Gümrük ve dış ticaret alanında güncel konular

Gümrük ve dış ticaret
alanında güncel konular
İçindekiler
Önsöz
1
1. Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu (KKDF)........................................................................................................... 2
2. Hiç ödenmeyen veya eksik ödenen KKDF hakkında Gümrük Kanunu’nun uygulanması............................................ 2
3. TRT bandrolünde yeni uygulama.............................................................................................................................. 2
4. Faturada yeni düzenleme......................................................................................................................................... 3
5. Yetkilendirilmiş Yükümlü uygulaması........................................................................................................................ 3
6. Akaryakıt antrepolarında yeni düzenlemeler............................................................................................................. 4
7. Antrepolarda yeni teminat uygulaması..................................................................................................................... 4
8. Antrepolarda kamera sistemi zorunluluğu................................................................................................................ 5
9. Antrepolarda Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği (YGM) uygulaması....................................................................... 5
10. İhracatçı Birlikleri’nin dahilde işleme rejimi ile ilgili görevlerinin Ekonomi Bakanlığı’na devredilmesi....................... 6
11. Dahilde işleme rejimi kapsamında nihai kullanım.................................................................................................... 6
12. Dahilde işleme rejimi kapsamında ön plana çıkan hususlar..................................................................................... 6
13. Tek pencere uygulaması......................................................................................................................................... 7
14. Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nda değişiklikler..................................................................................................... 7
15. Kıymet unsurlarının beyanı..................................................................................................................................... 8
16. Royalti ve lisans ödemeleri..................................................................................................................................... 8
17. Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi’nde değişiklikler................................................................................................... 9
18. Yeni ek mali yükümlülükler..................................................................................................................................... 9
19. Yeni Serbest Ticaret Anlaşmaları........................................................................................................................... 10
20. Garanti belgesinin ithalatta aranılmaması............................................................................................................. 10
21. İthalde alınan KDV’de yeni müeyyide.................................................................................................................... 11
2
Önsöz
İhracata dayalı kalkınma hedefini benimsemiş ülkemiz dünya ticareti içindeki
payını her geçen gün artırmaktadır. Bu kapsamda, Türkiye’nin 2023 yılında
500 milyar dolar dış ticaret hacmi ile dünyanın ilk 10 ekonomisinden biri
olması hedeflenmektedir. Bu hedefin hayata geçirilmesi aşamasında; gümrük
hizmetlerinin etkin bir biçimde sunulması, dış ticarette işlem sürelerinin
kısalması ve lojistik sürecinin daha etkinleştirilmesi suretiyle maliyetlerin
düşürülmesi, büyük önem arz etmektedir.
Dış ticaretteki aktörlerin gerek ulusal gerek uluslararası düzeyde rekabet
edebilmesi açısından gümrük ve dış ticaret operasyonlarının kesintisiz
ve etkin bir şekilde yürütülmesi gerekmektedir. Bu ise öncelikle gümrük
uygulamalarının titizlikle takibi, muhtemel risklere karşı gerekli iç ve dış
kontrol ve denetim sistemlerinin ve uygulamalarının tesis edilmesi ile mümkün
olabilmektedir.
Deloitte öteden beri dünyada küresel ticaret konusuna verdiği önem ve
geliştirdiği uzmanlıkla tanınmış bir profesyonel hizmet firmasıdır. Türkiye’nin
dünya ticaretindeki atılımıyla birlikte biz de Deloitte Türkiye olarak son yıllarda
bu alandaki hizmetlerimizi çeşitlendirme ve uzmanlığımızı derinleştirme
yolunda ilerledik.
Cahit Gökçelik
Gümrük ve Dış Ticaret Hizmetleri Lideri
Gümrük ve dış ticaret alanında gerek Türkiye’de gerek uluslararası düzeyde
yaptığımız sayısız proje ile gümrük danışmanlığı ve gümrük denetimi
konularında önemli bir birikime sahip olduk. Dünyadaki diğer Deloitte
ofislerinden öğrendiğimiz bu alana özel yaklaşımlar ve edindiğimiz tecrübe de
bizim en çok faydalandığımız kaynakların başında gelmektedir.
Bu yaklaşım ışığında oluşturduğumuz sistem ve uygulamaları kullanarak
müşterilerimize sunduğumuz hizmetlerde ve gerçekleştirdiğimiz denetimlerde,
gümrük ve dış ticaret açısından önem arz eden ve ön plana çıkan pek çok
hususu tespit ettik. Tespit ettiğimiz hususlardan özellikle son dönemde sıklıkla
rastladıklarımızı içeren bir kısmını bu çalışma aracılığıyla paydaşlarımızın
bilgisine sunmak istedik. Gümrük ve dış ticaretin özgü dinamikleri, mevzuatın
da sürekli olarak değişmesi nedeniyle ortaya çıkacak yeni durumları göz
önünde bulundurarak ve sizlerden gelecek geri bildirimleri de dikkate alarak
belirli dönemlerde bu çalışmayı güncellemeyi ve genişletmeyi planlamaktayız.
Çalışmamızın faydalı olması umuduyla iyi okumalar dileriz.
1
1 2 3 4 5 6 7 8
1. Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu
(KKDF)
İthalatın vadeli (mal mukabili, kabul kredili, vadeli
akreditif) ödeme şeklinde yapılması halinde %
6 oranında KKDF tahsili yapılmaktadır. KKDF’ye
ilişkin ilk düzenleme, 88/12944 sayılı “Kaynak
Kullanımını Destekleme Fonu Hakkında Karar” ile
yapılmıştır. Zaman içinde uygulama usulleri ve oran
konusunda önemli değişikliklere gidilmiştir.
