DİYABETES MELLİTUS

DİYABETES MELLİTUS
(ŞEKER HASTALIĞI)
Hazırlayan ;
Hemşire
Yıldız Gökalp
Sağlık Slayt Arşivi: http://hastaneciyiz.blogspot.com
BİR YIL SONRA İSE DÜŞÜNDÜĞÜN;TOHUM EK
AĞAÇ DİK ON YIL SONRA İSE TASARLADIĞIN;
AMA;
DÜŞÜNÜYORSAN YÜZ YIL SONRASINI HALKI
EĞİT……
Kuan-şu
Şeker hastalığı nedir?
Şeker hastalığı; ömür boyu devam eden ve
yediğimiz besinlerdeki enerjiyi vücudun
gerektiği şekilde kullamaması
demektir…..
OYSA;
Besinler,vücudumuzun başlıca yakıtı olan bir
çeşit şekere dönüşmek için parçalanır.
Daha sonra bu şeker kana karışır ve
kandaki şeker düzeyi yükselmeye başlar
Yükselen kan şekeri pankreastan insülinin
kana geçmesini arttırır.
VÜCUTTA İNSÜLİN NASIL
KULLANILIR?
PANKREAS
Midenin hemen arkasında yer alan yaprak
şeklinde bir organdır..
İnsülin yapmak ve ihtiyaç duyulduğunda bu
insülini kan dolaşımına vermekle
görevlidir.
İNSÜLİN
İnsülin hormonu; şekere dönüşen
yiyeceklerin ,kanda hücre dediğimiz
bölmeye girişini sağlar.
İdeal kan şekeri değeri;
70-110 mg/dl’dir
Kimler şeker hastasıdır?
En az 8 saat açlıktan sonra bakılan kan
şekeri;
≤110
↓
Şeker yok
111-125
↓
≥126
↓
bozulmuş
şeker hastası
açlık glukozu
(ilerde şeker hastası olabilir)
DİYABET TİPLERİ
Tip 1 Diyabet; Genç ve çocuklarda
görülür.Vücut çok az insülin yapar veya hiç
insülin yapmaz
Tip 2 Diyabet; Orta ve ileri yaşta
görülür.Vücut insülin yapar fakat gerektiği
gibi kullanamaz.
Gestasyonel (gebelik) diyabet; Hormonal
değişime bağlı olarak gebeliğin 24-28.
haftasında ortaya çıkan diyabettir.
Sık idrara çıkmak ,çok idrar
yapmak
Vücutta insülin yapılamadığı zaman, insülin
hormonunun normalde sorumlu olduğu işlevler
yapılamaz, yani şeker hücreler tarafından enerji
kaynağı olarak kullanılamaz ve kanda birikir.
Belli bir düzeyden sonrada böbreklerden idrar
yolu ile şeker atılmaya başlar. İdrarla atılan
şeker beraberinde suyu da sürükleyeceğinden
kişi çok idrar çıkarmaya ve sık idrara çıkmaya
başlar.
Çok su içmek
İdrarla aşırı su kaybedilince aşırı su içme
ihtiyacı doğar.
Zayıflamak
Alınan gıdalardan yararlanamayan vücut
hücreleri, enerji kaynağı olarak
depolardaki yağları yakıt olarak
kullanmaya başlar ve zayıflar.
Yorgunluk hissetmek
Hücrelerdeki enerji yetersizliği ,hücre
fonksiyonlarında yavaşlama ve azalmaya
yol açar. Bu durum genel vücut gücünde
düşmeye neden olur.
Ciltteki kesiklerin veya yaraların
çok yavaş iyileşmesi;
Hücreler yeteri kadar beslenemedikleri ve
savunma sistemi bozuk olduğu için yara
iyileşmesi geç olur
Sık sık enfeksiyon gelişmesi;
Vücut savunma sistemleri yeterince iyi
çalışmadığı için enfeksiyonlar sık
görülebilir
Bulanık görme;
Şeker düzeyindeki değişikliklerle beraber
göz merceği ve göz sıvısının
yoğunluğunun değişmesi ile ortaya çıkar
Açlık hissinin fazlalaşması ve çok
yeme;
Hücreler içerisine yeterince şeker
girememesi sonucu hücrelerden beyindeki
doyma merkezine devamlı açlık uyarısı
gönderilir.Bu durumda yemek yenilse bile
açlık hissi devam eder.
