruyucu dış ticaret
politikası olmak üzere temelde iki tanedir.
Serbest Dış Ticaret Politikası
Serbest dış ticaret politikası, mal ve hizmet hareketlerine hükümetlerin
müdahale etmemesidir. Bu görüşe göre her ülke en az maliyetle ürettiği
mallarda uzmanlaşması ile dünya çapında üretim faktörlerinin etkin
dağılımı gerçekleşecek ve dünya çapında refah yaygınlaşacaktır.
Koruyucu Dış Ticaret Politikası
Koruyucu dış ticaret politikası, devletin yerli üreticiyi dış rekabet
karşısında korumak ve böylece gelişmesini sağlamak için dış ticarete
müdahale etmesidir.
DIŞ ÖDEMELER BİLANÇOSU
Dış ödemeler bilançosu, belirli bir dönemde bir ülkede yerleşik kişiler
ile başka ülkelerde yerleşik kişiler arasında yapılan bütün ekonomik
işlemleri sistematik bir biçimde gösteren istatistiki tablodur.
Belirli bir dönem genellikle bir yılı ifade etmektedir. Bir ülkede
yerleşik kişiler, gerçek kişi, firma, kurum ve kamu kuruluşlarıdır.
Yurtdışında görev yapan devlet memurları, turistler ve geçici olarak
bir ülkede oturanlar yabancı olarak kabul edilir.
Dış ödemeler bilançosu çift kayıtlı muhasebe sistemine göre tutulur.
Ülkede yerleşik kişilere yabancıların ödeme yapmasını sağlayan
işlemler alacak, yabancılara ödeme yapılmasına yol açan işlemler ise
borçlu olarak kaydedilir.
Dış ödemeler bilançosuna kaydedilen işlemler Otonom işlemler ve
Denkleştirici işlemler olmak üzere ikiye ayrılır.
Otonom işlemler, doğuş nedeni ithalat, ihracat, yabancı yatırımlar,
turizm gibi ödemeler bilançosuyla ilgili olmayan kalemlerden oluşur.
Bu kalemler, genellikle cari işlemler, sermaye hareketleri ana hesap
gruplarından oluşur.
Denkleştirici işlemler, ödemeler bilançosu açık veya
fazlalarından doğar.
Bu kalemler bir dış açığın finansmanıyla ya da bir dış fazlanın
sonucuyla ilgilidir.
Altın ve döviz rezervlerindeki bir artış veya azalış buna
örnektir.
Dış ödemeler bilançosunun otonom işlemler toplamı, dış
ödemeler bilançosu açık yada fazlasını gösterir.
Buna “Dış Denge” denir.
ULUSLARARASI TESLİM ŞEKİLLERİ (INCOTERMS 2000)
ICC – Milletlerarası Ticaret Odası tarafından düzenli olarak gözden
geçirilirve yayınlanırlar.
Dış ticaret alanında, bir satış sözleşmesinde, ticari terimlerin
yorumlanması için uluslararası kural oluşturmak.
Taraflar arasında zaman ve para kaybına neden olan yanlış anlamaları
ve ihtilafları engellemeye yardım etmek.
Satıcının mahallinden alıcının yerine kadar malların taşınmasının
masraf sorumlulukları ile ilgili olarak alıcı ve satıcının her birinin
yükümlülüklerini belirler.
‘Kim ne için sorumlu ?’ ‘Kim ne için ödemede bulunacak ?’ sorularında
yanlış anlamaları önlemek.
Kapsamı
Satılan mallarınteslimine ilişkinhak ve yükümlülükleri ile sınırlıdır.
Incoterms sadece satıcı ve alıcı arasında satım sözleşmesinden
kaynaklanan ilişkilerle ve üstelik bunların sadece belirli çehreleri ile
ilgilidir, ancak diğer sözleşmeleri (taşıma, sigorta, finansman) etkiler.
Tarafların sözleşmede bulundurmak istedikleri tüm yükümlülükleri
kapsamaz.
Satıcının malları alıcının tasarrufuna bırakma veya taşıma için teslim
etme veya varış noktasına teslim gibi taraflara yüklenmiş belirli
borçları ve bu durumlarda hasarın geçişini düzenler.
Incoterms, sözleşmenin ihlalinden doğan sonuçlar ve çeşitli
imkansızlıkların sonucu oluşan sorumluluktan muafiyet halleri ile
ilgilenmez.
Incoterms, her zaman öncelikle malların ulusal sınırlar dışında
satımında kullanılmak niyetiyle oluşturulmuştur.
Yanliş Anlamalar
Incoterms’in satım sözleşmesinden ziyade taşıma sözleşmesine
uygulanacağı yanılgısına düşülmektedir.
Kimi zaman hataya düşerek Incoterms’in, tarafların sözleşmede
bulundurmak isteyecekleri tüm yükümlülükleri kapsayacağı
sanılmaktadır.
İHRACATTA TAŞIMA MODU VE TAŞIYICI SEÇİMİ
 Taşıma Modu Seçimi;





Karayolu,
Havayolu,
Denizyolu,
Demiryolu,
Multimodal.
 Taşıyıcı Seçimi;
 Taşıma Sözleşmesinin Seçimi.
Taşıma Modunun Belirlenmesindeki Ölçütler










Taşıma sürecinde gerçekleşen toplam maliyet,
Taşıma işleminin toplam süresi veya teslim hızı,
Taşımanın güvenliği,
Taşıma hizmeti verilen yerlerin kapsamı,
Taşınacak yükün taşıma moduna uygunluğu,
Malın değeri, hacmi, ağırlığı, büyüklüğü, şekli,
Malın raf ömrü ve iklim şartlarına uygunluğunun kontolü,
Malın hasarlara karşı dayanıklılığı,
Sefer sıklığı,
Taşıma hizmetinin güvenilirliği.
Ulaştirma Türünün Belirlenmesinde Etkili Olan
Değişkenler






Maliyet,
Hız,
Güvenilirlik,
İzlenebilirlik,
Güvenlik ve emniyet,
Esneklik.
TAŞIYICI SEÇİMİ











Taşıma maliyetleri ve navlun tarifeleri,
Teslimat zamanı konusunda tutarlılık,
Taşıyıcının nitelikleri, yetenekleri ve yeterliliği,
Sunulan araç-gereç ve donanım,
İletişim imkanları,
Programlama esnekliği,
Etkin müşteri hizmetleri,
Saygınlık ve deneyim,
Finansal yapı,
Sorumluluk ve risklere karşı koruma (sigorta),
Taşıma sürecinin güvenliği.