Bu kapsamda, 2014/6852 sayılı “Vadeli İthalatta
Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu Kesintilerinin
Takip ve Tahsili Hakkında Karar” 16 Ekim 2014
tarihli Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Bu Karar
ile vadeli ithalatta KKDF kesintilerinin takip
ve tahsilinin münhasıran gümrük idarelerince
yapılacağı ve KKDF kesintisi için gümrük
beyannamesinin tescil edildiği tarihteki gösterge
niteliğindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası
döviz alış kurunun esas alınacağı düzenlenmiştir.
Bu düzenlemeler çerçevesinde, transfer
fiyatlarındaki düzeltmeler ve royalti ve lisans
ödemeleri kapsamında sonradan oluşacak
ve ithalattan sonra ödenecek gümrük kıymet
unsurları bakımından KKDF doğmaması için
“İstisnai Kıymetle Beyan” yönteminin kullanılması
gerekmektedir.
2. Hiç ödenmeyen veya eksik ödenen KKDF
hakkında Gümrük Kanunu’nun uygulanması
2014/6852 sayılı “Vadeli İthalatta Kaynak
Kullanımını Destekleme Fonu Kesintilerinin Takip
ve Tahsili Hakkında Karar ile;
•İthal edilen eşya ile ilgili olarak hiç ödenmeyen
veya eksik ödenen fon kesintileri ile ithal
eşyasından yanlışlıkla veya fazla alındığı anlaşılan
fon kesintileri hakkında 4458 sayılı Gümrük
Kanunu’ndaki esaslara göre işlem yapılması,
2
9 10 11
•Fon kesintilerine tabi ithal eşyasının yapılan
muayene ve denetleme veya tesliminden
sonra kontrolü sonucunda, tespit edilen fon
kesintisi farklılıklarına ilişkin 4458 sayılı Gümrük
Kanunu'ndaki esaslara göre para cezası
uygulanması,
hükme bağlanmıştır.
Söz konusu düzenleme ile 2013 yılında 4458
sayılı Gümrük Kanunu’nun 234 üncü maddesinde
yapılan değişiklik ile uyumlu olarak, KKDF ‘ithalat
vergileri’ kapsamında değerlendirilmiştir.
Bu çerçevede, hiç ödenmeyen veya eksik ödenen
KKDF için Gümrük Kanunu’nun 234 üncü
maddesi kapsamında fark fonun 3 katı para cezası
uygulanması söz konusu olacaktır. Halbuki 2013
öncesinde, hiç alınmayan veya eksik alınan KKDF
ile ilgili olarak sadece gecikme faizi iki kat alınmak
suretiyle işlem tesis edilmekteydi.
3. TRT Bandrolünde yeni uygulama
Bilindiği üzere, 3093 sayılı TRT Kurumu Gelirleri
Kanunu gereğince televizyonlar, radyo, video,
birleşik cihazlar ile bu cihazların dışında kalan ve
radyo yayınını almaya yarayan her türlü cihazları
imal veya ithal edenler satış sırasında, fabrika
çıkış fiyatı veya ithal maliyeti üzerinden bir defaya
mahsus olmak üzere TRT bandrolüne tabidir.
Kamuoyunda Torba Yasa olarak bilinen 6552 sayılı
Kanun ile 3093 sayılı TRT Gelirleri Kanunu’nda
değişiklik yapılmış ve ticari ithalat maksadıyla
yurda getirilen cihazlar için yurt içinde satıştan
önce alınması gereken TRT Bandrol ücretinin
serbest dolaşıma giriş anında ödenmesi veya
teminata bağlanması zorunluluğu getirilmiştir.
11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21
Bu şekilde, TRT bandrolü kapsamına giren
eşyanın ithalatında, bandrol ücreti matraha dahil
olacağı için ithalde alınan KDV’nin matrahı artmış
bulunmaktadır. Bu şekilde, ithal eşya matrahına
dahil edilmeyen bandrol söz konusu olduğunda
tahsil edilmesi gereken KDV’nin üç katı ceza
uygulanması söz konusu olacaktır.
4. Faturada yeni düzenleme
İthalatta fatura gümrük işlemlerinde özellikle
kıymet tespiti bakımından beyanname ekinde
aranan en önemli belgelerden biridir. Bu
kapsamda, ithalat faturalarının orjinalinin temin
edilemediği durumlarda, belirli koşulların yerine
getirilmesi halinde faks fatura ile de işlem
yapılabilmektedir.
Konuya ilişkin olarak Gümrükler Genel
Müdürlüğü’nce fatura uygulamalarına ilişkin
düzenleme yapılmıştır. Gümrükler Genel
Müdürlüğü’nün 2014/18 sayılı Genelgesiyle;
•Yurt dışında düzenlenen faturalarda imza, kaşe
gibi unsurların aranmaması, içerik olarak gerekli
unsurları taşıyan faturaların kabul edilmesi
şeklinde 2000 yılından beri yapılan uygulamaya
devam edileceği;
•Eşya henüz Türkiye’ye gelmeden Türkiye’deki
alıcısı tarafından satışa konu edilmesi halinde
Türkiye’de düzenlenen bu fatura ile ithalatın
yapılabileceği;
5. Yetkilendirilmiş Yükümlü uygulaması
Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü, gümrük
yükümlülüklerini yerine getiren, kayıt sistemi
düzenli ve izlenebilir olan, mali yeterlilik, emniyet
ve güvenlik standartlarına sahip olan, kendi oto
kontrolünü yapabilen güvenilir firmalara bazı
kolaylıklar tanıyan uluslararası bir statüdür.
