teslim terimleri

Hangi 3 Harf?
Teslim Şekli anlamında kullanılan Incoterms kısaltmaları
Dış ticaret işlemi yapan, ister ihracat olsun, ister ithalat olsun; bu 3 harfleri patronundan, işi yapan uzmanına kadar; Satınalma, İhracat,
İthalat, Gümrük gibi birimlerinde çalışan herkesin eksiksiz bilmesinde çok fayda vardır: “Teslim şekli” anlamında kullanılan “Incoterms”
kısaltmaları.
Incoterms 2010i, 2000 versiyonda değişiklikler yapılarak Uluslararası Ticaret Odası (ICC) tarafından yayınlanmış ve bilindiği üzere 1 Ocak
2011 itibariyle yürürlüğe girmiştir.
Burada tek tek teslim şekilleri üzerine açıklamalar yapmayacağım.
Genel olarak 2000 ile 2010 revizyonu arasındaki farklar Tablo’da görülecektir.ii
Teslim şekilleri ile ilgili olarak basit ama önemli noktaları burada özetleyeceğim:
1.
2.
3.
4.
Teslim şekillerinde mutlaka bir yer ismi bulunması gerekir. “FOB Istanbul” veya “CIF Istanbul” gibi.
Sevkiyat belgelerinde olduğu gibi işin başında satınalma sözleşmesi, proforma, sipariş teyidi gibi belgelerde de mutlaka teslim şekli
maddesinin Incoterm kısaltmalarına göre yazılmış olduğuna dikkat edilmesi gerekir.
2. madde bilinen bir şeydir, fakat şimdi dikkat edilmesi gereken, 2010 versiyonun kullanılması önerilse de, mutlaka hangi Incoterms
versiyonunun kullanıldığı belirtilmelidir. Satınalmacı iseniz, mutlaka, satıcınıza teklifinde “teslim şekli ve yeri”ni Incoterms 2010’a
göre belirtilmesini, fiyat teklifini ona göre verilmesi istenmelidir.
Incoterms 2011 kullanıyorsa, nakliye şekline göre de uygun olan şeklin kullanılmasına dikkat etmekte fayda var. Mesela kara yolu
veya hava yolu ile taşınacak eşyanın belgelerinde sadece deniz yolu için kullanılması gereken “CIF Istanbul” yerine “CIP Istanbul”
kullanılması doğru olacaktır.
Dış Ticaret işlemlerinde yeni olan kişilere şu uyarıları yapmak istiyorum:
İhracatçıya özel birkaç uyarı
Varış ülkesindeki gümrük işlem ve masraflarını tam olarak bilmeden, orada takip edecek altyapınız olmadan “D” ile başlayan teslim şekli ile
teklif verilmemesinde fayda vardır.
Taşımacılar ile öngörülen süre içerisinde “navlun ve masrafların” sabitlendiği bağlayıcı sözleşmeleriniz olmadan taşımayı yani navlunu
üstlenecek teslim şekli içeren tekliflerde bulunmayınız.
Rekabet koşullarında taşımayı hem masraf hem de risk açısından üstlenmeniz zorunluluğu olduğu durumlarda alışkanlık veya çok kullanmadan
dolayı veya “sigorta”yı çok küçümseyerek bir hataya düşmeyin ve “CIP......”, “CIF........” yerine “CFR.........” veya “CPT.......” şeklinde teklif
vermeye çalışınız. “CPT” kullanılırsa, mutlaka sigortanın “alıcı” tarafından yapılması gerektiğini başından itibaren belirtiniz.
Normal şartlarda zaten proforma, teklif gibi yazışmalarda, belgelerde süre açısından teklifin geçerli olduğu tarih aralığını belirtmek gerekir
olduğunu hatırlatarak, navlun, sigorta, vergi, masraf gibi bu süreçlerde 3 harfli teslim şekli ile karşılamayı taahhüt ettiğiniz masraf kalemlerinin
değişme ve sabitliğine göre teklifinizdeki bu şartı tekrar gözden geçirmeyi unutmayınız. Yani teklifinizdeki geçerlilik şartını sadece girdi,
tedarik planlama, üretim planlama, üretim gibi süreçlere göre oluşturmayınız, kimilerince “az” veya “önemsiz” gibi görülecek en basit anlamda
“navlun”, sigorta” ve “vergi” konusundaki parametreleri gözönüne alındığına dikkat ediniz.
