Malatya Beydağı Devlet Hastanesinde Yenidoğan İşitme Tarama

Malatya Beydağı Devlet Hastanesinde Yenidoğan İşitme Tarama Sonuçlarımız
Rıfat Karlı1, Muhammed Fatih Evcimik1, Arzu Karlı2
1
Malatya Beydağı Devlet Hastanesi, Kulak Burun Boğaz Kliniği
2
Malatya Devlet Hastanesi, Çocuk Hastalıkları Kliniği
Özet
Amaç: Bebekler doğumdan itibaren yaşamlarının ilk haftalarında çevredeki sesleri, aile içi
konuşmaları dinleyerek kullanacakları lisanın temelini oluştururlar. Konjenital işitme kaybı
olan çocuklarda çocuğun konuşma, lisan gelişimi durur. Zihinsel, sosyal, ruhsal gelişimi
yavaşlar. Konjenital işitme kaybının erken tanısında yenidoğan işitme taramasının çok önemli
yeri vardır.
Materyal ve Metod: Sunmuş olduğumuz çalışmada Mart 2008–Temmuz 2009 tarihleri
arasında Malatya Beydağı Devlet Hastanesi’nde doğumu gerçekleşen ve çevre bölgelerden
gönderilerek yenidoğan işitme taraması yapılan 2714 bebeğin sonuçları sunuldu. Çalışma
kadın doğum ve pediatri yeni doğan servisleriyle kordineli olarak yürütüldü. İşitme taraması,
TEOAE (Transient Evoked Otoacoustic Emissions) yöntemi ile üç aşamalı olarak yapıldı.
Birinci aşamada, yenidoğan bebekler hastaneden taburcu olmadan değerlendirildi.
Bulgular ve Sonuç: Birinci basamakta toplam 2714 bebeğin ilk kontrolleri yapıldı ve bunların
451’ inde emisyonlar alınamadı. Bu 451 bebeğin ikinci ve üçüncü kontrolleri sonucunda ise
toplam 47 bebekte emisyonlar alınamadı. Emisyonları alınamayan toplam 47 bebek ileri tetkik
ve tedavi için üçüncü basamak sağlık kuruluşuna sevk edildi.
Anahtar Kelimeler: TEOAE, Otoakustik emisyon, Yenidoğan, İşitme taraması
The results of newborn hearing screening in Malatya Beydagı State Hospital
Summary
Background: Babies build the foundations of the language they will use throughout their lives
by listening to the voices around and in-family conversations starting from the very first weeks
of their lives following birth. Talking and language development stop in children with
congenital hearing loss. Mental, social, and emotional development slows down. Newborn
hearing screening plays a vital role in early diagnosis of congenital hearing loss.
Methods: In this study, we present the results of 2714 babies that went through newborn
hearing screening, some of whose deliveries took place in Malatya Beydagi State Hospital and
some referred from the surrounding regions, between March 2008 and July 2009. Hearing
Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi (Journal of Harran University Medical Faculty) Cilt 6, Sayı 2, 2009
screening was performed in a three-staged process using the TEOAE (Transient Evoked
Otoacoustic Emissions) method. In the first phase, newborns were evaluated before they were
discharged from the hospital.
Results and Conclusions: In the first stage, initial checks on 2714 babies were performed and it
has not been possible to obtain emissions from 451 of them. At the end of the second and third
examinations on these 451 babies, it has not been possible to obtain the emissions in a total of
47 babies. These 47 babies, from whom emissions were not possible to obtain, were referred to
the next one step higher healthcare organization.
Key words: TEOAE, Otoacoustic Emission, Newborn, Hearing screening
Yazışma Adresi
M. Fatih Evcimik
Adres: Malatya Beydağı Devlet Hastanesi KBB Kliniği, Turgut Özal M. Çevre yolu üzeri 44090 Malatya
[email protected]
Tel: 0505 7763567
Fax: 0212 5714564
Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi (Journal of Harran University Medical Faculty) Cilt 6, Sayı 2, 2009
Giriş
tercih edilmektedir. Uyarılmış otoakustik
Konjenital anomaliler arasında sıklıkla
emisyonların işitme taramasında en çok
karşılaşılan işitme kaybının yenidoğanlarda
kullanılan iki şekli vardır. Bunlar TEOAE
oranının
(Transient
1:1000
ile
6:1000
oranında
Otoacoustic
Emissions)
ve
değiştiği kabul edilir. Doğumdan itibaren
DPOAE (Distortion Product Otoacoustic
sahip olunan normal bir işitme bireyin
Emissions)
konuşma, lisan, sosyal ve emosyonel
yenidoğan işitme taramalarında başarıyla
gelişimi için hayati önem taşır.