5911 sayılı Kanunla yapılan değişiklik ile 4458
sayılı Gümrük Kanunu’nda yer verilmiş olup,
10 Ocak 2013 tarihinde Gümrük İşlemlerinin
Kolaylaştırılması Yönetmeliği ile hayata
geçirilmiştir. Bu statünün benzer bir uygulaması
yaklaşık 10 yıldır Onaylanmış Kişi Statü Belgesi
(OKSB) kapsamında hâlihazırda yürütülmektedir.
Bu yeni statü, Onaylanmış Kişi Statü belgesine
kıyasla (yerinde gümrükleme, izinli gönderici vs.
gibi) ilave yeni basitleştirmeler getirmekte olup,
söz konusu uygulamanın hayata geçmesi ile;
•Geçiş döneminde OKSB uygulamasının 2016 yılı
sonuna kadar devam ettirilmesi,
•Ancak, 2017 yılı itibariyle A ve B sınıfı OKSB
uygulamasının kaldırılması,
düzenlenmiştir.
Bu nedenle, OKSB sahibi firmaların mavi hat
(yeni uygulamada adı yeşil hat) gibi gümrük
basitleştirmelerinden faydalanmaya devam
etmek için 2016 yılı sonuna kadar Yetkilendirilmiş
Yükümlü Sertifikası alması gerekmektedir.
•Faturanın e-fatura sistemi çerçevesinde
düzenlendiği durumlarda kullanıcının e-fatura
uygulamasına kayıtlı olup olmadığının kontrol
edilerek imzalı ve kaşeli e-fatura çıktısının kabul
edileceği,
düzenleme altına alınmıştır.
3
1 2 3 4 5 6 7 8
6. Akaryakıt antrepolarında yeni
düzenlemeler
2014 yılı içerisinde Gümrük ve Ticaret
Bakanlığı’nca akaryakıt antrepolarına ilişkin önemli
düzenlemeler yapılmıştır.
2 Aralık 2014 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan
Gümrük Yönetmeliği değişikliği ile petrol ve
akaryakıt olarak tanımlanan (sıvılaştırılmış petrol
gazı dahil) eşyaların antrepo işlemlerine yönelik
önemli değişiklikler yapılmıştır. Bu düzenleme ile
ham petrol ve transit akaryakıt haricinde akaryakıt
antreposu uygulamasına son verilmiştir.
Bu değişikliklere göre;
•Ham petrol ile yurt dışına transit edilecek eşya
dışında akaryakıt antreposu açma ve işletme izin
taleplerinin değerlendirmeye alınmayacağı,
•Ham petrol ile yurt dışına transit edilecek eşya
hariç olmak üzere, petrol ve akaryakıtın antrepo
rejimine tabi tutulamayacağı ve doğrudan
eşyanın tabi tutulacağı gümrük rejimi hükümleri
çerçevesinde işlem yapılacağı (doğrudan serbest
dolaşım giriş rejimine tabi tutulması gibi),
•Transit edilecek petrol ve akaryakıtın transit
rejimi dışında bir gümrük rejimine tabi
tutulmasına ve transit rejimi dışında bir gümrük
rejimine tabi tutulmak üzere başka akaryakıt
antreposuna aktarılmasına izin verilmeyeceği,
•Petrol ve akaryakıtın miktarını tespit edecek olan
sayaç sisteminin 15 Şubat 2015 tarihine kadar
kurulması gerektiği,
•Yurt dışına transit edilecek eşyanın depolandığı
akaryakıt antrepo tanklarının tesisteki diğer
akaryakıt tanklarıyla bağlantısı bulunmayacağı,
hükme bağlanmıştır.
Kamu denetimleri ve regülasyonların yoğunlaşması
sebebiyle, enerji sektöründe faaliyet gösteren
firmaların lojistik riskler ve arz zincirinde
oluşabilecek ilave maliyetlere karşı hazırlıklı
olmaları önemli görülmektedir.
4
9 10 11
7. Antrepolarda yeni teminat uygulaması
2014 yılı çerisinde Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nca
yapılan önemli düzenlemelerden biri de
antrepolarda teminat uygulamasıdır.
2 Aralık 2014 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan
Gümrük Yönetmeliği değişikliği ile Onaylanmış
Kişi Statü Belgesi (OKSB) ve Yetkilendirilmiş
Yükümlü Sertifikası (YYS) sahibi şirketlerin C ve E
tipi antrepoları hariç antrepo işlemlerinde götürü
teminat uygulaması sonlandırılmıştır.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nca yapılan
düzenleme ile her bir antrepo bazında 01.01.2015
tarihine kadar (01.02.2015 tarihine uzatılmıştır)
100.000 Avro sabit teminat ve bu teminata ilave
olarak ayrıca aşağıdaki şekilde teminat alınması
düzenlenmiştir:
•Antrepolara et ve et ürünleri (2. ve 16. fasıllarda
sınıflandırılan), çay, muz, tütün ve tütün ürünleri,
alkollü içki, mısır, cin mısırı, ceviz (kabuklu veya
kabuksuz), badem (kabuklu veya kabuksuz),
antep fıstığı (kabuklu veya kabuksuz) ile yer
fıstığının (tohumluk, kabuklu veya kabuksuz)
konulması durumunda eşyadan alınması gereken
teminatın, eşyaya ilişkin toplam vergilerin %25’i
kadar,
•Antrepoya konulacak diğer eşyadan alınması
gereken teminatın ise eşyaya ilişkin toplam
vergilerin %10’u kadar,
teminat alınacağı düzenlemiştir.