İthalatçıya özel bir kaç uyarı
Uzakdoğu gibi daha çok denizyolu taşıma şeklinin tercih edildiği bölgelerden satınalmalarda “navlun”u karşıya kabul ettirdiğinizde hemen
sevinmeyin ve şunlara mutlaka dikkat ediniz.
** Özelilkle “parsiyel” yani “full konteyner” olmayan yüklemelerinizde varış noktası masraf ve ödemelerin (“boşaltma”, “ardiye”, “demuraj”,
“elleçleme”, “aktarma”, “ordino”, “antrepo” gibi) netleştirilmesini, taşıyıcının varış noktasındaki “acenta”sının bilgilerinin istenmesini, bu
“acenta”dan “imzalı-kaşeli” uygulanacak “tarifeler”in kesinleştirilmesini istemekte fayda var. Süpriz tarifeler karşınıza çıkabilir. Navlundan
daha fazla masraflar ödemek durumunda kalabilirsiniz. Böyle durumları da olasılık içinde düşünüerek, satıcınızla aranızda belirlenen miktardan
fazlasının ödenmeyeceği veya ödenirse de satıcıya yansıtılacağını yükleme öncesinde hatta siparşi kesinleştirmeden zorlamakta bunları kabul
ettirmekte fayda vardır.
** Böyle süpriz ve zorluklar içeren durumlarla ile uğraşma durumunda kalmamak için, düzenli satınalmalarınız gerçekleşecek ise,
siparişlerinizi kesinleştirmeden, fiyat teklifleri alırken, hizmetini deneyip, onayladığınız bir taşıyıcı veya lojistik firması ile olası yük miktar ve
tarihleriniz için teklif alıp, satıcınızdan “navlun” içermeyen teklifler de isteyerek fiyat pazarlığını basitleştirmek ve (yapay) şişkinlikleri –
görünen ve görünmeyen- ortadan kaldırmak mümkün olacaktır.
** Satıcınız ile yıllardır çalışıyor olsanız bile, ödeme şekli L/C- Letter of Credit/Akreditif- olsun olmasın, sevkiyat belgelerinin yükleme öncesi
“taslak” (“draft”)larının kontrol için e-posta ile gönderilmesini istemekte fayda vardır.
** İlk defa ithalatınız yapacağınız bir ürün sözkonusu ise, GTİP nosunu ve gümrük mevzuatını hem tanımıyla hem de bizzat ürün örneğinumunesi ile birlikte gümrükçünüz ve gümrük müşaviriniz ile görüşünüz. İstenenebilecek ek belgeler gibi, gümrük işlemi sürecinde
karşılacağınız masraf ve ödemeleri de gözönünde bulundurulmasını unutmamak gerekir.
** “Navlun”u “satıcı”ya yüklemek şeklinde pazarlık sonuçlanma durumunda, ilk maddedeki uyarılara ek olarak, sipariş sırasında transit süresi
konusunda da “satıcı”ya bazı bağlayıcı şartların kabul ettirilmesi gerekir. Nakliye şekline göre hangi hatların, hangi firmanın, kullanılacağı gibi,
tahmini transit sürelerinin de yükleme tarihlerine göre belirtilmesini istemekte fayda vardır.
Sonuç olarak, genelde bilinen şeyleri tekrarlamadan basit gibi gözüken, bazılarınca gereken önem verilmeyen ve bundan dolayı firmalara çok
ağır yükler getirildiği düşününce sadece 3 harf diye geçiştirilen Incoterms terimlerinin çok önemli olduğunu unutmamak gerekir. Belirtildiği
üzere, ilgililerin ayrıntılarını ve burada yazılanların daha fazlasını ezbere bilmeleri gerekirken bu yazıyla kısaca bazı uyarıları hem ihracatçı
hem de ithalatçı açısından ele almış bulunmaktayız.
Umarız özellikle KOBİlere ve yeni ihracat veya ithalat yapacak firmalara bir şekilde faydalı olabiliriz.
I) Incoterms 2010 (ICC Pub.No.715)
II) Daha ayrıntılı bilgi isteyen, sorusu olanlar TRADETURK DESTEK alabilirler.
III) Tarihler Tedarik Zinciri Planlaması yapmak için değil, daha çok özellikle denizyolu ile “hızlı”, “ekspres” gibi değil, birçok limana uğrayan
ve varışı çok uzun sürecek hatların kullanılmamasını bağlamak açısındandır.