kullanılmasına
Bu
nedenle
Her
rağmen
ikisi
de
TEOAE,
işitme
DPOAE’ye göre teknik olarak daha basit,
kaybının erken dönemde fark edilememesi,
test süresinin daha kısa olması ve daha
işitme
boyu
hassas olması sebebiyle daha çok tercih
etkileyen engellilik durumuna yol açar.
edilir. Ülkemizde (Ulusal Yenidoğan İşitme
Erken dönemde tespit edilebilen işitme
Taraması Kampanyası) Sağlık Bakanlığı ve
kayıplı
bazı
engelli
konjenital
testleridir.
çocuğun
bebekler
için
yaşam
değişik
tedavi
Üniversitelerimizin
öncülüğünde
seçenekleri söz konusu olmakla beraber
başlatılmış olup hayati önemi olan bu
hafif orta derece işitme kaybı tespit edilen
çalışma geldiğimiz noktada tüm yurtta
bebekler erken dönemde işitme cihazı ile
giderek yaygınlaşmaktadır.
amplifikasyon uygulanarak bu durumu en
az zararla atlatıp normale yakın gelişmesi
Materyal ve metod
sağlanabilir.
Çalışmamızda, retrospektif olarak Mart
Yenidoğan işitme taraması, işitme
2008 – Temmuz 2009 tarihleri arasında
kaybı olan bebeklerin invasiv olmayan, en
Malatya Beydağı Devlet Hastanesi’nde
kısa ve ucuz şekilde, kesin olarak tanı
doğumu gerçekleşen ve çevre bölgelerden
almasını
işitme
hastanemize
içinde
işitme taraması yapılan 2714 bebeğin
sağlık
sonuçları
amaçlar.
taramalarında,
bulunduğumuz
Yenidoğan
bizimde
ikinci
basamak
yönlendirilerek
sunuldu.
İşitme
yenidoğan
taramaları,
hizmeti veren merkezlerde yaygın olarak
çalışma günleri bebek hastaneden taburcu
uyarılmış otoakustik emisyon (EOAEs;
olmadan yapıldı. Tatil günlerinde taburcu
Evoked
testi
olan bebeklerin ailelerine, tatil sonrası ilk
şüpheli
hafta içerisinde bebeklerine işitme taraması
Otoacoustic
kullanılmaktadır.
Bu
Emissions)
yöntemle
çıkan hastalar için ise işitsel beyin sapı
yapılması
cevabı
Brainstem
görevlilerce bildirildi. İlk ve/veya ikinci
Response) ölçümleri bir üst seçenek olarak
tarama testini yaptırıp sonrasında kontrole
(ABR;
Auditory
için
getirmeleri
Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi (Journal of Harran University Medical Faculty) Cilt 6, Sayı 2, 2009
gerektiği
gelmeyen
hastalar
çalışmaya
dahil
edilmedi.
yapılması için iki hafta sonrasına randevu
verildi.
İşitme
taramaları,
odyoloji
İkinci basamakta; birinci taramada
yerde,
tek veya iki taraflı emisyonları negatif
hastanemizin Kadın Hastalıkları ve Doğum
çıkan bebeklere tekrar ölçüm yapıldı. İkinci
servisi ile Pediatri Servislerinin olduğu
kontrolde iki kulağından da geçen bebekler
binada sadece işitme taraması yapılmak
taramadan
üzere tahsis edilmiş izole özel bir odada
basamak taramadan geçemeyen bebekler iki
odyometri teknisyenleri tarafından yapıldı.
