pes planus - Doç. Dr. Gökhan Meriç

PES PLANUS
(Düz Tabanlık)
Doç. Dr.Gökhan Meriç
Ayağın Özellikleri
Ayağın diğer uzuvlardan farklı üç özelliği vardır.
• Yer ile teması sağlayan tek bölge olması
• Tüm vücut ağırlığını taşıması
• Sert bir kalıp içinde tutulan tek bölge olması
Ayağın biyomekaniği
Ağırlık taşıma
mekanizmasının
bozulması pes kavus
veya Pes Planus
şeklinde ortaya çıkar ve
ayağın şok absorbsiyon
ve kaldıraç kolu
fonksiyonu bozulur.
Tanım
• Ayakta longitüdinal arkın olmaması veya anormal şekilde
deprese olmasıdır. Midtarsal eklemin kilitlenmesi gerektiği
zaman açık kalmasına bağlı oluşur.
• Arka ayak everte ve ön ayak abduksiyonda olduğunda pes
planovalgus deyimi kullanılır
Sınıflandırma
• Flexible (gevşek) flatfoot
• Rijit (sert) Flatfoot
Sınıflandırma
Flexible flatfoot;
• Fizyolojik: İnfantlarda ve küçük çocuklarda ligamentöz hiperlaksiteye
bağlı normal duruş
• Aşırı ligamentöz hiperlaksite
• Kontraktür: Triceps surae veya peroneal kas kontraktürüne bağlı
• Motor zayıflık
Sınıflandırma
Rijit tip pes planus
-Konjenital (tarsal
koalisyon, vertikal talus)
-Kazanılmış (RA, Septik
artrit, travma)
Fleksible ve Rijit Pes Planus
Flexible pes planus sadece yük altında iken ayağın arkının
çökmesi, yük altında değilken ark yüksekliğinin normal
olmasıdır.
Rijit pes planus ise her iki durumda ark yüksekliğinin
azalmasıdır.
Öykü
Aile öyküsü, daha önce tanı konulmuşsa tedavi ve ek patolojiler
öğrenilmeli.
Vertikal talusa bağlı olan doğumdan sonra vardır ve konveks pes
valgus olarak değerlendirilir.
Tarsal koalisyona bağlı oluşan jüvenil dönemde ağrı
yakınmasıyla gelir ve peroneal kas spazmı ile birliktedir.
Yürümeye başladıktan sonra oluşanlar ise daha çok flexible
flatfoot’u akla getirir.
Annenin yakınmalarından ziyade, çocuğun yakınmalarının olması
da tanı ve tedavide önemlidir.
Fizik Muayene
• Başparmak üzerinde durma (Toe standing test): Hasta
baş parmağı üzerinde durduğunda ayak longitudinal
arkı oluşuyor ve topuk valgusu azalıyorsa gevşek tip
pes planus olduğunu gösterir.
Fizik Muayene
• Flexible pes planusta aşil gerginliğinin değerlendirilmesi
önemlidir. Bu tip flexible pes planusların diğerlerinden farklı
olarak tedaviye ihtiyaçları vardır.
Tedavi
Yakınması olmayan hastaların önemli bir kısmını oluşturan
flexible pes planusta tedavi gerekmez.
Çocuğun büyümesiyle bağlar güçlenir ve ayakta fat pad
atrofiye olur ve longitudinal ark oluşur.
Tedavinin gereksizliği konusunda aile ikna edilmelidir. Ağrılı
olanlarda başka patolojiler de düşünülmeli.
Tedavi
Tedavi gerektirecek flexible pes planuslu hastalar
Aşil gerginliği ve ağrıyla birlikte olanlar:
• Germe egzersizleri, Seri alçılama ve cerrahi yapılabilir. Aşil gerginliğiyle
birlikte dizde genu valgum varsa ilio-tibial bant gevşetme egzersizleri de
faydalı olabilir.
• Şişman çocukların kilo vermeleri önerilir
Belirgin ligamentöz hiperlaksite:
• Bunlar familyaldir ve UCBL(hastaya spesifik tabanlık) ile tedavi
edilirler.
Cerrahi Tedavi
• Pes plano valgusu olup, topuk valgusu 20 dereceden, talohorizontal açı 60 derecden fazla olanlar
• 10-12 yaşına kadar UCBL, daha sonra Açık redüksiyon ile
tedavi edilirler.
• Diğer bir yöntem artroeresis dir. Redüksiyonu takiben subtalar
eklem içine silikon protez dübel yerleştirilir.
Rijit Pes Planusta Tedavi
• Rijit pes planus altta yatan nedene göre tedavi edilir.
• En sık nedenlerinde birisi tarsal koalisyondur.
• Subtalar eklem hareketlerinde kısıtlılık ve ağrı
yapıyorsa bar eksizyonu, tendon interpozisyonu veya
artrodez yapılabilir.
ÖZET
• Ayağın longitüdinal arkında çökmeyle karekterize pes planus’un
en sık görülen şekli flexible (fizyolojik) pes planustur ve infant ve
küçük çocuklar da görülür. Bunlarda genellikle tedavi gerekmez ve
ailenin bilgilendirilmesi yeterlidir.
• Özellikle ortopedik bot ve ayakkabıların tedavi değeri yoktur.
• Sadece yakınması olan çocuklarda ve rijit tip pes planuslarda
tedavi gerekir.