Onaylanmış kişiler ile yetkilendirilmiş yükümlülerce,
C ve E tipi antrepolarda yapılan işlemlerde götürü
teminat kullanılabilecektir. Götürü teminatını
kullanabilen bu kişilerin C ve E tipi antrepoları
için 100.000 Avro tutarındaki sabit teminat da
alınmayacaktır.
11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21
Antrepoya konan eşya için antrepo türüne göre
değişmekle birlikte A, C, D, E tipi antrepolarda
teminatın genel kural olarak, işletici tarafından
verilmesi gerekmekle birlikte, kullanıcı da teminat
verebilecektir. Antrepo bazında alınacak olan sabit
teminat ise sadece işleticiler tarafından verilecektir.
Firmaların değişen teminat uygulamaları
konusunda düzenli gelişmeleri takip ederek, olası
risklere karşı hazırlıklı olması önem arz etmektedir.
8. Antrepolarda kamera sistemi zorunluluğu
2 Aralık 2014 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan
Gümrük Yönetmeliği değişikliği ile halihazırda
sadece akaryakıt antrepolarındaki kamera sistemi
zorunluluğu şartı tüm antrepolar için getirilmiş
olup, kurulacak kamera sisteminin asgari özellikleri
yine Yönetmelik ekinde belirtilmiştir.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın 16 Ocak 2015
tarihli yazısı ile gümrüksüz satış mağazaları ve
depolarında da antrepolarda bulunması gereken
kamera sisteminin kurulması gerektiği belirtilmiştir.
9. Antrepolarda Yetkilendirilmiş Gümrük
Müşavirliği (YGM) uygulaması
Bilindiği üzere Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği
sistemi hayata geçirilmiş olup bu kapsamda
özellikle gümrük antrepolarında eşya giriş ve
çıkışına, antrepo sayımlarına ve antrepolardaki
elleçleme işlemlerine ilişkin tespit işlemleri
yetkilendirilmiş gümrük müşavirlerince yerine
getirilmektedir.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nca yapılan
Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirleri Tebliğinde
değişiklik yapan düzenleme ile yetkilendirilmiş
gümrük müşavirlerince AN6, AN7, AN8 ve AN9
kodlu antrepolara eşya girişine, antrepolardan
eşya çıkışına, gümrük yükümlülüğü sona
erdikten sonra varsa ilgili kurumlarca yapılacak
kontrol sonuçlarına göre gümrük gözetiminin
sonlandırılmasına, antrepoların sayımına ve
antrepo rejimine tabi eşyanın elleçlenmesine
ilişkin tespit işlemleri ile ilgili hükümler yürürlükten
kaldırılmış; ilgili tespit kodlarına konu işlemler
Gümrük Müdürlüğü’nce gerçekleştirilmeye
başlanmıştır.
Ancak, Danıştay 15’inci Dairesinin Kararı ile anılan
Tebliğ değişikliğinin yürütmesi durdurulmuştur.
Ancak Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından
akabinde çıkarılan Genelge ile eski uygulamaya
dönülmüş, diğer bir değişle YGM’lerin
antrepolardaki tespit işlemlerindeki görev ve
yetkilerinin devam edeceği bildirilmiş, ancak
Gümrük Müdürlükleri’nce görevlendirilen
memurların görevlerini yapmaya devam edeceği
düzenlenmiştir.
Böylece 3’lü kilit uygulaması başlatılmış olup,
antrepo işleticisi, görevli gümrük memuru ve
YGM antrepoya ilişkin kilitlere sahip olacaklardır.
Antrepoya eşya giriş ve çıkışları başta olmak üzere
antrepolardaki tespit işlemlerinde görevli memurlar
ve YGM müştereken tutanakları imzalayacaklardır.
5
1 2 3 4 5 6 7 8
10. İhracatçı Birlikleri’nin dahilde işleme
rejimi ile ilgili görevlerinin Ekonomi
Bakanlığı’na devredilmesi
Ekonomi Bakanlığı’nca yapılan düzenleme ile
dahilde işleme rejimi çerçevesinde İhracatçı
Birlikleri Genel Sekreterlikleri’nce yerine
getirilmekte olan aracı ihracatçı kullanımına izin
verilmesi, temsilci aracılığıyla ithalata izin verilmesi
ve ihracat taahhüdünün kapatılması gibi belli başlı
yetki ve görevleri 1 Ocak 2015 tarihinden itibaren
Ekonomi Bakanlığı taşra teşkilatındaki Bölge
Müdürlüklerine devredilmiştir.
Bu şekilde diğer bazı hususlar yanında özellikle
Dahilde İşleme İzin Belgesi (DİİB) kapatmalarında
İhracatçı Birlikleri’nin görevi sonlandırılmıştır.
11. Dahilde işleme rejimi kapsamında nihai
kullanım
Nihai Kullanım, İthalat Rejim Kararında önceden
tayin edilmiş bazı eşyanın, gümrük mevzuatı
kapsamında belirlenmiş şartlara bağlı olarak
kullanılması halinde indirimli ya da sıfır gümrük
vergisi uygulanmasıdır.
2014/4 sayılı Genelge ile Dahilde İşleme Rejimi
kapsamında Nihai Kullanım izni verilmesi ve
takibine ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir. Bu
kapsamda:
•İthal eşyadan elde edilen işlem görmüş ürünlerin
ihracı esnasında doğacak TEV’in, bahse konu
ithal eşyası için nihai kullanımı nedeniyle
öngörülen indirimli veya sıfır oran üzerinden
hesaplanmasının talep edilmesi halinde,
yükümlüsünce dahilde işleme rejimine giriş
beyannamesinin tesciline kadar nihai kullanım
izni başvurusunda bulunulması mümkündür.
