43) Sindirim Sistemi #2

11. SINIF KONU
ANLATIMI
43
SİNDİRİM SİSTEMİ 2
SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI
SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI
4) Mide
✔ Tek gözlü torba şeklinde olan, kaburgaların ve diyaframın altında karın boşluğunun
sol üst bölgesinde, yemek borusu ve ince bağırsak arasında bulunan « J » şeklindeki
organdır.
✔ Midenin yemek borusu ile bağlandığı yere kardia, ince bağırsak ile bağlandığı
bölgeye pilor denir. En geniş bölümüne ise fundus denir.
✔ Mide ve karın bölgesindeki organların dış kısmında bağ dokudan oluşan periton
(karın zarı) bulunur.
✔ Midedeki tüm olayları vagus siniri ve gastrin hormonu düzenler.
✔ Yemek borusu ve midenin bağlantı bölgesinde özel bir kas halkası vardır. Bu
kasıldığında mide girişi kapatılır. Mide içindeki sindirim hareketleriyle mide içeriğinin
yemek borusuna dönmesi engellenir. Yemek borusundaki peristaltik hareket mideye
ulaşınca ise açılır.
✔ Mide duvarı içten dışa doğru üç tabakadan oluşur.
İç tabaka  Mukoza tabakası
Orta tabaka  Enine boyuna çapraz düz kaslar
Dış tabaka  Bağ doku
bulunur.
SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI
✔ Düz kas tabakasının çeşitli olması mideye hareket çeşitliliği kazandırır. Bu
şekilde mekanik sindirim yapılmış olur.
✔ Midenin iç yüzeyindeki bezler çeşitli tiptedir. Bazıları mide iç yüzeyini
kaplayan mukus salgısı, bazısı ise HCl ve sindirim enzimleri salgılar. Tüm
bunların karışımı olan mide sıvısı (mide özsuyu) salgılanır.
✔ Mide özsuyunda mukus, HCl, pepsinojen bulunur. Bunlara ek olarak genç
memelilerde (bebek) ve sütle beslenen çocuklarda renin (lap) denilen enzim
bulunur.
► Renin (Lap)
Renin enzimi, sütteki kazein proteini çöktürmeye (peynirleştirmeye)
dolayısıyla midede uzun zaman kalmasına ve sindiriminin kolaylaşmasına
yardımcı olur. Aksi halde kısa sürede bağırsağa geçen süt tam
sindirilemediğinden ishale neden olur.
► Mukus
Mide mukozasını örterek korur. Devamlı sindirildiğinden sürekli salgılanır.
SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI
► HCl
✔ İnaktif durumdaki pepsinojeni aktif pepsin haline dönüştürür.
HCl
pepsinojen

pepsin
✔ Pepsinin çalışması için uygun pH ortamı sağlar.
✔ Besinlerle mideye giren mikropları öldürür.
✔ Pankreas ve bağırsak bezlerinin salgı yapmasını uyarır.
► Pepsin
✔ İnaktif olarak pepsinojen halinde salgılanır. HCl sayesinde pepsin haline
dönüşür.
✔ Asit pH da çalışır. (1,5 – 2,5)
✔ Proteinleri polipeptidlere dönüştürür. (Kimyasal sindirim)
✔ Ergin insanlarda renin enziminin görevini yapar.
SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI
► Besinler ağızda çiğnenirken vagus siniri midenin çıkış kapısına yakın bir bölgede
bulunan hücreleri uyarır.
► Bu hücreler gastrin hormonu salgılar.
► Gastrin hormonu kana verilince mukoza tabakasındaki bezler uyarılır ve mide özsuyu
salgılanır.
► Besinler mide hareketleri ve mide özsuyu sayesinde bulamaç haline dönüştürülür.
Buna kimus denir. Kimus, pilor kaslarının gevşemesiyle ince bağırsağa geçer.
SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI
5) Onikiparmak Bağırsağı (Duedonum)
✔ İnce bağırsağın ilk 20 – 25 cmlik bölümüdür. Kimus onikiparmak bağırsağına
geçince sinirsel uyarılarla sekretin ve kolesistokinin hormonu salgılanır. Bu
hormonlar pankreas ve karaciğerin salgı salgılamasını kontrol eder.
✔ Onikiparmak bağırsağından ayrıca enterogastrin hormonu da salgılanır. Bu
hormon mideyi uyararak gastrin hormonunun salgılamasını durdurur.
✔ Sekretin hormonu pankreası uyararak kimusu nötralleştirecek bazik özellikte sıvı
salgılamasını sağlar.
✔ Kolesistokinin hormonu safra kesesinin kasılmasını uyarır. Safranın ince bağırsağa
dökülmesini sağlar. Aynı zamanda pankreası uyararak pankreatik enzimlerin
dökülmesini sağlar.
✔ Safra karaciğerden koledok kanalı, pankreas enzimleri ise wirsung kanalı ile
onikiparmak bağırsağına taşınır. Bu iki kanalda bağırsağa girmeden önce vater
kabarcığına taşınır. Oradan bağırsağa geçerler.
✔ İnce bağırsak içerisinde kasların hareketi sonucu oluşan besin karışımına kilus
denir.