hafta sonra tekrar kontrole çağrıldı ve
Emisyon ölçümleri için bebeğin uykuda
üçüncü kez tarama testi yapıldı. Üçüncü
olması tercih edildi ancak hareketsiz bir
ölçüm
durumdayken de uygun bebeklere test
timpanometrik inceleme ve KBB hekimi
yapıldı. Pediatrik problar dış kulak yolunun
tarafından bebeklerin kulak muayenesi
büyüklüğü
değişik
yapılarak buşon, debris veya otit gibi bir
boyutlarda en uygun olan prob ucu tercih
durum varsa tedavisi düzenlendikten sonra
edildi.
tarama testi için tekrar randevu verildi.
laboratuarından
ayrı
dikkate
bir
alınarak
Hastanemizde yenidoğan bebeklerin
işitme
taraması
TEOAE
yöntemi
ile
geçti
kabul
yapılmadan
İkinci
edildi.
evvel
bebeklere
Kulak problemi yoksa üçüncü kez tarama
testi
yapıldı.
Üçüncü
da
Otodynamich Echoport ILO 288 Screener,
taramadan
otoakustik emisyon cihazı ile yapıldı. 4
ölçümlerinide içeren daha ileri tetkik
frekans bandında (1 kHz, 1,4 kHz, 2 kHz,
yapılması için bir üst basamak sağlık
2,8 kHz, 4 kHz ) bakılan otoakustik
merkezine sevk edildi. İlk tarama testinde
emisyon ölçümlerinden en az 3 frekans
testi geçemeyerek kontrole çağrıldığı halde
bandında pozitif emisyon cevabı elde
kontrollerine gelmeyen hastalar çalışmaya
edilmesi sonucu bebekler taramadan geçti
dahil edilmedi. Tarama testi sonuçları
olarak kabul edildi.
aileye
TEOAE testi ile yapılan işitme
geçemeyen
basamakta
verilerek
bilgilendirildi.
taramaları, üç basamaklı olarak yapıldı.
formuna
Birinci basamakta; bebeğe iki taraflı ölçüm
yapıldı.
Çıkan
işlenerek
bebekler
konu
hakkında
sonuçlar
istatistik
ABR
izlem
kayıtları
yapıldı ve iki taraflı emisyon cevabı pozitif
alınan bebeklerin taramadan geçtiği kabul
Bulgular
edildi. Bir ya da iki taraflı emisyon cevabı
Toplam 2714 bebeğe işitme taraması
elde edilemeyen bebeklerin tekrar test
yapıldı. Bu bebeklerden 2263 (% 83,4)
tanesi yapılan ilk işitme taramasından
Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi (Journal of Harran University Medical Faculty) Cilt 6, Sayı 2, 2009
pozitif sonuç alarak tarama testini geçti.
dönemlerde Avrupa Birliği Ülkelerinde iki
Geriye kalan 451 (% 16,6) bebek 1-3
kulağında
arasında değişen sayılarda kontrole çağrıldı.
çocukların %50’sine üç yaşına kadar tanı
Her üç kontrolde negatif sonuç alarak testi
konulamadığı belirtilmiştir (2). Amerika
geçemeyen ve bir üst basamak sağlık
Birleşik
kuruluşuna sevk edilen bebek sayısı 47 (%
çalışmada ise yenidoğan işitme taraması
1,7) idi. Testi geçemeyerek sevk edilen 47
yapılmamış hafif veya orta derecede işitme
bebeğin 38 ( % 1,4) bilateral, 5 (% 0,18)
kayıplı bebeklere ortalama 25 aylık iken
sağ kulakta, 4 (% 0,14) sol kulakta işitme
tanı konduğu, ileri derecede işitme kayıplı
kaybı şüphesi mevcuttu.
bebeklerin ise ortalama 15 aylık iken tanı
kalıcı
işitme
kaybı
Devletleri’nde
aldığı
bildirilmiştir
olan
yapılan
(3).