6
9 10 11
•Nihai kullanıma ilişkin GTİP’lerin kullanılmış
olması halinde ihracat beyannamesinin tesciline
kadar da nihai kulanım iznine ilişkin başvuru
yapılabilecektir.
•Nihai kullanıma ilişkin GTİP’lerin kullanılmadığı
durumda ise öncelikle DİR belge veya izninde
ve ilgili beyannamelerde gerekli GTİP düzeltmesi
yapılması gerekmektedir.
12. Dahilde işleme rejimi kapsamında ön
plana çıkan hususlar
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından Dahilde
İşleme Rejimi kapsamındaki işlemlerde denetimler
yoğunlaştırılmış olup, bu kapsamda özellikle;
•Dahilde İşleme İzin Belgelerinin özel şartlara
(ihracatın tamamı gerçekleştirilmeden ithalat
yapılmaması şartı gibi) uyulup uyulmadığı,
•Verimlilik oranı ve fire şartlarına uyulup
uyulmadığı,
•Yurt içinden eşdeğer eşyanın kullanıldığı
durumlarda daha yüksek kaliteli eşyanın ithalinin
yapılıp yapılmadığı,
•İkincil işlem görmüş ürünlerin beyan edilmeden
serbest dolaşıma sokulup sokulmadığı,
•İthal edilen eşyanın süresinde üretime/işleme
sokulup sokulmadığı veya süresi içinde ihracat
yapılıp yapılmadığı,
•Fire kapsamında yer almayan eşyanın yurt içi
piyasaya (serbest dolaşıma) sokulup sokulmadığı,
gibi konularda firmalar yoğun incelemelere tabi
tutulabilmektedir.
Bu kapsamda, söz konusu rejimi kullanan
firmaların benzer riskler konusunda önceden bilgi
sahibi olması ve gerekli tedbirleri almasının faydalı
olacağı düşünülmektedir.
11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21
13. Tek pencere uygulaması
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, gümrüklerde belge
kontrollerinin elektronik ortamda yapılacağı Tek
Pencere Sistemi’ne geçişi başlatmıştır. Sistem,
gümrük işlemleri sırasında istenen tüm belgelerin
tek noktadan temin edilmesini sağlayan e-belge
aşaması ile diğer kurumlara ilişkin taleplerin
tek noktaya yapılmasını sağlayan e-başvuru
aşamasından oluşmaktadır.
Tek Pencere Sisteminin e-belge aşaması
tamamlanmıştır.
Gümrük beyannamesi ekinde aranacak olan
izin, onay ve belgelerin ilgili kurumlar tarafından
Bakanlığa elektronik ortamda gönderilerek
doğrudan gümrük işlemlerinde kullanılması ve
takibi mümkün hale gelmiştir.
Bu kapsamda;
14. Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nda
değişiklikler
6455 sayılı Kanun ile 5607 sayılı Kaçakçılıkla
Mücadele Kanunu’nun kaçakçılık suçlarına ilişkin
3. maddesinde değişiklik yapılmıştır. Yapılan
değişikliklerde özetle:
• Hapis cezalarının alt ve üst sınırlarında artırıma
gidilmiş,
• “Sahte belge” ifadesi gibi sınırlayıcı ibareler
“aldatıcı işlem veya davranış” gibi daha geniş
anlam bulan ifadeler ile değiştirilmiş,
• Aynı neviden eşyaya ilişkin aynı yaptırımlar
getirilmiş,
• Akaryakıt ve tütün mamullerinde yerli üretim
ve yabancı menşeli eşyalar için farklı yaptırımlar
getirilmiştir.
•T.C. ŞEKER KURUMU (şeker ithalatı ve ihracatı)
•EPDK (akaryakıt harici petrol ürünleri ithalatı)
•BORSA İSTANBUL (ham elmas ithalatı)
•ETİ MADEN A.Ş. (Bor tuzları, uranyum ve toryum
madenlerinin ihracatı)
•TSE (Karayolu taşıt araçlarının ithalatı)
•EGM (patlayıcı madde, silah, bıçak vb. ithalatı)
•TAPDK (tütün mamulleri ithalatı)
•UDHB Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (sivil hava
taşıtları ve bunlarda kullanılmaya mahsus eşya
ithali)
tarafından verilen İzin veya Uygunluk Belgeleri
beyannamede kağıt ortamında aranmayacaktır.
Diğer kurumların sisteme dahil edilmesi çalışmaları
devam etmektedir.
7
1 2 3 4 5 6 7 8
15. Kıymet unsurlarının beyanı
16. Royalti ve lisans ödemeleri
Eşyanın gümrük kıymetinin doğru beyanına ilişkin
olarak royalti ve lisans ödemeleri ve transfer
fiyatlandırması politikaları çerçevesinde yapılan
debit note veya fiyat farkı faturalarının beyanı ön
plana çıkmaktadır.
Başta ilişkili firmalar olmak üzere, firmalarca
özellikle ithal eşyasına ilişkin olarak sonradan
yurt dışındaki satıcıya royalti ve lisans ödemeleri
gerçekleştirilebilmektedir. Gümrük mevzuatı
gereğince ithal eşyası ile ilgili olan royalti ve
lisans ödemeleri eşyanın gümrük kıymetine dahil
edilmesi gereken unsurlardan biridir.