Ağız kuruluğu ve çok su içme;
Vücuttan idrarla çok su atıldığı için vücutta
su azalır ve çok su içme ihtiyacı doğar.
Tip 2 Diyabete Yatkın Kişiler
1. derece yakınında diyabet olması
40 yaş üstü ve kilolu
Şişmanlar
Kalp-damar hastalıkları olan kişiler
Gebelik sırasında diyabet gelişenler
TİP 1 DİYABETİN NEDENLERİ;
Hastanın ailesinde başka tip 1 diyabet
hastanın bulunması
Pankreasa zarar veren virüsler
Vücudun savunma sisteminde baş
gösteren ve pankreastaki insülin yapan
hücrelerin tahribiyle sonuçlanan bir sorun
NE KADAR ÇOK BİLİRSENİZ,
DİYABETİNİZİ TEDAVİDE
O DERECE BAŞARILI OLURSUNUZ…..
TİP 1 DİYABETİN BELİRTİLERİ;
Aşırı miktarda susamak
Fazla miktarda idrar yapmak
Çok fazla acıkmak
Aşırı kilo kaybı
Kendini yorgun hissetmek
Şeker koması
DÜŞÜK KAN ŞEKERİNİN
NEDENLERİ?
Çok fazla insülin veya şeker düşürücü ilaç
almak
Yemekleri veya ara öğünleri yanlış
zamanlarda yemek veya kaçırmakbitirmemek
Her zamankinden daha fazla egzersiz
yapmak
Alkol alınması
DÜŞÜK KAN ŞEKERİNİN
BELİRTİLERİ;
Sinirlilik
Soğuk-soğuk terleme
Yorgunluk
Titreme
Çarpıntı hissi, dikkat dağılması
Açlık hissi
Baş ağrısı
Bulanık görme
Şuur kabı
koma
EĞER KAN ŞEKERİNİZİN
DÜŞTÜĞÜNDEN
ŞÜPHELENİYORSANIZ;
Kan şekerinizi ölçün.Çıkan sonuç 70 mg/dl
nin altında ise 2-3 adet kesme şeker yeyin.
Eğer 15 dakika içinde kendinizi daha iyi
hissetmezseniz aynı miktarı tekrar yeyin
Kan şekerinizi hemen
yükseltmek için ;
Çikolata, baklava gibi şeyler YEMEYİN
çünkü bunlar kan şekerinizi geç yükseltir
ve bu esnada kan şekerinizin daha da
düşmesine yol açar…
KAN ŞEKERİ DÜZEYİNİ NELER
YÜKSELTİR (HİPERGLİSEMİ)
Ağızdan alınan şeker düşürücü ilaçlarınızı
gerektiği kadar almaz ya da insülininizi
yeterli miktarda yapmazsanız
Başka bir nedenle hastalanırsanız
Çok fazla yemek yerseniz
Her zamanki egzersizinizi yapmazsanız
Stresli bir dönem geçiriyorsanız
KAN ŞEKERİMİN YÜKSELDİĞİNİ
NASIL ANLARIM?
Her zamankinden daha fazla susarsınız ve
çok su içersiniz
Her zamankinden daha fazla acıkırsınız ve
çok yemek yersiniz
Sık sık idrar yaparsınız
Halsizlik, yorgunluk hissedersiniz
Derinizde kuruma ,kaşıntı hissedersiniz
Yaralarınız çok yavaş iyileşir
KAN ŞEKERİM YÜKSELİRSE
NE YAPMALIYIM?
Diyetinize titizlikle uyun
Diyabet ilaçlarınızı zamanında ve doğru
olarak almalı ve yapmalısınız
Bol bol su tüketmelisiniz.