bir
Gelişmiş
Tartışma
ülkelerdeki bu yüksek oranlar ülkemizde
Konjenital anomaliler arasında sıklıkla
özellikle ekonomik ve sosyokültürel düzeyi
karşılaşılan işitme kaybı oranı, ülkelere
düşük
göre değişmekle beraber yenidoğanlarda
bebeklerin
görülme sıklığı 1/1000 ile 6/1000 oranında
rehabilitasyonunun
olduğu kabul edilir (1) . Bu oranlar riskli
olduğunu
grup
intrauterin
engelli bebeklere üç aylık olmadan önce
enfeksiyonlar, kafa travması, düşük doğum
tanı konması ve bebek altı aylık olmadan
ağırlığı, neonatal sarılık, yoğun bakımda
işitme cihazı uygulanması önerilmektedir
kalan bebekler ve metabolik sendromlu
(4). Bu amaçla Uyarılmış Otoakustik
olarak
kabul
de
bebekler
edilen
biraz
gösterebilmektedir.
daha
artış
bir
sağlık
Ciddi
bölgelerde
işitme
erken
bize
kaybı
tespiti
ne
kadar
göstermektedir.
olan
ve
önemli
İşitme
Emisyon (Evoked Otoacoustic Emissions EOAEs)
işitme
kayıplı
bebeklerin
problemi olan ve sıklıkla görülen konjenital
yenidoğan döneminde tespiti amacıyla,
işitme
ve
işitme taramaları için kullanımı yaygın
rehabilitasyonu bebeğin normale yakın bir
kabul görmüştür (5). Ülkemizde ve bütün
gelişim gösterebilmesi için zorunludur.
dünyada
kayıplarının
Yenidoğan
erken
tanı
yaygın
bir
şekilde
fark
kullanıma girmiştir. Uyarılmış Otoakustik
edilmeyen işitme kaybına tanı koyma yaşı
Emisyon tekniği ile yenidoğanlarda işitme
uzun sürebilir. Eğer bebekte hafif ve orta
taramasının yapılması güvenilir, pratik ve
derecede işitme kaybı var ise tanı alma
ucuz bir yöntemdir. 1978 yılında David
süresi daha da uzayabilir. Yapılan bir
Kemp kulağın sesi aldığı gibi ses ürettiğini
çalışmada,
taraması
göstererek otoakustik emisyonu ilk olarak
önceki
tanımlamıştır (6). Dış titrek tüylü hücrelerin
programı
döneminde
giderek
yenidoğan
işitme
uygulanmadan
Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi (Journal of Harran University Medical Faculty) Cilt 6, Sayı 2, 2009
titreşimi kokleadan kaynaklanan bir uyaran
TEOAE
özellikle
kısa
süren,
uygulanan
invazif
olmakta ve bu uyarı iç kulaktan itibaren
objektif
sırayla stapes tabanına, kemikçik zincire ve
olmayan, aktif hasta katılımı gerektirmeyen
kulak zarı yolu ile dış kulak yoluna
bir metod olarak koklear fonksiyonların
geçmekte
kayıt
genel monitörizasyonu için uygun bir
edilebilmektedir. Bu durum normal ses
metottur (11). Özellikle tarama testlerinde
iletiminin tersi yönünde olmaktadır (7,8).
kullanılması yönünde birçok çalışma vardır
buradan
da
Klinik pratikte sıklıkla kullanılan
Transient Evoked Otoakustik Emisyon
Kemp’in
kolay
ve sensivitesi % 90’ların üzerindedir (12).
TEOAE,
ucuz,
pratik
ve
her
yaşta
orjinal
uygulanabilen hızlı bir yöntem olmasına
emisyonlardır ve (Kemp Echoes) olarak da
rağmen bazı dezavantajları vardır. Özellikle
adlandırılırlar
klik
yenidoğan bebeklerde dış kulak yolunda
şeklindeki kısa akustik stimuluslar sonrası
debris, buşon, verniks veya orta kulakta sıvı
belirli bir latent periyodunu takiben ortaya
bulunması durumunda TEOAE cevapları
çıkarlar. Dış kulak yolundan verilen akustik
etkilenebilmektedir. Bebeklerde dış kulak
stimulusa cevap olarak kokleadaki dış titrek
yolunun dar olması, probun tam olarak
tüylü hücrelerin elektromotil aktivitelerini
oturmaması ve probun ucunun tıkanması,
gösterirler. Bu emisyon türü klinik pratikte
testin uygun yapılmaması veya test için
en sık kullanılan ve bir çok ticari modeli
uygun sessiz çevre gürültüsünden bağımsız
olan emisyon türüdür. Hemen hemen
mekânların
normal koklear fonksiyonlara sahip işitmesi
nedenlerden dolayı yanlış pozitif sonuçlar
normal olan tüm kulaklarda mevcuttur (10).
