Slayt 1 - files.eba.gov.tr

advertisement
11. SINIF
DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ DERSİ
4. ÜNİTE
İSLAM DÜŞÜNCESİNDE
YORUMLAR
HAZIRLAYAN
SEBAHATTİN YALMAN
YOZGAT LİSESİ
DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ ÖĞRETMENİ
İSLAM DÜŞÜNCESİNDEKİ YORUM FARKLILIKLARI
YORUMLARIN ORTAYA
ÇIKIŞ SEBEPLERİ
ORTAYA
ÇIKAN
KURUMLAR
1-İNSANIN YAPISI
2-SOSYAL SEBEPLER 1-MEZHEPLER
3-KÜLTÜREL SEBEPLER 2- TARİKATLAR
4-COĞRAFİ SEBEPLER 3- CEMAATLER
5-SİYASİ SEBEPLER
6-DİNİ METİNLER
SONUÇLARI
1-DİNİ
CANLILIK
2-DÜŞÜNCE
ZENGİNLİĞİ
3- FARKLI
GÖRÜŞLERİ
BENİMSEYE
BİLMEK
1-İNSANIN YAPISI
İnsanların fiziksel özelliklerinin yanı sıra görüşleri,
düşünceleri de birbirinden farklı olabilmektedir.
Buna bağlı olarak insanların olaylara bakış açıları, bir
konu hakkındaki yorum ve değerlendirmeleri de
birbirinden farklılık gösterebilmektedir. Örneğin aynı filmi
izleyen öğrencilerden her biri, bu film hakkında farklı
değerlendirmelerde bulunabilmektedir. Bunun sebebi,
insanların kişiliklerinin, özelliklerinin, birbirinden farklı
olmasıdır. İnsan, zamana ve şartlara göre gelişen,
değişen bir varlıktır. İnsanların farklı yorum ve
düşüncelere sahip olmaları, dinî konularda da farklı
yorumların ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Çünkü
dini anlayan da yaşamaya çalışan da insandır.
2- SOSYAL SEBEPLER
İnsanın sosyal bir varlık oluşu da din anlayışındaki
farklılıkların ortaya çıkmasını sağlamıştır. Doğumundan
ölümüne kadar toplumun kuralları, gelenekleri ve değer
yargıları ile bir sosyal çevrede yaşar. Kişinin inançlarının
oluşumunda, kişiliğinin gelişiminde yaşadığı toplumun
gelenekleri, örf ve âdetleri çok önemlidir. Çünkü kişi,
içinde yaşadığı toplumun bir üyesidir. İnsanlık tarihî bir
süreç içerisinde sürekli bir değişim yaşamaktadır. On
dört asır önce Hz. Peygamberin yaşadığı şartlarla
bugünkü şartlar aynı değildir. Hz. Peygamberin
sağlığındaki bazı uygulamalar, yerini bugün yeni
yorumlara ve anlayışlara bırakmıştır. Bu da din
anlayışındaki farklılıklara yol açmıştır.
3-KÜLTÜREL SEBEPLER
İslam düşüncesinde yorum farklıklarının sebeplerinden
biri de kültüreldir. Din ile kültür arasında sıkı bir etkileşim
söz konusudur. Bu sebeple dinin kültür, kültürün de din
üzerinde önemli etkileri vardır.
İnsanın kişiliği; içinde yaşadığı toplumun kuralları,
inançları, gelenekleri ve örfleriyle şekillenir.
Aynı dine inandıkları hâlde farklı kültürel ortamlarda
yaşayan toplumlar arasında, ortam ve kültürün etkisiyle
farklı anlayışlar oluşmuştur. İnsanın, dinin emir ve
tavsiyelerini anlamaya çalışırken bir parçası olduğu
toplumun kültüründen etkilenmesi doğaldır. Din, kültürle
iç içedir. insanın, dini yorumlarken kendisini içinde
yaşadığı toplumdan soyutlaması mümkün değildir. Asıl
olan, dinin değişmeyen hükümleridir.
4-COĞRAFİ SEBEPLER
İslam tarihinde ortaya çıkan farklı düşünce ekollerinin en önemli
nedenlerinden biri de bölgesel ve coğrafi farklılıklardır. Coğrafi
sebepler de İslamın farklı yorumlanmasında siyasi, sosyal ve
kültürel sebepler kadar etkin olmuştur.