ŞEKER HASTALARININ
YAPMASI GEREKEN TETKİKLER
Kan şekeri- her gün (açlık-tokluk kan şekeri)
HbA1C- 3 ayda bir (kan hücrelerindeki şekerin
bağlı olduğu hemoglobin miktarını gösterir.bu
son 3 ay içinde ortalama KŞ değerinin nasıl
gittiğini gösteren bir testtir)
Mikroalbuminüri-6 ayda bir
Göz dibi muayenesi- yılda bir
Ayak muayenesi -her kontrolde
Rutin biyokimya,ekg,röntgen,tit -6 ayda bir
ŞEKERİM SÜREKLİ YÜKSEK
OLURSA İLERDE NE OLUR?
Retinopati (görme bozuklukları)(sinirlerin
hasar görmesi)
Nefropati (böbrek bozuklukları)(sinirlerin
hasar görmesi)
Nöropati (sinirsel bozukluklar)
Ayak ülserleri ve eklem problemleri
(küçük ve büyük kan damarlarının hasar
görmesi)
HASTALIĞINIZ SİZİ DEĞİL,
SİZ HASTALIĞINIZI
KONTROL ALTINA ALIN……
AYAK BAKIMI
Ayaklarınızı her gün kontrol edin
Ayakta renk, sıcaklık veya biçim değişikliği varsa doktorunuza
başvurun
Tahriş etmeyen bir sabun ve ılık su ile her gün yıkayın,özellikle
parmak arası olmak üzere ,iyi kurulayın
Eğer cildiniz kuru ise cildinizi yumuşatın
Çıplak ayakla yürümeyin
Ayağınızı sıkmayan deri ya da bez ayakkabılar giyin
Yeni aldığınız ayakkabıları uzun süre aynı gün içinde ygiymeyin
Ayak tırnaklarınızı düz kesin
Ayaklarınıza sıcak su şişeleri,ısıtıcı pedler uygulamayın
Kesinlikle sigara içmeyin. Sigara içmek ayaklarınıza giden kan
miktarını daha da azaltır
DİYABETTE BESLENME
Çeşitli besinler alın
Daha fazla posa yeyin (kepekli
ekmek,bulgur, kuru baklagil…)
Daha az tuz tüketin
Daha az yağ alın
Sık sık ve az az beslenin
Günde 3 ana, 3 ara olmak üzere 6 defa
beslenin.
DİYABETTE EGZERSİZ
Kanınızdaki şeker miktarını daha iyi
kontrol altına tutabilirsiniz.Egzersiz
sırasında vücudunuz şekeri daha hızlı bir
şekilde tüketir.
EGZERSİZE BAŞLAMADAN
ÖNCE;
Kan şekerinizi ölçmelisiniz
Kan şekeriniz 100 mg/dl altında ise
egzersiz esnasında kan şekeriniz düşebilir
Kan şekeriniz 240 mg/dl üzerinde ise
egzersiz esnasında kan şekeriniz daha da
yükselebilir
Yemeklerden 1,5-2 saat sonra en az 45
dakika ve vücudunuzun bütün bölgelerinin
çalışacağı egzersizleri seçin( yürüyüş gibi)
İNSÜLİN ENJEKSİYON
BÖLGELERİ
ENJEKSİYON KURALLARI
Her enjeksiyonda farklı bölgeleri kullanın
Enjektör ve iğne uçlarını bir kez
kullanın,enjeksiyon yapacağınız bölgedeki
kasları fazla germeyin
İlacı sonuna kadar verin
Verdikten sonra 10’a kadar sayın
İNSÜLİNLERİNİZİ DOLABIN
KAPAĞINDA SAKLAYINIZ
(2-8 ˚C)
KAYNAKLAR
Diyabet ve siz;Prof. Dr. Şazi İmamoğlu-Prof. Dr.Sema Akalın
Prof.Dr.M.Temel Yılmaz
www.turkdiab.org
www.tip2000.com
www.novoturk.com
www.lilly.com.tr
www.thehealthnews.org
www.diyabetdunyasi.com
www.wikipedia.org
www.diabetcemiyeti.org
İç hastalıkları hemşireliği.Prof.Dr.Leman Birol-Prof.Dr.Nuran
Akdemir-Doç.Dr.Tülin Bedük
www.diabetes.org
Sağlık Slayt Arşivi: http://hastaneciyiz.blogspot.com