alınabilmektedir. Bu gibi yalancı pozitif
(TEOAE)
(9).
tanımladığı
ve
TEOAE’
gibi
sonuç alınması durumunda, aile gereksiz bir
98-100
strese girmekte, ileri tetkik için sevk edilen
civarında sensivite saptanan çalışmalar
bebek sayısındaki artış nedeniyle zaman ve
vardır. Sensörinöral işitme kayıplarından
maddi kayba yol açılmaktadır. Bir diğer
etkilenirler.
dezavantaj
frekans
bireyler
farklılıkları
içerir.
amplitüd
sağlanamaması
ve
Ancak
arasında
lar
%
sekizinci
ise,
sinir
TEOAE
ve
yöntemi
işitsel
beyin
ile
sapı
0-10 dB kayıp’da TEOAEs % 100
disfonksiyonu saptanamamasıdır. Çünkü
10-20 dB kayıp’da TEOAEs % 99
EOAE’ ların kaynağı dış titrek tüylü
20-30 dB kayıp’da TEOAEs % 11
hücrelerdir. Bu nedenle retrokoklear bölge
30-35 dB kayıp’da TEOAEs % 8
patolojilerini
40 dB üstü kayıp’da % 0 saptanır.
kayıplarında, emisyonlar normal alınabilir.
ilgilendiren
işitme
Bizim çalışmamıza dahil edilen bebeklerin
Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi (Journal of Harran University Medical Faculty) Cilt 6, Sayı 2, 2009
tümünün
işitme
taraması
ölçümleri,
ihtimali olan şüpheli bebekleri belirleyerek
hastanemizde sağlık bakanlığının işitme
daha ayrıntılı inceleme yapılması gereken
taraması
işitme
hastaları belirlememize yardımcı olur. Daha
taraması için özel olarak dizayn edilmiş,
ileri bir tetkik olarak mevcut durumda en
TEOAE ölçümüne uygun çevresel gürültü
yaygın kullanılan İşitsel beyin sapı cevabı
düzeyine sahip odada yapıldı. İlk iki
(Auditory Brainstem Response; ABR )’ dir.
kontrolde negatif sonuç alınan bebeklerin
ABR kulağa tone burst veya klik tarzında
üçüncü ölçümden önce bir uzman hekim
sesli uyaranlar verilmesi ve kafatasına
tarafından kulak muayeneleri yapıldı. Bu
yerleştirilen elektrotlarla oluşan cevabın
kontrol esnasında dış kulak yolunu tıkayan
kaydedilmesi ile elde edilir. Böylece işitme
bir durum varsa temizlendi, otit şüphesi
sinirinin ve kokleadan beyindeki işitme
olan olgulara medikal tedavi önerilerek
merkezine kadar olan kısmın fonksiyonu
tedavi sonrasında tekrar tarama testleri
ölçülmüş olur (13,14). Yeni doğan işitme
yapıldı.
taramasında en etkin yöntem olarak kabul
projesi
kapsamında
Yenidoğan işitme taraması ile ilgili
edilen ABR’ nin dezavantajı bebeğin işlem
çalışmalarda risk grubundaki çocuklar,
esnasında
sağlıklı doğan bebekler, yenidoğan yoğun
odyolog tarafından yapılması gerekliliğidir.
bakım ünitesindeki bebekler ayrı ayrı
gruplandırılarak
tarama
sonuçları
uyuması
Sunmuş
toplam
2714
ve
deneyimli
olduğumuz
bebeğe
bir
çalışmada
işitme
taraması
irdelenebilir. Bizim sunmuş olduğumuz
yapılmış olup bunların 47 tanesi tarama
çalışmada
önünde
testlerinden geçemediği için ileri tetkik
tutulmaksızın normal veya sezeryan ile
yapılmak üzere bir üst basamak sağlık
doğumu gerçekleşen ve doğum sonrası
kuruluşuna sevk edilmiştir.
