SİGARA VE VÜCUDUMUZA VERDİĞİ ZARARLAR dr. onur fıstıkoğlu EĞER BUNU OKUYORSANİZ ŞUAN SUNUMU KAPATMAMİŞSİNİZ DEMEKTİR, Kİ BU BENİM İÇİN GÜZEL Bİ DURUM Bu sunumun başlığını okuyunca ,alelade bir konu gelebilir size. Son yıllarda o kadar çok duyuyoruz ki çünkü bu ‘’SİGARA SAĞLIĞA ZARALIDIR’’ lafını, Benim sizlerden nacizane isteğim , özellikle sigara içen arkadaşlardan , göz ucuylada olsa göz gezdirmeniz bu sunuma … dr. onur Dünyada her yıl sigaraya bağlı hastalıklardan yaklaşık 5 milyon kişi, ülkemizde ise 100.000 kişi hayatını kaybetmektedir. YALOVA SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ EĞİTİM ŞUBESİ Eğer önlem alınmaz ise bu sayı önümüzdeki 20 yılda 250 bine çıkacaktır YALOVA SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ EĞİTİM ŞUBESİ SORUN: SİGARA SALGINI Sigara dumanında 4.000’den fazla kimyasal madde vardır NİKOTİN: Bağımlılık yapar KARBONMONOKSİT: Kanda oksijenin yerini alır KANSER YAPICI MADDELER (bazıları) Arsenik Kurşun Benzen Nitrozamin Krom Nikel Asetaldehit Benzopiren Toluen (tiner) İRRİTANLAR VE ZEHİRLER Siyanür Laktik asit Azotoksit Amonyak Akrolein Bizmut Ve 3885 toksik madde Polonium 210 (kanserojen) Formaldehit Vinil klorür DDT (böcek öldürücü) Formik asit Aseton Uçucu aminler Tütün dumanında bulunan diğer bazı zararlı maddeler Boya sökücü ASETON Akü yapımında kullanılan KADMİYUM Roket yakıtında bulunan METANOL Çakmak gazı BÜTAN Temizlik maddesi AMONYAK Fare zehiri ARSENİK Öldürücü zehirler SİYANÜR ve NAFTALİN Sigara içmek sanıldığı gibi sosyal bir davranış değil, madde bağımlılığı olarak kabul edilen bir hastalıktır SİGARANIN VUCUDA ETKİLERİ BEYİN Felç-zihinsel,bedensel yorgunluk hissi CİLT Cilt bozukluğu KANSER AĞIZ VE YUTAK BURUN Koku alma duyusunda azalma AĞIZ Tat alma duyusunda azalma GIRTLAK VE NEFES BORUSU KANSER KALP Kalp krizi ve hastalıkları YEMEK BORUSU VE MİDE KANSER -Ülser MEME KANSER AKCİĞERLER KANSER PANKREAS KANSER RAHİM VE YUMURTALIKLAR TESTİSLER Döllenmede azalma DAMARLAR Damar hastalıkları KEMİKLER Kemik erimesi ELLER Parmaklarda sararma SİGARA VE KANSER Akciğer kanseri, kanser nedeniyle ölümler içinde birinci sırada yer almaktadır Sigara içenlerde akciğer kanseri riski içmeyenlerden 20 kat fazladır Sigaranın solunum sistemindeki etkileri Üst solunum yolları * Kronik sinüzit * Kronik farenjit * Ses telleri nodülleri * Kadınlarda ses kalınlaşması * Larinks (gırtlak) kanseri Sigaranın solunum sistemindeki etkileri Alt solunum yolları * Tekrarlayan bronşitler * Zatürre riskinde artış * Verem riskinde artış * Astım riskinde artış * Kronik bronşit ve amfizem * Akciğer kanseri SİGARA İÇENİN AKCİĞERİ SAĞLAM AKCİĞER Sigara içenlerin % 50’sinde kronik bronşit vardır Bronşitli hastalarda önce sabah öksürüğü ve balgam başlar Daha sonraki yıllarda nefes darlığı, solunum yetmezliği ve kalp yetmezliği gelişir SİGARA VE DOLAŞIM SİSTEMİ Sigara içenlerde kalp krizi geçirme riski 3 kat artmaktadır Sigara, kan dolaşımını ve damarları etkiler Beyin damarı hastalıkları ve felç olma riskini artırır Bacak kangrenlerine neden olur SİGARA VE KADIN SAĞLIĞI Sigara içen kadınlarda ; • düşük yapma • erken doğum • düşük ağırlıklı bebek doğurma • kısırlık ve • doğum kontrol hapı kullananlarda kalp krizi geçirme riski artmaktadır NIKOTIN VE METABOLITLERI ANNE SÜTÜNDEN GEÇER Esas olarak anne sütü ile beslenen ve anneleri sigara içen bebeklerde, idrar kotinin düzeyleri aktif sigara içiciler düzeyinde bulunmuş. (Acta Paediatr Scand 1992;81:550557) Pasif sigara içmek; başkalarının içtiği sigaranın dumanını solumaktır Pasif sigara içiciler de sigara bağımlıları kadar zarar görürler Pasif sigara içimi; - Akciğer kanserine - Kalp hastalıklarına - Çocuklarda akciğer ve solunum yolu hastalıklarına neden olur Sigara içmek özenilecek bir davranış değildir Sigara içmek; Kurtulması kolay olmayan, yavaş çekim bir intihara sürükleyen korkunç