Eşyanın ithali sırasında kıymet matrahına
girebilecek ilave royalti-lisans gibi kıymet
unsurlarının beyan edilmemesi nedeniyle, gümrük
idaresince yapılan inceleme veya sonradan kontrol
neticesinde beyana göre hesaplanan ithalat
vergileri ile ilave tahakkuk sonrası alınması gereken
ithalat vergileri arasındaki farklılıklarda cezai işlem
uygulanmaktadır.
Benzer şekilde, eşyanın ithali sonrasında transfer
fiyatlandırması düzeltmeleri çerçevesinde yapılan
debit note ödemelerinin beyan edilmemesi
nedeniyle, gümrük idarelerince cezai işlem
uygulanmaktadır.
Bu tür sonradan ortaya çıkan kıymet farklarına
ilişkin ödemeler ayrıca KKDF açısından da önem
arz etmektedir. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nca
yapılan düzenleme ile İstisnai Kıymet Yoluyla
Beyan yapılan hallerde, tamamlayıcı beyanın
gümrük idaresine verilmesi gerektiği süreden
sonra istisnai kıymete ilişkin ödemenin yapılması
durumunda, KKDF kesintisi yapılacaktır.
8
9 10 11
Royalti ve Lisans Ödemelerine ilişkin 2 Seri No.lu
Gümrük Genel Tebliği yayımlanmıştır.
Bu kapsamda hangi hallerde royalti ve lisans
ödemelerinin gümrük kıymetine dahil edileceği
ve istisnai kıymetle beyana ilişkin işlemler detaylı
olarak düzenlenmiştir.
Tebliğ ile vergi idaresine KDV beyannamesi verilmiş
olması durumunda gümrük idarelerince usulsüzlük
cezası uygulanması konusuna açıklık getirilmiştir.
Gümrük idaresine beyan edilmeyen royalti veya
lisans ücreti ödemesine ilişkin KDV’nin 1 veya
2 nolu KDV Beyannamesi ile vergi dairesine
ödenmesi durumunda, gümrük idaresine beyan
edilmeyen ve sadece KDV’ye tabi her bir beyan
için Gümrük Kanunu’nun 241 inci maddesi
uyarınca usulsüzlük cezası uygulanacağı hükme
bağlanmıştır.
11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21
17. Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi’nde
değişiklikler
Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GTS), özellikle
gelişmiş ülkelerin gelişmekte olan ya da az gelişmiş
ülkelere tanıdıkları bir tavizli rejimdir. Ülkemiz
de Avrupa Birliği ile aramızdaki Gümrük Birliği
yükümlükleri kapsamında AB’nin Genelleştirilmiş
Tercihler Sistemi ile uyumlu bir sistemi
uygulamaktadır. Ülkelerin gelişmişlik düzeylerine
göre bu kapsamdan faydalanacak ülkeler düzenli
olarak güncellenmektedir.
2015 yılı İthalat Rejim Kararı ile “Genelleştirilmiş
Tercihler Sisteminden Yararlanacak Ülkeler”
listesinde bazı değişiklikler yapılmıştır.
Çin, Maldivler, Tayland “Gelişme Yolundaki
Ülkeler” listesinden, Ekvador ise “Özel Teşvik
Düzenlemelerinden Yararlanacak Ülkeler”
listesinden çıkarılmıştır.
Botsvana, Fiji, Fildişi Sahilleri, Gana Kamerun,
Kenya, Namibya ve Svaziland “Gelişme Yolundaki
Ülkeler” listesine eklenmiştir. Ancak Svaziland
hariç bu ülkeler idari işbirliği şartlarını henüz
karşılamadığından GTS kapsamında tercihli
tarifeden faydalanamamaktadır.
18. Yeni ek mali yükümlülükler
Son zamanlarda değişik sektörlerde özellikle
doğrudan tüketiciye sunulan ürünlerde ek
mali yükümlülük uygulamasına gidildiği
gözlenmektedir. Bu kapsamda;
•4 Mart 2014 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan
Karar ile gözlük çerçevelerinin ithalatında 2
yıl süreyle korunma önlemi olarak ek mali
yükümlülük uygulanması yürürlüğe girmiştir.
•8 Nisan 2014 tarihli Resmi Gazete’de
yayımlanan Karar ile seyahat çantaları, el
çantaları ve benzeri mahfazaların ithalatına ilişkin
2 yıl süreyle korunma önlemi olarak ek mali
yükümlülük uygulanması yürürlüğe girmiştir.
•8 Nisan 2014 tarihli Resmi Gazete’de
yayımlanan Tebliğ ile sentetik ve suni devamsız
liflerden ipliklerin (55.08, 55.09 -5509.52,
5509.61 ve 5509.91 hariç-, 55.10 -5510.20
hariç-, 55.11) ithalatında dampinge karşı kesin
önlem getirilmiştir.
•11 Nisan 2014 tarihli Resmi Gazete ile
yayımlanan Tebliğ’e göre, 2917.6.00.00.11 GTİP
nolu eşyanın (tereftalik asit) ithalatında 2 yıl
süreyle ek mali yükümlülük şeklinde korunma
önlemi yürürlüğe girmiştir.
•4 Temmuz 2014 tarihinde Resmi Gazete ile
yayımlanan Tebliğ ile Çin Halk Cumhuriyeti
menşeli “gazla çalışan anında su ısıtıcıları”
eşyasına yönelik dampinge karşı kesin önlem
yürürlüğe konulmuştur.
