Deliryum Tanı ve Tedavi Klinik Becerisi Öğrenim Rehberi

Deliryum Tanı ve Tedavi Klinik Becerisi Öğrenim Rehberi
(Dönem 4)
Uygulama Basamakları
1 Hastayı (ve yakınlarını) uygun bir şekilde karşılayınız.
2 Hasta’dan (ve yakınlarından) dahili ve cerrahi yakınmaları ve hastalıkları ile ilgili
bilgi alınız.
3 Hastada deliryum tanısını düşündürebilecek aşağıdaki klinik bulguları araştırınız.
Aşağıdaki belirti ve bulgular bilinmeli ve sorgulanmalıdır:
o Hastalarda deliryum gelişmeden önce ortaya çıkan prodromal belirtiler sıklıkla huzursuzluk, anksiyete,
irritabilite veya uyku bozuklukları şeklindedir.
o Tablo saatler ya da günler içinde gelişir.
o Bilinçte “bulanıklaşma” ve çeşitli düzeylerde konfüzyon hali mevcuttur.
o Hastalar dikkatlerini toplayamazlar, sorulan sorulara uygun yanıt veremezler ve dikkatleri
çevrelerinde bulunan herhangi bir uyarana kolayca kayar. Kimi zaman ise dikkatlerini yeni soruya
odaklayamaz, eski soru ile ilgili bilgiler vermeye devam ederler.
o Dikkat her uyarana kayabildiğinden, çevrede olan biteni izleyip belleklerine kaydedemezler;
konuşmaları kimi zaman anlaşılmaz olur.
o Zamana ve yere yönelim bozulabilir; kişiye yönelim genellikle sağlamdır.
o Uyku uyanıklık düzeni bozulmuştur
o Kimi olgular uykuya meyilli, hareketsiz iken kimi hastalar ise aşırı hareketli, saldırgan olabilirler.
o Algı bozukluklarına rastlanabilir. Görsel hallüsinasyonlar ve illüzyonlar sıktır; işitsel ve takdil
(dokunma) illüzyon ve hallüsinasyonlarına da rastlanabilir.
o Dış uyaranları yanlış yorumlamaya da bağlı olarak çoğunluğu paranoid nitelikte sanrılar gelişebilir.
o Anksiyete, depresyon ya da manik duygulanıma rastlanabilir.
o Tüm deliryum belirtileri tipik olarak gün içinde dalgalanmalar gösterir
4 Hastada deliryum’un olası nedenlerini araştırınız.
Aşağıdaki durumlar bilinmeli ve sargulanmalıdır:
o Deliryum nedenleri genel olarak 4 grupta toplanabilir:
(a) Birincil beyin hastalıkları (b) Beyni etkileyen sistemik hastalıklar
(c) Entoksikasyonlar
d) Madde bağımlılıklarında çekilme
o Geniş biyokimya, tam kan, tam idrar, EKG rutin olarak istenmelidir.
o Belirti ve bulgulara göre ek tektikler istenmelidir
Araştırılan Tanı
o
o
o
o
o
o
o
o
Klinik Sorular
Wernicke ensefalopatisi
Hipertansif ensefalopati
Hipoglisemi
Santral sinir sisteminde
perfüzyon azalması
Hipoksemi
İntrakranial olaylar
Zehirlenme ya da İlaçlar
Metabolik Bozukluklar
Ataksi? Oftalmopleji Alkol/madde öyküsü ve “ çekilme” belirtileri ? Sempatik aktivitede artma
Yüksek kan basıncı ? Pupil ödemi ?
Diabetes mellitus öyküsü ? (özellikle IDDM) Kan glukoz seviyesinde düşme ?
Kan basıncı azalması ? Hematokrit azalması ? Kardiak out-put azalması ? (ör;kalp yetmezliği, MI, aritmiler)
Arteriel kan gazlarında düşme ?( PO2 azalma) Akciğer hastalığı öyküsü ?
Bilinç kaybı öyküsü? Fokal nörolojk belirtiler ? Meninks irritasyon bulguları ?Ateş ? Lökositoz ?
Deliryuma neden olabilecek bir ilaç kullanımı ? Toksisite belirtileri ?
Hiponatremi, Hipernatremi, BUN/Kreatinin yüksekliği Asidoz, Alkaloz var mı ?
1 2 3
5 Hastaya uygun tedavi planı yapınız.
Aşağıdaki tedavi planı yapılmalıdır:
Tedavi ilkeleri
o
o
Etyolojik tedavi
Semptomatik ve supportif tedavi
1-Etyolojik tedavinin etkisi görülene kadar hastanın stabilizasyonu
2-Kendine ve çevresine zarar vermesinin önlenmesi
3- Kar/zarar oranı yüksek ise psikotrop ilaçlar
Tedavide genel yaklaşımlar
o
o
o
o
o
o
o
o
Deliryum yoğun bakım tedavisi gerektiren bir durumdur; acil servise veya deliryuma neden olan
tabloyla ilgili birimin yoğun bakımına hasta yatırılmalıdır
Tanı ve tedavi sürecinin her aşamasında psikiyatri konsültasyonu istenebilir
Hastanın bilinç durumu, dikkati, oryantasyonu ve diğer bulguları sık sık muayene edilmeli ve muayene
sonucu saat/tarih konularak kaydedilmelidir
Hastanede iyi aydınlatılmış, sakin, sessiz bir ortam deliryumdaki hastalar için en uygun ortamdır
Hastanın konfüzyonu ve ajitasyonu kendisiyle sürekli aynı personelin çalışmasıyla azalır; Gün, ay, yıl,
bulunulan yer ve kendisi ile ilgilenen hemşire ve doktorların adları hastanın rahat görebileceği,
okuyabileceği bir yere yazılmalıdır
24 saat gözlem gereklidir; ayrıca, mümkünse, bir yakınının sürekli hastanın yanında bulunması
ajitasyon riskini azaltır
Zorunlu olmayan ilaçlardan ve özellikle de sedatif-hipnotik ve anksiyolitiklerin gereksiz
uygulamalarından kaçınılmalıdır.
Hastanın kendisine ve çevresine zarar verme potansiyeli saptanırsa, acil müdahale gereklidir. İlk
aşamada kollar ve/veya bacaklar ve/veya tüm vücut hastaya zarar vermeyecek şekilde “tespit”
edilebilir; bu yöntemle kontrol altına alınamayan hastalara, hasta sakinleşene kadar, nöroleptik
(Haloperidol, risperidon, olanzapin) ya da kısa etkili benzodiazepinler (Lorazepam) verilebilir. (Örnek
Tedavi: Haloperidol 1-5 mg/gün, oral, IM ya da yavaş IV, ½-2 satte, hastanın belirtileri kontrol
altına alınana kadar)