yoğun
risk
bakım
faktörleri
ihtiyacı
göz
göstermeyen
bebeklere yapılan işitme tarama sonuçları
Sonuç
verilmiştir. Doğum sonrası yaşam riski
Doğum sonrası olası olan en kısa zamanda
taşıyan veya yoğun bakım ihtiyacı olan
yenidoğan işitme taraması yapılmalıdır.
bebekler bir üst basamak sağlık merkezine
Yenidoğan işitme taraması olmadan işitme
yönlendirilmiştir.
kaybının tanı yaşı ortalama olarak 3-3,5
Bizim
rutin
de
kullandığımız EOAE tarama testleri, her ne
yaşa
kadar hızlı, ucuz, pratik ve güvenilir bir
çocuklara erken dönemde cihaz verildiği
yöntem olsa da bu testlerle kesin tanı
zaman üç yaşındaki lisan testleri normal
koymak
sınırlar içinde olmaktadır. İşitme kaybına
mümkün
değildir.
Yapmış
olduğumuz tarama sonuçları, işitme kaybı
kadar
yaşamın
uzar.
erken
Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi (Journal of Harran University Medical Faculty) Cilt 6, Sayı 2, 2009
İşitme
kaybı
döneminde
olan
tanı
konulmadığında, sosyal, temel lisan ve
kognitif becerilerinin kazanılması, sonraki
dönemlerde de okul uyumu ve sosyal
bütünleşme zor olmaktadır.
Referanslar
1) Hacettepe Üniversitesi yenidoğan işitme taraması bulguları.
Genç GA, Başar F, Kayıkçı ME ve ark Çocuk Sağlığı ve
Hastalıkları Dergisi 2005; 48: 119-124.
2) Watkin PM, Baldwin M, McEnery G. Neonatal at risk
screening and the identification of deafness. Arch Dis Child 1991;
66: 1130-1135.
3) Harrison M, Roush J, Wallace J. Trends in age of identification
and intervention in infants with hearing loss. Ear Hear 2003; 24:
89-95.
4) Erenberg A, Lemons J, Sia C, et al. Newborn and infant
hearing loss: detection and intervention. American Academy of
Pediatrics. Task Force on Newborn and Infant Hearing, 19981999. Pediatrics 1999; 103: 527-530.
5) Yoshinaga-Itano C, Sedey AL, Coulter DK, Mehl AL.
Language of early- and later-identified children with hearing loss.
Pediatrics 1998; 102: 1161-1171.
6) Kemp DT Stimulated acoustic emissions from within the
human auditory
System. J Acoust Soc Am 1386-1391 (1978).
7) McAlpine D Johnstone BM The ototoxic mechanism of
cisplatin. Hear Res 1990; 47: 191-203.
8) Horner KC, Lenoir M, Bock GR Distortion Product
Otoacoustic Emissions in Hearing-Impaired Mutant Mice. J
Acoust Soc Am 1985;85: 1603-1611.
9) Kemp DT Towards a model for the origin of cochlear echoes.
Hear Res 1980; 2: 533-548.
10) Nakamura M, Yamasoba T, Kaga K Changes in otoacoustic
emissions in patients with idiopathic sudden deafness. Audiology
1997;36: 121-135.
11) Paludetti G, Ottaviani F, Fetoni AR, Zuppa AA, Tortorolo G.
Transient evoked otoacoustic emissions(TEOAEs) in newborns:
normative data. Int J Pediatr Otorhinolaryngol 1999; 47: 235-241.
12) Thornton AR, Kimm L, Kennedy CR. Methodological factors
involved in neonatal screening using transient evoked otoacoustic
emissions and automated auditory brainstem response testing.
Hear Res 2003; 182: 65-76.
13) Hall DM, Garner J. Feasibility of screening all neonates for
hearing loss. Arch Dis Child 1988; 63: 652-653.
14) Sininger YS, Cone-Wesson B, Folsom RC, et al.
Identification of neonatal hearing impairment: auditory brain
stem responses in the perinatal period. Ear Hear 2000; 21: 383399.
Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi (Journal of Harran University Medical Faculty) Cilt 6, Sayı 2, 2009