•2 Ağustos 2014 tarihli Resmi Gazete’de
yayımlanan Bakanlar Kurulu Kararı ile bazı
ayakkabı ve ayakkabı üretiminde kullanılan
ürünlere İlave Gümrük Vergisi getirilmiştir.
•18 Ekim 2014 tarihli Resmi Gazete’de
yayımlanan Bakanlar Kurulu Kararı ile “dövülmüş
olan demir veya alaşımsız demir çubuk” cinsi
eşyanın ithalatında ilave gümrük vergisi tahsil
edilmesine karar verilmiştir.
•31 Ekim 2014 tarihli Resmi Gazete’de
yayımlanan Bakanlar Kurulu Kararı ile
3907.60.20.00.00 GTİP nolu polietilen tereftalat
ithalatında 3 yıl süreyle korunma önlemi olarak
ek mali yükümlülük uygulanması yürürlüğe
girmiştir.
•6 Şubat 2015 tarihli Resmi Gazete’de
yayımlanan Bakanlar Kurulu Kararı ile bağ bahçe
ürünleri, et kıyma makinesi, mikser, tornavida
ve uçları, diş açma aletleri, testereler, el aletleri,
matkaplar, Anahtarlar, tıraş makineleri, çatal,
kaşık, bıçak, kaynak lambaları, kahve ve baharat
değirmenleri, dondurma makineleri, kalemtıraş
ve bıçakları, manikür pedikür aletleri, el arabalar
ve benzeri ürünlerde İlave Gümrük Vergisi
getirilmiştir.
9
1 2 3 4 5 6 7 8
19. Yeni Serbest Ticaret Anlaşmaları
Ülkemizce bugüne kadar 31 adet Serbest Ticaret
Anlaşması (STA) imzalanmış, bunlardan 11’i, AB
üyelikleri nedeniyle feshedilmiştir. Halihazırda
yürürlükte olan STA’lar: EFTA, İsrail, Makedonya,
Bosna ve Hersek, Filistin, Tunus, Fas, Suriye, Mısır,
Arnavutluk, Gürcistan, Karadağ, Sırbistan, Şili,
Ürdün, Morityus, Güney Kore, Kosova.
İç onay süreci tamamlanmamış STA’lar: Lübnan
ve Malezya.
Müzakereleri tamamlanmış olan STA’lar: Gana
ve Moldova.
Malezya ile STA 17.04.2014 tarihinde imzalanmış
olup, buna göre tekstil-konfeksiyon, demirçelik, elektrik-elektronik ve otomotiv ürünlerinde
gümrük vergilerinin 3,5 ve 8 yıllık indirim
takvimine tabi olması, tarım ürünlerinde ise 8
yılın sonunda tarife satırı bakımından Malezya'ya
ihracatın %94'ünün, ithalatın ise %47'sinin
tercihli pazara girişi sağlanacaktır. Ayrıca STA'nın
yürürlüğe girmesiyle tarife satır sayısı bakımından
Malezya'ya ihracatın %71'i, Malezya'dan ithalatın
%69'u, hâlihazırda ticarete konu olan ürünler
bakımından ise ihracatın %83'ü, ithalatın %68'i
gümrük vergisinden muaf olarak gerçekleştirilecek
ve 8 yıllık geçiş döneminin sonunda ticarete konu
ürünler bakımından ihracatın %94'ü, ithalatın
ise %75'i gümrük vergisinden muaf olarak
gerçekleştirilecek ve en geç 8. yılsonunda sanayi
ürünlerindeki tüm gümrük vergileri karşılıklı
olarak sıfırlanacaktır. Malezya ile imzalanan
STA için henüz karşılıklı iç onay süreçleri
tamamlanmamıştır.
10
9 10 11
Türkiye-İran Tercihli Ticaret Anlaşması 28.01.2014
tarihinde imzalanmış ve 2015 yılı başı itibariyle
yürürlüğe girmiştir. Anlaşma ile Türkiye'nin bazı
tarım ürünlerinde İran'a tarife indirimi vermesi,
buna karşılık İran'ın sanayi ürününde Türkiye'ye
tarife indirimi sağlaması kararlaştırılmıştır. İran'ın,
anlaşma ile Türkiye'ye tarife indirimi sağlayacağı
ürünler arasında, temizlik ürünleri, ilaç, kozmetik,
plastik malzemeler, orman ürünleri, tekstil, hazır
giyim, ev tekstili, mobilya, çelik ürünleri, demir ve
demirdışı metaller, buzdolabı, bulaşık makineleri
gibi beyaz eşya ürünleri, klimalar ve elektrikelektronik ürünleri gibi birçok ürün yer almaktadır.
Türkiye-İran Tercihli Ticaret Anlaşması, ülkemizin
Serbest Ticaret Anlaşmaları dışında ticaretin
artırılmasına yönelik yaptığı ilk anlaşmadır.
20. Garanti belgesinin ithalatta
aranılmaması
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında
Kanun hükümleri uyarınca, garanti belgelerinin
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nca onaylanması
uygulamasına son verilmiş, bu kapsamda
2014/6 sayılı “İthalinde Garanti Belgesi Aranacak
Maddelere İlişkin Tebliğ” yürürlükten kaldırılmıştır.
Yapılan düzenleme ile ithalat beyannamesi ekinde
garanti belgesi uygulamasına son verilmiştir.
Ancak üretici ve ithalatçılar tarafından garanti
belgesi düzenlenmesi uygulaması devam
etmektedir.