bir madde bağımlılığıdır SİGARANIN GÖRMEYE ETKİLERİ Sigara katarakt riskini artırır. >20/gün sigara içenlerde katarakt riski 2 kat Risk içilen miktarla orantılı artmakta. SİGARA VE GİS Sigara peptik ülser riskini ve buna bağlı ölümleri artırmaktadır. Safra taşları için de risk faktörü olduğuna dair kanıtlar mevcut BÖBREK ÜZERINDEKI TOKSIK ETKILERI Mesane ve böbrek kanserine neden olur. Mesane kanserinin bilinen en güçlü risk faktörüdür. Bıraktıktan birkaç yıl sonra risk yarıya düşer. SİGARA EREKTİL(ikdidarsızlık) DİSFONKSİYON YAPAR Sigara 30’lu 40’lı yaşlarda bu riski %50 oranında artırır. Diyabet, kolesterol yüksekliği ve yüksek tansiyon bu riski daha da artırır. Erektil disfonksiyon sigara içmeyenlere göre 2 kat daha fazla. Sigara ağız ve larynx kanseri için en önemli risk faktörüdür. Tükürükte laktobasil ve mantar sayısında artış Diş eti ve diş çevresi kemik dokusunda dejenerasyon Ağızda kanser oluşumuna zemin hazırlama Deri ve Sigara Yüzdeki kapillerlerde vazokonstriksiyon sonucu deri beslenmesi ve oksijenlenmesini azaltarak erken ve irreversible kırışıklıklara neden olur. SİGARA VE KEMİKLER Sigara içenlerin kemikleri yoğunluk kaybeder; kırıklar daha kolay olur ve iyileşme %80'e kadar daha yavaş olur SİGARAYI BIRAKMAKTA NEDEN ZORLANIYORSUNUZ? SİGARAYI BIRAKMAKTA NEDEN ZORLANIYORSUNUZ? Sigaradaki nikotin bağımlılık yapıcı etkisi güçlü bir maddedir Kokain, eroin ve alkol gibi güçlü bağımlılık yapar Tesadüfen denemiş kişilerde bile sigaranın bağımlılık yapma olasılığı vardır NEDEN SİGARAYI BIRAKMAKTA ZORLANIYORSUNUZ ? Nikotin, sigara içilen bir soluktan 7 saniye sonra beyine ulaşır, beyin ve sinir sistemini uyarır. Kendinizi iyi hissetmenizi sağlar ve daha çok nikotin istemenize neden olur. NEDEN SİGARAYI BIRAKMAKTA ZORLANIYORSUNUZ ? Sigara içenlerde el ve ağız alışkanlığı vardır Günde içilen sigara sayısı ne kadar fazlaysa, bu alışkanlık o kadar güçlüdür SİGARAYI NASIL BIRAKACAKSINIZ? SİGARAYI NASIL BIRAKACAKSINIZ? Sigarayı bırakmada birkaç yöntem vardır: Kendi kendine bırakma • Bağımlıların bir kısmı sigarayı birden, kendi kendine bırakabilir • Kendi kendine bırakmakta zorlanan kişilerde en etkili tedavi, hekim gözetiminde bilimsel yöntemlerin kullanılmasıdır Etkinliğini kanıtlamış tıbbi tedavi Sigarayı bırakma şekli Başarı oranı Aniden bırakma Azaltarak bırakma % 80 %6 Sigarayı azaltarak değil, aniden bırakmalısınız ETKİNLİĞİNİ KANITLAMIŞ TIBBİ TEDAVİ İLAÇ TEDAVİSİ İlaç tedavisi hekim kontrolü ve danışmanlığında uygulanmalıdır Nikotin yerine koyma tedavisi • Bupropion HCl tedavisi • NİKOTİN TEDAVİSİ Nikotin yerine koyma tedavisi bağımlılarda sigara bırakırken oluşan yoksunluk belirtilerini giderir Farklı formları vardır • nikotin bandı • nikotin sakızı • nikotin burun spreyi • nikotin kartuşu BUPROPİON HCL : Nikotin içermeyen, tedavi rehberlerine girmiş bir ilaçtır Beyinde etkilidir Sigara bırakırken oluşan nikotin yoksunluk belirtilerinin azalmasına neden olmaktadır NİKOTİN YOKSUNLUK BELİRTİLERİ Huzursuzluk Uykusuzluk Gerginlik Düşünceleri toplamada güçlük Aşırı tepki verme Sinirlilik Yorgunluk Titreme Baş ağrısı Kabızlık Ağız kuruluğu İştah artması Kilo alma Yoksunluk belirtileri birkaç saatte başlar, 2-3 günde en yüksek düzeye ulaşarak genellikle 3-4 haftada sona erer. YALOVA SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ EĞİTİM ŞUBESİ Sigarayı bıraktığınızda neler olur ? 20. dakika : Kan basıncı ve kalp hızı normale döner 8. saat : Kanda oksijen düzeyi normale döner 24. saat : Karbonmonoksit vücuttan atılır Akciğerler temizlenmeye başlar 48. saat : Nikotin vücutta saptanamaz 72. saat : Nefes almak kolaylaşır 2-12 hafta : Dolaşım düzelir 3-9 ay : Nefes darlığı ve öksürük azalır 5. Yıl : Kalp krizi riski yarıya iner 10. Yıl : Kalp krizi riski sigara içmeyenlerle eşitleşir. Akciğer kanseri riski yarıya iner SAYGILARIMLA dr. onur fıstıkoğlu