Coğrafi şartlar insanların yaşam biçimlerini, fiziksel özelliklerini
etkilediği gibi düşünceleri, anlayışları ve olaylara bakış açıları
üzerinde de etkili olmuştur. Kayalık, sert, dağlık bölgelerde zor
şartlar altında yaşayan insanlarla; bol yağışlı, ılıman bölgelerde
yaşayan kişilerin görüş ve anlayışları birbirinden farklılık
göstermektedir. Yaşama şartlarının güç olduğu yerlerde ikamet
eden insanlar olaylara daha katı ve tavizsiz yaklaşabilmektedir.
Buna karşın sıcak iklimde, ılıman bölgelerde ve dışa açık yerlerde
hayatını sürdürenler hayata daha iyimser, kolaylaştırıcı bir anlayışla
yaklaşabilmektedir. Bu gibi farklılıklar, dini anlama biçimlerini de
etkilemektedir.
5-SİYASİ SEBEPLER
Din anlayışında farklılıkların ortaya çıkmasında etkili olan
sebeplerden biri de siyasi olaylardır. Siyaset her dönemde dinin
anlaşılmasında doğrudan veya dolaylı olarak etkili olmuştur.
Çünkü siyasi olayları, sosyal olaylardan, kültürel etkenlerden
ayırmak mümkün değildir.
Din, insan hayatına yön veren ve toplumsal ilişkilerde etkili olan
en önemli kurumlardan biridir. Bunu bilen yöneticiler, siyaset
adamları dinin halk üzerindeki etkisinden faydalanmak
istemişlerdir. Bazı siyasetçiler dinden ve din adamlarından
yararlanarak kendi konumlarını güçlendirmeyi amaçlamışlardır.
Toplumdaki siyasi gruplar, yapılanmalar kendi görüşlerini
desteklemek, haklılıklarını ispat etmek için dinî metinleri kendi
anlayışları doğrultusunda yorumlama çabası içine
girebilmişlerdir. Bütün bunlar insanlar arasından farklı din
anlayışlarının ortaya çıkmasında etkili olmuştur.
6-DİNİ METİNLER
İslam düşüncesinde ortaya çıkan yorum farklılıklarının biri
dinî metinlerden kaynaklanan sebeplerdir. Dinî
metinlerden kastedilen, Kur’an ayetleri ile
Peygamberimizin hadisleridir. Müslümanlar ayet ve
hadisleri kendi bilgi birikimleri, kültürel özellikleri, anlayış
ve kavrayış seviyeleri çerçevesinde anlayıp yorumlama
çabası içine girmişlerdir. Kur’an’ın ifadesine göre bazı
ayetlerin manaları kesin olduğu hâlde, bazıları değişik
manalara gelebilmektedir. Vahyin üslubu ve Kur’an’da
bulunan “müteşabihler” adı verilen ve ancak Kur’an’ın
bütünlüğü içinde anlaşılabilecek olan bazı ayetler de din
anlayışında farklı yorumlara sebebiyet vermiştir. ve
kültürel gibi çeşitli sebeplerle farklı yorumlamalarından
kaynaklanmaktadır.
Örneğin Kur’an’da “Allah’ın eli”, “Allah’ın yüzü” gibi
Bazı ifadeler bulunmaktadır. Bir kısım Müslümanlar,
bunlardan hareketle Allah’ın insan gibi elinin, yüzünün ve
diğer organlarının bulunduğunu ileri sürmüşler ve buna
bağlı olarak da çeşitli anlayışlar geliştirmişlerdir. Bununla
birlikte Kur’an ayetlerinin ve Peygamberimizin hadislerinin
kişilerin bilgi, düşünce ve kültürel düzeylerine göre
yorumlanması da farklı din anlayışlarının oluşmasına etkisi
olmuştur. Bütün bunlar bize gösteriyor ki İslam
düşüncesindeki yorum farklılıklarının sebepleri dinin
özünden değil, kişilerin sosyal, kültürel, siyasi ve kültürel
gibi çeşitli sebeplerle farklı yorumlamalarından
kaynaklanmaktadır.
Din anlayışındaki farklılıklar, dinin özünü
değiştirmeye yönelik olmadığı, çatışma ve
kutuplaşmaya yol açmadığı sürece birer kültürel
zenginlik olarak görülmelidir. Çünkü doğru
kararlar ve görüşler ancak farklı anlayışların
karşılıklı olarak ortaya konması ve doğruyu
bulma isteğiyle oluşur. Yorum farklılıklarının
amacı, din içinde değişiklikler yapmak değil;
dinî bilgi ve anlayışımız oranında açıklamak ve
kolaylaştırmaktır. Bu farklı anlayışları İslam
kültürünün birer zenginliği olarak görmek
gerekir.
Download