11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21
21. İthalde alınan KDV’de yeni müeyyide
2013 yılında Gümrük Kanunu’nda yapılan
değişiklik ile söz konusu Kanunun cezalara ilişkin
234 üncü maddesinde geçen ‘gümrük vergisi’
ibareleri ‘ithalat vergileri’ olarak değiştirilmiştir.
Söz konusu değişiklik öncesinde KDV
oranının yanlış beyan edilmesi durumunda,
KDV matrahında bir değişiklik olmadığından
sadece Gümrük Kanunu’nun 241 inci maddesi
çerçevesinde usulsüzlük cezası uygulanmaktaydı.
Yapılan bu değişiklik sonrasında Gümrükler Genel
Müdürlüğü tarafından çıkarılan 2013/39 sayılı
Genelge ile KDV oranının yanlış beyan edilmesi
nedeniyle eksik KDV uygulanması durumlarında,
4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 234 üncü
maddesinin uygulanması gerektiği belirtilmiştir.
Ağır müeyyidelere tabi olmamak açısından gümrük
beyanlarında KDV oranının doğru beyan edilmesi
büyük önem arz etmektedir.
11
Neden Deloitte?
Gümrük ve Dış ticaret operasyonlarını yönetirken ihtiyaç duyduğunuz destek
konusunda Deloitte’un sunduğu global kaynaklara, bilgi birikimine, uzmanlığa
ve tecrübeye güvenebilirsiniz.
Deneyimli danışmanlarımız:
•İhtiyaçlarınızı analiz ederek değişen gümrük ve dış ticaret konularını analiz
edebilir,
•Gümrük ve dış ticaret konusunda sürekli olarak danışmanlık hizmeti verebilir,
•Deloitte’un sahip olduğu dünya çapındaki bilgi erişim ağı sayesinde,
dünyadaki farklı gümrük ve dış ticaret uygulamaları hakkında bilgi sunabilir,
•Maliyetlerinizi azaltacak gümrük uygulamaları konusunda danışmanlık
hizmeti verebilirler.
Ekiplerimiz ayrıca, mevcut risklerin tespiti ve var olması halinde
mevzuata uygun olarak ortadan kaldırılması için firmaların gümrük ve
dış ticaret işlemlerini resmi denetimlerdeki bakış açısı ile düzenli olarak
denetleyebilmekte ve sonuçlarına ilişkin olarak öneriler sunabilmektedir.
12
13
Daha fazla bilgi için
Ahmet Cangöz
Vergi Hizmetleri Lideri
Ortak
[email protected]
Cahit Gökçelik
Gümrük ve Dış Ticaret Hizmetleri Lideri
[email protected]
Barış Demirel
Müdür
[email protected]
Deloitte Türkiye
İstanbul Ofisi
Deloitte Values House Maslak No1 34398 İstanbul
+90 (212) 366 60 00
Ankara Ofisi
Armada İş Merkezi
A Blok Kat:7 No:8
Söğütözü, Ankara
06510
+90 (312) 295 47 00
İzmir Ofisi
Punta Plaza 1456 Sok.
No:10/1 Kat:12
Daire:14 - 15
Alsancak, İzmir
+90 (232) 464 70 64
Bursa Ofisi
Zeno Center İş Merkezi
Odunluk Mah. Kale Cad.
No:10 d
Nilüfer, Bursa
+90 (224) 324 25 00
www.deloitte.com.tr
Çukurova Ofisi
Günep Panorama İş Merkezi
Reşatbey Mah. Türkkuşu
Cad. Bina No:1 B Blok Kat:7
Seyhan, Adana
+90 (322) 237 11 00
/deloitteturkiye
/company/deloitte-turkey
/deloitteturkiye
/company/deloitte-turkey
Deloitte, denetim, vergi, danışmanlık ve kurumsal finansman alanlarında, birçok farklı endüstride faaliyet gösteren özel ve kamu
sektörü müşterilerine hizmet sunmaktadır. Dünya çapında farklı bölgelerde 150’den fazla ülkede yer alan global üye firma ağı ile
Deloitte, müşterilerinin iş dünyasında karşılaştıkları zorlukları aşmalarına destek olmak ve başarılarına katkıda bulunmak amacıyla
dünya standartlarında yüksek kaliteli hizmetler sunmaktadır. Deloitte, 200.000’i aşan uzman kadrosu ile kendini mükemmelliğin
standardı olmaya adamıştır.
Deloitte; İngiltere mevzuatına göre kurulmuş olan Deloitte Touche Tohmatsu Limited (“DTTL”) şirketini, üye firma ağındaki
şirketlerden ve ilişkili tüzel kişiliklerden bir veya birden fazlasını ifade etmektedir. DTTL ve her bir üye firma ayrı ve bağımsız birer
tüzel kişiliktir. DTTL (“Deloitte Global” olarak da anılmaktadır) müşterilere hizmet sunmamaktadır. DTTL ve üye firmalarının yasal
yapısının detaylı açıklaması www.deloitte.com/about adresinde yer almaktadır.
Bu belgede yer alan bilgiler sadece genel bilgilendirme amaçlıdır ve Deloitte Touche Tohmatsu Limited, onun üye firmaları veya
ilişkili kuruluşları (bütün olarak Deloitte Network) tarafından profesyonel bağlamda herhangi bir tavsiye veya hizmet sunmayı
amaçlamamaktadır. Deloitte Network bünyesinde bulunan hiçbir kuruluş, bu belgede yer alan bilgilerin üçüncü kişiler tarafından
kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir.
© 2015. Daha fazla bilgi için Deloitte Türkiye (Deloitte Touche Tohmatsu Limited üye şirketi) ile iletişime geçiniz.
14